|
|
O río Ulla ó seu paso
por Ximonde. (c) H. Neira 1997
O
río Ulla
A comarca recibe o nome do río Ulla, un dos máis
longos e caudalosos de Galicia. Segundo estiman os xeógrafos,
a súa conca fluvial é a máis extensa da
Comunidade galega despois da do río Miño, pois
abrangue máis de 2.700 quilómetros cadrados. O
río e os seus afluentes máis importantes recollen
a chuvia que cae nos concellos da Estrada, A Golada, Ames, Antas
de Ulla, Arzúa, Boqueixón, Catoira, Dodro, Dozón,
Forcarei, Lalín, Melide, Monterroso, Palas de Rei, Padrón,
Rianxo, Rodeiro, Santiago de Compostela, Santiso, Silleda, Teo,
Toques, Touro, Valga, Vedra e Vila de Cruces.
A Gran Enciclopedia Gallega indica que nace o río en Monterroso,
estando as súas fontes en Ansar, no monte Picouzo, e entre
San Estevo e Fondevila. Únese ó primitivo regueiro
o Rial, no mesmo concello, e pouco despois o Ribeiro.
Sen embargo, J. Varela, vía Internet, fainos saber que,
conforme os seus datos, o río moi posiblemente nace nunha
fonte que se encontra nun predio da parroquia de Olveda (concello
de Antas de Ulla). Se vostede que nos le desexa achegar máis
información, non o dubide: escríbanos.
Na Ulla, o río que lle dá o nome á comarca
recibe como afluentes, entre outros, ó río Pontillón,
ó rego de Valpedre e ó río Deza. Sinalar
que estes lle proporcionan auga todo o ano anque o caudal non
sexa o mesmo en inverno ou verán. Tamén podemos
dicir que no Ulla, estando en temporada, pódense pescar
algunas troitas, pero nada en relación co que se lograba
hai unhas décadas, cando aínda se vían saltar
no Couto de Ximonde espléndidos salmóns e troitas:
Polo río abaixo vai /
unha troita de pé,
/ corre que te corre, / quen a podera coller. / Quen a podera
coller, / quen a podera pescar, / polo
río abaixo vai / unha troita de pé.
(Popular)
O río Ulla antes de chegar
á ponte do Gundián (c) H. Neira 2000
Para completar esta pequena información hidrográfica
diremos que na serra do Pico nace outro afluente do Ulla, o regueiro
de San Cristovo, que se une a aquel uns cinco quilómetros
ó sur. Tamén podemos falar algo de termalismo,
pois existen dúas fontes termais, con augas de penetrante
e desagradable olor que nos indica a súa gran riqueza
en compostos de xofre. As devanditas burgas están situadas
nas aldeas de Caldelas (o topónimo xa nos indica a presencia
de augas termais) e Donas, e antano estaban moi concorridas,
pois ós efectos curativos derivados da súa inxestión
súmanse as súas virtudes para o tratamento de enfermidades
cutáneas e cauterización de feridas.
Se queres que o carro cante,
/ bótalle o eixo no río / e despois de ben mollado,
/ canta como eu asubío.
(Popular)
O río Ulla nas proximidades
da Ponte Ulla. (c) D. Janeiro 1998
Escríbanos a [email protected]
© A Ulla, Comarca Virtual 1997-2002. Tódolos dereitos
reservados.
|
