Dersimcede ya da 'Şıxhesenan'ların
dilinde 'Türk' kelimesinin anlamı
Auteur - yazari: MEHMET DOĞAN Tarih, gün ve
saat : 13. Mart 2005 23:40:53:
Dersimcede ya da
'Şıxhesenu'ların dilinde, yani Dersim
Kızılbaşlarının konuştuğu Dımılice'de/Zazacada
('Kırmancki' denir), 'Türk'/Tırk kelimesinin
üç anlamı vardır:
1) Türk, Türk halkına mensup olan kimse
Tırki (Türkler, Türk Milleti, Türk halkı),
sarrê Tırku, (Türk mılleti, Türk halkı),
eskerê Tırku (Türk askeri),
hokmatê Tırku (Türk hükümeti) vb.
2) müslüman
Örneğin bir Dersimli Kızılbaş yolundan döner
de, camiye gider ya da Ramazan orucu tutar yahut
hacca giderse, Biyo Tırk (Türk olmuş/Müslüman
olmuş), derler.
Ya da,
Tırku ke Hezreti Wuşên kıst, sarê dey cıra
kerd ... (Türkler/Müslümanlar Hazreti Hüseyini
öldürüp, kafasını kopardıklarında ...), derler.
Bunu her eski Dêsımız (Dersimli) ve Şixhesenız
(Şıxhesenanlı) böyle söylerdi.
3) zalim, barbar, acımasız
Zalim, acımasız, barbar kimselere Tırko
(Türktür/zalimdir, acımasızdır, barbardır),
derler. Özellikle Dersimli/Şıxhesenanlı kadınlar
acımasız erkekler için bu sıfatı kullanırlar.
Beğenelim, beğenmeyelim, Türk sözcüğü
Dersimcede yani Şıxhesenanlı'ların dilinde bir
küfür gibi, dahası çok ağır bir küfür gibi
kullanılır. Birine Türk demek, ağır bir
hakaret telakki edilir.
Tırko, sarewero, gonewero. (Türktür,
kafayiyici, kaniçicidir.)
Mêrde Tırki rê tıvar nêbeno, nunê ho zoni
sereo.(Türke/Türk insanına güvenilmez, ekmeği
dizinin üzerindedir/çapulcudur/soyguncudur.)
Kırê na Tırkunê Mamekiye nan ero pêser, fin de
to/perrnon de to!
Bu son cümlenin tercümesini yapmıyorum...
(Üstteki son cümle Mamekiyeli Tunceli il
merkezi kadınların aşırı kızgınlık anlarında
kullandıkları çok ağır bir küfürdür.)
Ben sadece bir realiteyi aktardım, yorumunu
Dersimlileri Türk veya Türkmen olarak
sunmaya çalışan sözümona alevilere ve
haramzade ya da kimliğini, dilini,inancını,
kültürünü tanımıyan cahil ya da
'Marksist-Leninist-Stalinist-Maoist'Dersimliler'e
bırakıyorum. Türk olmak ayıp değildir, ama
böylelerinden tiksiniyorum. Dersimlilere ya da
Şıxhesenu'lara Türk veya Türkmen demek
düpedüz küfürdür, zulümdür, çıplak terördür...
Bunu diyenler 'Ewdıl Mursa'nın eskerleri'ne
rast gelsin!
Mehmet Doğan
Cevaplar:
