Hcansa
Dersimli Zaza Kökenli İnsanlarımızın
kafalarındaki Sorulara Cevap ve Çare bulamadıkları İçin mi, Dersim
ve Kırmanciye terimlerine Sarıldılar? Sanmıyorum. Ama bazı Dersim
Dervişleri olarak kast ettiklerim de böyle bir sorun olabilir!
Büyük bir kesimi; bizim dilimizin yok olmasını, Kültürümüzün
kaybolmasını ve uluslaşmamamız için oyun oynuyorlar.
Ben biraz Kürtlerden bahs ettikten sonra tekrar bizimle ilgili
yanlarımıza dönerim.
Türkiye’nin işkali altında olan Kürdistan halkı 1970 yılından
önce Kürt halkından politikleşenlerin dışında olan Kürtler; kendi
anadilinde Ez Kurmancim, derdi.
Türklerle karşılaşmalarında, Türkçe bilen Kurmanclar, Türkler
tarafından kendilerine Kürt denildiğini biliyordu.
Türklerce Kürt olarak tanımlanan Kurmanclar, Türklere ez Kurmancim
diyeceksin gibi hiç bir dayatma ve zorlama yapmadı. Çünkü kendisini
en iyi tanıtmayı, bir yabanci insan veya ulus, Kürdü nasıl
tanımlarsa,Kürt’de çalışmasında o kadar başarılı olur ve rahatda
yapmış olur.
Kürt insani da yabanciların kendi dillerindeki Kürt tanımlamasını
öyle kabül ettiği için yabancilara Kürt ulusunu tanıtmayı daha çabuk
kavrattı, veya fazla enerjisini kısır döngüye takmadan ilerlerletti.
Kürt; kendi dilinde dediği Kurmanc adı üzerinde ısrarlı olsaydı,
karşı ulustan insanların ve o yabanci ulusun kurumlarının başında
olanların olumsuz tepkisini çekerdi.
Kürtlerin; Kurmanc ısrarında devam etselerdi, diğer ulusların anti
sempatisini yükseltirdi. Buda Kürtler için iyi bir çalışmaya girecek
veya Kürt sorununu uluslar arası kurumlarda dile getirmeyi ve
kürtlere destek olmaya çalışanları bıktırırdı veya vaz geçirirdi.
Ama onlar akkıllıca davrandı ve başarılı oldular.
Kürtler; hangi ulusla ilişkiye geçtiyse, o yabanci ulusun
kurumları veya insaları Kurmancları, kendi dilinde nasıl
tanımlıyorsa, Kürtler o yabanci dildeki Kürtleri temsilen denilen
adı alarak mücadelesini sürdürdü.
Yani Kürtler bizim gibi; 20 yıllarını isim üzerine harcamadılar.
Biz zorumuzla anadilimzde yerleşmış Kurmancin Zazaca versiyonu
Kırmancla başka ulusların karşısına çıkamak için biribirimizle
boğuşuyoruz.
Kırmanc ulus adıyla çıksakta başarılı olamayız. Yabanci insanlar yan
yana olan iki Kırmanci seçemez. Yani birimiz İran’da ve diğerimizde
Türkiye’de olsaydık belki anlaşılırdı.
Çünkü yabanci uluslardan Kürtlerle ilgilenen enteluektellerinin
bir kısmı ve bazı politikacilar, Kürtlerin kendi anadillerinde
Kurmanc dediğini şu veya bu şekilde biliyorlar.
Bundan dolayı, bildiği Kırmancın yanısıra biz gittiğimizde bildiği
Kürt sanır. Biz Kırmanc adımızın dayatmasıyla adam(ı)ları
usandırırız, oda bir daha karşımıza gelmemek için izin raporunu
alır, termin vermez, yerine yedek memurlarını yollar. Ve en sonunda
ilgilenmez.
Çünkü adam şöyle düşünür; bunlarda kendi sorunlarını başkalarına
anlatacak kapasitede adam yok! zamanımı bunlarla harcamaya değmez
der.
Bazıları ise Dersim adı veya Dersim dili, belki Dersim ulusuda
diyecekler.
Coğrafik terim ülke seçilebilinir ama üzerinde yaşayan ulusun adı
ve onun yanı sıra diğer halkların adı da yazılır. Dersim adıyla
belirlenen ülke adı (Tunceli ve ilçeleri) dışında kalan tüm Alevi ve
sunni Zazaları ikna etmeniz gerekiyor.
Zaza coğrafyası Dersimle tanımladığınız zaman o ülkede bulunan
Alevi olup kendini Kürt gören kardeşlerimizin de hakları teminat
altına alınması gerekiyor.
Yani başlayan Ülke Dersim, ulus Zaza şiyarında o coğrafya da kendine
ait, bizden farklı yönü olan insanlarımız mücadeleye katılmalı ve
kendi haklarını da dile getirmeli ve elde etmelidir.
Zaten bu anda Kürtçe olan radiyolar, gazeteler, Televziyonlar ve
Güney Kürdistan’da her düzeyde okullar mevcuttur. Zazaların ve
Zazaca’nın durumu Kürtçe konuşan Alevilerin çok gerisindedir. Onlar
kadar şanslı değildir.
O zaman da Dersim diyince sadece Kalan ve ilçeleri konu
edilmemelidir. Dersim diyince Zara, Ulaş, İmranlı,Erzıngan, ve
ilçeleri Xınıs, Varto, , Gerger,Petürge, Cingüş, Çermug, Çewlıg ve
ilçeleri, Lice, Hazro, Ergani Amed’de olan Zaza alanı, Siverek ,
Xarpet ve ilçelerinide işlemeleri gerkiyor. Dersimci olan
insanlarımıza duyrulur.
Dersim ülke adı üzerinde Zaza ulusal kimliği netleşirse Dersim ülke
adını seçerek devam edilirse uzun bir zaman alacağını bilmeliyiz.
Örnek: Ben Erzincan’lılara sorduğumda Dersimliler kimdir? Soruma;
onlarda bizden der. Hatta Dersimli bir dostum, benim
Erzincanlılardan duyduğum aynı cümleyi kendiside bana söyledi.
Yani kendini oralı görmiyor ama onlarıda yabanci görmiyor. Diğer
bölgelerde olan Zazalarda aynı fikirdedir. Çünkü her bölgeden olmasa
bile çoğu bölgelerden insanları tanıyorum.
Yani Alevi Zazalar kuracakları ülkesinde Alevililiklerinin tehdit
altında olcağı korkusu veya inançlarının tehdit altında
tedirgiliğini neden yaşadıklarını anlamıyorum. Anlatan olursa iyi
olur.
Alevi olup Kırmanc ve Kırmanciye daytanların yanında dün Adil
Duran bey, kendisinin Kurmanc olduğunu ve Türkçe’de Kürt şeklinde
yazabildi. Şimdi bu insanımızın Aleviliği uçtumu? Bizden uzaklaştımı?
Sanmıyorum. O kendini Dersimli bir Alevi Kürt gördüğünde benim hiç
ağrıma gitmedi ve gitmezde. Kendisini yabanci görmiyorum. Aleviliği
de uçmadı.
Sunni bir Zaza, ben kürt değilim dediğinde Sunniiliği kaybolurmu?
Müslüman bir Zaza Türk değilim dediğinde müslümanlığı uçarmı?
Sanmıyorum. O inanç bağı olduğu yerde durur.
Müslüman Zazalar; Türklerin müslümanlık yanından dolayı sizin
gibi Zazalığından vaz geçebilsinlermi? Ya da vaz geçerlermi? Hayır,
yapmazlar ve yapsalar onlarda bizim gibi bir yanlışa girerler.
Yine Sunnii Zazalar; Kürtlerle dinlerinden dolayı, ne ortak
oluyarlar, nede tanımladıkları Zaza kimliğinden vazgeçiyorlar.
Sedece bizim Dersimlilerin bir kesiminde mevcuttur.
Bizimle aynı inançtan olan Kurmanc nufusu, genel sunni Kurmanc
nufusun içinde küçük bir nufustur.Genel sunni Kurmanc adını Zazaca
söylem biçimiyle Kırmanc şeklini taşiyarak, Sunnii Kurmanc nufus
yoğunuğundan/çokluğundan/büyüklüğünden hiç tedirgin olmazsınız.
Nufus itibarıyla bizim kadar olan Sunnii Zazaları öcü gören sizlerin,
böyle kocaman bir Sunni Kurmanc adıyla hareket etmenizi anlamıyorum.
Ben Sunnii Kurmancların şemşiyesinin altına girmekten korkarım
ama Kırmanc ismi yapacağımız uluslar arası ilişkilede bizi boğacağı
ve hemde Kürtlere mahsus bir isim olduğu için taraftar değilim.
Bizim Kırmanc dediğimizi redetmiyorum. Daha önce kısa şekikilde
nedenlerini yazmıştım ama yeterli değildi. Yakında bununla ilgili
uzun bir yazımı forumlara bir gün arayla bölüm bölüm asarım.
Sunnii Kurmanc nufusu bizi alevi Zazaları yirmiye katlar. Ama bu
büyüklükteki halktan korkmıyorsunuz veya onlarla olan ayrıcalığınızı
öcü gibi görmiyorsunuz ama nufus olarak bizimle aynı sayıda olan
sunni Zazaları bahane edip ayrıcalğınızı ortya attığınızda,
kendinizi Kurmanclar karşısında inanç ve dil olarak asimile olmayı
kabül etmış oldunuz, demektir.
Diğer agumanlarınız yani Dersim inanci ve Dili işin cilve
yanıdır. Ciddiye alınacak hiç bir yanı yoktur.
Kürtler(Kurmanclar) Kimlik konusunda kafası net, Ne istidikleri
konusnda zihinleri net, kimlerle nasıl çalışacağnı bilir. Kürt
halkının kafasını kimlik terimleriyle karıştırıp duran aydın ve
yurtseveler de yok. Hatta güçlendikten sonra;önceleri kendi gibi
mazlum olan Zaza halkının tahsilli ve tahsilsizleriniZaza veya
Dersimlileri oynatmasını ve kullanmsasını bile becerebiliyorlar.
Bizdekiler melez yanlarının derdini tutmuşlar. İnanç uğruna
uluslaşmayı istemiyor.
Kurmanci konuşan analarımız bizi çok iyi
yetiştirmışler.Kullandıkları Kurmanci’yi çocuklarına iyi
öğretmışler. Ama babası Zaza olan, anası Kurmanci konuşan her Zaza
Kurmanci biliyor.
Anası Zaza olan Kemal Burkay ve diğerleri Zazaca konuşup
bilmiyorlar. Bu Zazaların identitet bilincinin sağlamlığını
gösteriyor.
Sadece sorun onunlada bitmiyor. Kurmanc olan Alevi veya Sunni
Zazaca’yı öğrenmez ama Kurmanci öğretir.
Zaza olan Şıxhesenlilerin bazı kollarının yarısı Zazaca diğer yarısı
da Kurmanci konuşur. Örnek; Kemah’te Şadillilerin yanına düşen
Şıxhesenlılerden Ferhadanlar, koçgiriye yerleşen Alişer efendinin
aşireti İbkan, Baliyan ve Şar kolları Ovacıkt’an oraya gitmışler.
Kurmanci konuşan Şadillilerin ve Mılanların içinde asimile olmuşlar.
Alişer efendi İbkan kolu Feme , Gerger ve Çermig de yaşıyorlar ve
Feme ve Çermig de olanlar Zazaca konuşuyor. Sanıyorum rametli Ebu
Bekir Pamukçu ‘da Alişer efendi gibi İbkanlıdır. Bu adını yazdığım
aşiretler Şıxhesenlidireler.
Yine Şıxhesenlı olan Rutanların ve Beğtiyarların Mazgert ve
Perteg tarafına düşenler Kurmanci öğrenmış. Kurmanci konuşanların
küçük bir kısmı halen Zazaca’yı ikinci dil olarak kullanıyor.
Yine Malatya’ya düşen Şıxhesen aşiretinden olanlarda orda
kurmanclaşmışlar. Yine Pülümürden göç edip Pazarcik’a yerleşen dört
köy Karsan aşireti asimle olmuş Kürtçe konuşur. Kurmanclar bizim
gibi; çürük tağta gibi dökülen biz Zazalara benzemezler.
Kurmanc kimliğinden olanlar kendinden çok emin ve taviz vermez.
Kurmanc halkının böyle kişilikli ve sağlam olmasından dolayı
kendilerine hayranım. Belki bundan sonra bizde onların o sağlam
kişiliğini örnek alırsak ilerleriz.
Dostça selamlar
Hcansa
Cevaplar:
