||||||||||||||||||||ANASAYFA||||||||||||||||||||
||GMDSS|| ||INMARSAT|| ||CYRO PUSULA|| ||NAVTEX|| ||EPIRB|| ||COSPAS-SARSAT|| ||DSC|| ||ECHO SOUNDER||
||CAS MODUL|| ||GPS|| ||HIPERBOLIK SEYIR|| ||PARAKETELER|| ||RADAR|| ||RDF|| ||SATNAV|| ||TELEKS||
WEATHER FAXIMILE
1-FAXIMILE SİSTEMİNİN PRENSİBİ:
Bu sistem, temel olarak, kopyası istenilen bilgilerin uzak mesafelere gönderilmesi ve alınmasında kullanılmaktadır. Haberler, fotoğraflar ve meteorolojik olaylar bir faximile sisteminin yoğun trafiğini oluştururlar.Bunlara ilave olarak ticari raporlar, dökümanlar ve resimlerde bu sistem yardımıyla uzak mesafelere, elektromanyetik dalga hızıyla orantılı olarak anında gönderirler.
Faximile sisteminde, kopyası istenilen bilgilerin tamamı bir ışık hüzmesiyle taranarak, orjinal kopyaya ait elektrik sinyalleri elde edilmektedir.Elektrik sinyalleri, orjinal kopyaya yöneltilen bir ışık hüzmesinini kopyadan, ışığa hasas bir foto elemana yansıtılmasıyla elde edilir.Orjinal kopyanın tamamı ne kadar ince ışık hüzmesiyle ve ne kadar sık taranırsa, elde edilecek kopya, orjinal kopya o kadar çok benzer.Elde edilen elektrik sinyalleri, daha sonra modüle edilir ve kuvvetlendirilir.Kuvvetlendirilen bu modüleli sinyaller ise anten yardımıyla boşluğa gönderilirler.
Yukarıda bahsedilen bilgilerin elektromanyetik dalgalar ile uzak mesafelere gönderilmesinde karşılaşılan temel zorluk, gönderme esnasındaki fedding olayı ve harici gürültülerin sisteme karışmasından ileri gelir.Çünkü, faks sisteminde frekans değiştirme amacıyla 400 Hz, toplam 800 Hz’lik bir frekans kullanılmaktadır.Bu ise, çeşitli gürültülerden etkilenmemesine neden olmaktadır.Faks sisteminde gerek yüksek frekansta ve gerekse alçak frekansta otamatik frekans değiştirme (AFS) devreleri kullanılr.Bu devreler faksın en önemli devreleridir.Aşağıda basit bir faks alıcı-verici sisteminin blok diagramı ve vericide, alçak frekanstan, alıcıda yüksek frekansa , alıcıda da yüksek frekanstan alçak frekansa geçiş değişimleri görülmektedir.
Burada modülatör devresi, faks ve vericisinden gelen modülasyonlu sinyalden frekans modülasyonlu sinyali üreten, bir tür AM–FM dönüştürücüsüdür.Elde edilen bir frekans osilatörü ile (BFO) kumnda edilir. Bu osilatörün frekans, 1500–2300 Hz arasındadır.Osilatör mrekez frekansı ise, gri rengin karşılığı 1500 Hz ile siyah ve beyazın karşılığı 2300 Hz arsındadır. Herhangi bir orjinal bir kopya, siyah–beyaz arsındaki tonlara uygun olarak bu frekanslara dönüştürülerek taşıyıcı yardımıyla antenden boşluğa gönderilir.Faks alıcısı antene ulaşan ve siyah-beyaz seviyesi arsındaki orjinal resme ait bilgileri taşıyan elektromanyetik dalga kuvvetlendirilir.Fedding olayından ve parazitlerden dolayı oluşan değişimler limitler devresinde düzeltildikten sonra, sinyaller frekans bölücülerden geçerek diskriminatöre ulaşır.Burada Fm sinyali düşük frekanslı elektrik sinyaline dönüştürlerek, faks kayıt edici devresine bilgi sinyaleri olarak gönderilir.Burada en önemli nokta, faks verici sistemi ile alıcısının sekronize olarak çalışmasıdır.Diğer bir deyişle, faks vericisinden resim döndürülerek ışık hüzmesi tarafından taranmaya başladığı anda, faks alıcı sisteminde de kayıt edici merdanenin dönmeye ve vericiden gelen sinyallere göre, siyah–beyaz arası tonları kağıda geçirmeye başlaması gereklidir.Bu şart oluşursa sistem normal çalışır.
2-FAXIMILE ALICISININ KISIMLARI:
a-)HF Alıcı ve Alınan Resmin Kalitesi:
1-HF propagasyon karakteristliği ve resim kalitesi:
Şekil:3’te basit olarak, sinyallerin mesafeye göre değişik yollardan aks antenine nasıl antenine asıl ulaştığı görülmektedir.Bu durum, verici istasyonu ile alıcı arası için geçerlidir.
1Kw gücündeki FAX yayın istasyonları oldukça geniş bir yayın alanı kapsarlar.Ancak, alıcı antenine belli bir seviyede gelen sinyallerin alıcıya girme şansı vardır, yeter ki frekansı uygun olsun.Frekansı aynı olmak kaydıyla verici antenini terk eden elektromaynetik dalgalar; aşğıdaki şekilde gösterildği gibi üç ayrı yoldan kuvvetli bir şekilde alıcı antenine ulaşır.Bu ise, aynı sinyalin alıcıya oldukça farklı zamanlarda ulaşarak, faz farkının doğmasına sebep olur.Bu Bu da faks sisteminde arzu edilmeyen bir durumdur.
Diyelim ki, verici istasyonunu gücü 5 kW ve yayın frekansı ise 5 MHz olsun...
A nokta çıkışı.... Alıcının bulunduğu alan vericiye yakın bir bölgede olduğundan yer dalgası Şeklinde ve 69 dB seviyesinde alıcıya ulaşan sinyaller mükmmel bir kalite resim oluştururlar.
B nokta alışı.... Yer dalgasının propagasyon alanı mesafeye bağlı olarak zayıflar.Vericiden itibaren 400 km mesafed yer dalgası etkisini kaybeder ve gök dalgası etkili olmya başlar.Bu mesafeden sonra, vericiden gelen elektromayetik dalgalr iyonosfer yoluyla alıcıya ulaşırlar.
C nokta alışı.... C noktasından gelen propagasyon hemen hemen uzay dalgalrının aynıdır.Uygun resim kalitesi ancak kuvvetli yansıyan frekansların yakalnması ile sağlanabilir ve mevsim şartlarına bağlıdır.
Faks cihazları bu A,B,C türü alışların sakıncalarını ortadan akldırmak için aşağıda belirtilen imkanlarla donatılmıştır:
(1) AGC devresi,
(2) Mekanik filtre kullanımı,
(3) Sinyal-Gürültü oranı düzeltici yükseltç,
(4) Limtleme devresi,
(5) Otomatik gürültü bastırıcı
Böylece optimum frekans seçimi VU metre kullanılarak, elektrik alanı S metresi ile, sinyal dalga şekli ise skop kullanılarak kontrol edilir.Pratikte en iyi resim kalitesi elde edilene kadar uygun kanal ve istasyon seçimi yapılır.
2-Alınan Frekansın Çevirimi:
Şekil:2’de gösterilen (fr) alınan frekansi Şekil:4’de gösterildiği gibi ses frekansına dönüştürülür.
Faks yayını, direkt frekans birleştirme yöntemi ile (F4 emisyonu) yapılır ve 40 Hz yani, beyaz ve siyah karşıtı değerlere çevrilir.Alıcı çıkışından fr 400 Hz’in karşılığı olarak 2300 Hz ve fr 400 Hz’inkarşılığı olarak da 1500 Hz, faksın frekans birleştirme dedeksiyon devresine uygulanır.
Radyo dalgalarının ayarı için konulan frekans uydurma ayar düğmesi tam merkez frekansa ayarlanmış olup, pozitif ve negatif yönde değişme imkanı ve bunu skopta görme durumu vardır.
b-)Frekans Uydurma Dedeksiyonu ve Kayıt Yükselteç Devresi:
Bu devrenin blok diagramı Şekil:5’te verilmiştir.Burada resim sinyali kısmının blok diagramı gösterilmiştir.
1-Sinyal Limitleyicisi:
İyi bir frekans uydurcu sinyal temini için, genlik limitör devresi ile sinyal gürültü oranını, HD (yüksek frekans) propagasyondaki feding loyından etkilenmeden sabit tutan devreler vardır.
Limitler devresi kontrol alanı,-5 dB ile +20 dB arasındadır.Ön ayara ihtiyaç duyurmadan ve aynı zamanda otomatik gürültü bastırıcı olarak çalışır.
2-Frekans Uydurucu Ve Otomatik Gürültü Bastırıcı
Siyahın karşılığı olan 1500 Hz lik giriş sinyali ile beyazın karşılığı olan 2300 Hz lik giriş sinyali Tr 201 transistöründe kuvvetlendirildiktan sonra FL 501-F1 de demole edilerek %100 modüleli AM dalgalrıan çevrilir.Şekil 13-8 de bloklardaki dalga şekilleri görülmektedir.
Aşağıdaki resimdede görüldüğü gibi, frekans uydurma (FS) dalgaları FL 501-FL502 filtrelerine uygulandığında çıkşları (2) ve (3) teki gibi olacaktır.(2) nolu çıkış güç amplifikatörüne verilmeden önce gürültü bastırma denresinden geçirilir ve kayıt ediciye gönderilit.(3) nolu çıkış ise, beyaz seviyesinin karşılığıdır ve orjinal resme bağlıdır.Bunun için (3) sinyali kanvektörde DC ye çevrilip diferensiyel ampifikatörde (4) sinyali elde edilir.Eğer (4) sinyali CD 204 ve CD 205 diyptlarına uygulanırsa ters yönde gürültü bastırma devresi çıkar.
3-Faz Sinyali Seçimi
Verici tarafından iki çeşit faz sinyali gönderilir (Şekil:4).Biri beyaz faz sinyali,diğeri ise siyah faz sinyalleridir (400Hz).
Şöyle ki: Eğer DC amplifikatör çıkış verirse role otomatik olarak kapanır ve birleştirilmiş siyah-beyaz faz çıkış sinyalinden gerekli olanı otomatik olarak seçilir.Sonuç olarak eğer cihaz herhangi bir durumda çalışmaya başlarsa otomatik faz uydurma işlemi de herhangi bir manuel müdahale olmadan ayarlanır.
4-Faz Sinyali Dedeksiyonu:
Şekil7’de faz sinyalinin zaman seçimi görülmektedir.Burada hasas faz sinyalleri (50 msn, 60/dk ve 25 msn, 120 devir/dk) transistörlü ve diyotlu devrelerde dedekte edilerek uygun pals genişliğinde voltaja çevrilir.
Eğer faz sinyali normalinde uzun sürekli gelecek olursa otomatik faz uydurma devresi hatalı çalışır.
c-)Frekans Bölücü Devre ve Çıkış Frekansı:
1x10 üzeri –5 hassayetinde çıkış frekansı elde edebilmek için an osilatör, kristal kontrollü yapılmıştır.60 devir/dk=50 Hz, 90 devir/dk=75 Hz,120 devir/dk=100 Hz frekansları elde etmek için frekans bölücüler kullanılmıştır.
Yukarıda sözü edilen frekans işleminin nasıl yapıldığını Şekil9’da gösterilmiştir.Diğer bir deyişle, 11,4 kHz’lik kristal osilatör frekansı adım adım bölünerek sinkro motorun dönme hızını ayarlayan frekanslar elde edilmektedir.
Şekil9’da görüldüğü gibi 1/5 bölücüsünün çıkışı iki diyotlu anahtarlama devresi ile geri besleme yapılmıştır.Diyotlar ön panelde PHASE anahatarı yardımıyla devreye giderler.
3-FAKS KONTROL DÜĞMELERİ VE FONKSİYONLARI
1)Power:Ana güç kaynağını açıp kapar.Açıldığında faks plot lambası yanar.
2)Volt Regu:Besleme transformatörü primeri kademeli yapılmıştır.Voltmetre yeşil bölgeyi gösterene kadar ayralama imkanı verir.
3)Meter:Çalışma voltajını (AC-V) ve giriş seviyelerini gösterir.(dBm)
4)Rec:Cihazı HF alıcı şeklinde kullanma imkanı verir.Harici alıcı olarak kullanmak için anahtarı EXT durumuna getirmek gereklidir.
5)Indicator:CRT tüpünün çalışmasını sağlar.Alınan istasyonu iyi ayrlamak için harici alıcı pozisyonunda TUNE düğmesi kullanılır ve kayıt yapmak için MON-1 durumuna getirilir.
6)Ant.Trim. :Anten itibatının normal ve kuplajının tam olmasını sağlar.S metrede maksimum giriş sinyali alınan kadar ayarlanması gerekir.
7)Channel:Bir dokunma ile kanal değiştirir.Arzu edilen kanalı seçme imkanı verir.
8)Record Input:FAX’ın AF çıkışının seviyesini kontrol eder.Giriş seviyesi limitleme nedeniyle düşer.Bu düğme ile seviye metre kırmızı bölgeyi gösterene kadar ayar yapmak gerekir.
9)R.M.P:Hız kemerinin dönüşü değiştirir.Pratik olarak vericinin hız programına 60,90 ve 120 buttonlarına basılarak,alıcımızın uygun devirde dönmesi sağlanır.
10)Line:Kayıt anında çizgi yoğunluğunu ayarlar.Pratikte vericinin gönderimine uymak şartıyla 5 veya 2,5luk iki programı anhtarlara basarak seçmek mümkündür..
11)Phase R (Auto):Otomatik faz uydurma ve aynı zamanda resmin tam çıkmasını sağlar
ve oluşmasını sağlar.Bu nedenle hatadan korunmak için otomatik faz uydurma lambasının
yanması lazım gerekir.
12)Phase L:Elle resmi sola kaydırma imkanı verir.Bu durumda faz sinyali gelmez ve otomatik
faz çıkışması olmaz.
13) Phase Off:Kayıt anında otomatik çakıştırma ssitemini durdurmaya yarar.Eğer hatalı bir
faz sinyali geliyorsa bu işlem yapılır.Off düğmesine basılır ve röle açılır.Sonra ayar için L
veya R düğmeleri kullanılır.
14)Motor:Kayıt kemerlerinin hareketini sağlar.
15)Record:Kayıt kağıdının verilmesi sağlar.Aynı zamanda vantilatörün dönmese temin eder.
16)Starr/Stop, Auto/Manuel:On pozisyonunda cihazın otomatik olarak çalışmasını önler.
APSS ile, eğer zamanlayıcı ile otomatik çalışamsı isteniyorsa AUTO düğmesine basılması gerekir.
17)Record, Gain:Kayıt seviyesinin ayarlanmasını sağlar.Saat yönünde çevrildiğinde kontrast artar.
18)Sp. Vol:Hoparlörden çıkan sesin seviyesini ayarlar.
19)Sync. F:Resmin gönderilen resimle aynı hatta olmasını sağlar.Bu durumda, bu ayar
imkanını – yöne kullanarak sağlanır.
20)Red System:Normal alışlarda bu, SPOT konumunda olmalıdır.Ancak manuel bir yerleştirme durumu gerekiyorsa, VARIABLE konumuna alınır. Ancak normal resim alışı bittikten sonra tekrar spot durumuna getirilmelidir.
FAKSMİLE (ALICI VERİCİ) TEKNİK ÖZELLİKLERİ
Transmisyon hattı : INMARSAT, kara telefon hattı
Doküman boyutları : A3 (298 mm)
Efektif tarama : 291 mm
Kaydedici kağıt : rolo kağıt
257mm x100m rolo (B4 ölçüsünde) yada
216 mm x100 rolo (A4 ölçüsünde)
Tarama duyarlılığı : Ana tarama 8 dots /mm
Transmisyon hızı : 4 kademeli oyomatik anahtarlama
9600,7200,4800ve 2400bps(G3)
INMARSAT –A 4800 bps
INMARSAT B 9600bps
INMARSAT M 2400bps
Otomatik doküman beslemesi : Approx 30 kağıt max.
Transmisyon zamanı : Approx 40 saniye(G3)=
Güç kaynağı : 90 dan 132/180 e 264 VAC
Güç comsumptıon : 30VA yada daha az (stand by)
70VA yada dah az (verici)
90VA yada daha az(alıcı)
||GMDSS|| ||INMARSAT|| ||CYRO PUSULA|| ||NAVTEX|| ||EPIRB|| ||COSPAS-SARSAT|| ||DSC|| ||ECHO SOUNDER||
||CAS MODUL|| ||GPS|| ||HIPERBOLIK SEYIR|| ||PARAKETELER|| ||RADAR|| ||RDF|| ||SATNAV|| ||TELEKS||
||FAXIMILE|| ||TESTER OTO|| ||SONAR|| ||STAREC||
||||||||||||||||||||ANASAYFA||||||||||||||||||||
Hazırlayan
Ertan Korhan KARASU