สำหรับไข่และนม บางคนก็กิน บางคนก็ไม่

"เจ" เป็นคำมาจากภาษาจีน แปลว่า ไม่มีของคาว เป็นมังสวิรัติประเภทหนึ่ง นอกจากไม่กินเนื้อสัตว์แล้ว ยังไม่กินผักที่มีกลิ่นฉุน 5 ชนิด คือ กระเทียม หอม หลักเกียว (กระเทียมโทนจีน) กุยช่าย และใบยาสูบ ซึ่งเชื่อว่าทำให้จิตใจไม่สงบ เป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติธรรม

คำว่าเจนิยมเขียนด้วยอักษรสีแดงบนพื้นเหลือง ถือว่าสีแดงเป็นสีมงคล และสีเหลืองเป็นสีของผู้ปฏิบัติธรรม

ทุกปีจะมีเทศกาลกินเจในช่วงวันขึ้น 1 - 9 ค่ำ เดือน 9 ตามปฏิทินจีน ประมาณ 2 สัปดาห์หลังออกพรรษา หรือช่วงวันปิยมหาราช 23 ตุลาคม เช่นในปี 2549 เทศกาลกินเจตรงกับวันที่ 22 - 30 ตุลาคม

"อาหารชีวจิต" เป็นอาหารที่คงสภาพเดิมตามธรรมชาติมากที่สุด เช่นข้าวที่ยังไม่ถูกขัดจนขาว ไม่เป็นมังสวิรัติ เพราะกินเนื้อสัตว์ได้

อาหารมังสวิรัติดีอย่างไร

1. สอดคล้องกับธรรมชาติ ร่างกายมนุษย์เหมาะแก่การกินพืชเป็นอาหารหลักมากกว่ากินสัตว์ เห็นได้ชัดจากลักษณะฟันที่ไม่แหลมคมเหมือนสัตว์กินเนื้อเช่น เสือ ฉลาม ฯลฯ และลำไส้ของมนุษย์นั้นเป็นแบบสัตว์กินพืชคือยาวคดเคี้ยวเพื่อช่วยในการย่อย ขณะที่ลำไส้ของสัตว์กินสัตว์จะสั้น ดังนั้นเมื่อเรากินมังสวิรัติ จึงรู้สึกเบาสบายตัว
2. สุขภาพแข็งแรงและอายุยืน พืชมีสารอาหารครบถ้วนเพียงพอสำหรับความจำเป็นของร่างกาย สามารถ ป้องกันและช่วยรักษาโรค เนื้อสัตว์มีไขมันและคลอเรสเตอรอลสูง เสี่ยงต่อการเกิดโรคหลายชนิด เช่น โรคอ้วน โรคหัวใจ โรคไขมันในเส้นเลือด โรคความดันโลหิตสูง โรคมะเร็ง ฯลฯ นอกจากนี้ยังมีโรคที่เกิดจากการกินเนื้อสัตว์ที่มีเชื้อโรคเช่น โรควัวบ้า ไข้หวัดนก ฯลฯ
3. พัฒนาจิตใจ มีสติในการใช้ชีวิต มีความเข้มแข็ง ความมั่นใจ สามารถเอาชนะกิเลสตัณหา เกิดความสงบเย็น ความรักความเมตตา ความอ่อนโยน คิดถึงผู้อื่น ใจเขาใจเรา (สัตว์มีความรู้สึกเจ็บปวด กลัวตาย เช่นเดียวกับเรา)
4. เป็นหลักธรรมของศาสนาต่าง ๆ ศีลข้อที่หนึ่งของศาสนาพุทธคือห้ามฆ่าสัตว์ แสดงถึงความสำคัญอย่างยิ่ง พระพุทธเจ้าจึงบัญญัติเรื่องนี้เป็นศีลข้อแรก ถึงเราไม่ได้ฆ่าเอง แต่ถ้าเรายังกินเนื้อสัตว์ก็เท่ากับส่งเสริมให้มีการฆ่าสัตว์ ในคัมภีร์ลังกาวตารสูตรของพุทธศาสนาฝ่ายมหายานกล่าวว่า “เนื้อย่อมเกิดมาจากเลือดและน้ำอสุจิ เพราะฉะนั้นมันจึงเป็นสิ่งไม่ควรบริโภค” ศาสนายิว ศาสนาสิข ศาสนาเชนและศาสนาฮินดูนิยมกินมังสวิรัติ ศาสนาอิสลามห้ามการกินเนื้อสัตว์บางชนิด ศาสนาคริสต์ตอนสร้างมนุษย์ พระเจ้าตรัสแก่มนุษย์ว่า “เราให้พืช ... เป็นอาหารของเจ้า” (ปฐมกาล 1:26, 29) และพระเยซูสอนว่า “... ผู้ใดมีใจกรุณา ผู้นั้นเป็นสุข” “จงปฏิบัติต่อผู้อื่นอย่างที่ท่านปรารถนาให้เขาปฏิบัติต่อท่าน” “เราประสงค์ความเมตตา ไม่ประสงค์เครื่องสัตวบูชา” (มัทธิว 5:7, 7:12, 9:13)
5. ประหยัด พืชมีราคาถูกกว่าเนื้อสัตว์ มังสวิรัติจึงส่งเสริมเศรษฐกิจพอเพียง
6. รักษาสิ่งแวดล้อม ลดพื้นที่ทำลายป่าเพื่อปลูกพืชเป็นอาหารสัตว์ ลดมลพิษจากการเลี้ยงสัตว์และอุตสาหกรรมเนื้อสัตว์ ช่วยลดโลกร้อน

อ้างอิง

• ชีวจิต www.cheewajit.com
• บรรจบ ชุณหสวัสดิกุล. คู่มือกินเจและมังสวิรัติให้ถูกวิธี. พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพฯ : รวมทรรศน์, 2548.
• พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2539.
• พุทธทาสภิกขุ. มังสวิรัติในทัศนะท่านพุทธทาสภิกขุ. นนทบุรี : สมิต, 2549.
• หวัง ซื่อ ไฉ่. การกินเจ. พิมพ์ครั้งที่ 23. เชียงใหม่ : มูลนิธิรัศมีธรรม, 2546.

อ่านเพิ่มเติม

• บทความ เชียงใหม่ เมืองมังสวิรัติ
• สโมสรมังสวิรัติเชียงใหม่