|
|
Esquío en San Miguel de Sarandón,
Vedra. (c) D. Janeiro 1999
A
fauna
Coa fauna faremos o mesmo que coa flora, citaremos só
as especies máis importantes, tanto salvaxes como domésticas,
empezando polas primeiras:
INVERTEBRADOS
Os invertebrados superan en número, e probablemente
tamén en biomasa, ós vertebrados, e o papel que
xogan no ecosistema é fundamental. Entre eles temos varios
tipos zoolóxicos de vermes (platelmintos, nematodos, anélidos),
que viven na terra ou na auga, e algúns moluscos, como
os caracois ou as lesmas. Pero os máis abundantes son
os artrópodos, isto é, arácnidos, miriápodos
(cempés e milpés) e, sobre todo, insectos.
Están representadas varias ordes de insectos, e as máis
importantes son as que seguen: odonatos, representados polos
cabaliños do demo; plecópteros ou moscas de auga;
dermápteros, como as cadelas de frade; dictiópteros,
principalmente cascudas; psocópteros, diminutos bechiños
que viven en solos con follas caídas; homópteros,
como os pulgóns, que zugan a saiva das plantas; heterópteros,
as chinches, que zugan o sangue dos animais; ortópteros,
entre os cales temos os saltóns e os grilos; lepidópteros,
como as bolboretas e a couza; os inaturables dípteros,
é dicir, moscas, mosquitos e tabáns ou atabaos;
sifonápteros, ou sexa, pulgas; himenópteros, como
avespas, abellas, abezóns e formigas, entre as cales as
máis interesantes son as formigas constructoras de montículos,
que fan formigueiros no monte de ata un metro de altura; e, finalmente,
coleópteros, entre os cales temos os escaravellos e as
vacalouras.
VERTEBRADOS
Os vertebrados podemos clasificalos como peixes, anfibios,
réptiles, aves e mamíferos. Son en total unhas
cento trinta especies, pero moitas son realmente difíciles
de observar; frecuentemente os zoólogos confirman a súa
presencia unicamente polas pegadas, os excrementos ou as egagrópilas
(restos como ósos e pelo que os depredadores non poden
dixerir).
PEIXES
Os peixes atópanse principalmente no río Ulla,
e non tan abundantemente como antano, debido ó control
do caudal realizado no encoro de Portodemouros, á contaminación
e á presión dos pescadores.
As principais especies son: lamprea (Petromyzon marinus), que
aparece en gran parte do curso do Ulla e que deu orixe á
Festa da Lamprea de Teo, celebrada durante algúns anos;
zamborca (Alosa fallax), que non sobe máis alá
do Couto de Ximonde, pois non é unha especie que dea grandes
saltos; en canto ó salmón (Salmo salar), que se
festexa gastronomicamente na Estrada, dicir que se está
levando a cabo un plan para a súa recuperación,
e existe unha pequena piscifactoría dependente da Xunta
de Galicia no antigo muíño do Couto de Ximonde;
a troita (Salmo trutta fario) e o reo (Salmo trutta trutta) son
co escalo (Chondrostoma polylepis) as especies das que se rexistra
maior número de capturas.
Pódense atopar tamén vermellas (Rutilus arcasii)
e anguías (Anguilla anguilla); por último temos
unha pequena pobación de espiñento (Gasterosteus
aculeatus).
ANFIBIOS
Entre os anfibios podemos atopar: os limpafontes (Triturus boscai
e T. marmoratus); a píntega (Salamandra salamandra); a
salamántiga galega (Chioglossa lusitanica); o sapiño
comadrón (Alytes obstetricans); o sapo raxado (Discoglossus
galganoi); o sapo común (Bufo bufo); o sapo corriqueiro
(Bufo calamita); a estroza (Hyla arborea); a ra patilonga (Rana
iberica); a ra vermella (Rana temporaria), e a ra verde (Rana
perezi).
RÉPTILES
Os réptiles están representados por: escáncer
común (Anguis fragilis); lagarto arnal (Lacerta lepida);
lagarto das silvas (Lacerta schreiberi); lagartixa galega (Podarcis
bocagei); lagartixa dos penedos (Podarcis hispanica); esgonzo
común (Chalcides chalcides), e finalmente, ofidios: a
cobra lagarteira común (Coronella austriaca); a serpe
riscada (Elaphe scalaris); a cobra de colar (Natrix natrix);
a cobra de auga (Natrix maura) e a víbora de Seoane (Vipera
seoanei), a única velenosa, que se distingue polas manchas
en forma de V na parte superior da cabeza.
AVES
Podemos observar preto de sesenta especies de aves, pero o avistamento
non confirma que críen na zona, porque, por exemplo vense
ás veces gaivotas, pero son aves que crían na costa,
e voan terra adentro na procura de alimento.
Citaremos, pois, só as especies de cría confirmada:
o miñato (Buteo buteo); o falcón pequeno (Falco
subbuteo); o lagarteiro peneireiro (Falco tinnunculus); a perdiz
(Alectoris rufa); o paspallás (Coturnix coturnix); a torcaza
(Columba palumbus); a rula (Streptopelia turtur); o cuco (Cuculus
canorus); a curuxa (Tyto alba); o moucho de orellas (Otus scops);
o moucho real (Strix aluco); o vencello (Apus apus); a bubela
(Upupa epops); o peto verdeal (Picus viridis); o peto real (Dendrocopus
major); a laverca (Alauda arvensis); as andoriñas común
e dos penedos (Hirundo rustica e H. rupestris); a andoriña
de cu branco (Delichon urbica); as lavandeiriñas real
e branca (Motacilla cinerea e M. alba); o melro de río
(Cinclus cinclus); o carrizo (Troglodytes troglodytes); a papuxa
das amoras (Sylvia atricaprilla); o chaschás (Saxicola
torquata); o rabirrubio tizón (Phoenicurus ochruros);
o paporrubio (Erithacus rubecola); o melro (Turdus merula); o
ferreiriño subeliño (Aegithalos caudatus); o ferreiriño
común e o bacachís (Parus ater e P.caeruleus);
o ferreiro abelleiro (Parus major); o gabeador (Certhia brachydactyla);
o pimpín común (Fringilla coelebs); o verderolo
(Carduelis chloris); o liñaceiro común (Acanthis
cannabina); o paporrubio real (Pyrrhula pyrrhula); o pardal (Passer
domesticus); o pardal orelleiro (Passer montanis); os voraces
estorniños (Sturnus unicolor); o reiseñor (Oriolus
oriolus); a pega marza (Garrulus glandarius); as pegas rabilongas
(Pica pica), que poden formar grupos pequenos e aliarse cos corvos
para expulsar aves de rapina dos seus territorios; os corvos
pequenos (Corvus corone) e os corvos grandes ou montañeses
(Corvus corax) tamén poden formar grupos; por último
temos ó faisán (Phasianus colchicus), do cal hai
algúns exemplares asilvestrados, salvados in extremis
da cazola.
Unha andoriña na coroa dun
banco pétreo no Pazo de Oca, A Estrada. (c) A. Tarrío
1999
MAMÍFEROS
Hai tamén unhas trinta especies de mamíferos,
a maioría deles micromamíferos, como ratos, toupas,
etc.; os principais son: o ourizo cacho (Erinaceus europaeus);
a toupa (Talpa occidentalis), a inimiga eterna dos agricultores;
o furapresas (Galemys pyrenaicus); os furafollas (varias especies
do xénero Sorex), que poderían ser os chamados
biosbardos; os furaños (xénero Crocidura); morcegos
de ferradura (xénero Rhinolophus); o morcego común
(Pipistrellus pipistrellus); o morcego orelludo (Plecotus auritus);
o coello (Oryctolagus cuniculus); a lebre (Lepus capensis); o
esquío (Sciurus vulgaris); o leirón careto (Elyomis
quercinus); a trilladeira dos prados (Microtus agrestis); a corta
dos prados (Pitymys lusitanicus); a rata de auga (Arvicola sapidus);
as ratas, común e de campo (Rattus norvegicus e R. rattus);
o rato do campo (Apodemus sylvaticus); o rato caseiro (Mus musculus);
o armiño (Mustela erminea), de apreciada pel; a donicela
(Mustela nivalis); o furón (Mustela putorius); a garduña
(Martes foina); a lontra (Lutra lutra); o porco teixo (Meles
meles); a algaria (Genetta genetta); o gato bravo (Felis sylvestris);
o porco bravo (Sus scrofa); o mítico raposo (Vulpes vulpes)
e, ocasionalmente, pasa pola zona o non menos mítico lobo
(Canis lupus).
Entre os animais domésticos
e/ou de granxa temos as abellas (Apis mellifera); os paspallás
(Coturnix coturnix); os galos e as galiñas (Gallus gallus);
dende hai pouco os pavos (Meleagris gallopavo); coellos (Oryctolagus
cuniculus); ovellas (Ovis aries); cabras (exemplares domesticados
da especie de cabra salvaxe Capra aegarus); cabalos e bestas
(Equus cabalus); burros e burras (Equus asinus); porcos (exemplares
"domesticados" de Sus scrofa, o porco bravo); bois
e vacas (Bos taurus), principalmente vacas de raza frisona, máis
rendibles que as rubias galegas, pero as directivas da Unión
Europea sobre producción láctea provocaron que
diminuíse o seu número.
Por suposto hai cans "de palleiro" (Canis familiaris)
e gatos (descendentes do gato africano, Felis lybica), que ó
ser abandonados volven ó seu modo de vida salvaxe. Á
parte de que non sexa ético abandonar un can, é
certamente reprobable, pois os cans salvaxes poden formar grupos
para atacar gando, e mesmo atacar persoas se se senten acosados.
Dous burros pacendo en San Miguel
de Sarandón, Vedra (c) H. Neira 2001
A REALIDADE ECOLÓXICA
Para rematar, dicir que a realidade ecolóxica do val
do Ulla non é tan sinxela como poida parecer despois de
ler esta pequena memoria. Os humanos viviron nestas terras dende
tempos remotos, se non en harmonía, polo menos sen causarlle
danos irreparables ó ecosistema, pero neste século
as actividades humanas destructoras incrementáronse enormemente:
no nome do Progreso ampliáronse as estradas existentes
e abríronse outras, ás veces sen razón;
cortáronse indiscriminadamente ou, aínda peor,
queimáronse bosques de árbores autóctonas
para substituílas por eucaliptos, máis rendibles;
fanse competicións cinexéticas nas que non se mata
un animal para comelo, senón para conseguir un trofeo...
Os efectos destas e doutras cousas son a perda da diversidade
de especies e un solo empobrecido, o que nos fai temer que dentro
de pouco tempo O Ulla ou A Ulla, como lle queiramos chamar á
comarca, perda parte do seu verdor, para ser substituído
nalgunhas zonas por un deserto de rocha.
Entre as medidas oportunas para remediar esta situación
están a elaboración de plans urbanísticos
correctos, coa participación de ecólogos e xeólogos
á parte de arquitectos; unha maior vixilancia contra os
incendios forestais; obrigar a replantar ó cortar un bosque,
etc.
Só actuando deste xeito poderemos conservar A Ulla como
a coñecemos, fermosa, chea de vida, e evitar que as vindeiras
xeracións nos lembren como uns individuos ruíns
que destruíron a esencia da súa propia vida, a
súa terra.
Escríbanos a [email protected]
© A Ulla, Comarca Virtual 1997-2002. Tódolos dereitos
reservados.
|
