||||||||||||||||||||ANASAYFA||||||||||||||||||||
||GMDSS|| ||INMARSAT|| ||CYRO PUSULA|| ||NAVTEX|| ||EPIRB|| ||COSPAS-SARSAT|| ||DSC|| ||ECHO SOUNDER||
||CAS MODUL|| ||GPS|| ||HIPERBOLIK SEYIR|| ||PARAKETELER|| ||RADAR|| ||RDF|| ||SATNAV|| ||TELEKS||
RADYO YÖN BULUCU (R.D.F.)
I-GİRİŞ:
Elektronik cihazların, seyir bilgilerini sağlayan çeşitli sistemlerde geniş bir uygulama alanı vardır. Elektronik düzenlerin bu uygulamalarda faydalı olması aşağıdaki faktörlerden bir veya ikisine bağlı olmasıyla mümkündür.
1-Yüksek derecede yönlendirilebilir verici veya alıcı cihaz kullanılması
2-Küçük zaman aralıklarının doğru olarak ölçülmesi
II-R.D.F. VE ÇALIŞMA PRENSİBİ
R.D.F. (Radio Direction Finder), Radyo Dalgalarıyla Yön Bulucu anlamına gelmektedir. Açık denizlerde seyreden gemilerin, bulundukları kesin mevkii tayin etmek için kullandıkları elektronik bir cihaz olan R.D.F. , elektronik ve manyetik esaslara göre çalışmaktadır. Kısaca yapılan işlem, yayımlanmakta olan elektromanyetik dalgaların geliş yönünün tayin edilmesidir.
Bir RDF cihazı, çoğunlukla süperheterodin bir alıcı ve bir lup antenden (loop) oluşur. Burada lup anteni, dinleme yapılırken, yayılmakta olan dikey polarizeli elektromanyetik dalgaların geliş yönünü, bulmakta yardımcı olmaktadır.
Mevkiinin bulunabilmesi için en az iki ayrı verici istasyonundan gelen dalgaların kerterizi alınmalıdır. Eğer gelen bu dalgaların yayımlandığı vericilerin kerteriz hattı, özel DF haritaları üzerinde tespit edilip çizilirse, RDF cihazının bulunduğu yer kesin olarak belirlenmiş olur.
DF vericilerinin, yayın frekansları, yayın kodları ve çalışma saatleri, yayın süresi, yayın şekilleri (S.S.B, D.S.B veya A1, A2, A3 gibi) Radyo İstasyonları kitabında mevcuttur. Yine bu istasyonların bulunduğu mevkiiler de özel DF haritaları üzerinde bellidir.
Buna göre bulunan yaklaşık mevkiiye en uygun ve açıyla kesişecek enaz iki veya üç verici istasyonunun kod numarası haritadan bulunup radyo istasyonları kitabından bu istasyonların yayın saat, süre, şekil ve frekansı öğrenilerek DRF cihazı çalıştırılır.
III-R.D.F. LUP ANTENİ:
Dinleme, loop denilen çerçeve antenler vasıtasıyla yapılır. Antenden alınan sinyaller bir süperheterodin alıcıdan geçirildikten sonra kulaklık veya hoparlöre, (yeni model RF’ lerde aynı zamanda bir resim tüpüne Katod ışınlı Tüp-C.R.T.) verilir.
Lup anten elektromanyetik dalgaları geçiren fakat manyetik olmayan bir muhafaza ile bunun içinde bulunan birkaç sarımlık bobinden oluşmuş, yönlendirilmiş bir antendir. Daire veya dörtgen şeklinde olabilen lup antenin dış muhafazası genel olarak plastik veya bakalittir.
Eski tip RDF’ lerde tek bir lup anten kullanıldığından anten döndürülmekteydi. Yeni tip cihazlarda ise, daire şeklinde iki adet lup vardır. Bu bakımdan yön bulucu anteni sabittir. Döndürmeye ihtiyaç duyulmaz.
IV-LUP ALIŞ DÜZLEMİ VE KERTERİZ:
1-Lup Anteni Alış Düzlemi: Lup antenin düzlemi, elektromanyetik dalgaların geliş yönüne paralel olduğu zaman anten üzerinde en az sinyal indüklenir. Eğer anten düzlemi gelen elektromanyetik dalgaların yayın düzlemine dik olursa, antende en fazala gerilim indüklenir.
2-Lup Anteni İle Kerteriz Alınması:Aşağıdaki örnektende anlaşılacağı gibi, dinleme esasına göre çalışan bir RDF’ de minimum sinyale göre dinleme yapıldığında çok daha hassas kerteriz, alma imkanı doğmaktadır.
Maksimum sinyali tayin etmek ise çok daha zor olmaktadır. Bu bakımdan, minimum sinyaller üzerinden dinleme yapılır.
Uygun şekilde dizayn edilmiş bir lup antenin iki kenarının her birinde eşit büyüklükte voltajlar meydana gelir. Alıcıya etki yapan bileşke voltaj, bu iki voltaj arasındaki zaman-faz ilişkisine, bu da, dalganın hareket yönüne göre lupun yöneltilmesine bağlıdır. Eğer lup maksimum sinyal kuvvetine yöneltilirse, verici, lup düzlemine dik bir doğrultuda olur.
Aşağıdaki şekilde bir lup antene dört ayrı istasyondan gelen sinyaller gösterilmektedir. Dikkat edilirse minimum bölgedeki 10 derecelik açı farkı 1,5 mikro volta karşılık gelmektedir
Yukarıdaki şekilde dört ayrı istasyon sinyalinin Lup antende oluşturduğu gerilimler görülmektedir. Anlaşılıyor ki, minimum voltaj pozisyonu civarında, maksimum, voltaj pozisyonu civarındakine, göre, her bir derece dönüş için çok daha büyük bir değişme olmaktadır. Bu sebepten hassas açılı bir kerteriz alabilmek için minimum sinyal kullanılması şarttır.
V-YÖN ANTENİ (SENSE) VE YÖNÜN BELİRLENMESİ:
Lup, minimum sinyal doğrultusuna, yöneltildiğinde verici lupdüzlemine dik vaziyette bulunur, fakat bu düzlemin iki tarafından herhangi birinde olabilir. Gözlemci, vericinin A tarafından mı, yoksa bunun aksi yönünde olan E tarafında mı olduğunu bilemeyecektir. Bu sebepten herhangi bir istasyona ait kerteriz alırken 180 derecelik bir yön hatasına düşme ihtimali vardır. Bu birbirinin aksi iki yönden hangisinin doğru olduğunu tayin etmek için lup antene, A olarak bir dikey (çubuk) anten kullanılarak ilave bir deney daha yapmak gerekir. Yön anteni (sense) adı verilen bu dikey antenin çıkışı aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi, bir grup halinde radyo frekans transformatörleri vasıtasıyla Lup’ a kuple edilir. Sense antenin yeri, Lup antenin tam ortasıdır ve anten dikey konumdadır.
Yukarıdaki şekilde antenin her iki kolunun uzantılarını oluşturan hat üzerinde birer tane indiksiyon bobini vardır. Bobinler arasında ayar için değişken bir kondansatör ilave edilmiştir. Bu devrenin çıkışı normal bir süperheterodin alıcı girişine bağlanır. Alıcı lambalı veya transistörlü olabilir.
Yön anteninin devresi, yönü bulacak vericinin frekansında rezonansa akortlanmıştır. Bu akort işlemi C, kondansatörü ile yapılır. Sense antene seri bağlı R direnci, antende indüklenen voltaj ile akımın arasındaki faz farkını en aza indirmek üzere konulmuştur. Bu direnci seri bağlı ve 180 derece hareketli L3’ ün manyetik alan L1 ve L2 bobinleri tarafından kesilmektedir. Bu iki bobinin sarım yönleri birbirine zıttır. Aynı ganktan idare edilen C1 ve C2 her iki anten devresini aynı frekansa akort ederler.
Lup düzlemindeki bir verici, ya maksimum veya sıfır voltaj meydana getirecektir. Normalde, Lup ve Sense anten ortak yayım paternleri, yukarıdaki şekildeki gibidir. Lup düzleminden gelen sinyaller için, iki antenin voltajları şekildeki gibi, A yönünde birbirlerini yok edecekler ve bunun aksi olan B yönünde birbirlerine ekleneceklerdir. Voltajların birbirlerine eklendiği tarafta kardioid şekil meydana gelecektir.
Böylece, A ve B yönünün ayırt edilebildiği çalişmada, önce lup ile bir sıfır kerterizi elde edilir. Bu 180 derece farklı iki ihtimalli kerteriz verir.
Bundan sonra lup, birinci konumuna göre 90 derece döndürülür. Bu durumda kuvvetli bir sinyal alınacaktır. Bu şekilde sense antenin devreye girmesi sağlanır. Eğer sense anteni bu sinyalin kaybolmasına sebep olursa, verici B yönünde demektir. Sense anten sinyal kuvvetini iki misline çıkarırsa, verici A yönünde demektir.
Kerteriz almak için, lup anten, hoparlörden minimum ses elde edilinceye kadar döndürülerek minimum seste, sense düğmesine basılır. Bu anda sense devresi üzerindeki bobin kapalı devre olduğundan lup devresindeki iki bobinden birisi kuvvetlendirir diğeri ise zayıflatır. Neticede bileşik (kardioid) eğri meydana gelir. Böylece, sense düğmesine basıldığında duyulan sesin şiddetinde bir çoğalma oluyorsa, antenin A tarafının verici istasyonu yönünde olduğu anlaşılır. Eğer duyulan seste azalma oluyorsa istasyon B tarafında demektir. Bu durumda vericinin yönü tayin edilmiş olur.
VI-LUP İLE İLGİLİ BAZI UYARILAR:
Eğer bir lup anten bir yön bulucu olarak, kullanılacak ise, sinyaller yalnız lup anten ile alınmalıdır. Çünkü aşağıdaki sebepler sonucu alıcıya sinyal sokulmamalıdır:
1-Lup anten bir dikey anten gibi etki yapılabilmektedir.
2-Alıcının RF kademelerinden saçıntı kapılabilmektedir.
3-Anten-Alıcı arasındaki bağlantı telleri bir anten gibi etki yapabilmektedir.
İstenilmeyen bu sinyaller, lup sıfır durumunda iken sinyal alışı meydana getirirler ve 1lup, diğer pozisyonlarda iken, doğru olmayan sıfırlar oluşturabilirler. Bu etkilerin yok edilmesi, lup bağlantı tellerinin ve alıcının uygun şekilde izole edilmesi ile birlikte, lupun herbir kenarı ve ilgili giriş devreleri ile toprak arasında eşit kapasiteler sağlanarak yapılır.
Lup anten, mümkün olduğu kadar çarmık tellerinin ve diğer yayın yapıcı cisimlerin bulunmadığı bir yere monte edilmelidir.
VII-RESİM TÜPLÜ RDF :
Yeni tip resimli RDF’lerde hoparlör ile senkronizeli çalışan, bir resim tüpü (C.R.T.) vardır. Bu skop üzerinde anten etrafındaki birleşik eğri görülebilmektedir. Bu sebepten istasyon yönünün tespiti çok kolay olmaktadır.
Resimli tip RDF’ lerde kullanılan lup iç içe geçirilmiş ve birbirine 90 derece konumlu iki lup halindedir. Sabit olan bu iki lupun ortasına sense anten yerleştirilmiştir.
Sabit olan luplarda en az sinyal elde etme işlemi, birbirine dik ve sabit konumlarda bulunan Ganiometre bobinleri arasına yerleştirilmiş 360 derece hareketli bir bobinin yönünü senkro sistemle döndürerek gerçekleştirilmektedir.
S sargısı A ya paralel olursa, A lupundan en fazla sinyal, B lupundan ise en az sinyal alınır.
S sargısı B’ ye paralel olursa, B lupundan en fezla sinyal, A lupundan en az sinyal alınır. Elde edilen gerilim alıcımızın girişine beslenirse sesle birlikte resimde elde edilerek skopta izlenebilir.
Bir RDF’ nin gemiye montajı aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi yapılabilir.
VIII-DÜZELTME EĞRİSİ:
R.D.F. anteninin yerleştirildiği yer geminin en yüksek yerlerinden biri olmasına rağmen, geminin madeni kütlesi ve gemideki diğer antenlerin etkisi, yeni monte edilmiş bir RDF’ de düzeltme eğrisinin çıkartılmasını gerekli kılar. Çünkü, lup ve sense anten etrafındaki alış eğrisi yukarıda anlatılan nedenlerden dolayı bozulmuştur ve alış hatası olur. Bu nedenle bu hatanın bilinmesi zorunludur. Hatayı gidermek için yapılacak kalibrasyonda kuvvetli radyo sinyalleri gerektiğinden bir tekne üzerindeki seyyar vericiden faydalanır. Göz ile yapılan kerterizin dereceleri, cihazın gösterdiği kerteriz dereceleriyle mukayese edilir. Teknenin çeşitli derecelerdeki yayını üzerine, DF cihazının gösterdiği açı değerleri aynı ise DF hatası sıfırdır. DF açısı fazla veya az ise hata vardır. Her derecede yapılan ölçmeler bir tabloya kaydedilir ve aşağıdaki grafik çizilir. Elde edilen grafik ve düzeltme eğrileri mevkiinin kesin tespit edilebilmesi açısından kullanılmalıdır.
Yukarıda anlatılan radyo yön bulucu belirli bir radyo istasyonuna göre kerterizin süratle değişmediği gemi gibi yerlerde kullanılmaya uygun ise de genel olarak yüksek süratli uçaklarda kullanılmaya uygun değildir. Uçak pilotu için çok daha kullanışlı sistem, pilotun devamlı olarak sinyali monitör etme mecburiyetinde kalmayacağı, sadece uygun bir radyo istasyonuna akord edildikten sonra pilot mahallindeki bir indikatör üzerinde istasyonun bağıl kerterizini okuyabileceği bir sistemdir. Böyle bir sistemi manyetik bir pusulanın kuzeyi göstermesine benzer şekilde, otomatik olarak istenilen radyo istasyonunun bulunduğu yönü gösterir. Bu otomatik cihazın adı radyo pusula adı da verilen otomatik radyo yön bulucusu (A.D.T.)’ dur.
IX-BİR DF CİHAZININ KISIMLARI:
DF anteninde elde edilen sinyal, lüzumlu yükseltmelerin yapıldığı audio frekans ve video devrelerinden geçerek indikatör katına ulaşır. Cihaz çıkışında sinyal, ses ve görüntü olarak değerlendirilir. Devrelere gerekli AC ve DC beslemeler güç kaynağı tarafından sağlanır. Şu halde, bir DF cihazı, temelde bir sense ve lup anten, ganiometre, bir alıcı, indikatör ve güç kaynağından ibarettir. Aşağıdaki şekilde DF cihazının blok diyagramı görülmektedir.
1-LUP VE SENSE ANTEN: Yukarıdaki kısımlarda da görüldüğü gibi, Lup ve Sense Antenler esas itibariyle elektromanyetik dalgaların geliş yönlerine göre üzerlerinde gerilim indüklenir. Sense anten lupta indüklenen gerilimin, verici yönünde artmasını sağlar.
2-GANIOMETRE: Ganiometre bir senkro motordur. Sabit olan luplarda en az sinyali elde etmekte kullanılırlar. Bu işlem, birbirine dik ve sabit konumlarda yerleştirilmiş bobinlerin arasındaki 360 derece hareketli başka bir bobinin yönünü senkro sistemle döndürerek gerçekleştirir.
3-ALICI: Bu kat, SSB, DSB yayın şekillerine uygun çalışan süperheterodin bir alıcıdan ibarettir. DF radyo alıcısı veya yön bulucu olarak kullanılmak istendiğinde bir kontak vasıtasıyla ilgili bir anten alıcı girişine bağlanır. Seçilen yayın frekansındaki sinyal alıcı RF yükselteç katında V 101 lambasıyla genlik bakımından yükseltilir. V 102 ile V 103, Mikser-Osilatör tüpleridir. Mikser çıkışlı fark frekans, Tr. 201, Tr 202, Tr 203 ve Tr 204 transistörleriyle genlik bakımından yükseltilir. D 208, otomatik kazanç kontrol diyodu ve Tr 206 otomatik kazanç kontrol yükselteç çıkışındaki DC gerilim Tr 208 DC gerilim amplifikatöründe yükseltilerek, RF ve IF katlarına uygulanır. Böylece tüm giriş sinyallerinde IF çıkış genliği eşit seviyede tutulur. Tr 205 ve D 210 AF dedektör devresinin çıkışındaki ses frekans sinyali, alıcının Tr 301, Tr 302 ve Tr 303 transistörlü ses ve güç yükselteç katları çıkışından genliği yükseltilmiş olarak hoparlöre uygulanır. Seçilen istasyon sinyali işitme yoluyla incelenebilir.
4-İNDİKATÖR:Alıcı çıkış sinyallerinin resim şeklinde incelenebildiği C.R.T saptırma bobinleri ve C.R.T sürücü devrelerinden meydana gelmiştir.Alıcı IF son amplifakatörden, D 209 diyodu ile,video 8resim) sinyali alınır, genliği Tr 404 modülatör transistörünün beyzine uygulanır.Tr- 401, 23 kHz osilatör transistörü çıkışıyla modüle edilen video sinyali sırasıyla, Tr 405, 406, 407 ve 408 transistörlerinde genliği yükseltilerek Roselver ’e uygulanır.Roselver çıkış sinyali, lup anten konumuna uygun olarak C.R.T saptırma bobinlerine uygulanır.Saptırma bobinlerine uygulanan gerilimlere göre C.R.T de elektron bimi maksadı sağlayacak şekilde sapma gösterir.
5-GÜÇ KAYNAĞI:Tüm cihazın gerilimi bu besleme katından sağlanır.AC ve DC gerilimler güç transformatörü çıkışından ilgili yerlere dağıtılırlar.D 503, 5Q3, 505, 506, 508 doğrultucu çıkışından ilgili yere dağıtılırlar. D 503, 504, 505, 596, 501, 508 doğrultucu diyotlarıdır.Tr 501-505 transistörleri regüle işlemi yaparlar. Şekilde DF ayrıntılı blok şeması görülmektedir.
X-RDF CİHAZINDA MEYDANA GELEBİLECEK ÖNEMLİ ARIZALAR VE GİDERİLMESİ:
Arıza (1) : Elektron lambaları veya pilot lambalar yanıt vermiyor;
Nedeni : 1- Geminin voltaj çıkışı zayıf veya düşük.
2- DC- AC inverter arızalı.
3- Besleme trafosu girişindeki sigorta atmış.
Çare : 1- Ön panel üzerindeki volt metreden ibrenin kırmızı boyalı kısımda durup durmadığına bakın.
2- İnverterin kömür fırçalarını kontrol edin.
3- Atık sigorta varsa yenileme yapmadan önce, bozulmuş parçaları değiştirmek gerekir.
Arıza (2) : Elektron tüpleri ve plot lambalar normal giriş voltajına rağmen hala ısınmıyor ve ışık vermiyor;
Nedeni : 1- Ön panel üzerindeki sigorta atmış.
2- Güç besleme transformatörü bozulmuş.
Çare : 1- Eğer transformatör bozulmuş ise diğer devreleri kontrol ettikten sonra yenisini takınız.
2- Bozulan parçaların yenisini takınız.
Arıza (3) : Geliş sinyaline ait gürültü hoparlörden duyulduğu halde skopta görüntü elde edilemiyor;
Nedeni : 1- C.R.T. tüpü bozulmuş.
2- 1200 voltluk tüksek voltaj C.R.T’ ye gelmiyor.
Çare : 1- C.R.T. flamanının ısınıp ısınmadığını ve 12V AC voltajın gelip gelmediğini kontrol edin.
2- 1200V ‘ luk yüksek gerilimi kontrol edin.
Arıza (4) : Ekranda daire oluşuyor fakat sinyal görüntüsü yok. RF kazancı arttırıldığı halde ses alınmıyor.
Nedeni : 1- Ganiometre irtibat kutusunda kötü kontak.
2- Bozulmuş RF ünitesi.
3- Bozulmuş IF ünitesi.
Çare : 1- Ganiometreden IF ünitesine kadar her bloğu kontrol ediniz.
2- RF ünitesine ait voltaj kontrol tablosuna göre bütün voltajları kontrol ediniz.
3- Lokal osilatörün uygun frekansta sinyal üretip üretmediğini kontrol ediniz.
Arıza (5) : 4 bandın hiçbirinde sinyal alışı mümkün değil.
Nedeni : 1- Bozulmuş RF ünitesi.
2- Bozulmuş band seçici anahtar.
Çare : 1- RF ünitesinin bütün kontrol noktalarını test edin.
2- Band seçici anahtarın temas durumunu kontrol edin.
Arıza (6) : System anahtarı DF pozisyonuna çevrildiği zaman pervane şeklindeki sinyal oluşmuyor;
Nedeni : 1- Loop anten hattında kopukluk veya kötü kontak.
2- Bozuk ganiometre ünitesi.
3- Video kuvvetlendirici ve saptırma katında arıza.
Çare : 1- Looptan ganiometreye kadar bağlantıları kontrol ediniz.
2- Video dedektör, video kuvvetlendirici ve saptırma katındaki voltajlarını kontrol ediniz.
Arıza (7) : Pervane şeklinde sinyal var fakat ses sinyali yok.
Nedeni : 1- Transistörü veya dedektör diyodu arızalı. Veya audio ünitesi hatalı olabilir.
2- Hoparlör jakında kötü kontak veya bozuk hoparlör.
Çare : 1- Dedektör devresi ve audio devresindeki voltajları kontrol ediniz.
2- Hoparlör jakını kontrol ediniz.
Arıza (8) : Resim tüpünün göbeğinde sadece nokta oluşuyor, halka oluşmuyor.
Nedeni : 1- Sweep modülatör devresindeki transistörler arızalı.
2- Yeniden çözücü ile ana ünite arasında irtibatsızlık.
Çare : 1- Sweep modülatör devresindeki transistörleri kontrol ediniz.
2- Yeniden çözücü ile devresi arasındaki bağlantıyı kontrol ediniz.
Arıza (9) : C.R.T. üzerinde sadece parlak bir hat var;
Nedeni : 1- Yeniden çözücü devresindeki senkron motoru dönmüyor.
2- Üç fazlı bobinin ikisi arasında kısa devre.
Çare : 1- Senkron motorunun hareketini ve AC gerilimini kontrol ediniz.
2- Yeniden çözücü devresi ve saptırıcı ile arasındaki bağlantıları kontrol ediniz.
XI- RDF (RADYO YÖN BULUCU) ‘ NİN KULLANILMASI:
1-RESİM TİPLİ RADYO YÖN BULUCU
Bu tip yön bulucular alıcı çıkış sinyallerini, resim sinyali şeklinde, skop üzerinde direkt olarak gösterirler. Böyle bir yön bulucu resmi aşağıda verilmiştir.
A-Kontrol Düğmeleri ve Fonksiyonları
1-) UP-DOWN, LEFT-RIGHT (1 ve 2), görüntüyü ortalama düğmeleri. Bu kontroller ile görüntü aşağı yukarı veya sağa sola hareket ettirilerek tam skop merkezine getirilir.
2-) AF GAİN (4), ses frekans kazanç kontrolü. Sesi istenilen bir seviyede ayarlamaya yarar.
3-) RADIUS (5), görüntü ayarı. C.R.T. üzerindeki görüntüyü uygun bir büyüklükte ayarlamaya yarar.
4-) TUNE (6), frekans ayarı. Alıcı frekansı istenilen frekansa ayarlanır.
5-) FINE (7), ince ayar. İstenilen frekans hassas olarak ayarlanır.
6-) X- TAL- SPOT (8), sabit kristal frekansında spot alış istendiğinde kullanılır.
7-) SENSE (12), tek yön. Gelen elektromanyetik dalganın yönünü ayırt etmeye yarar.
8-) CURSOR (13), kursor hattı. Kursor hattının görüntünün tam merkezinden geçmesi sağlanır.
9-) COMPASS (14), yön hattı üzerindeki açıyı ayarlar.
10-) AVC (15), otomatik ses kontrolü. Elektromanyetik dalga çok kuvvetli geldiğinde bu sistemle otomatik olarak zayıflatılır.
11-) SYSTEM (16), cihazın fadyo alıcısı veya yön bulucu olarak kullanılmasını sağlayan seçici.
12-) AUTO-SENSE (17), otomatik-tek yön. Sense antenini belli aralıklarla otomatik olarak devreye sokarak elektromanyetik dalganın geliş yönünü belirler.
13-) CLARIFIER (19), gelen elektriki dalganın çeşidine göre skop üzerinde düz ve temiz kenarlı bir görüntü sağlayan düğmedir.
14-) GAIN (19), alınan dalganın kazancını ayarlar.
15-)WAVE FORM (20), elektrik dalgası tipi. Gönderilen bilginin türüne göre alıcımızı ayarlar. (A1, A2, A3- SSB) gibi.
16-)BAND (21), frekans bandı. Almak istediğimiz frekansı içinde bulunduran bandı seçmemizi sağlar.
17-)POWER (22), güç. Bütün cihaza gerekli çalışma gerilimini veren düğmedir.
B-Cihazın Kullanımı
1- Ana güç anahtarını aç (22) ve gerilimi istenen seviyeye ayarla.
2- Sistemi (10) seç, DF’ e getir.
3- Bandı ayarla (21), istenen frekansı bul.
4- Waveform’ u ayarla. Alınan dalganın tipine göre (20).
5- Gaini çevir. İstenen kazanç bulunana kadar saat yönünde devam et (18).
6- Tune’ i istenen frekans bulunana kadar ayarla. Hiç bir sinyal alınmazsa görüntü
daireseldir. Sinyal alındığında ise dairesel görüntü iki adet elips görünümünü alır (6).
7- Fine’ ı ayarlayarak keskin ve net görüntü elde et (7). Spot alış için X-TA1-SPOT’ u. İstenen frekansta ayarla. Bu durum Band Tune düğmesiyle istenen frekansa yaklaşarak gerçekleştirilir. Eğer sinyal mors ve SSB ise Clarifier (19) düğmesini kullanarak net ve keskin görüntü sağla.
8- Eğer elektromanyetik dalga kuvvetli ise A.V.C (15) düğmesini ON’a getir.
9- Kursor düğmesi ile kursor hattının görüntünün tam merkezinden geçmesi sağlanır.
10- Sense’ i çalıştır. Bu düğme basılı iken tam düz hat üzerinde bulunan birleşik iki elips belli bir açı ile kapanır. Bu kapanma tarafındaki okun yönünün gösterdiği açı, vericinin açısıdır.
2-DİREKT OKUMALI TİP RADYO YÖN BULUCU
Bu tip yön buluculara otomatik yön bulucular da denir. Bu modellerde vericiden gelen dalganın yönü direkt olarak tayin edilir. Bu tür bir yön bulucunun resmi aşağıda görülmektedir.
A-Kontrol Düğmeleri ve Fonksiyonları
1-)SENSITIVITY (3), hassasiyeti ayarlar.
2-)FINE (4), alınan frekansı hassas olarak ayarlar.
3-)CLEAR (5), elektromanyetik dalganın moduna göre temiz ve net bir alış sağlamaktadır.
4-)TUNE XTAL (6), ana ayar düğmesiyle spot alış frekansına yaklaşmayı sağlar.
5-)METER SELECT (7), giriş ve besleme voltajlarını tek bir aletten komütatör yardımı ile okuyabilir.
6-)TUNING DIAL (14), istenen alış frekansına ayarlamayı sağlar.
7-)XTAL FREQ SELECT (15), spot alış için istenen frekansı ayarlar.
8-)SYSTEM SELECT (16), alış çeşitlerini ve sense’ i seçer.
9-)WAVEFORM SELECT (17), dalga modlarını seçer.
10-)BAND (18), istenen frekansın bulunduğu bandı seçmemizi sağlar.
11-)VOLUME (19), ses kontrolünü duyulabilir bir seviyede tutmaya yarar.
12-)COMPASS (20), ayarlama ve kerteriz için hareketli skalayı döndürmeye yarar.
13-)POINTER SEED (21), gösterge (ibre) hızını ayarlar.
B-CİHAZIN KULLANILMASI
1- Meter Select’ i (7) ayarla. Power düğmesiyle uygun çalışma voltajını sağla.
2- Band’ ı (18) istenen frekansa göre seç.
3- System Select’ i (16) ayarla ve alıcı seviyesini Meter Select ile kontrol et.
4- Waveform Select (17), alınan dalga modunun türüne göre ayarla.
5- Xtal Tune’ ı (6) tune durumunda ayar düğmesi ile ayarla. SSB alışı için Waveform Select düğmesini SSB konumuna getirerek aynı işlemler tekrarlanır. Bu durumda Clear düğmesiyle net alış sağlanır.
6- Seviye metre maksimum sapma yapana kadar Sentivity (3) ve Volume (19) ‘ü ayarla. Fine düğmesini maksimum sapma için kullan.
7- System Select, Auto durumuna getirildiğinde ibre otomatik olarak elektromanyetik dalganın geliş yönünü gösterir.
8- Mors, sinyali alındığı durumlarda Pointer-Speed’ i (21) maksimuma getir.
RDF İÇİN YAYIN BANTLARI VE DALGA CİNSLERİ
BANT 1 - 200 KHz - 500 KHz (Becon)
BANT 2 - 530 KHz - 1400 KHz (Yayın)
BANT 3 – 1,4 MHz - 3,3 MHz (Orta Dalga)
BANT 4 – 3,3 MHz - 9 MHz (Kısa Dalga)
A1................A1 Telgraf (Devamlı Yayın)
A2,A3,..........A2 Teldraf ve Yayın
A3 Telefon (Devamlı Yayın)
SSB,A1 spot....SSB ve A1 (Spot Kanalları)
A2,A3 spot.....A3 ve A3 (Spot Kanalları)
||GMDSS|| ||INMARSAT|| ||CYRO PUSULA|| ||NAVTEX|| ||EPIRB|| ||COSPAS-SARSAT|| ||DSC|| ||ECHO SOUNDER||
||CAS MODUL|| ||GPS|| ||HIPERBOLIK SEYIR|| ||PARAKETELER|| ||RADAR|| ||RDF|| ||SATNAV|| ||TELEKS||
||FAXIMILE|| ||TESTER OTO|| ||SONAR|| ||STAREC||
||||||||||||||||||||ANASAYFA||||||||||||||||||||
Hazırlayan
Ertan Korhan KARASU