Jomari Punhi

Jomari Punhi estas unu festivalo el multaj festivaloj de Nepalo.  Ĝi okazas en decembro kaj speciale en la Katmando Valo.  En la tago de la festivalo oni manĝas iun panon nomatan jomari, kaj la tago mem estas la plenluna tago (en la nevaa lingvo punhi signifas 'plenluna tago').  Pro tio la festivalo nomiĝas Jomari Punhi.

Oni faras jomari de novrikoltita rizfaruno.  La formo de jomari estas konusa.  Oni kredas ke ju pli la pinto longas, des pli la venontaj tagoj lonĝiĝos.  Farante jomari, oni enmetas dolĉajojn por ke ĝi estu bongusta.  Dum dek kvin aŭ dudek minutoj oni vaporkuiras ĝin kaj tuj poste la familio manĝas ĝin kune.

En tiu tago, nevaanoj kuiras kiel eble plej multajn specojn da jomari.  Ili ankaŭ faras figuron de la dio de faruno kaj metas ĝin en la grenujon.  Starigante ĝin ili adoras ĝin kaj petas ke la grenujo ĉiam estu plena.  Post la adoro, familianoj kune denove manĝas jomari.  Ĉi-tage geknaboj de ĉiuj kvartaloj iras de domo al domo kaj petas donacon de jomari.  Ili kantas apartan kanton pri jomari antaŭ la domoj.  Familioj disdonas la manĝaĵon el sia provizo kun plezuro.

Laŭ la sankta libro Viŝnupuran, se iu adoras la dion en tiu ĉi tago per jomari, tiu feliĉiĝas kaj la grenujo ĉiam plenos.  Unu rakonto pri Jomari Punhi menciita en la sankta libro estas jena:

Estis unu pia riĉulo, Suĉandra, en la urbo de Panĉal.  Li kaj lia edzino ambaŭ estis fiedlaj al la dio Viŝnu.  En la plenluna tago de decembro, la geedzoj purigis sian domon kaj kuiris jomari.  Kuirinte ĝin, ili manĝis unu parton kaj donis alian parton al aliaj personoj por ke ili manĝu.  La dio volis provi ilin.  Li maskovestis sin kaj iris por peti manĝaĵon.  La edzino de Suĉandra bonvenigis lin kaj donis veston por ke li vestiĝu per ĝi kaj donis jomari por ke li manĝu.  Regardinte ŝian afablecon, la dio Regardinte ŝian afablecon, la dio feliĉiĝis.  Finfine, li montris al ili sian origianan formon.  Helpinte ili per konsiloj, li malaperis.  Ili enmetis la citron en la grenujon kaj adoris la dion per konusa jomari dum kvar tagoj.  Ili agis tiel kiel la dio sugestis.

Tio prosperigis ilin, kaj ili posedaĵo pli multiĝis.  Ili plu sanis kaj eĉ pli fortiĝis.  Rigardinte ilian prosperon, aliaj ankaŭ komencis fari jomari.  Tiel la festivalo evoluis en la plenluna tago de decembro.

Do, Jomari Punhi estiĝis grava festivalo.  Oni vizitas sanktejojn, portante jomari, por adori la diojn.  En la katmando Valo, estas templo Dhanjeŝvar Mahadev, kaj granda pilgrimo al ĝi okazas dum la festivalo.

Ankaŭ en la dua, kvara, sesa, oka, deka, kaj dek dua naskiĝtago de gefiloj de nevaanon oni kuiras jomari kaj disdonas ĝin al proksimaj parencoj.  La historio montras ke la kutimo kuiri jomari komenciĝis dum la tria jarcento.

- Narendra Manandhar