-- Johannes Jonkowski

Esterlandano kiu nuntempe venas al Nepalo trovas tie en cirkulo preskaŭ nur papermonon kaj apenaŭ ricevas metalajn monerojn; kvankam Nepalo apartenas al lastaj ŝtatoj kiuj ekuzis papermonon.

Plej fruaj moneroj faritaj en Nepalo aperis dum la Liĉhavidinastio (460-750). Tiuj moneroj estas el bronzo kaj pezas de 9 ĝis 15 gramoj. Similaj moneroj el bronzo de la Thakur-dinastio (879-1326) estas malpli grandaj kaj pezas de 5 ĝis 90 gramoj. Same kiel moneroj de la Liĉhavi-dinastio, ili montras bildojn de diino Lakŝmi kaj dorsflanke leonon aŭ bovinon aŭ elefanton. Oni devas atenti ke en Nepalo ĝis en nuna tempo ankoraŭ en montaraj vilaĝoj, mono ne estas bezonata por aĉeti nutraĵojn ĉiutage bezonatajn; ĉar plej granda parto de la popolo akiras siajn nutraĵojn per laboro sur propraj kompoj. En antikva tempo moneroj precipe servis por transregiona komerco aŭ por mondonoj al religiaj kultoj. Granda parto de trovitaj bronzomoneroj de tiuj periodaj estas atribuataj al la sanktejo de Paŝupatinat.

Antaŭ 800 jaraj reĝoj de la Malla-dinastio el okcidenta Nepalo konkeris Kathmandu-valon. De reĝo Ratna Malla (1482-1520) estas rakotita ke li venigis kupron de kuprominejo Ĉitlang kaj farigis kupromonerojn. Pliaj informoj kaj ilustraĵoj de tiuj moneroj mankas.

La reĝo Ĵaja Indra Simha (1546-1579) de reĝlando Dolakha estis la unua kiu en Nepalo emisiis arĝentajn tanka- monerjojn, kun pezo de 10,2 gramoj.

En Kathmandu-valo la reĝo Jakŝja Malla (142801482) dividis sian reĝlandon post sia morto al tri filoj kaj unu filino. Tiel estiĝis reĝlandoj de Kathmandu, Patan, Banepa kaj Bhaktapur.

La reĝo Mahendra Malla (1560-1574) de Kathmandu ricevis konsilon de muslimaj hindaj reĝoj ankaŭ emisii arĝentajn monerojn. Li emisiis tanka-manerojn (10,2 gr da arĝento) en stilo de muslimaj moneroj. Tanka-moneroj cirkulis en Nepalo kaj Tibeto ĝis ĉirkaŭ 1600. Poste en Nepalo la monosistemo estis tute ŝanĝita. La nova baza monunuo estis la mohar, pezanta 5,4 gr da arĝento, kaj partoj de tio: 1/4(suki), 1/8 (anna), 1/16 (dam), 1/32 (paisa), 1/128 (dam) kaj 1/512 mohar (java), pezanta nur 0,01 gramo da arĝento kaj 4 mm malgranda.

Enla periodo de 1620 ĝis 1768 la diversaj reĝoj de Patan, Bhaktapur kaj Kathmandu emisiis monerojn laŭ mohar-sistemo en diversaj valoroj kaj ilustraĵoj. Dum la jaroj 1750-1768 reĝoj de Kathmandu ankaŭ emisiis unuajn oromonerojn laŭ pezo de mohar-moneroj……