Waal Malefijt, J.H. de minister van koloniën, 1909-1913
Waal, E. de minister van koloniën, 1868-1870, onder zijn bewind kwamen in 1870 de Suikerwet en de Agrarische Wet tot stand.
Vanaf 1984 was hij leider van Indonesisch en 's werelds grootste Islamitische organisatie: Nahdlatul Ulama (NU) met 25 à 30 miljoen leden. Hij was echter tegen de introductie van de islamitische wetten om tot een islamitische staat Indonesië te komen. Toen Soeharto uit tactische overwegingen in de periode van de Nieuwe Orde de Vereniging van Islamitische Intellectuelen (ICMI) instelde, wenste Wahid hier geen deel van uit te maken, en streefde hij juist de rechten van minderheden na.
In 1999, na verkiezingen, volgde hij Habibie op als president. Al snel begonnen er procedures om hem af te zetten: in 2001werd hij opgevolgd door vice-president Megawati Soekarnoputri.
Zie ook: Presidenten van de Republiek Indonesië.
Wajang Javaanse legenden en de hindoeïstische heldendichten Ramayana en Mahabharata
- wajang koelit = met schaduw van platte figuren op doek = schimmenspel.
- wajang kelikit = met platte poppen van hout, geen schaduw (Oost-Java).
- wajang golek = met drie-dimensionele houten poppen (West-Java).
- wajang beber = lange rol papier of doek, als stripverhaal (Midden-Java).
- wajang topeng = door mensen die maskers dragen.
- wajang wong = door gekostumeerde acteurs.
Wali Sanga, De Negen (heilige predikers), die volgens de overlevering de islam over Java brachten. Eén van de negen is Soenan Goenoeng Jati
Walraven, Willem (1887-1943) journalist, die zei:" De Nederlandse aanwezigheid in Indië had niet meer opgeleverd dan 'krasjes op een rots'."
Wapenstilstandsakkoord 14 oktober 1946 in Batavia, ontstaan onder Britse druk. Het kwam tot stand door de onderhandelingen tussen Sjahrir en de Commissie-generaal.
Zie ook: Conferenties, stappen en gebeurtenissen in de relatie tussen Nederland en Indonesië 1945-1963.
Wapenstilstandsovereenkomst medio augustus 1949 beëindigde de vijandelijkheden tussen het Indonesische en Nederlandse leger.
Zie ook: Conferenties, stappen en gebeurtenissen in de relatie tussen Nederland en Indonesië 1945-1963.
Warga Negara =staatsburger. Bij de soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949 werden alle "Inheemse en vreemde onderdanen zonder Nederlandse nationaliteit" automatisch Indonesisch staatburger. Nederlanders kregen twee jaar het recht om voor Indonesië te opteren. De meesten deden niets en behielden hun Nederlandse nationaliteit. Dit leidde tot een gedwongen vertrek van vrijwel alle Nederlanders in de daarop volgende jaren.
Waroeng = eetstalletje aan de kant van de weg (tegenwoordig ook soms rijdend), levensmiddelenwinkeltje.
Zie ook: Rechtspraak.
Wedono (wedana) inlands districtshoofd op Java; inheems ambtenaar, verrichtte veel werkzaamheden samen met de controleur.
Zie ook: Bestuursstructuur.
Wegener, P.F. directeur Binnenlands Bestuur, 1884-1885
Weitzel, A.W.P. minister van koloniën, 1883-1884
Welter, Ch.J.I.M. (1880-1972); minister van koloniën , 1925-1926 en 1937-1939, en 1939-1941
Weltevreden : hoger gelegen landgoed buiten het ommuurde Batavia, door Gouverneur-generaal Mossel kort na 1750 gebouwd. Daendels maakte het tot officiële centrum van de bestuurlijke macht; het werd later tot centrum (Bovenstad) van Batavia. De benedenstad werd zakencentrum.
Zie verder: VOC-vestigingen
En ook: Oosterkwartier
Westerling, Raymond (1919-1987)
Bijgenaamd
de"Turk", omdat hij in Istanboel is geboren. Kapitein in het KNIL; hij voerde het commando over de
DST
(Depot Speciale Troepen), een
antiterreurgroep van 100 man, die op Zuid-Celebes (10-17 december 1946) op
brute wijze de rust herstelde.
23 januari 1950 (na de soevereiniteitsoverdracht!)
pleegde hij een
staatsgreep op Java (Bandoeng), die mislukte.
(Zie hiervoor ook bij: "APRA")
Hij wist
22 februari 1950 via Singapore naar Nederland te ontsnappen met
Nederlandse hulp en een vals Nederlands paspoort; hij bleef verder onberecht. Indonesië
vroeg tevergeefs om zijn uitlevering.
West-Moesson is de natte periode (eind oktober tot eind mei), en waait uit het zuid-westen. Zie ook Oost-Moesson.
Wet op de bestuurshervorming van Nederlandsch-Indië 1922 :
- Java verdeeld in 3 provincies met raden, maar inspraak van de bevolking was er slechts in de regentschappen.
- Verder werd in 1925 de positie van de Volksraad enigszins versterkt: de Gouverneur-generaal moet streven naar overeenstemming met de Raad.
Wichers, jhr.H.O. minister van koloniën (wnd.), 1879
Wiese, Albertus Henricus (1761-1810)
Gouverneur-generaal, 1805-1808. De handel bloeide weliswaar op, toch was hij niet de sterke man die voor grote veranderingen kon zorgen.
Zie ook: Gouverneurs-generaal op rij.
Wijaya, Raden schoonzoon van Kertanegara; sticht na zijn dood (1292) een nieuwe stad: Majapahit. Met invallende Chinezen verslaat hij de moordenaar van Kertanegara: Jayakatwang, en vervolgens ook diezelfde Chinezen. Als koning Kertajarasa brengt hij Majapahit tot grootste en machtigste hindoe-Javaanse rijk.
Wijck, jhr. Carel Herman Aart van der (1840-1914); gouverneur-generaal, 1893-1899.
- Als resident van Soerabaja maakte hij zich verdienstelijk op het gebied van de irrigatie
- Zijn periode als Gouverneur-generaal staat in het teken van het vestigen van het Nederlands gezag in de Buitengewesten; de strijd in Atjeh krijgt voor de Nederlanders een positieve wending door het gebruik van een andere taktiek.
Zie ook: Gouverneurs-generaal op rij.
Wilde Scholen Na 1930 stonden 130.000 leerlingen ingeschreven. Het waren scholen die niet door de overheid werden gecontroleerd. Het leerlingenaantal was dubbel zo groot als dat van de overheidsscholen.
Wilhelmina 1942 hield de "7 december toespraak". (Op de Engelse kalender was het 6 december) Hierin meldde zij dat ieder deel van het Rijk in het vervolg geheel zelfstandig de eigen interne aangelegenheden zou kunnen behartigen, en er geen plaats meer zou zijn voor verschil van behandeling op grond van ras of landaard. Deze uitspraken kwamen tot stand door grote druk vanuit de Amerikaanse (U.S.A.) politiek, die het liefst zag dat alle koloniën in de wereld na de Tweede Wereldoorlog tot onafhankelijke staten zouden worden; dit inzicht werd door de U.S.A later bijgesteld toen de Koude Oorlog een aanvang nam.
Wit, Augusta de (1864-1939), lit. "Orfeus in de dessa", "Verborgen bronnen", "De godin die wacht"
- -Frederik de Houtman (de broer van Cornelis) stelde in 1603 de eerste Nederlands-Maleise grammatica en het eerste woordenboek samen
- -P.P.Roorda van Eysinga: maakte een Nederlands-Maleis en Maleis-Nederlands woordenboek in 1824-1825