 |
 |
| มงคลชีวิต ๓๘ ประการ |
|
มงคลที่ ๑๐ มีวาจาสุภาษิต มงคลข้อที่ ๑๐ เรียกว่า เป็นผู้มีวาจาภาษิต คำว่า "วาจาภาษิต" ในที่นี้ หมายถึง วาจา ซึ่ง ประกอบด้วยองค์ ๕ ที่เรียกว่า วาจาภาษิต คือ ๑ พูดตามกาละ ๒ พูดแต่วาจาสัจจริง ๓ พูดด้วยความอ่อนหวาน ๔ พูดวาจาที่ประกอบไปด้วยประโยชน์ ประการที่
๕ การพูดนั้น พูดด้วยเมตตาจิต ไม่ใช่เล่ห์เลี่ยมอะไรทั้งหมด จึงจะเรียกว่า
เป็นวาจาภาษิต คำพูดใดๆ ประกอบด้วยองค์ ๕ แล้ว เรียกว่า วาจาภาษิต
อันเป็นมงคลในพระพุทธศาสนา "ปลามีชีวิตยืนยาวอยู่ได้ก็เพราะอาศัยปากเป็นสิ่งสำคัญ
แต่ก็เพราะปากนั่นเอง ปลาจึงต้องติดเบ็ดเสียชีวิตโดยง่าย
วาจาสุภาษิต องค์ประกอบของวาจาสุภาษิต
๑.ต้องเป็นคำจริง ไม่ใช่คำพูดที่ปั้นแต่งขึ้นไม่คลาดเคลื่อนจากความเป็นจริง ไม่บิดเบือนจากความจริง ไม่เสริมความ ไม่อำความต้องเป็นเรื่องจริง จริง จริง ๒.ต้องเป็นคำสุภาพ
เป็นคำพูดไพเราะที่กลั่นออกมาจากน้ำใจที่บริสุทธิ์ |
 |
|
๓.พูดแล้วก่อให้เกิดประโยชน์
เกิดผลดีทั้งแก่คนพูดและคนฟังถึงแม้คำพูดนั้นจะจริงและเป็นคำสุภาพ ๔.พูดไปด้วยจิตเมตตา
พูดด้วยความปรารถนาดี อยากให้คนฟังมีความสุข ๕.พูดถูกกาลเทศะ
แม้ใช้คำพูดที่ดี เป็นคำจริง เป็นคำสุภาพเป็นคำพูดที่มีประโยชน์ แต่ถ้าผิดจังหวะไม่ถูกกาลเทศะผู้ฟังยังไม่พร้อมที่จะรับแล้ว
จะก่อให้เกิดผลเสียได้เช่น -พูดถูกเวลา (กาล) คือ รู้ว่าเวลาไหนควรพูด เวลาไหนยังไม่ควรพูด ควรพูดนานเท่าไร ต้องคาดผลที่จะเกิดขึ้นไว้ด้วย -พูดถูกสถานที่
(เทศะ) คือ รู้ว่าในสถานที่เช่นไร เหตุการณ์แวดล้อมเช่นไร จึงควรที่จะพูด เช่น มีความหวังดีอยากเตือนเพื่อนไม่ให้ดื่มเหล้า แต่ไม่เตือนขณะที่กำลังมาอยู่อย่างนี้นอกจากเขาจะไม่ฟังแล้ว เราเองอาจเจ็บตัวได้ "คนฉลาดไม่ใช่เป็นแต่พูดเท่านั้น ต้องนิ่งเป็นด้วย" "คนที่พูดเป็นนั้น ต้องรู้ในสิ่งที่ไม่ควรพูดให้ยิ่งกว่าสิ่งที่ควรพูด" เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับการพูด
โทษของการด่าบริภาษเพื่อนพรหมจรรย์
ถ้อยคำที่ไม่ควรเชื่อถือ
ลักษณะเสียงที่สมบูรณ์ของมหาบุรุษ
อานิสงส์การมีวาจาสุภาษิต
จบมงคลที่
๑๐ มีวาจาสุภาษิต (พุทธพจน์) |