| ०१ |
नारदेन वाल्मीकिं प्रति संक्षेपतः श्रीरामचरित्रस्य श्रावणम् |
पाठम् |
| ०२ |
रामायणकाव्यस्योपक्रमः - तमसातटे क्रौञ्चवधात् संतप्तस्य वाल्मीकेः शोकस्य श्लोकरूपतया प्रकटनं, ब्रह्मणस्तं प्रति रामचरितमयकाव्यनिर्माणार्थमादेशः |
पाठम् |
| ०३ |
रामायणकाव्यगतानां विषयाणां संक्षेपेणोल्लेख: |
पाठम् |
| ०४ |
वाल्मीकिश्चतुर्विंशतिसहस्रश्लोकयुतं रामायणं काव्यं निर्माय कुशीलवौ तदध्यापयत्, तयो रामायणगानं श्रुत्वा मुनिभिः प्रशंसनमयोध्यायां श्रीरामेण सम्मानिताभ्यां ताभ्यां तदीयराजसभायां रामायण- गानश्रावणम् |
पाठम् |
| ०५ |
दशरथपालिताया अयोध्याया उत्कर्षस्य वर्णनम् |
पाठम् |
| ०६ |
राज्ञो दशरथस्य शासनकालेऽयोध्यायास्तत्रत्यजनानां चोत्कृष्टस्थितेर्वर्णनम् |
पाठम् |
| ०७ |
राजामात्यानां गुणानां नीतेश्च वर्णनम् |
पाठम् |
| ०८ |
पुत्रकामस्य राज्ञोऽश्वमेधाय प्रस्तावो मन्त्रि- भिर्ब्राह्मणैश्च तस्यानुमोदनम् |
पाठम् |
| ०९ |
सुमन्त्रेणर्ण्यशृङ्गवृत्तान्तस्य संक्षेपेण वर्णनम् |
पाठम् |
| १० |
ऋष्यशृङ्गस्याङ्गदेश आगमनं शान्तया सह विवाहश्च |
पाठम् |
| ११ |
सुमन्त्रस्य संमत्या राज्ञा दशरथेनाङ्गराजगृहाच्छान्त- यं शृङ्गयोः स्वे गृहे समानयनम् |
पाठम् |
| १२ |
राज्ञ ऋषीन् प्रति यज्ञं कारयितुं प्रस्ताव, ऋषिभी राजानं प्रति राज्ञा चामात्यान् प्रति यज्ञसामग्री-संभरणायादेशदानम् |
पाठम् |
| १३ |
राज्ञो वसिष्ठं प्रति यज्ञसमारम्भायानुरोधस्तेन तदर्थं सेवकानां नियुक्ती राज्ञामामन्त्रणाय तस्य सुमन्त्रं प्रत्यादेशः समागतनरेशानां सत्कार: सपत्नीकेन राज्ञा यज्ञदीक्षाया ग्रहणं च |
पाठम् |
| १४ |
दशरथेनाश्वमेधयज्ञस्य साङ्गोपाङ्गमनुष्ठानम् |
पाठम् |
| १५ |
ऋष्यशृङ्गेण राज्ञो दशरथस्य पुत्रेष्टियज्ञस्यारम्भो देवानां प्रार्थनया ब्रह्मणा रावणवधोपायस्यानुसंधानं भगवता विष्णुना देवानामाश्वासनम् |
पाठम् |
| १६ |
देवानां विष्णुं प्रति रावणवधाय नररूपेणावतरणाय प्रार्थना राज्ञः पुत्रेष्टियज्ञेऽग्निकुण्डात् प्रादुर्भूतेन प्राजापत्यपुरुषेण पायसस्यार्पणं तद् भुक्त्वा राज्ञीनां गर्भधारणम् |
पाठम् |
| १७ |
ब्रह्मणः प्रेरणया देवादिभिर्विभिन्नवानरयूथपतीना-मुत्पादनम् |
पाठम् |
| १८ |
समागतान् भूपालानृष्यशृङ्गं च विसर्प्य सपत्नीकस्य राज्ञः स्वपुर्यामागमनं, श्रीरामभरतलक्ष्मणशत्रुघ्नानां जन्मसंस्कारशीलगुणानां च वर्णनं, राज्ञः सभायां विश्वामित्रस्यागमनं सत्कारश्च |
पाठम् |
| १९ |
यज्ञरक्षणाय रामं मे देहीति विश्वामित्रवचः श्रुत्वा दशरथस्य दुःखं मोहश्च |
पाठम् |
| २० |
राज्ञोऽनङ्गीकरणं श्रुत्वा विश्वामित्रस्य कोप: |
पाठम् |
| २१ |
विश्वामित्रस्य सरोषं वचनमाकर्ण्य वसिष्ठेन प्रबोधनम् |
पाठम् |
| २२ |
राज्ञा स्वस्त्ययनपूर्वकं रामलक्ष्मणयोर्मुनिना सह प्रस्थापनं मार्गे तयोर्विश्वामित्राद् बलातिबलाख्य- विद्ययोः प्राप्तिश्च |
पाठम् |
| २३ |
मुनिना सह श्रीरामलक्ष्मणयोः सरयूगङ्गासङ्गम-समीपे पुण्याश्रमे नक्तं विश्रामः |
पाठम् |
| २४ |
वारिणो भिद्यमानस्य किमयं तुमुलो ध्वनिरिति नौकागतस्य रामस्य प्रश्नं श्रुत्वा मुनिना तस्योत्तर- दानं मलदकरूषताटकावनानां परिचयं दत्त्वा ताटकावधार्थं श्रीरामस्य प्रेरणं च |
पाठम् |
| २५ |
श्रीरामेणानुयुक्तेन विश्वामित्रेण ताटकाया जन्म- विवाहशापादिप्रसङ्गं श्रावयित्वा तस्य ताटकावधाय प्रेरणम् |
पाठम् |
| २६ |
श्रीरामकर्तृकस्ताटकावधः |
पाठम् |
| २७ |
विश्वामित्रेण श्रीरामाय दिव्यास्त्राणां दानम् |
पाठम् |
| २८ |
विश्वामित्रेण श्रीरामायास्त्राणां संहारविधेरुपदेशोऽस्त्रान्तराणामुपदेशश्च श्रीरामस्य मुनिं प्रति प्रश्नः |
पाठम् |
| २९ |
विश्वामित्रेण श्रीरामं प्रति सिद्धाश्रमसम्बन्धिपूर्व- वृत्तवर्णनं ताभ्यां राघवाभ्यां सह स्वाश्रममुपेत्य विश्वामित्रस्य तत्रत्यैर्मुनिभिः पूजनम् |
पाठम् |
| ३० |
श्रीरामकर्तृकं विश्वामित्रयज्ञस्य संरक्षणं राक्षसानां संहरणं च |
पाठम् |
| ३१ |
श्रीरामादिभिः सह विश्वामित्रस्य मिथिलां प्रति प्रस्थानं मार्गे सायंकाले शोणभद्रतटे विश्रामश्च |
पाठम् |
| ३२ |
ब्रह्मपुत्रस्य कुशस्य चतुर्णां पुत्राणां वर्णनं शोणभद्र-तटवर्तिभूतलस्योपरि वसोरधिकारस्य प्रतिपादनं कुशनाभस्य कन्याशतस्य वायो: कोपेन कुब्जत्वम् |
पाठम् |
| ३३ |
कुशनाभेन कन्यानां धैर्यक्षमयोः प्रशंसनं ब्रह्मदत्त-स्योत्पत्तिस्तेन सह कुशनाभकन्यानां विवाहश्च |
पाठम् |
| ३४ |
गाधेरुत्पत्तिः कौशिक्याः प्रशंसा विश्वामित्रेण कथां समाप्य निशीथस्य वर्णनं सर्वेभ्यः शयितुमनुज्ञां प्रदाय स्वयमपि तस्य शयनम् |
पाठम् |
| ३५ |
शोणभद्रमुत्तीर्य विश्वामित्रप्रभृतीनां गङ्गातटं गत्वा तत्र रात्रौ वासः, श्रीरामानुयुक्तेन विश्वामित्रेण तस्मै गङ्गोत्पत्तिकथाश्रावणम् |
पाठम् |
| ३६ |
देवैः पार्वतीशिवयोः सुरतक्रीडातो निवर्तनमुमा-देव्या देवान् भूदेवीं चोद्दिश्य शापदानम् |
पाठम् |
| ३७ |
गङ्गायाः कार्तिकेयस्योत्पत्तेः प्रसङ्गः |
पाठम् |
| ३८ |
सगरस्य प्रजानामुत्पत्तिस्तेन यज्ञस्यायोजनं च |
पाठम् |
| ३९ |
इन्द्रेण सगरयज्ञसम्बन्धिनोऽश्वस्यापहरणं सगरात्मजै- र्धराया भेदनं देवैर्ब्रह्माणं प्रति वृत्तस्यास्य विनिवेदनं च |
पाठम् |
| ४० |
सगरपुत्राणां भाविनं विनाशं सूचयित्वा ब्रह्मणा देवानां शमनं भुवं खनतां सगरात्मजानां कपिल- पार्श्वे गमनं तस्य रोषाग्निना तेषां भस्मीभावश्च |
पाठम् |
| ४१ |
सगरस्याज्ञयांशुमता रसातलं गत्वा ततो यज्ञि-याश्वस्यानयनं स्वपितृव्यानां निधनवृत्तस्य वर्णनं च |
पाठम् |
| ४२ |
अंशुमतो भगीरथस्य च तपस्या ब्रह्मणा भगीरथस्या-भीष्टं वरं प्रदाय गङ्गां धारयितुं शिवस्य प्रसाद- नार्थं प्रयतितुं तस्मै सम्मतिदानम् |
पाठम् |
| ४३ |
भगीरथस्य तपसा तुष्टेन शिवेन गङ्गां शिरसि धारयित्वा तस्या बिन्दुसरोवरे त्यागस्तत्र स्वात्मानं सप्तसु धारासु संविभज्य भागीरथ्या भगीरथ- मनुगम्य तत्पितॄणामुद्धरणं च |
पाठम् |
| ४४ |
भगीरथं प्रशस्य ब्रह्मणा तस्मै गङ्गाजलेन पितृतर्पणं कर्तृमनुज्ञादानं तत्सर्वं कृत्वा भगीरथस्य स्वपुरे गमनं गङ्गावतरणोपाख्यानस्य महिमा च |
पाठम् |
| ४५ |
देवैर्दैत्यैश्च क्षीरसागरस्य मन्थनं रुद्रेण हालाहल-विषस्य पानं भगवतो विष्णोः साहाय्येन मन्दरा-चलस्य पातालतः समुद्धारस्तेन सागरस्य मन्थनं धन्वन्तरेरप्सरसां वारुण्या उच्चैःश्रवसः कौस्तु- भस्यामृतस्य च ततः प्रादुर्भावः देवासुरसंग्रामे दैत्यानां संहारश्च |
पाठम् |
| ४६ |
पुत्रवधाद् दुःखिताया दितेरिन्द्रहन्तृपुत्रप्राप्ति- कामनया तपः कर्तुं कश्यपतोऽनुज्ञामादाय कुशप्लवे तपःकरणमिन्द्रेण तस्याः परिचरणमशौचदशायां तस्या गर्भे प्रविश्येन्द्रेण दितिगर्भस्य सप्तधा भेदनम् |
पाठम् |
| ४७ |
स्वपुत्रान् मरुद्गणान् देवलोके रक्षितुमिन्द्रं प्रति दितेरनुरोधः इन्द्रेण तदाज्ञायाः स्वीकरणं दिति- तपोवन एवेक्ष्वाकुपुत्रेण विशालेन राज्ञा विशाला- भिधायाः नगर्या निर्माणं तत्रत्येन तात्कालिकेन राज्ञा सुमतिना विश्वामित्रस्य सत्कारः |
पाठम् |
| ४८ |
राज्ञा सत्कृतस्यैकरात्रौ विशालायां कृतवासस्य मुनिसहितस्य श्रीरामस्य मिथिलायामुपस्थानं तत्रत्य- शून्याश्रमविषये श्रीरामस्य जिज्ञासामधिगम्य विश्वा- मित्रेण गौतमपल्या अहल्यायाः शापप्राप्तेर्वृत्तान्तस्य वर्णनम् |
पाठम् |
| ४९ |
पितृभिर्मेषवृषणसंयोगेनेन्द्रस्य सवृषणत्वकरणं श्रीरामेणाहल्यायाः समुद्धारोऽहल्यागौतमाभ्यां श्रीरामस्य सत्कारश्च |
पाठम् |
| ५० |
श्रीरामप्रभृतीनां मिथिलापुर्यां गमनं जनकेन विश्वा- मित्रस्य सत्कारस्तस्य श्रीरामलक्ष्मणयोः परिचय- जिज्ञासा तस्याः पूर्तिश्च |
पाठम् |
| ५१ |
शतानन्दपृष्टेन विश्वामित्रेण श्रीरामकर्तृकस्या- हल्योद्धारस्य वृत्तान्तनिवेदनं शतानन्देन च श्रीराममभिनन्द्य तं प्रति विश्वामित्रपूर्वचरित्रस्य वर्णनम् |
पाठम् |
| ५२ |
वसिष्ठेन राज्ञो विश्वामित्रस्य सत्काराय मनो-वाञ्छित वस्तूनि स्रष्टुं कामधेनुं प्रत्यादेशदानम् |
पाठम् |
| ५३ |
कामधेनुसाहाय्येनोत्तमान्नपानतस्तृप्तेन ससैन्येन विश्वामित्रेण वसिष्ठं प्रति कामधेनोरेव याचनं वसिष्ठेन तु तद्याच्ञाया अनङ्गीकरणम् |
पाठम् |
| ५४ |
विश्वामित्रेण बलाद् वसिष्ठधेनोरपहरणं ततो भृश-दुःखितया शबलया वसिष्ठस्यात्राननुमतिं ज्ञात्वा तदाज्ञया शकयवनादीन् सृष्ट्वा तैर्विश्वामित्रसैन्यस्य संहरणम् |
पाठम् |
| ५५ |
स्वीये पुत्रशतेऽखिले सैन्ये च विनष्टे विश्वामित्रेण तपः कृत्वा शिवं संतोष्य ततो दिव्यास्त्राण्युपलभ्य तेषां वसिष्ठाश्रमे प्रयोगकरणं तदस्त्राणि वारयितुं ब्रह्मदण्डमुद्यम्य वसिष्ठस्य विश्वामित्रसमक्षे- ऽवस्थानम् |
पाठम् |
| ५६ | विश्वामित्रेण वसिष्ठस्योपरि विविधदिव्यास्त्राणां प्रयोगो वसिष्ठेन ब्रह्मदण्डादेव तेषां शमनं ततो ब्राह्मणत्वप्राप्तये विश्वामित्रस्य तपः कर्तुं निश्चयः | पाठम् |
| ५७ | विश्वामित्रस्य तपः करणं त्रिशङ्कोः स्वीयं यज्ञं कारयितुं वसिष्ठं प्रति प्रार्थना, तेन प्रत्याख्यातेन राज्ञा गुरुपुत्राणां संनिधिमुपेत्य स्वाभिप्रायस्य निवेदनम् | पाठम् |
| ५८ | गुरुपुत्रैर्निर्भत्र्त्स्य तस्मै गृहं गन्तुमाज्ञाप्रदानमन्यं गुरुं वरीतुमुद्यताय राज्ञे शापदानं च तेषां शापेन चाण्डालत्वं गतस्य त्रिशङ्कोर्विश्वामित्रमाश्रयितुं ततो गमनम् | पाठम् |
| ५९ | विश्वामित्रेण त्रिशङ्कुमाश्वास्य तदीयं यज्ञं कारयितुमृषीणामामन्त्रणं स्ववाक्यमनङ्गीकृतवतां समहोदयानां मुनिपुत्राणां शापद्वारा विनाशनं च | पाठम् |
| ६० | त्रिशङ्कोर्यज्ञं कारयितुमृषीन् प्रति विश्वामित्रस्यानुरोध ऋषिभिर्यज्ञस्यारम्भः, सशरीरस्य त्रिशङ्को: स्वर्गलोके गमनं स्वर्गादिन्द्रेण पात्यमाने त्रिशङ्कौ विक्षुब्धेन विश्वामित्रेण नूतनदेवसर्गायोद्यमो देवानामनुरोधेन तस्य ततो विरामश्च | पाठम् |
| ६१ | विश्वामित्रस्य पुष्करतीर्थे तपस्या, राजर्षिणाम्बरीषे- कमध्यमपुत्रं शुनःशेपं यज्ञपशूकर्तुं क्रीत्वा स्वगृहे तस्य समानयनम् | पाठम् |
| ६२ | शुनःशेपं रक्षितुं विश्वामित्रस्य सफलः प्रयत्न-स्तपस्या च | पाठम् |
| ६३ | विश्वामित्रस्य महर्षिपदवीलाभः, मेनकया तस्य तपोभङ्गो ब्रह्मर्षिपदप्राप्तये तस्य घोरं तपश्च | पाठम् |
| ६४ | विश्वामित्रेण रम्भायै शापं दत्त्वा पुनर्घोरं तपश्चर्तुं दीक्षाग्रहणम् | पाठम् |
| ६५ | विश्वामित्रस्योग्रं तपस्तस्य ब्राह्मणत्वलाभस्तं मुनिवरं प्रशस्य तेन विसृष्टस्य राज्ञो जनकस्य राजभवनं प्रति गमनम् | पाठम् |
| ६६ | विश्वामित्रं रामलक्ष्मणौ च सत्कृत्य जनकेन तान् प्रति स्वगृहे स्थापितस्य दिव्यधनुषः परिचयदानं श्रीरामश्चेद् धनुरारोपयेत्तदेतस्मै सीतां दद्यामिति स्वनिश्चयस्य प्रकटनं च | पाठम् |
| ६७ | श्रीरामेण मौर्वीमारोप्य धनुषः पूरणे कृते तस्य भङ्गो विश्वामित्राज्ञया जनकेन राजानं दशरथ-माह्वयितुं मन्त्रिणां प्रेषणम् | पाठम् |
| ६८ | जनकस्य संदेशमाकर्ण्य मन्त्रिभिः सहितस्य राज्ञो दशरथस्य मिथिलां गन्तुमुद्यमः | पाठम् |
| ६९ | सबलस्य दशरथस्य मिथिलायां गमनं तत्र जनकेन तस्य सत्कारश्च | पाठम् |
| ७० | जनकेन सांकाश्यातो स्वानुजस्य कुशध्वजस्य दूतैः समानयनं दशरथस्यानुरोधेन वसिष्ठकर्तृकं सूर्यवंशपरम्परावर्णनं रामलक्ष्मणयोः कृते सीतोर्मिलयोर्वरणं च | पाठम् |
| ७१ | स्वकुलस्य परिचयं ददता जनकेन श्रीराम- लक्ष्मणयोः कृते सीतोर्मिलयोः प्रदानाय प्रतिज्ञा-करणम् | पाठम् |
| ७२ | विश्वामित्रेण भरतशत्रुघ्नयोः कृते कुशध्वज- कन्ययोर्वरणं जनकेन तस्य स्वीकरणं दशरथेन पुत्राणां मङ्गलार्थं नान्दीश्राद्धगोदानयोरनुष्ठानम् | पाठम् |
| ७३ | श्रीरामादीनां चतुर्णां भ्रातॄणां विवाह: | पाठम् |
| ७४ | विश्वामित्रस्य स्वाश्रमं प्रति प्रस्थानं जनककर्तृकं कन्यानां कृते प्रचुरधनदानं राज्ञो दशरथस्य विदापनं च मार्गे शुभाशुभशकुनोदयः परशुरामस्या- गमनं च | पाठम् |
| ७५ | दशरथवाक्यमनाकर्ण्य परशुरामेण श्रीरामस्य वैष्णवधनुष बाणं संधातुं प्रेरणम् | पाठम् |
| ७६ | श्रीरामेण वैष्णवं धनुरारोप्यामोघेन शरेण परशुरामस्य तपःप्राप्तानां पुण्यलोकानां विनाशनं परशुरामस्य महेन्द्रपर्वतं प्रत्यागमनम् | पाठम् |
| ७७ | पुत्रैः स्नुषाभिश्च सह दशरथस्यायोध्यायां प्रवेशः, शत्रुघ्नसहितस्य भरतस्य मातुलगृहे गमनं श्रीरामस्य सद्वृत्त्या समेषां संतोषः, श्रीसीतारामयोर्मिथः प्रेम्णो वर्णनम् | पाठम् |
| | बालकाण्डं सम्पूर्णम् | |
