  RunsburgRunsburg is een sinds de Vierde Frilands-Hiveriaanse Oorlog (1881) verdeelde stad op de grens van Friland en Hiveria. Het westelijk deel (Fri: West-Runsburg / Hiv: Runsbourg-Ouest) behoort toe aan de Frilandse gouw Walamark en het oostelijk deel (Fri: Aust-Runsburg / Hiv: Runsbourg-Est) aan de Hiveriaanse provincie Solaria, beter bekend als het omstreden gebied Oost-Walamark. Runsburg wordt in tweeën gedeeld door de verboden zone (Fri: þa spargurdil / Hiv: la zone interdite), ook wel "het litteken" (Fri: þa nar / Hiv: la cicatrice) genoemd. Op de meeste plaatsen bestaat deze uit een muur, prikkeldraad, mijnenvelden en/of andere blokkades. Alle gebouwen in de verboden zone zijn afgebroken. Door de vele oorlogshandelingen zijn er sowieso weinig oude gebouwen meer in Runsburg, al zijn met name in het westelijk deel veel historische monumenten gereconstrueerd. De stad heeft 280.680 inwoners, waarvan 128.570 in West- en 152.110 in Oost-Runsburg. De bevolking is grotendeels Frilands. In Oost-Runsburg bestaat zo'n 30% van de bevolking uit Hiveriaanse kolonisten.  Belangrijke plaatsen Belangrijke plaatsen zijn op de kaart aangegeven met een nummer, deze worden hieronder beschreven. 1. Grenspost Berkenlaan Deze grensovergang aan de Berkenlaan (Fri: Berkangat / Hiv: Avenue des Bouleaux) is de meest noordelijke van de drie grensposten in Runsburg. Een incident op deze plaats leidde tot de Vijfde Frilands-Hiveriaanse Oorlog (2009), ook wel "Berkenlaanoorlog" genoemd. 2. Grenspost Marktplein De grensovergang bij het Marktplein (Fri: Merkatrum / Hiv: Place du Marché, zie nr. 19) bevindt zich op de brug tussen Waiþhuf en Louisienne, de centra van respectievelijk West- en Oost-Runsburg. 3. Grenspost Snelweg 1 Snelweg 1 (Fri: Storban 1 / Hiv: Autoroute 1) is een belangrijke verkeersader die de gehele eilandengroep van west naar oost doorkruist. Door de strenge controles op dit punt ontstaan er zoveel files, dat deze overgang ook wel "Grenspost de Camping" (Fri: Markhald þa Biwak / Hiv: Poste-frontière le Camping) wordt genoemd. 4. Heldenplein Het Heldenplein (Haleþanrum) is gewijd aan de meer dan 20.000 Frilandse soldaten die tijdens de Vierde Frilands-Hiveriaanse Oorlog (1881) sneuvelden bij de verdediging van Runsburg. Aan het plein bevindt zich het 19e eeuwse station van (nu West-)Runsburg. Wie vanaf hier wil doorreizen naar Hiveria moet uitstappen, te voet door de grenscontrole en daarna op station Oost-Runsburg een nieuwe trein nemen. 5. Oude Plein Het Oude Plein (Aldarum), waaraan het stadhuis van West-Runsburg ligt. 6. Warenhuis Gudjer Tijdens de Vijfde Frilands-Hiveriaanse Oorlog (2009) wist een peloton Sturmridars hier meer dan een week stand te houden, omsingeld door het Hiveriaanse leger. Het was het enige deel van Runsburg dat niet in Hiveriaanse handen viel.
De Asentempel (Ansanwi) is een Ferna Sed tempel, vernoemd naar de goddelijke familie der Asen. 8. Koning Þeudrikplein met Zegezuil Het Koning Þeudrikplein (Kunung Þeudrikrum) is een druk verkeersknooppunt. In het midden hiervan staat de 19e eeuwse Zegezuil (Segsul) ter ere van de Frilandse overwinning in de Derde Frilands-Hiveriaanse Oorlog (1448). 9. Driekogelmonument Het Driekogelmonument (Þrekulmendmark) staat bij een spoordijk waarop tijdens de Vijfde Frilands-Hiveriaanse Oorlog een omsingelde groep Rikshar soldaten dagenlang standhield tegen een Hiveriaanse overmacht. Toen ze zonder munitie raakten, kwam een onderhandelaar hun overgave eisen. Hun reactie luidde: 'Wiz haban nund þre kulan fur jiz!' ('We hebben nog drie kogels voor jullie!'). De Hiverianen bestormden hierop de spoordijk en doodden de laatste Frilandse verdedigers, waarbij er aan hun zijde precies drie doden vielen. 
10. Walþhusan StadionHet Walþhusan Stadion (Wadhreng Walþhusan) biedt onderdak aan voetbalclub FF Runsburg. Het oude stadion op die plaats werd in 1985 vernield door relschoppers tijdens een wedstrijd tussen het Frilandse FF Runsburg en het Hiveriaanse Olympique Runsbourg, die juist bedoeld was om beide stadshelften nader tot elkaar te brengen. 11. Bethlehemkerk De Protestantse Bethlehemkerk (Beþlahaimkirik). De begraafplaats van de kerk grenst aan die van de Wanentempel. Daarnaast is er een gedeelte voor niet- of andersgelovigen. 12. Wanentempel De Wanentempel (Wenanwi) is een Ferna Sed tempel, vernoemd naar de goddelijke familie der Wanen. 13. Onze Lieve Vrouwekerk In de Rooms-Katholieke Onze Lieve Vrouwekerk (Unsar Leuba Frokirik) bevindt zich de graftombe van Sint-Mattheus Simonszoon (Wi-Maþþaiu Seimonssun); een plaatselijke heilige en missionaris uit de 12e eeuw. 14. Bokanburg kazerne Het onderkomen van de Grenshandhaving (Markhod) en een detachement van het beroepsleger (Rikshar). 15. Hotel Skaun Utseg Hotel Skaun Utseg ("Schoon Uitzicht") kijkt uit over het Gronwatarpark. Bekende gasten die hier verbleven waren John F. Kennedy, Konrad Adenauer, Nikita Chroesjtsjov en Walter Ulbricht. 16. Operaplein Het Operaplein (Hiv: Place de l'Opéra / Fri: Objarrum) is genoemd naar het operagebouw dat vroeger aan de westzijde van het plein stond en in 1920 werd afgebroken voor het vergroten van de verboden zone. Aan dit plein bevinden zich station Oost-Runsburg en luxe warenhuis Galerie de Bonheur. 17. Sint-Jan de Doperkerk De Rooms-Katholieke Sint-Jan de Doperkerk (Hiv: Église Saint-Jean Baptiste / Fri: Wi-Johan þa Daupjarkirik) staat op de plaats van de Haimdaltempel (Haimdalwi), die in 1883 door de Hiveriaanse autoriteiten werd afgebroken. De omliggende begraafplaats werd hierbij ontdaan van "heidenen". Sinds 1967 is de begraafplaats ook weer opengesteld voor niet-Katholieken. 18. Rue de Jaquin Belangrijkste winkelstraat van Oost-Runsburg, waar vooral de duurdere merken te vinden zijn (Fri: Sjakinstrat, vroeger: Utangurdil (Buitensingel)). 19. Marktplein Het Marktplein (Hiv: Place du Marché / Fri: Merkatrum) is populair bij toeristen door de goede restaurants die er gevestigd zijn. Ook het stadhuis van Oost-Runsburg is hier te vinden. Het Marktplein kwam op 18 september 2009 internationaal in het nieuws toen koning Waldrik er vlak na de Vijfde Frilands-Hiveriaanse Oorlog een toespraak hield om "zijn volksgenoten in bezet Oost-Walamark" een hart onder de riem te steken. Hij overschreed hiervoor zonder Hiveriaanse toestemming de grens naar Oost-Runsburg, maar de verraste grenswachten durfden niet in te grijpen. 20. Verrijzeniskerk De Rooms-Katholieke Verrijzeniskerk (Hiv: Église de la Résurrection / Fri: Ristkirik) liep tijdens de Vijfde Frilands-Hiveriaanse Oorlog (2009) zware schade op. Het verwoeste deel is vervangen door een moderne, glazen constructie van architect Daniel Jeanneret. 21. Sultan Ahmet Moskee De Islamitische Sultan Ahmet Moskee (Hiv: Mosquée du sultan Ahmet / Fri: Sultan Agmeþ Mosk) is in 2004 gebouwd op de ruïne van de Middeleeuwse Oosterpoort (Hiv: Porte Est / Fri: Austardur). Het is de op-één-na grootste moskee van Oost-Walamark; de grootste is de Al-Abyad Moskee in Solaria (Sugila). 22. Herdenkingscentrum Frilandse terreur en genocide Het Herdenkingscentrum Frilandse terreur en genocide (Hiv: Centre commémoratif de la terreur et du génocide Frilandais / Fri: Mendmark Frilandiska skrekarai and ardmurþ) is in 2010 gebouwd in opdracht van president Collignon. Onderdeel van het centrum is een enorme begraafplaats voor "de Hiveriaanse slachtoffers van Frilandse oorlogsmisdaden en genocide". Volgens critici liggen er echter vooral gesneuvelde militairen en mensen die een natuurlijke dood stierven. In Friland wordt het herdenkingscentrum daarom spottend "Collignon's fantasiemonument" (Kollinjons telmendmark) genoemd. Hiveriaanse scholen zijn verplicht het centrum jaarlijks te bezoeken. 23. Olympiastadion Het Olympiastadion (Hiv: Stade Olympique / Fri: Olimpijawadhreng) is de thuishaven van voetbalclub Olympique Runsbourg. Het plein rondom het stadion is de Place Olympique (Fri: Olimpijarum). 24. Stenfort gevangenis Stenfort (Fri: Stainfurd) is een beruchte gevangenis voor dissidenten en Frilandse separatisten. Volgens ex-bewaker en klokkenluider Julian Neige wordt er tijdens ondervragingen foltering toegepast, wat door de Hiveriaanse overheid wordt ontkend. Voor de poort wordt regelmatig gedemonstreerd door mensenrechtenorganisaties. 25. Ruïne kasteel Beaujardin Beaujardin (Fri: Skaungard) is een 14e eeuws kasteel dat werd verwoest tijdens de Vierde Frilands-Hiveriaanse Oorlog (1881). De ruïne staat in de verboden zone en is daarom niet te bezichtigen. Wijken Hieronder vindt u een lijst van alle wijken in Runsburg.
Oost-Runsburg: Geschiedenis Vroege geschiedenis Runsburg ("rivierburcht") is rond het jaar 300 ontstaan op een eiland in de Swenþflaum. Het diende vele eeuwen als machtscentrum van plaatselijke adel. Rond het jaar 800 kwam koning Gisalberht er vaak om te jagen in het nabijgelegen Dannanwalþ. De naam van de wijk Waiþhuf (Jachthof) verwijst hier nog naar. Tijdens de Tweede Frilands-Hiveriaanse Oorlog (1142) werd Runsburg tijdelijk bezet door Hiveriaanse Kruisvaarders, maar al snel weer bevrijd door Frilandse troepen onder koning Tiswald. In 1386 werd de stad, samen met de rest van Walamark, door Hiveria geannexeerd. In deze periode werd een groot deel van de bevolking alsnog tot het Christendom bekeerd. In de Derde Frilands-Hiveriaanse Oorlog (1448) werd de stad bevrijd door een Frilands leger onder koning Þeudrik, gevolgd door religieus geweld tussen Ferna Sed-aanhangers en Christenen. Koning Þeudrik maakte hieraan een einde en liet alle verwoeste tempels en kerken herbouwen. In de tweede helft van de 15e eeuw maakte Runsburg een sterke groei door: hertog Hludwig Helmarssun liet de naar hem vernoemde wijk Hludwigshaim bouwen, het huidige Louisienne. Ook het naar zijn vader vernoemde jachtdomein Helmarlau, tegenwoordig Bois d'Almire, werd al snel volgebouwd. 19e eeuw Een tweede groeispurt volgde in de 19e eeuw: op de Galgheuvel (Galghau), waar vroeger het geboefte werd opgehangen, werd het eerste industrieterrein gebouwd. Ten zuidoosten daarvan kwam het treinstation. Op de westoever van de Swenþflaum verrees de nieuwe wijk Sigandsþurp, vernoemd naar de toenmalige koning, en ook op de stadsweide Legawis verrees de eerste bebouwing. Door de sterke bevolkingsgroei en de aantrekkingskracht van de industrie bleek zelfs dit niet genoeg; al snel verrezen ook de wijken Nurþwik (Quartier Nord), Walþhusan, Fugalsang (Chant-d'Oiseaux), Gronwatar, Lutilhaban (Petit-Port) en Þa Staig. Runsburg groeide binnen een eeuw uit van provinciestadje tot één van de grootste steden van Friland Gedeelde stad De Vierde Frilands-Hiveriaanse Oorlog (1881) verliep rampzalig voor de stad; Runsburg kwam in de frontlijn te liggen en viel ten prooi aan enorme verwoestingen. Honderden inwoners kwamen om het leven en een groot deel van de historische stad werd met de grond gelijk gemaakt. De door het Britse Rijk geforceerde vrede zorgde ervoor dat de frontlijn de nieuwe grens werd, waardoor Runsburg werd opgesplitst in een westelijk, Frilands deel en een oostelijk, Hiveriaans deel, gescheiden door muren, mijnenvelden en prikkeldraad. Deze situatie duurt tot op heden voort. Na de oorlog moest de stad grotendeels herbouwd worden. In West-Runsburg werd de historische bebouwing bijna volledig gereconstrueerd, afgezien van het gebied rondom de Asentempel (nr. 7 op de kaart), dat tot park werd gemaakt. In Oost-Runsburg werden alleen delen van Louisienne (Hludwigshaim) en Bois d'Almire (Helmarlau) gereconstrueerd, uitgezonderd gebouwen met een uitgesproken Frilandse bouwstijl. De rest van de verwoeste gebouwen werd vervangen door nieuwbouw in Hiveriaanse stijl.  Artillerie ten oosten van Runsburg, 8 juni 1881. 20e eeuw In de eerste helft van de 20e eeuw groeide vooral Oost-Runsburg door de komst van Hiveriaanse kolonisten, voor wie de wijken Saint-Pierre en Vieillevigne werden aangelegd. De Hiveriaanse overheid slaagde er echter niet in voldoende kolonisten aan te trekken, waardoor Frilanders de meerderheid van de Oost-Runsburgse bevolking bleven uitmaken. De spanningen die tussen beide bevolkingsgroepen ontstonden, zijn ook nu nog duidelijk voelbaar. Vanaf de jaren 70 werden ook grote groepen immigranten in Oost-Runsburg gevestigd, vooral uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Met name de wijk Chant-d'Oiseaux (Fugalsang) kreeg hierdoor een sterk multicultureel karakter. 21e eeuw Een incident bij de grenspost aan de Berkenlaan (nr. 1 op de kaart) veroorzaakte het uitbreken van de Vijfde Frilands-Hiveriaanse Oorlog (2009). West-Runsburg viel na twee dagen strijd, maar werd negen dagen later alweer bevrijd door een Frilands leger onder koning Waldrik. Omdat de strijd zich vooral ten westen van de stad afspeelde, liep Runsburg weinig schade op. Wel kwamen in Oost-Runsburg tientallen mensen om het leven bij onderlinge wraakacties tussen Frilandse en Hiveriaanse burgers. Na afloop van de oorlog volgde een frauduleus verlopen volksraadpleging, waardoor Oost-Walamark, inclusief Oost-Runsburg, opnieuw aan Hiveria toekwam. De stad bleef hierdoor verdeeld.  Brand in West-Runsburg, gezien vanuit hotel Skaun Utseg.  |
