12 |
Ĉu [1] eblas produkti nutraĵojn el ostoj?
Jes [2], tio eblas. Oni sciigas, ke en Anglio estas konstruita fabriko por transformado de brut-ostoj en nutraĵojn.
Komence la ostoj estas frakasataj kaj lavataj per varmega akvo por elimini la sebon. La sensebigitaj osteroj [4] aŭ estas kuirataj sub premo de kelkaj atmosferoj por ricevi miksaĵon de proteinoj kaj mineralaj substancoj, aŭ estas prilaborataj per diluita klorida acido [5]. En la lasta kazo la mineralaj substancoj solviĝas, kaj restas la proteino, kiu estas forfiltrata el la solvaĵo. Dum kuirado de la ostoj la proteinoj eliminiĝas en formo de solvaĵo, sed la mineralaj substancoj restas en formo de solida sedimento.
Rezulte de tia prilaboro, el 100 tunoj da ostoj oni ricevas 50 tunojn da utilaj produktoj – 25 tunojn da mineralaj substancoj kaj 25 tunojn da proteinoj kaj sebo.
La mineralaj substancoj, konsistantaj precipe [3] el kalcia fosfato, servas kiel aldono por pliriĉigo de dietaj kaj por-infanaj nutraĵoj. La sebo estas utiligebla en panbakado, kaj la proteinoj – por plialtigo de la nutra valoro de manĝaĵoj.
1. Пытальны сказ будуецца з дапамогай або пытальных словаў (урок 5), або пытальнай часьціцы ĉu, якая на беларускую мову звычайна не перакладаецца (але можа перакладацца словам «ці»): Ĉu vi vidis lin – Вы бачылі яго?
2. Часьціца jes – так: jesa – станоўчы.
3. Прыслоўе precipe – асабліва, галоўным чынам.
4. Суфікс -er- азначае часьцінку: monero – манэта, akvero – кропля вады, panero – крошка хлеба, salero – крупінка солі, ero – часьцінка.
5. Назвы кіслотаў утвараюцца па назвах іхніх соляў: sulfata acido – серная кіслата, sulfita acido – серністая кіслата, klorida acido – саляная кіслата.
Osto – костка, scii – ведаць (sciigi – паведамляць), bruto – скаціна, (свойская) жывёла, komenci – пачаць, frakasi – драбіць, раструшчваць, sebo – тлушч (жывёльны), kuiri – варыць, kelkaj – некалькі, proteino – бялок, dilui – разбавіць, lasta – апошні, kazo – выпадак, resti – застацца, sedimento – асадак, tuno – тона, fosfato – фасфат, servi – служыць, aldoni (al-doni) – дадаць, riĉa – багаты, infano – дзіця, pano – хлеб, baki – пячы, valoro – вартасьць, каштоўнасьць, manĝi – есьці, харчавацца.
| Добра валодаць мовай - значыць свабодна гаварыць на ёй. Для гэтага патрэбная размоўная практыка. Набыць яе можна ў клубе эспэранта і на сустрэчах эспэрантыстаў. Псіхалягічны бар'ер пры вуснай мове на эспэранта пераадольваць лёгка – бо гэтая мова ні для каго з гаворачых ня першая. А калі вы загаворыце на эспэранта, то й гутарка на іншых мовах дасца вам лягчэй. Тыя, хто маюць выхад у Інтэрнэт, могуць удзельнічаць у форуме навінаў soc.culture.esperanto і ў іншых форумах, што дае цудоўную практыку зносінаў. Выдатнай магчымасьцю ёсьць таксама Інтэрнэт-чаты, напрыклад: | Bone ekregi Esperanton signifas libere ekparoli en ĝi. Por tio oni bezonas parolan praktikon. Oni povas ricevi ĝin en Esperanto-klubo kaj en renkontiĝoj de esperantistoj. Psiĥologia bariero ĉe parola lingvaĵo en Esperanto estas venkata facile – ja tiu ĉi lingvo por neniu el la parolantoj estas la unua lingvo. Sed kiam vi ekparolos en Esperanto, ankaŭ la parolo en aliaj lingvoj iĝos por vi pli facila. Tiuj, kiuj havas aliron al Interreto, povas partopreni en la novaĵ-forumo soc.culture.esperanto kaj en aliaj forumoj, kio donas bonegan praktikon de komunikiĝo. Bona okazo estas ankaŭ interretaj babilejoj, ekzemple: |
| Ці вы зьвярнулі ўвагу, што вы ўжо вывучылі тры чацьвертыя экспрэс-курса? Фінал зусім блізкі. | Ĉu vi atentis, ke vi jam trastudis tri kvaronojn de la ekspres-kurso? La fino estas tute proksima. |
12 |