De Staat.

Met het koningschap was hetzelfde het geval als met de godheid. God neemt ook de plaats van de koning in. Hoewel het koningschap veel concreter en tastbaarder was dan de godheid. De Bijbel zegt in de eerste Bijbelboeken steeds dat God Israëls Koning is en dat ze geen andere koning zullen hebben. Het volk Israël begrijpt dit helemaal niet, en vraagt Samuel een koning aan te stellen. Samuel waarschuwt ze voor een koning en zegt dat er niets goeds van komen zal. Toch willen de Israëlieten een koning en ten langen leste stemt God toe. God geeft ze hun zin, maar de voorspelling van Samuel kwam wel uit. De Israëlieten hebben vaak over hun koning gejammerd.

De joodse staat uit de tijd van de richteren wordt gezien als een primitieve staat. Er was alleen maar een stamverband en uit alles blijkt dat dit verband niet erg hecht was. Een koning kon hieraan veel verbeteren. Jahweh was God omdat Hij de Israëlieten niet wilde blootstellen aan de willekeur van de afgoden, en de willekeur en uitbuiting van de heidense afgodspriesters. Jahweh was bovendien ook nog koning omdat Hij Israël niet wilde blootstellen aan de grillen en eerzucht en geldzucht of heerszucht van een koning. Samuel geeft duidelijk aan waar de schoen wringt.

De Israëlieten willen een koning; toch was het systeem van de richters in wezen veel beter, want hier waren ze niet onderhevig aan de grillen van een koning. Doordat ze de mozaïsche wetten niet, of nauwlijks, naleefden, vooral wat betreft de feestelijke bijeenkomsten zoals het paasfeest, onstond het probleem dat het volk zijn eenheid dreigde te verliezen. Een koning zou aan de eenheid van het volk  veel verbeteren. Ze begrepen absoluut niet dat ze een staatsvorm hadden die zijn tijd duizenden jaren vooruit was. Deze staatsvorm was zijn tijd zo ver vooruit dat zelfs wij hiervoor nog niet rijp zijn.

Vandaag is het beste, wat we hebben kunnen bedenken, onze veel geprezen democratie, maar er kleven nogal wat gebreken aan, en het lijkt mij dat het niet zo heel lang duurt of er wordt een betere staatsvorm gevonden. Minder autoritair, met minder politiek gekonkel; met minder bureaucratie; met minder kliek vorming, met minder geldverspilling en met minder lobbies, en met meer besluitvaardigheid. Waarbij we niet moeten vergeten hoeveel persoonlijke vrijheden we moeten prijsgeven aan onze democratie, waar vaak maar een beetje lukraak met onze zuur verdiende centen wordt rondgestrooid. In feite kunnen we de waarschuwing van Samuel ook toepassen op onze democratie, evengoed als op het koningschap van de Joden. Want deze waarschuwing van Samuel is, merkwaardig genoeg, nog steeds actueel. Omdat ze nog actueel is bewijst het dat de staatsvorm onder de richters beter was. Als ze beter was krijgen we in de toekomst ongetwijfeld een dergelijke staatsvorm terug.

Onder de richters hadden de Joden geen last van al de door Samuel genoemde nadelen. De regeringsvorm uit die tijd was precies het tegenovergestelde van de communistische of de socialistische staatsvorm. Geen inmenging; geen verwennen en vertroetelen van bepaalde groepen mensen, en geen betutteling van bovenaf, met ongekende vrijheid van besluiten en handelen. Er staat immers herhaaldelijk, hoewel in negatieve zin, "En in die dagen was er geen koning in Israël en ieder deed wat goed was in zijn ogen". Hieruit blijkt dat de mensen geen discipline hadden om de vrijheid die ze bezaten ook ten volle opbouwend te benutten. Deze vrijheid werd misbruikt door de mensen, daarom werd het een flop. Bovendien volgden ze de wetten van Mozes niet op, die alles in het goede spoor moesten houden.

In een communistische of socialistische staat heeft de regering overal zeggenschap in, en mengt zich ook overal in. De communistische staat is alomtegenwoordig en almachtig en alom voorzienig, voor zover ze voorzienig is uiteraard. Deze staatsvorm beperkt de verantwoordelijkheid van ieder tot een minimum, en ze heeft alle bijvoeglijke naamwoorden van een heidense god: tyraniek, arrogant, onaanspreekbaar, willekeurig, corrupt, onaantastbaar en onhandelbaar, terwijl, als ze aan al de verwachtingen voldoet, ze de mensen vertroetelt en beschermt en op allerlei manieren verwent en in de watten legt, waarbij de mens zijn veerkracht en vitaliteit verliest. Alle kwaad, wat in de schuilhoeken van de mens huist, wordt door een dergelijk systeem geactiveerd.

De staatsvorm onder de richteren was geen inmenging, geen bureaucratie, geen belasting, geen bedilzucht, geen annuleren van alle verantwoordelijkheid of beperking van de vrijheden van de mensen. Precies zoals onze God zich opstelt tegenover de mensen. Deze staatsvorm beperkte ook niet de verantwoordelijkheid van de mensen, zoals alle staatsvormen die tot dusver op deze wereld geweest zijn wél deden. Veeleer was ze afhankelijk van verantwoordelijkheid. Zonder regering en zonder politie was deze staat afhankelijk van de discipline van het volk. Gezien de Israëlieten liever naar de ruige en ongedisciplineerde sexfeesten van de Baäl gingen is het allemaal op niets uitgelopen.

Deze staat heeft nooit goed gefunctioneerd, goeddeels omdat men het kontakt met elkaar verloor. Ook als er oorlog was, kwam maar zelden heel het volk bijeen om gezamenlijk de vijand te verjagen. Dit was niet de opzet. De rituele feesten en bijeenkomsten bij de tabernakel moesten dit verwijderen van de stammen voorkomen. Ze moesten dezelfde functie vervullen als de olympische spelen in Griekenland. Maar de Israëlieten gingen niet naar de tabernakel in Silo, maar naar de Baälsfeesten, met het door Mozes voorspelde gevolg. Hadden ze de voorschriften van Mozes wel gehouden dan was deze staatsvorm een succes geweest, zoals Mozes eveneens had voorspeld.

Vandaag kunnen we de discipline voor zo'n staatsvorm, zonder controle en zonder politie met boetes en gevangenis straffen, absoluut nog niet opbrengen. Zoveel te minder de Joden uit die tijd. God liep te ver voor op de maatschappij van toen, met zijn primitieve en egoïstische mensen. Hij had te veel haast, maar het is waarschijnljk dat Hij ons alvast een voorbeeld wilde geven.

Opmerkelijk is dat Jahweh op de stoel van de goden gaat zitten, en op de stoel van de koning, waarbij er niet wordt nagelaten te zeggen dat God geen god is. Dat God geen koning was hoefde er niet bij gezegd te worden, want de Joden hebben God nooit als hun koning ervaren.

God probeert zowel de goden als de koning van hun plaats te verdrijven door hun plaats in te nemen, en daarmee de Joden van veel narigheid en bijgeloof en willekeur te bevrijden. Helaas is het verdrijven van een regeringsmacht met politie, douane, en allerlei controleurs die nog wel eens hun boekje te buiten gaan, tot vandaag toe nog niet gelukt. Dit kwam van het onbegrip van de Joden, maar het komt ook van ons onbegrip. We hebben vooralsnog te weinig discipline. Zonder politie zouden al vlug veel zaken uit de hand lopen. Toch moeten we dit wel zien als één van de veranderingen die onze maatschappij zal doormaken in de toekomst. Voorlopig hebben wij nog de last van allerlei controlerende en repressieve organen, en van een verspillende regering te dragen. Die heel blijmoedig met veel geld, weinig vernieuwingen tot stand brengt, en in feite een negatieve en remmende factor in de ontwikkeling van de maatschappij vormt.