montejo

jaro 1, N-ro 3, oktobro/ novembro/ decembro, 1992

 

enhavoj

redaktante
svasthani voto
esperanto kurso
naskiĝlando de budho
mi estas mia propra avo!
UEA aktivas mem
la deziro

Bhimsen Thapa

Bhimsen Thapa, la brava filo de nobelo Amarsingh Thapa, estis ls plej sincera kaj obeema nobelo dum la rego de Reĝo Ranabahadur Shah (reĝ- jaroj 1777-1797). La reĝo, malgraŭ sia inteligenteco, estis iomete freneza. Li havis du leĝajn reĝinojn sed edziĝis ankaŭ al vidvino, Kantimati. De knabeco, Bhimsen Thapa ĉiam estis kun la reĝo kiel amiko. Fakte, ili naskiĝis en la sama tago de la sama jaro, 1775.

Reĝinte 19 jarojn, la reĝo lasis la tronon al lia neleĝa infana filo Girbanyudha Bikram Shah en 1979 kaj pilgrimis al Kaŝi (Benares), en Bharato, kien Bhimsen Thapa sekvis lin por aranĝi tie cion por lia komforto. Poste li persvadis la reĝon reveni al Nepalo, ĉar la ministroj agis kontraŭ la bono de la nacio, en situacio en kiu la infana reĝo ne povis distingi bonon de malbono. Post morto de preskaŭ cent honoj dum la batalo inter nobeloj, Ranabahadur Shah estis mortita de Sherbahadur Shahi en 1805.

Bharato estis tiam regatta de la brita registaro. Bhimsen Thapa, nomita ĉefministro, timis ke Nepalo ne estas sekura. Li tial venigis francajn instruistojn de milita tekniko. Senteknologia Nepalo devis fronti egan atakon de britaj militistoj en 1814 kaj degesti malvenkon. Ĝi finfine cedis sudajn partojn de sia teritorio al la brita registaro.

La mortado nobeloj daŭris sed Bhimsen Thapa estis cefministro "Mukhtijar" dum 31 jaroj (1806-1837) kaj li havis tempon por, plibonigi la politikan, socialan kaj ekonomian situacian en Nepalo. Li klopodis fori leĝon ke nevaanoj ne elspezu multege damonopor kulturaj festoj, limbuanoj ne edziĝiĝu kun bofratino aŭ kuzino aŭ vicpatrino. Li kontrolis vendistojn dum la malasatego de 1836. En la sama jaro li eliminis sklavecon. Li venigis sistemon de poŝto kaj pasporto por la unua fojo. Krom tio. Li konstruis turon Dharahara kaj aliajn aĵojn por beligi la urbon.

Kiam Reĝo Girbanyudha mortis en 1816, la regido Rajendra Bikram Shah, kiu havis nur du jarojn, fariĝis reĝo. La nobelo Bhimsen Thapa konsilis ankaŭ lin.

Sed ne ĉiuj bonaj homoj estas premiataj. Post kelke da jaroj, la reĝo pliaĝiĝis kaj komplotis por forigi Bhimsen. En 1837, unu el la filoj de Rajendra Bokram, Devendra Bikram, mortis. Ranajung Pande estis nobelo, kaj li enviis Bhimsen; li akuzis lin je la mortigo de la reĝido. La reĝo tuj sendis sian konsilanton for, ne plu volante ke li restu ĉe la palaco. Kvankam li estis pruvita senkulpa de juĝistoj, Bhimsen reiris al sia vilaĝo, Borlang, for de Katmando.

Denove, en 1839, Rangnath Paudyal, alia nobelo, ripetis la saman akuzon kaj malliberigis la akuzitan.  Bhaktakumari, estos promenigita ĉirkaŭ la urbo nuda kaj li estos devigita rigardi la tutan okazaĵon.  Li, kiu estis sincera servisto en la reĝejo de kiam li estis dekunujara knabo kaj kiu reformadis aĉan politikan kaj socian situacion de la lando, ne povinte plu toleri la ofendegon, mortigi sin en la malliberejo.  Homoj en tiamaj politikaj postenoj tiom malamis lin ke ili forĵetis la korpon por ke ĝi estu manĝita de bestoj.

Ni memoru kion Oldfield skribis pri Bhimesen Thapa, "Nenio estas pli kara kaj proksima de lia koro ol la sendependeco de lia lando."

- Rajen Manandhar,

©2001 Nepala Esperanto-Asocio

 

Hosted by www.Geocities.ws

1