  OnderscheidingenFriland 
Op deze pagina worden alle actieve onderscheidingen van het Koninkrijk Friland genoemd. Het gaat hier om onderscheidingen die zijn ingesteld bij Koninklijk of Ministerieėl Besluit of particuliere onderscheidingen die door de overheid officieėl worden erkend.Alle door de overheid ingestelde onderscheidingen worden verleend namens de koning en beheerd door de Frilandiska Weržlaunsambaht (Dienst der Frilandse Onderscheidingen); dit orgaan bewaakt de zuiverheid van de onderscheidingen en adviseert de overheid over de toekenning ervan. Sommige onderscheidingen, met name ridderorden, kunnen worden ingetrokken wegens onwaardig gedrag. Dit is echter uitzonderlijk. Voor de meeste onderscheidingen geldt dat het strafbaar is deze, zonder hierop recht te hebben, in het openbaar te dragen en/of de daartoe behorende voorrechten te benutten. Nabestaanden van een drager mogen de onderscheiding behouden, mits zij zich hiermee niet zelf voordoen als drager. Voor de meeste onderscheidingen bestaat ook een knoopsgatversiering (civiel) en/of baton (militair) om in het dagelijks leven op de kleding of het uniform te dragen. Van de meeste militaire onderscheidingen bestaat ook een stoffen uitvoering voor op het gevechtstenue. Bij herhaling kan een onderscheiding worden verleend in graden of wordt er een nummer aan toegevoegd. Ook kennen veel onderscheidingen een bronzen, zilveren en gouden versie. Onderscheidingen kunnen postuum worden verleend wanneer de persoon bij de te onderscheiden daad om het leven is gekomen, deze ten onrechte niet eerder heeft ontvangen of wanneer diens daad pas later bekend werd. Ridderorden (zie hier voor riddergenootschappen) Worden onderverdeeld in vijf graden. Oplopend zijn dit: Ridder (Ridar), Ereridder (Aizridar), Commandeur (Faž), Grootcommandeur (Storfaž) en Grootkruis (Storkruk). Hoewel Friland van oudsher geen Christelijk land is, wordt het kruis er wel als symbool gebruikt in bijvoorbeeld onderscheidingen. Dit omdat niet alle variaties van het kruis onder de Christelijke symboliek worden gerekend en sommige ook een betekenis hebben binnen het Ferna Sed geloof. Het koninkrijk kent de volgende ridderorden: Žeudriksorde (Žeudrikshairskap) De hoogste ridderorde, vernoemd naar koning Žeudrik, stamvader van het Frilandse koninklijk huis. Erkenning van bijzondere verdiensten jegens de samenleving op bijvoorbeeld maatschappelijk, militair, cultureel, wetenschappelijk of geneeskundig gebied. Ook langdurig vrijwilligerswerk of belangeloze inzet voor armen en behoeftigen vallen hieronder. De orde is onderwerp geweest van meerdere diplomatieke conflicten omdat bevriende staatshoofden soms verwachtten uit louter beleefdheid de hoogste graad van de hoogste Frilandse ridderorde te zullen ontvangen. De Žeudriksorde wordt echter alleen verleend aan Frilanders en alleen aan hen die ook daadwerkelijk iets hebben gepresteerd. Bestaande uit: ridderkruis aan lint. Bij ereridder met gouden accenten, bij commandeur en hoger aan keten, bij grootcommandeur en hoger met ster. Vriendschapsorde (Frijondshairskap) Wordt beschouwd als een "beleefdheidsonderscheiding" voor bevriende staatshoofden en andere buitenlandse hoogwaardigheidsbekleders. De hoogste graad is gereserveerd voor staatshoofden en de graden daaronder voor bijvoorbeeld ministers, diplomaten en andere buitenlanders met een belangrijke sociale of maatschappelijke status. Bestaande uit: ridderkruis aan lint. Bij ereridder met gouden accenten, bij commandeur en hoger aan keten, bij grootcommandeur en hoger met ster. Orde van de Hamer (Hamarhairskap) Hoogste onderscheiding van het Ferna Sed geloof, de Frilandse staatsreligie waarvan de koning traditioneel het hoofd is. Verleend aan mensen die zich op uitzonderlijke wijze hebben ingezet voor de geloofsgemeenschap of een bijdrage hebben geleverd aan de vriendschappelijke betrekkingen tussen Ferna Sed en andere religies of wereldbeschouwingen. Kan ook worden verleend aan niet- of andersgelovigen. Bestaande uit: zilveren amulet aan lint om de hals. Bij ereridder van goud, bij commandeur en hoger aan keten, bij grootcommandeur en hoger met ster. Militaire onderscheidingen Gelden voor alle onderdelen van de krijgsmacht, al wordt het specifieke onderdeel soms aangegeven met een tekst of symbool. Kunnen ook worden verleend aan burgers die voor of met de krijgsmacht werken, bijvoorbeeld burgerpersoneel, paramilitairen en verzetsstrijders. Buitenlandse personen of eenheden die als bondgenoot hebben meegestreden komen ook in aanmerking. Sommige onderscheidingen kunnen als vaandeldecoratie worden verleend aan militaire eenheden of schepen. Militaire Eremedaille (Haraiztir) Hoogste militaire onderscheiding, voor personen en eenheden die zich op uitzonderlijke wijze hebben bewezen in de strijd. Bestaande uit: medaille aan kort neklint, hogere graden met eresabel. Medaille voor Strategisch Leiderschap (Storžrasisk Laidskapstir) Voor officieren die militaire eenheden op uitmuntende wijze hebben geleid. Bestaande uit: medaille aan lint, hogere graden met eresabel. Medaille voor Tactisch Leiderschap (Žrasilisk Laidskapstir) Voor (onder)officieren die hun ondergeschikten te velde op uitmuntende wijze hebben geleid. Bestaande uit: medaille aan lint, hogere graden met eresabel. Verzetsmedaille (Motstandstir) Voor personen en eenheden die in bezet gebied heimelijk verzet hebben geboden tegen een vijandige overmacht. Vaak postuum verleend of pas jaren later, wanneer de ontvanger niet langer anoniem hoeft te zijn. Ook verleend aan leden van het verzet in Oost-Walamark, dat als bezet Frilands gebied wordt beschouwd. Bestaande uit: medaille aan lint. Berserkersinsigne (Bersarkarsknož) Voor personen die in een gevechtssituatie grote aantallen tegenstanders of vijandelijk materieel hebben uitgeschakeld, uitzonderlijk voor het gebruikte wapen. Het belang van de doelwitten wordt hierbij meegewogen. Ook wel "Beerinsigne" (Berknož) genoemd omdat er een beer op staat afgebeeld. Bestaande uit: insigne met speld. Handvechtersinsigne (Handwigarsknož) Voor personen die tenminste één tegenstander hebben uitgeschakeld met hun blote handen of met een bajonet, veldschep, knuppel of ander nabijheidswapen. Ook wel "Mesinsigne" (Sahsknož) genoemd omdat er een mes op staat afgebeeld. Bestaande uit: insigne met speld. Gevechtsinsigne (Gunžsknož) Voor personen die betrokken zijn geweest bij een gevechtssituatie en daarbij moed en toewijding hebben getoond. Ook wel "Wolfinsigne" (Wulfknož) genoemd omdat er een wolf op staat afgebeeld. Bestaande uit: insigne met speld. Ontsnapteninsigne (Andhaftarsknož) Voor personen die succesvol zijn ontsnapt uit krijgsgevangenschap. Ook wel "Sleutelinsigne" (Slutilknož) genoemd omdat er een sleutel op staat afgebeeld. Bestaande uit: insigne met speld. Vliegersinsigne (Fleugarsknož) Voor personen in het bezit van een militair vliegbrevet. Ook wel "Raafinsigne" (Hrabknož) genoemd omdat er een raaf op staat afgebeeld. Bestaande uit: insigne met speld. Gewondeninsigne (Wundižanknož) Voor personen die lichamelijk of psychisch letsel hebben opgelopen, gerelateerd aan het dienen van het koninkrijk in een gevechtssituatie. Ook wel "Everzwijninsigne" (Eburknož) genoemd omdat er een everzwijn op staat afgebeeld. Bestaande uit: insigne met speld. Zilveren Klaproos (Silubarmeg) Voor directe nabestaanden (ouders, broers en zussen, partner en kinderen) van personen die zijn overleden als gevolg van lichamelijk of psychisch letsel, gerelateerd aan het dienen van het koninkrijk in een gevechtssituatie. De keuze voor de klaproos als symbool voor gesneuvelde militairen is een Angelsaksische invloed, al bloeide de klaproos ook veelvuldig op de slagvelden van de Vierde Frilands-Hiveriaanse Oorlog (1881). Bestaande uit: insigne met speld. Herinneringsmedaille (Mendstir) Voor personen en eenheden die betrokken zijn geweest bij een specifieke gebeurtenis, zoals een militaire operatie of vredesoperatie. In tegenstelling tot andere onderscheidingen bestaat er niet één versie van de herinneringsmedaille, maar zijn er talloze versies die allemaal een andere gebeurtenis herdenken. Voorbeelden hiervan zijn de VN-vredesmissie in Oost-Tagaloa (1978-1983) en de Vijfde Frilands-Hiveriaanse Oorlog (2009). Bestaande uit: medaille aan lint. Civiele onderscheidingen Onderscheidingen die worden verleend door de overheid en particuliere onderscheidingen die door de overheid officieel worden erkend. Dapperheidsmedaille (Nanžstir) Voor personen die moedig hebben opgetreden in gevaarlijke omstandigheden die niet samenhangen met een oorlogssituatie. Voorbeelden zijn natuurrampen, ongelukken, branden of andere noodgevallen, misdaadbestrijding en het beschermen van de publieke orde. Bestaande uit: medaille aan lint. Medaille voor de Bescherming van Erfgoed (Ožalhodstir) Voor personen en organisaties die zaken van hoge maatschappelijke en/of cultuurhistorische waarde hebben gered of in stand houden. Bijvoorbeeld brandweerlieden die een historisch gebouw hebben gered of vrijwilligers die een belangrijke traditie in ere houden. Bestaande uit: medaille aan lint. Gouden Veer (Gulžan Fežar) Voor buitenlandse personen en organisaties die zich voor Friland en haar burgers hebben ingezet, de onderlinge betrekkingen hebben bevorderd of hebben bijgedragen aan iets goeds voor de gehele wereld. Bestaande uit: insigne met speld. Purperen Pleister (Tirblerauda Arbandung) Voor personen die lichamelijk of psychisch letsel hebben opgelopen, gerelateerd aan het dienen van het koninkrijk buiten een gevechtssituatie, bijvoorbeeld in de hulpverlening. Dit is de civiele versie van het militaire gewondeninsigne. Bestaande uit: insigne met speld. Insigne voor langdurige dienst (Langžewanostknož) Voor personen in langdurige overheidsdienst. Bijvoorbeeld bij de landelijke, provinciale of gemeentelijke overheid, hulpverlening, krijgsmacht, onderwijs of andere ambten. Na 10, 20 en 25 jaar ontvangt men respectievelijk een brons-, zilver- en goudkleurige versie van dit insigne. Ook wel gekscherend "Wandelstokinsigne" (Gangstabknož) genoemd. Bestaande uit: insigne met speld. Loopmedaille (Hlauptir) Particuliere onderscheiding voor personen die een wandelvierdaagse hebben voltooid, met daarop het aantal kilometers en het aantal deelnames. Kan worden uitgebreid met de Hardloopgesp (Renklamp), Marcheergesp (Harhlaupklamp) en de gesp voor het doorkruisen van moeilijk terrein (Žunglandklamp). Bestaande uit: medaille aan lint. Dierenmedaille (Deuzantir) Voor dieren die zich op uitzonderlijke wijze nuttig hebben gemaakt ten bate van de mens, bijvoorbeeld in de hulpverlening of in een oorlogssituatie. Bestaande uit: afhankelijk van het dier een medaille aan halsband/paardentuig of een versierde vogelring. Civiele onderscheidingen (overzeese gebiedsdelen) Overzeese gebiedsdelen mogen een eigen onderscheiding uitreiken voor verdiensten ten bate van hun gebied. Deze wordt verleend namens de koning maar meestal uitgereikt door de gouwbestuurder (druhtin). Aluminium Haaientand (Alumin Hantanž) Voor personen die zich hebben ingezet ten bate van het Zuidelijk Domein. Er is voor aluminium gekozen omdat de productie hiervan (op de Oostelijke Sterneilanden) één van haar belangrijkste inkomstenbronnen is. Bestaande uit: insigne met speld. Tagaloaanse Hibiscus (Dagalauhiska Žuthurnblom / Tagaloaans: Fugalaau pu Tagaloa) Voor personen die zich hebben ingezet ten bate van Frilands-Tagaloa. Zij ontvangen ook een erekrans (aizkrant / Tagaloaans: asoa), gemaakt van bloemen, bladeren, plantvezels, schelpen en/of kralen. Overgenomen van de inheemse Tagaloanen en vergelijkbaar met de Hawaiiaanse lei. Bestaande uit: medaille aan lint en erekrans. Poolster (Nuržstern / Arjak: Nutuwiž / Inuktitut: Nuutuittuq) Voor personen die zich hebben ingezet ten bate van Wulfmark. Bestaande uit: medaille aan lint. Civiele onderscheidingen (prijzen) Jaarlijkse, particuliere prijzen die door de overheid officieel worden erkend en gefaciliteerd. Wetenschapsprijs (Witanskapswerž) Jaarlijkse, particuliere prijs voor personen en organisaties die een belangrijke bijdrage leveren aan de wetenschap. Onderverdeling in prijzen voor vrijwel alle vormen van geestes-, natuur-, sociale en formele wetenschap. Bestaande uit: gouden eikenblad en geldbedrag. Handel en Nijverheidsprijs (Dreug and Tawungswerž) Jaarlijkse, particuliere prijs voor personen en organisaties die een belangrijke bijdrage leveren aan de handel en nijverheid. Onderverdeling in prijzen voor beste ondernemer, beste bedrijf, beste product en beste behandeling van werknemers. Bestaande uit: gouden stier. Computer en Internetprijs (Rekanar and Wabwerž) Jaarlijkse, particuliere prijs voor personen en organisaties die een belangrijke bijdrage leveren op het gebied van computer en internet. Bestaande uit: gouden computermuis. Cultuurprijs (Ožalwerž) Jaarlijkse, particuliere prijs voor personen en organisaties die een belangrijke bijdrage leveren aan de cultuur. Onderverdeling in prijzen voor o.a. kunst, architectuur, mode, fotografie, website, radio, reclame, muziek, literatuur, strip en theater. Bestaande uit: gouden paard. Beeldtechniekprijs (Bilažwerkwerž) Jaarlijkse, particuliere prijs voor personen en organisaties die een belangrijke bijdrage leveren aan de beeldtechniek. Onderverdeling in prijzen voor o.a. beste film, serie, documentaire, tekenfilm, acteur/actrice, regie, camera, montage, geluid, muziek, kostuums en grimage. Bestaande uit: gouden camera. Journalistiekprijs (Birehtjungwerž) Jaarlijkse, particuliere prijs voor personen en organisaties die een belangrijke bijdrage leveren aan de journalistiek. Onderverdeling in prijzen voor o.a. integriteit, onderzoek en toegankelijkheid. Bestaande uit: gouden microfoon. Milieuprijs (Leibhaimwerž) Jaarlijkse, particuliere prijs voor personen en organisaties met het beste initiatief ten behoeve van natuur en klimaat. Bestaande uit: gouden appel en geldbedrag. Sportprijs (Žrožwerž) Jaarlijkse, particuliere prijs voor personen en organisaties die een belangrijke bijdrage leveren aan de sport. Onderverdeling in verschillende sporten, waarbij verenigingen en individuele sporters worden geeėrd. Bestaande uit: bokaal. Hiveria Hieronder worden alle actieve onderscheidingen van de Republiek Hiveria genoemd. Hiveria kent weinig officiele onderscheidingen omdat dit grotendeels wordt overgelaten aan particuliere organisaties. Alle door de overheid ingestelde onderscheidingen worden verleend namens de president en beheerd door de Chancellerie des Décorations Hiveriennes (Kanselarij der Hiveriaanse Onderscheidingen). Ridderorden (zie hier voor riddergenootschappen) Worden onderverdeeld in vijf graden. Oplopend zijn dit: Ridder (Chevalier), Officier (Officier), Commandeur (Commandeur), Grootofficier (Grand Officier) en Grootkruis (Grand-croix). Sinds de afschaffing van de monarchie zijn de Hiveriaanse ridderorden eigenlijk orden van verdienste, maar hebben zij desondanks veel terminologie en symboliek van de monarchie behouden. De republiek kent de volgende ridderorden: Orde van Verdienste (Ordre du Mérite) Erkenning van bijzondere verdiensten jegens de samenleving op bijvoorbeeld maatschappelijk, militair, cultureel, wetenschappelijk of geneeskundig gebied. De Orde van Verdienste is een republikeinse voortzetting van de door het Huis Concarneau ingestelde Orde van de Kroon (Ordre de la Couronne), zij het in aangepaste vorm. Wordt ook verleend aan buitenlandse hoogwaardigheidsbekleders. Bestaande uit: ridderkruis aan lint en lauwerkrans. Bij officier met paarse accenten, bij commandeur en hoger aan keten, bij grootofficier en hoger met ster. Orde van de Fleur-de-lis (Ordre de la Fleur de Lys) Voor personen en organisaties, zowel militair als civiel, die zich hebben ingezet voor de hereniging van Solaria/Walamark (d.w.z. het Frilandse en Hiveriaanse deel) onder Hiveriaans bestuur. In 1883 ingesteld door president Frederic Alvare om de Hiveriaanse claim op Solaria/Walamark levend te houden. Bestaande uit: ridderkruis aan lint. Bij officier met blauwe accenten, bij commandeur en hoger aan keten, bij grootofficier en hoger met ster. Militaire onderscheidingen De republiek verleent de volgende militaire onderscheidingen: Medaille voor Militaire Moed (Médaille de la Valeur Militaire) Hoogste militaire onderscheiding, voor personen en eenheden die zich op uitzonderlijke wijze hebben bewezen in de strijd. Bestaande uit: medaille aan lint. Gevechtsinsigne (Insigne de Combat) Voor personen die betrokken zijn geweest bij een gevechtssituatie en daarbij moed en toewijding hebben getoond. Bestaande uit: insigne met speld. Medaille der Ontsnapten (Médaille des Évadés) Voor personen die succesvol zijn ontsnapt uit krijgsgevangenschap. Bestaande uit: medaille aan lint. Vliegersinsigne (Insigne d'Aviateur) Voor personen in het bezit van een militair vliegbrevet. Bestaande uit: insigne met speld. Militaire Gewondenmedaille (Médaille des Blessés Militaire) Voor personen die lichamelijk of psychisch letsel hebben opgelopen, gerelateerd aan het dienen van de republiek in een gevechtssituatie. Bestaande uit: medaille aan lint. Herinneringsmedaille (Médaille Commémorative) Voor personen en eenheden die betrokken zijn geweest bij een specifieke gebeurtenis, zoals een militaire operatie of vredesoperatie. In tegenstelling tot andere onderscheidingen bestaat er niet één versie van de herinneringsmedaille, maar zijn er talloze versies die allemaal een andere gebeurtenis herdenken. Voorbeelden hiervan zijn de VN-vredesmissie in Haļti (2017-2019) en de Vijfde Frilands-Hiveriaanse Oorlog (2009). Bestaande uit: medaille aan lint. Civiele onderscheidingen De republiek verleent de volgende civiele onderscheidingen: Medaille voor Burgerlijke Moed (Médaille de la Valeur Civile) Voor personen die moedig hebben opgetreden in gevaarlijke omstandigheden die niet samenhangen met een oorlogssituatie. Voorbeelden zijn natuurrampen, ongelukken, branden of andere noodgevallen, misdaadbestrijding en het beschermen van de publieke orde. Bestaande uit: medaille aan lint. Burgerlijke Gewondenmedaille (Médaille des Blessés Civil) Voor personen die lichamelijk of psychisch letsel hebben opgelopen, gerelateerd aan het dienen van de republiek buiten een gevechtssituatie, bijvoorbeeld in de hulpverlening. Dit is de civiele versie van de Militaire Gewondenmedaille. Bestaande uit: medaille aan lint. Medaille voor Sociale Rechtvaardigheid (Médaille de la Justice Sociale) Voor personen en organisaties die strijden tegen onrechtvaardigheid, ongelijkheid, racisme en onderdrukking van vrouwen, LGBT+'ers, etnische minderheden, gehandicapten, enzovoort. Bestaande uit: medaille aan lint. Medaille voor Vrijwilligerswerk (Médaille du Service Bénévole) Voor personen die een buitengewone, vrijwillige inspanning leveren voor een maatschappelijk doel en/of ten bate van de medemens. Bestaande uit: medaille aan lint. Civiele onderscheidingen (overzeese gebiedsdelen) Overzeese gebiedsdelen mogen een eigen onderscheiding uitreiken voor verdiensten ten bate van hun gebied. Deze wordt verleend namens de president maar meestal uitgereikt door de gouverneur (gouverneur). Gouden Assaque (Assaque Doré / Tamaxluk: t-assaq-q ņreu-en) Voor personen die zich hebben ingezet ten bate van Esrayette. De Assaque is het symbool van de eilanden. Bestaande uit: medaille aan kort neklint.  |