D-day,
de langste dag
De voorbereiding
Tactiek
Utah
Omaha
Gold
Juno
Sword
Al vanaf operatie Barbarossa
vroegen de Russen meerdere malen aan de Britten als ze een tweede front
wilden openen. Churchill wou dat ook maar hij had de middelen niet. Zo
hadden de Britten na de slag om Engeland een
groot tekort aan invasieboten en vliegtuigen. Men had ook niet genoeg
troepen om een invasie te lanceren daarom was de deelname van een grote
mogendheid zoals Amerika echt wel nodig. Toen deze ook openlijk in de
oorlog werd betrokken konden ze eindelijk hun tweede front openen.
Dit werd voor de
eerste keer gedaan op 8 november 1942 tijdens operatie
Torch in Noord-Afrika. Toen deze campagne met succes werd beëindigd
viel men Sicilië en kort daarop Italië binnen. Toen de geallieerden
in Italië bleven steken in de Gustavlinie verloor deze veldtocht
elk strategisch nut. De geallieerden moesten helemaal opnieuw beginnen.
De Duitse heerschappij in West-Europa moest eens worden doorbroken. Het
plan die dit moest bewerkstelligen was operatie Overlord, D-day of Decision-day
daarentegen is hiervan een deeltje.
De voorbereiding
Om een
geslaagde landing te verwezelijken moesten de geallieerden zeker zijn
dat ze het luchtoverwicht hadden. D-day werd daarom voorafgegaan door
een groot luchtoffensief die men operatie Pointblack noemde. De bedoeling
was simpel, men wilde Luftwaffe zodanig minimaliseren tot dat men het
zee -en luchtoverwicht verkreeg.
Maar er was grote ontevredenheid ontstaan omtrent hoe dit zou worden bereikt.
Er waren 2 mogelijkheden:
1. |
De spoorwegen
en belangrijke bevoorradingswegen bombarderen |
2. |
De oliereserves
van de Duitsers vernietigen |
Alles komt op hetzelfde
neer, de geallieerden wilden de mobiliteit van hun vijand vernietigen.
Men achtte de eerste mogelijkheid als de belangrijkste.
Vanaf 9 februari 1944 legden de geallieerden alle As-strijdkrachten het
vuur aan de schenen. En na een paar maanden was het Duitse leger in West-Europa
een grote troef kwijt, haar mobiliteit speelde ze kwijt.
Tactiek
De verovering van de stranden zou in verschillende golven gebeuren.
Eerst zouden slagschepen tezamen met de hele geallieerde luchtmacht(zo'n
10 000 vliegtuigen) de Duitse bunkers bombarderen. Daarna zouden genietroepen
ondersteund met allerlei tankvarianten* de weg vrijmaken voor de infanterie.
Het rare is wel dat Omar Bradley, de bevelhebber van de Amerikaanse troepen
geen tanks wou hebben. Waarom zijn weigering is raadsel, sommigen zeggen
dat het te maken had met de minachtende houding jegens de Britten maar
dat is natuurlijk een veronderstelling.
In theorie zou deze invasie zeer gemakkelijk moeten verlopen.
1. |
De Duitsers
konden te weinig divisies inzetten zodat men maar een gemiddelde had
van 1 volwaardige divisie per 80 km. Om goed te kunnen verdedigen
moet men zeker 1 divisie om de 5 à 10 km hebben. |
2. |
Von Rundstedt
verwachtte de invasie in het nauw van Calais. Hij concentreerde daar
het gros van zijn troepen zodat ze de confrontatie met de invasievloot
misliepen. |
3. |
Hitler
had ook nog eens een deel van zijn pantserreserves(4de tankdiv.) naar
Parijs gedirigeerd. Deze zouden proberen met een tegenaanval de geallieerden
in de zee te drijven maar met zo'n grote luchtmacht zoals van de geallieerden
zou deze tegenaanval gemakkelijk af te slaan zijn. |
Rommel
bekend als de woestijnvos was in die periode inspecteur van de werken
aan de Antlantikwall. Onder zijn toezicht moest hij de Antlantikwall zoveel
mogelijk versterken maar dat ging niet van een leien dakje. De Duitsers
hadden een nijpend tekort aan bouwmaterialen.
Operatie Pointblack had zodanig veel schade aangericht dat het Duitse
spoorwegennet op instortten stond. Wat hem ook belette om de verdediging
te versterken was dat hij maar de functie had van inspecteur zodat hij
bijvoorbeeld geen rekruten kon aanvragen** om grote werken uit te voeren.
Daarom zette hij alleen maar hindernissen op de stranden zoals drakentanden,
belgian gates,...
Hij was de enige die er zeker van was dat de invasie op de stranden van
Normandië zou gebeuren.
De geallieerden zaten
nog met één probleem: hoe 287 000 man ongemerkt op de Normandische
stranden krijgen? De planners hadden dit zeer slim opgelost. Na Pointblack
waren de meeste radarstations behalve deze aan de Seine vernietigd. Men
had opzettelijk deze stations niet gebombardeerd zodat een paar dagen
erna schepen de hele tijd konden manouvreerden, het leek alsof er een
grote invasie op komst was in het nauw van Calais.
Die beslissende landing
zou op 6 juni 's morgens worden gelanceerd. De stranden werden verdeeld
naar land(Verenigde Staten, Canada en Verenigd Koninkrijk) en dan nog
eens per legereenheid. Zo werden de Normandische stranden verdeelt in
5 stukken:
1. |
Utah |
4de Amerikaanse infanteriediv. |
2. |
Omaha |
1ste Amerikaanse
infanteriedivisie + regiment van de 29ste infanteriedivisie |
3. |
Gold |
50ste Britse
infanteriedivisie |
4. |
Juno |
3de Canadese
infanteriedivisie |
5. |
Sword |
3de Britse infanteriedivisie |
Utah
In de nacht van 5 op 6 juni werd de 101ste div en de 82ste div landinwaarts
gedropt. De 101ste werd gedropt voor de Merderet(rivier). Ze moest daar
bepaalde sluizen en bruggen veroveren. De 82ste daarentegen werd achter
de Merderet gedropt. Zij zou St-Mère-Eglise moeten bezetten en
een paar artillerie batterijen ontschadelijk maken tot de landingstroepen
hen zouden komen aflossen. Deze opdracht was niet zo vanzelfssprekend
dat bewezen de problemen van het 82ste toen 2 regimenten door de wind
naast de Duitse 91ste div landde, het gevolg was een bittere strijd. Gelukkig
voor het opperbevel werd de stad veroverd met een ander regiment van de
divisie.
Op de morgen van 6 juni landde de 4de infanteriedivisie van generaal Roosevelt
jr.***. Door de sterke stroming landde de eenheid 2 km ten Zuiden van
de oorspronkelijke stranden. Zo werd per toeval een goede verdediging
van het 709de Duitse div vermeden.
Tegen de middag had de 4de div al contact gemaakt met de 101ste luchtlandingsdiv.
Maar ze slaagde er niet in om op de eerste dag contact te maken met het
82ste want ze strandde op 6 km van St-Mère-Eglise. De Duitsers
konden die dag geen vuist vormen, er was choas overal.
Op die dag landden er zo'n 20 000 man en 1700 motorvoertuigen. De tol
was minimaal, er sneuvelden zo'n 300 soldaten.
Omaha
Omaha zou moeten worden veroverd door de 1ste Amerikaanse infanteriediv.
Ze stond tegenover de 352ste Duitse infanteriediv. De Amerikaanse inlichtingendienst
had deze eenheid rond St-lô verwacht maar nu liepen de Amerikanen
recht in de armen van de Duitsers. Er zouden die dag nog meer problemen
opduiken die het vestigen van een Amerikaans bruggehoofd zouden vermoeilijken.
Door het slechte weer zonken er ook nog eens 27 van de 29 tanks. Ook werd
bijvoorbeeld elke landing ingeleid door een scheeps -en luchtbombardement.
Bij Omaha gebeurde dit ook maar het scheepsbombardement was zo hevig dat
er enorme stofwolken ontstonden.
De bommenwerpers die volgden durfden hun bommen niet droppen omdat de
kans dat ze de eigen troepen zouden raken te groot was. Toen de genie
en de infanterie op het strand landden troffen ze de meeste bunkers onbeschadigd
aan. Het was een verschrikkelijk schouwspel, toen de klep van hun landingsvaartuigen
naar beneden gingen werden ze direct getrakteerd op een mengeling van
mitrailleurs, mortieren, granaten van 75mm's en 105mm kanonnen. De geallieerden
hadden dan nog het geluk dat er maar 494 Duitsers in de vuurlinie stonden.
De rest van de divisie bevond zich in het achterland. Von Rundstedt wou
"deze schijnaanval" stoppen, hij stuurde 90 tanks om de verdedigers
van Omaha beach een tegenaanval te laten lanceren. Meer tanks kon hij
niet uit de reserve halen, Hitler lag nog te slapen en mocht niet gestoord
worden.
Na H+3(3 uren na de landing) begon het Duitse verzet te breken grotendeels
door de scheepsartillerie. Daarna vocht de eerste divisie zich zo snel
mogelijk een weg door naar de kuststeden. De weg Bayeux-Insigny kon niet
meer worden bereikt daarbij was er ook geen contact gemaakt met andere
stranden.
Op de eerste dag sneuvelden zo'n 2400 Amerikanen, de Duitse verliezen
bedroegen de helft maar zij konden wel niet rekenen op verdere reserves.
Gold
Gold, het middelste strand zou worden aangevallen door de 50ste Britse
div ondersteund met de 7de Britse tankdiv. Ze zouden het moeten opnemen
tegen eenheden van de 716de en 352ste div.
De landing zelf verliep
heel moeizaam, door het weer stonden de obstakels op het strand onder
water zodat de genie moeilijkheden kreeg om ze op te ruimen. Ook hadden
sommige mitrailleursnesten het bombardement overleefd die altijd een landing
voorafging. Al vlug werd de 50ste div getrakteerd op een mengeling van
machinegeweervuur en granaten. Gelukkig voor de Britten had generaal Kraiss,
bevelhebber van het 352ste al een paar belangrijke eenheden richting Utah
gezonden om de vorderingen van het 101ste te onderdrukken. Deze eenheden
beschikten over het aantal tanks die met gemak de Britten terug in zee
konden drijven. De enige voorwaarde voor een succesvolle tegenaanval was
dat het 352ste niet veel terrein mocht prijs geven, want dan zouden de
Britten de ruimte krijgen om de 7de tankdiv te laten landen.
De eerste dag moesten
volgende doelen worden veroverd.
1. |
Contact
maken met Juno en Omaha |
2. |
Het veroveren
van Arromanches |
3. |
De Longues batterij
uitschakelen |
4. |
Het afsnijden
van de weg Bayeux-Caen |
Het contact met Juno
werd zonder problemen tot stand gebracht. Omaha, het bijna-rampscenario
was de eerste dagen een geïsoleerd eiland en was helemaal op zichzelf
aangewezen.
De geallieerden wisten dat Normandië hen niet veel belangrijke havens
zou opleveren. Om toch het toekomstige probleem met de bevoorrading op
te lossen bouwde men 2 kunstmatige havens(mulberries), één
voor Arromanches en één voor Omaha(deze werd al in direct
na D-day vernietigd door een storm). Deze betonnen blokken werden dan
gesleept om dan tot zinken te worden gebracht, er onstond dan een pier.
Op het einde van oktober 1944 werden er zo'n 60 000 ton goederen en 40
000 voertuigen aan land gebracht bij de mulberry bij Arromanches.
Ten Noord-Westen van Arromanches lag de artilleriestelling van Longues.
Deze werd zonder problemen onder de voet gelopen door de Britten ondersteund
door het scheepsgeschut.
Het laatste objectief werd jammer genoeg niet bereikt. De geallieerden
strandden op één anderhalve kilometer van Bayeux. Ze waren
toen al bijna 10 km landinwaarts getrokken.
Dit strand mag je
toch een succes noemen: bijna al haar doelen bereikt, ze stond op het
punt om Bayeux aan te vallen. Er werden ook 25 000 man aan land gebracht
waarvan er 400 van sneuvelden.
Juno
Juno, het tweede zwaarst verdedigde strand werd door de 3de Canadese div
en elementen van de 51ste Canadese div bestormd.
Haar voornaamste doelen waren de weg Caen-Bayeux zoals bij Gold af te
snijden, het veroveren van het vliegveld Carpiquet naast Caen en contact
maken met de naburige stranden(Gold en Sword).
Haar tegenstander was de 716de infanteriediv onder generaal Richter, een
eenheid die vooral bestond uit -18 jarigen, 35 plussers en (zwaar) gewonde
veteranen uit Rusland. Deze divisie was één van de immobielste
eenheden die de kust van Normandië moest verdedigen. Toch zou ze
de eerste uren van de landing hevig verzet leveren. Ook de onzichtbare
obstakels deden hun duit in het zakje, deze beschadigden of vernietigden
zo'n 30% van alle gebruikte landingsvoertuigen. Maar de 21 400 Canadezen
zetten door en veroverden alle kuststellingen en de kuststeden. Ze trokken
landinwaarts om zo snel mogelijk haar doelen te veroveren maar Caen-Bayeux
en het vliegveld bij Carpiquet werden niet bereikt. Toch waren de Canadezen
de verst gepenetreerde eenheid in Frankrijk. Ik denk dat dit grotendeels
te verklaren is aan de immobiliteit van de Duitsers. Toen hun kuststellingen
overrompeld werden konden ze nog terugvallen op de kuststeden maar toen
deze veroverd werden konden ze zich niet snel genoeg terugtrekken om nog
één of andere stelling te bouwen. Over de verliezen bestaan
er verschillende gegevens de ene bron, een Canadese site zegt 340 doden
terwijl een Britse site zo'n 1200 doden aangeeft. Ik denk dat het laatste
het meest waarschijnlijke is omdat men overal praat van een zeer goede
verdediging, er zijn veel gelijkenissen terug te vinden met Omaha.
Sword
Zoals op de kaart aangegeven staat is Sword het meest linkse landingsstrand.
De geallieerden hielden ermee rekening dat de 2 buitenste landingsstranden(Utah
en Sword) gemakkelijker konden worden overrompeld door een mogelijke Duitse
tegen(flank)aanval. Daarom werd
de 6de Britse luchtlandingsdiv achter het 716de Duitse div en de 711de
Duitse div gedropt.
Het doel van de divisie was:
1. |
Het veroveren
van de brug bij de Orne |
2. |
De Merville
batterij vernietigen |
3. |
De 5 bruggen
van Dives opblazen |
De Duitsers verweerden
zich dapper aan de Orne jammer voor hen beschikten de Britten over zwaar
materieel(dat gedropt was) zodat ze er in slaagden de brug op de eerste
dag te veroveren. Ondertussen werd na een stormloop de batterij van Merville
veroverd maar door listige**** tegenaanval ging ze terug over in de handen
van de bezetter(dit bleef tot in augustus 1944).
De troepen die de bruggen bij Dives moesten opblazen slaagden in hun opzet.
Rundstedt's troepen konden de landing niet tegenhouden door ze te outflanken.
Maar door dit succes kon - zo zou later blijken - Montygomery alleen maar
Caen frontaal aanvallen. Hij kon ook zijn front niet verbreden zodat de
vestiging van een bruggehoofd iets langer op zich zou laten wachten dan
normaal.
Ondertussen landden troepen van de 3de Britse infanteriediv onder generaal
Rennie op Sword. De kuststellingen werden probleemloos veroverd door de
genie en andere eenheden. De Britse troepen trokken direct landinwaarts
maar stootten al bij Hermanville op hevig verzet van de 21ste pantser
div.
Een eenheid die zich al had bewezen gedurende de Woestijnoorlog
o.l.v generaal Rommel. De divisie werd grotendeels
in 1943 vernietigd bij de evacuatie van Tunesië. Een jaar later werd
ze hervormd met nieuwelingen en veteranen van het Oostfront.
Nu stond ze weer tegenover Montgomery en zijn numeriek overwicht maar
nu beten de Britten in het zand. Bij Hermanville moesten ze zich direct
ingraven maar i.p.v het initiatief te proberen herwinnen door een aanval
versterkten ze hun stellingen. Door deze typisch Britse voorzichtigheid
had het verlies van Sword en de hele landing werkelijkheid kunnen worden.
Gelukkig voor hen kampte de Duitse divisie ook met problemen die vooral
in de volgende alinea duidelijk worden.
De dropping van de
6de luchtlandingsdiv was niet onopgemerkt gebleven. De 21ste div wou direct
afrekenen met de indringers maar door het trage werken van Legergroep
B werd pas om 4.30u een order uitgevaardigd terwijl de dropping rond middernacht
plaatsvond. Volgens dat order moest het 21ste afrekenen met de luchtlandingstroepen
bij de Orne. Dan beginnen de moeilijkheden, de divisie verloor veel tijd
met het hergroeperen van haar troepen, ze lagen nogal verspreid rond Caen.
5 uur na het bevel, toen de divisie eindelijk naar de Orne kon trekken
beveelt een korpscommandant om de landing vanuit zee tegen te houden.
Generaal Feuchtinger, bevelhebber van het 21ste zocht een compromis. Hij
stuurde 2/3 van zijn divisie naar de kust terwijl het andere deel de paratroepen(luchtlandingsdiv)
moest verdrijven.
Rond 16.00u kan de
aanval eindelijk beginnen op de 3de divisie. Bij Perriers Rise begonnen
de eerste schermutselingen, 40 Mark IV's trokken noordwaarts. De Britten
hadden zich ingegraven en beschikten over zeer goede anti-tankstellingen.
De Duitsers hielden het voor bekeken nadat ze bijna de helft van hun strijdmacht
verloren. Toch vonden de Duitsers ten Noord-Oost van Perriers een gat
in de verdediging. Ze stootten snel door tot ze de kust bereikten, Juno
en Sword was hiermee van elkaar gescheiden. Feuchtinger gaf direct het
bevel om de steden Lion van Sword en Luc-sur-mer en Basly van Juno aan
te vallen. Bij Lion forceerden de Duitsers een doorgang maar door een
tekort aan reserves kon deze niet benut worden. Dus de aanval werd een
grote mislukking toch er zekermeer inzat. Als het OKW(OberKommando der
Wehrmacht) de 12de SS panzer div en de Panzer Lehr div sneller hadden
vrijgegeven dan zou ze ogenblikkelijk de aanval van het 21ste ruimschoots
kunnen versterken. Men zou gemakkelijk de Canadezen en de Britten bij
Juno en Gold kunnen afsnijden. Maar i.p.v dat werden de 2 pantserdivisies
maar om 19.00u vrijgegeven en werden ze frontaal ingezet grotendeels tegen
de landingstroepen van Juno en Gold. Het meest dramatische aan de hele
zaak is dat ze hun saillant(een uitstulping in een linie) die dag teniet
werd gedaan door een misvatting:
Ze hadden een heleboel transportvliegtuigen gezien die in hun richting
vlogen. Feuchtinger trok zijn troepen terug omdat hij bang was dat de
geallieerden zijn divisie zou proberen af te snijden van Caen. Had hij
geweten dat de luchtlandingstroepen voor de Orne bedoeld waren dan had
hij nooit zijn soldaten terug getrokken.
Gedurende die dag
werden er zo'n 29 000 Britten aan land gebracht. Een succes als je weet
dat de Britten de helft van Sword kwijt waren door de Duitse tegenaanval.
De objectieven van de troepen waren zeer duidelijk.
1. |
Contact maken
met de Canadezen bij Gold |
2. |
De bruggen bij
het Caen kanaal veroveren |
3. |
Caen veroveren |
Door de Duitse tegenaanval
kon het laatste doel niet worden bereikt. Op het eerste zicht is dat niet
zo erg, de planning kon misschien een beetje te overmoedig geweest zijn.
Caen zou dan toch zeker in Britse handen moeten zijn binnen de 5 dagen.
Maar door montgomery's "brilliante" leiding sleepte dit aan
tot 19 juli. Er zijn in die periode wel 3 operaties gelanceerd(Epsom op
25 juni, Charnwood op 7 juli en uiteindelijk Goodwood op 18 juli). Op
de BBC site is daarover zelfs niets over terug te vinden. Je vindt alleen
maar Operation Charnwood enabled Canadian troops to establish a foothold
in Caen. Het mislukken van de eerste 2 operaties is vooral te wijten
aan de voorzichtigheid van de Britse bevelhebbers en het niet begrijpen
hoe ze de verschillende componenten(infanterie, tanks en vliegtuigen)
konden combineren(zie woestijnoorlog,
laatste slag van El Alamein). Op het einde van de dag werden er al 29
000 Britten aan land gebracht.
*Zo had men een tank die de mijnen opruimde(vlegeltank), tanks die vanuit
zee werden losgelaten met een beschermend canvasscherm(Duplex Drive),....
**Als er rekruten
waren natuurlijk omdat Goring na het luchtoffensief zoveel mogelijk troepen
probeerde in te zetten voor de spoorwegen te repareren zodat er meer dan
100 man op de grond stond voor 1 in de lucht.
***Zoon van de president
Roosevelt. Hij landde met de eerste golf en dirigeerde de aanval tot een
succes. Hij kreeg hiervoor "the Medal of Honor".
****Sommige Duitse
verdedigers hadden zich verscholen in een tunnel onder de batterij. Toen
de eenheid rustte kwamen de Duitsers uit hun schuilplaats en verjaagden
de Britten.
Gemaakt door
Laurens Snauwaert
met dank aan:
het boek:
D-day, R. THOMPSON(standaard uitgeverij)het boek: D-day,
Tute WARREN
http://search.eb.com/normandy/week2/invasion.html
http://www.hollandwar.com
http://www.spearhead1944.com/gerpg/ger352.htm
http://search.eb.com/normandy/articles
http://www.stormpages.com/junobeach
http://www.members.shaw.ca/junobeach
www.militaryhistoryonline.com/wwii/dday
www.valourandhorror.com/DB/BACK/D_Day_inv_sites.htm
Artikel van Dean Glasbergen
kaarten: D-day, R. Thompson
en http://www.onwar.com
|