Verantwoording.

Beste neef,

De reden dat ik je schrijf, is uiteraard, om te proberen een antwoord te geven op jou vragen en twijfels, en ook je vernietigende kritiek. Dat je deze kritiek hebt verbaast me niets, ook het feit dat je je niet kunt vinden in dit verhaal lijkt me normaal. Want de Bijbel uitleg hierin is, ik erken het, exotisch. Het is té ver verwijderd van de gangbare interpretatie om zelfs, misschien, goed begrepen te worden. Toch is deze interpretatie gebaseerd op de Bijbel en in grotere mate dan de gangbare interpretaties, iets wat van heel veel dogmatiek en omlijsting van het christendom niet gezegd kan worden. Want veel vaststaande feiten in het christendom zijn gewoon gefantaseerd.

Dit boekje veronderstelt de gewone Bijbel uitleg bekend, en gaat daar verder niet op in. Omreden dat dit veel tijd kost, en geen nieuws oplevert op het niveau van dit boekje. Ik dacht dat dit wel uit de verf kwam in de loop van het verhaal, maar ik heb me misschien vergist.

Je vraagt in je brief uit welke Bijbelvertaling ik mijn kennis geput heb. Met het schaamrood op mijn kaken moet ik zeggen: uit geen enkele. Op een enkele uitzondering na, heb ik alles uit mijn hoofd geciteerd. Denkende dat ik alles goed genoeg in mijn hoofd had zitten. Ik had al gemerkt dat dit niet waar is. Een kleine overschatting van mijn geheugen. Ik wordt oud geloof ik. Mijn excuses hiervoor. Ik wil proberen de fouten op te sporen en te herstellen. Overigens je veronderstelling dat vanwege een paar ondergeschikte fouten het hele boek min of meer waardeloos wordt, is wat voorbarig. Als deze opmerking serieus is, dan heb je er inderdaad niet veel van begrepen.

In het hoofdstuk 'Theologen', tegen het eind van het hoofdstuk, daar waar ik over de gelijkenissen van Jezus schrijf, heb ik het geheel wat uitgediept. Bij nader inzien leek het me beter wat meer in details te treden, waardoor het misschien wat overtuigender wordt. Helaas kan ik je niet zeggen op welke pagina het tussengevoegd moet worden. Jou nummering heb ik niet meer, maar uit de tekst kun je het wel plaatsen.

Het lijkt me dat dit misschien het belangrijkste gedeelte van het boekje is. De reden waarom ik het bijsluit. Ik sta perplex, alleen al om het feit, dat door zo'n eenvoudig en klein analysetje van een paar pagina's groot, in werkelijkheid bijna alle belangrijk geachtte dogma's van alle christelijke kerken als fout worden gekenmerkt. Wat is er aan de hand geweest met de theologen? Die grote, soms werkelijk heel hoog intelligente en geleerde, mensen hebben de gelijkenissen van Jezus nooit doorgrond. Eigenlijk kan ik niet begrijpen dat ze het niet hebben gezien; ik ben er van overtuigd dat ze het niet hebben willen zien, want het staat er zo duidelijk. Ze hebben er behoudens misschien, misschien.... een Abraham Kuyper, niet veel van begrepen. Paulus hebben ze wel ongeveer begrepen, maar van Jezus' uitspraken en gelijkenissen hebben ze geen sikkepit begrepen, voor zover die niet overeenstemmen met de uitspraken van Paulus. Het is wel bijna zeker dat ik ook slechts een gedeelte van hun inhoud doorzie. Er zijn namelijk veel uitspraken van Jezus waarvan ik niets begrijp.

Je hebt verder nogal kritiek op het persoonlijke en het geëngageerde in de tekst. Ergens in het eerste hoofdstuk schrijf ik dat, in Nederland, maar weinig theologen geëngageerd zijn. Ze houden een (soms quasi) wetenschappelijke verhandeling waar ze behoedzaam op een afstand blijven staan. Ik meen dat wij ons dit niet mogen en niet kunnen permitteren. Lees het antwoord wat David aan Michal gaf, toen hij terug kwam van de feestelijke intocht van de ark in Jeruzalem (2 Samuël 6:20). Ik ben me bewust me hierdoor bloot te geven, maar David gaf zich ook bloot. Koningsmoorden waren destijds niet zeldzaam.

Je vraagt 'Wat is dit voor een boekje?' Wel, het is geen leesvoer voor theologische hobbyïsten, waar Nederland zo rijk aan is. Het is een onwetenschappelijk babbelverhaaltje. Gewoon een praatje in de achterkeuken, maar het zet wel alle theologische wetenschappers op de tocht. Dit is niet het doel. Het doel is andere, aanvullende, informatie over de Bijbel te geven, welke absoluut niet bekend is. Deze aanvulling is misschien niet zo erg van belang voor actief gelovige christenen. Wat christenen in het algemeen geloven, en doen, is wat hun zelf betreft misschien, voldoende voor het koninkrijk van God, mits ze serieus zijn. Hoewel er wel enige bedenkingen zijn rond deze uitspraak, want de aanvullende informatie is heel hard nodig, en we moeten ons als christenen er wel voor hoeden uit de tijd te raken. Dit uit de tijd raken heeft inmiddels al ongeveer een eeuw geleden plaatsgevonden.

Het probleem is dat zovele mensen met de gangbare interpretatie niet kunnen leven. Een van mijn dochters maakte pas geleden een opmerking over een vriend: "Hij is eigenlijk veel te intelligent om christen te zijn". Is het mogelijk om te intelligent te zijn om christen te zijn?!!! Klaarblijkelijk vindt de jeugd van wel. Zij vond dat als je goed ontwikkeld en bestudeerd bent je geen christen kunt zijn met de gangbare interpretatie van de Bijbel. Al mijn dochters gaan trouw naar de kerk overigens. Anders is het in Nederland waar de jeugd duidelijk hetzelfde denkt, en bijna overal, allang de kerk uitgelopen is.

Hier zijn veel van zulke mensen die denken wat mijn dochter zei. Deze mensen zijn niet onverschillig wat de Bijbel betreft, maar ze weigeren veel uitspraken van de kerken te accepteren, en de kerken weigeren orde op zaken te stellen, door een achterhaalde en foute Bijbel-interpretatie te herzien. Het is niet uit overmoed dat deze mensen niet naar een kerk gaan. Het is een, misschien kleine, categorie mensen die zoekt, maar niet vindt. Precies zoals je van mij dacht. Ik heb wel gezocht, en eigenlijk ook niet gevonden, maar in werkelijkheid ben ik als het ware over de uitspraken van Jezus gestruikeld. Pas toen ik als het ware een buil op mijn hoofd had merkte ik dat ik ergens over gestruikeld was.

Dit boekje probeert nog iets anders te verhelpen. In Nederland vormen de christenen eigenlijk een underdog. Er wordt meewarig over christenen gesproken, en ze zijn zich dit bewust. Daarom hebben ze een minderwaardigheidscomplex. In Nederland spreekt men over kerkmensen als: "Oh díe lui". Dit boekje antwoordt: "Ja die lúi!!!". Het rangschikt zonder meer, alle Nederlanders en alle westelijke-wereld-mensen als voortbrengselen en erfgenamen van het christendom; niemand ontsnapt. Het stelt gewoon en heel beslist dat ze zonder het christendom nog in dierenvellen hadden gelopen, of daaromtrent. Het uitdrukkelijk noemen van dit feit, heeft als bedoeling de christenen wat meer zelfvertrouwen te geven. Dit is heel hard nodig, want jullie Nederlandse christenen geloven niet meer in je zelf. Daarom ben je ook niet in staat een ander te overtuigen van de waarde van het christendom. Dit is de reden waarom de dominees afstand houden van hun onderwerp, gebrek aan zelfvertrouwen; soms wanhoop misschien. Veel dominees durven niet meer te getuigen. Dat afstand houden geven ze vaak dan nog wel een aureool van 'wetenschappelijk'. Misschien kan ik je nu zeggen waarom ik mijn ellende niet voor me houdt. Het is niet zozeer mijn ellende, maar veel meer jullie ellende.

Misschien geloof je het niet, maar over 20 jaar is er in Nederland geen christelijke kerk van betekenis meer over als er niets gedaan wordt aan het kerkverloop. Ik weet niet van welke richting jullie lid zijn. Misschien gereformeerd, maar als het christelijk gereformeerd of vrijgemaakt is dan hebben jullie misschien het idee dat de leegloop aan jullie voorbijgaat, en dat dit niet jullie probleem is. Dit is een illusie. Het is een kwestie van meer naar school gaan en dan gaan er ook geen christelijk gereformeerden en vrijgemaakten meer naar de kerk. Dit is niet de schuld van de school, maar de schuld van de kerk.

Niet zo erg lang geleden las ik een artikel, in een zendingsblad, over zending in de Sahara. Het was een volmaakt verhaal van een volmaakte schrijver. Ik begreep uit het verhaal dat er alleen maar volmaakte mensen woonden, in een volmaakt dorp; een idyllische plaats. Wat de zending op zo'n volmaakte plaats uitspookte werd me niet duidelijk. Als ik niet beter wist zou ik vast en zeker mohammedaan worden. Ik vroeg me af of ze het met de mohammedaanse zending op een akkoordje gegooid hadden, om wat reclame voor de islam te maken. Op een dergelijke manier spreken is erg overmoedig. Het kan sommige mensen in de war brengen, en in Nederland zijn veel mensen verward en losgeslagen.

Als ik een Nederlands kerkblad lees, wat een enkele keer gebeurt, dan krijg ik de indruk dat jullie in Nederland alles in de hand hebben. Het tegendeel is waar. Alles is uit de hand gelopen en jullie staan met de rug tegen de muur en kunt geen kant meer op. Jullie staan tot aan je middel in het kerkelijke puin, maar bent het je ogenschijnlijk niet bewust. Zelfs hier in Brazilië, waar de kerken vollopen, is er dezelfde leegloop als bij jullie waar te nemen. Ik heb gehoord van een Canadese mennoniet, uit Calgary, dat het in noord Amerika ook al zo is. Het is dus geen typisch Nederlands probleem. Jullie lopen alleen maar voorop. Heel merkwaardig is dat bij de Joden ook iets dergelijks al veel langer aan de gang is. Tot nu toe ben ik nog niet iemand tegengekomen die op de leegloop een suggestie wist te geven. Het lijkt er op dat niemand een idee heeft wat hieraan gedaan moet worden. Het is ook mogelijk dat er niet veel mensen zijn die er zich om bekommeren. Ik durf niet te zeggen dat dit boekje een kompleet antwoord geeft met een kant en klare oplossing, maar zeer zeker wel enkele duidelijke vingerwijzingen.

De voornaamste oorzaak van het verloop van de kerk is de hoogmoed en de overmoed van de mensen, welke de Bijbel, en ook Jezus, al voorspeld heeft. Deze wordt veroorzaakt door de welvaart. Ook in de kerk komt deze hoogmoed voor. Hier is niets aan te doen. De Bijbel schrijft deze mensen af, ik ook. Toch zijn er ook mensen die absoluut geen vrede hebben met het onkerkelijk zijn, en deze mensen krijgen geen antwoord van de kerken. De kerk staat zichzelf in de weg met ondeugdelijke dogma's en bijgelovige mystiek, en verdraaiing van allerlei Bijbelse beloften, zoals het hemelgeloof bijvoorbeeld. Verder zijn ze samen veel te gezellig en te genoeglijk bezig de Bijbel te bespreken. Er blijft geen tijd over om eens te zien wat er verder nog gebeurt in de wereld.

Verder is een groot aantal mensen enigzins losgeslagen vanwege de razend snelle ontwikkelingen. Dat de achtergrond van de Bijbel veel dieper is dan de kerken onderwijzen weet eigenlijk niemand. Wat de mensen in de kerk horen bevalt ze niet meer en zo zoeken veel mensen een toevlucht bijvoorbeeld in de voetbal, want je moet toch ergens bij horen.

Dit boekje probeert een aantal scheve verhoudingen recht te zetten, en geeft op verschillende nijpende vragen wel een antwoord. Als je een beter of een aanvullend antwoord weet dan ik uit de Bijbel gedistilleerd heb, dan zou ik het graag horen, want het is belangrijk. Je weet zelf ook wel dat de jeugd in Nederland de standaard antwoorden niet meer slikt. Vandaar dat ik met andere antwoorden kom, dan jij leuk vindt.

Pas geleden las ik ergens dat 25% van de Nederlandse bevolking psychologische hulp nodig heeft. In Nederland is de materiële welvaart erg groot, maar het geestelijk welzijn kennelijk armetierig. Een van de oorzaken is de onkerkelijkheid. Een andere oorzaak is dat de Nederlandse maatschappij veel te (quasi) volmaakt is. Vermoedelijk moeten de mensen te veel op hun tenen lopen om mee te kunnen. Men eist veel te veel van elkaar. Men is te veel individualist en eist van anderen om te volmaakt te zijn, en op een hoog voetstuk te staan, want anders kun je niet mee doen. De kerk zou hier een belangrijke rol kunnen spelen, maar is niet present en niet paraat.

Je schrijft, dat ik niets zeg over de verhouding God - mens, wat toch in de kerk een brandpunt is geweest, en veel mensen innerlijke rust gaf. Eigenlijk is er heel wat over dit onderwerp gezegd, maar impliciet, en verspreid over het hele boek. Ik vond het erg moeilijk hier expliciet iets over te zeggen, omdat dit een punt is geweest waar autosuggestie hoogtij viert. Een heilzame autosuggestie voor het geestelijk welzijn overigens, maar niet heilzaam voor de capaciteit om rationeel te kunnen denken. Mensen spreken dan vaak over God alsof ze Hem gezien hebben, en met Hem gesproken hebben, terwijl dit toch absoluut niet het geval is. Ze spreken dan vaak over God zoals heidenen over hun afgoden spreken. Als ik de gelijkenissen van Jezus lees, zie ik heel duidelijk een verhouding God - mens, maar op een totaal ander niveau dan de gemiddelde christen deze ervaart. Om dit verschil onder woorden te brengen is voor mij tot op heden onmogelijk. Misschien dat ik ooit nog een manier vindt dit te verwoorden.

In Nederland lopen de kerken leeg, maar Jezus zegt dat het koninkrijk der hemelen de aarde zal vervullen en zal blijven bestaan. Dit zegt Hij niet van de kerk. Kan er een christendom zijn zonder kerk? Misschien wel. In openbaringen zegt Johannes dat hij geen tempel ziet in het nieuwe Jeruzalem. Misschien is geloven niet zo belangrijk. Uiteindelijk heeft Jezus het altijd over het doen of het niet doen, zoals in de gelijkenis van het huis op de rots en het huis op het zand gebouwd. Daartussen zit dan niets. Jezus heeft wel enkele uitspraken over de mensen die in Hem geloven. Maar ik heb altijd de indruk dat Hij bedoelt, de mensen die in Hem geloven en zijn woorden opvolgen. Daarom spreekt mijn boekje meer over de doeners dan over de gelovigen, want ik geloof langzamerhand niet zo erg in gelovigen.

Het is goed mogelijk dat het aanzien van het christendom sterk gaat veranderen, en ik denk dat dit al is voorzien in de Bijbel. Ik denk zo langzamerhand  dat het verlopen van de kerk in het christendom ingebouwd is en al heel lang geleden gepland is. (dit is niet gedaan door christenen of niet-christenen!!)

Verder spreek ik nog over het christendom als antie-godsdienst. Als de voornaamste functie van het christendom is, een antie-godsdienst te zijn (d.w.z haar doel en functie is heidense godsdiensten op te ruimen) dan is het logisch dat wanneer alle godsdiensten verdwenen zijn, het christendom uiteindelijk haar eigen organisaties (kerken) laat verdwijnen, tenzij deze duidelijk afstand nemen van haar godsdienstige attributen. De meeste christenen weigeren in deze richtig te gaan, zodat het mijn overtuiging begint te worden dat de kerk opgeruimt wordt door haar stichter om de christenen van alle heidense en mystieke attributen te ontdoen. Ik heb het beklemmende gevoel dat zolang de kerk blijft bestaan haar leden een belemmering vormen in de voortgang van het koninkrijk Gods, het grote vrederijk. De christenen zijn té vasthoudend aan allerlei achterhaalde Bijbel interpretaties, en menen heel vaak dat de wetenschap tegen de Bijbel ingaat. Hierbij nemen ze niet de moeite om eens te zien wat de Bijbel werkelijk over het onderwerp zegt. Hardnekkig houden ze vast aan het idee dat genen manipulatie en andere geavanceerde wetenschap uit de boze is. Ze menen dat dit hoogmoed is tegen God. Anderzijds kan een uitvinding misbruikt worden. Om dan dit misbruik tegen te gaan moet je maar niet meer aan onderzoek doen! Hierdoor wordt het wetenschappelijk onderzoek geremd. Dit is het nadeligste effect van een dergelijke houding. Houdt goed in het oog dat er nog geen enkele wetenschappelijke ontdekking is geweest of hij is misbruikt tegen medemensen. Dat dit gebeurt mag geen reden zijn om de wetenschap te remmen, want dan mag er geen enkel wetenschappelijk onderzoek zijn. Álles is immers al misbruikt?

   Ondanks dit alles blijft het koninkrijk der hemelen voortgang vinden, maar of er zonder kerk nog kerkdiensten gehouden worden betwijfel ik. Wat de toekomst ook brengt, wij moeten steeds proberen de goede dingen te behouden. Onder die goede dingen valt mijns inziens ook het kerkgaan, waar we iedere keer kunnen horen dat we het beter en netter moeten doen. Om de kerkgang te behouden moeten er zeker drastische veranderingen plaatshebben in de kerken, zo niet dan vergeet het maar. Er zijn veel te veel hobbyïsten die hun ziel strelen met stralende preken en met symboliek. Aan bezinning en inkeer komen de mensen eigenlijk maar weinig meer toe. Als een preek minder briljant is komen de mensen niet meer naar de kerk, want de dominee deugt niet. Ik denk dat Jahweh van mening is dat deze mensen hun tijd verknoeien in de kerk. Of mischien vindt Hij dat de hele kerk niet meer deugt. Misschien worden de christenen met hun kerken uit Zijn mond gespugd omdat ze lauw zijn, net als Laodicea.

Ik kan me nog als de dag van vandaag herinneren dat mijn vader eens tijdens een visite, ongeveer 40 jaar terug, zich verbaasd toonde over het feit dat dezelfde kerkelijke dogma's nog altijd voldeden. Hij veronderstelde dat ze door erg kundige mensen gemaakt waren. Dit was en ben ik volkomen met hem eens. Deze dogma's waren voor hun tijd zo kundig en kompleet, dat ze gedurende 500 jaar voldeden. Maar, nu voldoen ze niet meer. Ook de beleving van het christendom dient te veranderen. Maar veel mensen denken dat een verandering voorstellen zoiets als een heiligschennis is.

In heel veel protestantse kerken probeert men om de mensen te trekken, de entourage van de dienst wat aantrekkelijker te maken. Er worden kaarsjes gebrand en er zijn langzamerhand een groot aantal symbolische tekens uitgedacht (het lijken mij meer heidense runentekens) en er is een liturgische hoek, met een soms altaarachtige avondmaalstafel en een kruis dat abstract alleen uit schaduwen bestaat. Erg suggestief en mystiek; de achitecten hebben feilloos aangevoeld wat de doorsnee mens aanspreekt. De magie van het vuur, de symboliek van de Bijbel en de mystiek van het kruis. Veel kerkgaande mensen hebben een onbestemde wens weer een tempel te willen hebben. Als je het zo stelt dan ontkennen ze dit altijd heftig, maar ritueel en mystiek boeien nog altijd en verenigen grote aantallen erg 'vrome mensen'. Dit terwijl de Bijbel niet anders doet dan mystiek en ritueel opruimen. Dit was ook de reden dat er tot het jaar duizend  weer een complete tempeldienst in de christelijke kerken was ontstaan. De tempel in Jeruzalem is al tweeduizend jaar geleden voorgoed verdwenen omdat het toen al een verouderd instituut was en in het christendom alsook in het jodendom geen plaats meer mocht hebben.

De discipelen hebben meteen de offerdienst met al het ritueel afgeschaft; er wordt geen woord aan gewijd in de Bijbel. Ze hebben er geen moeite mee gehad destijds. De kerk heeft in de volgende duizend jaar weer een heel ritueel bedacht. In 1500 is alle ritueel weer afgeschaft door Calvijn, maar nu na vijfhonderd jaar worden er weer symbolen en rituelen bedacht. We beginnen iedere keer opnieuw met riten en symbolen en kunnen er geen afstand van nemen.

Dit ritueel en deze symboliek en al deze tekens maken de mensen onbekwaam om rationeel en logisch te kunnen denken. Daarom is het van te voren te voorspellen dat mensen met een sterke hang naar symboliek en ritueel dit boekje amper, of helemaal niet, kunnen begrijpen. Het is niet uit gebrek aan intellect. Het heeft met I.Q. niets te maken. Al deze symboliek vertroebelt de geest, en laat de mensen de Bijbel en de preek minder goed begrijpen. Waarschijnlijk wist Calvijn dit al, getuige zijn hang naar soberheid. Symboliek is een sta-in-de-weg. Een ver heimwee naar het heilige der heiligen. De Bijbel is een boek om te lezen; het is geen symbool; nergens van. Het heeft ook niet meer magische kracht dan het dagblad de Telegraaf; minder waarschijnlijk. Het kruis heeft ook niets met magie of romantiek te maken. Het is niet anders dan een gruwelijk symbool van algemeen menselijk onrecht.

Ik geloof dat je met deze symboliek wel een veldslag wint, maar uiteindelijk de oorlog verliest. Na mate de jeugd meer mystiek voorgeschoteld krijgt, zal ze in West-Europa en Noord-Amerika sneller de kerk uithollen vandaag aan de dag. Ook al de bijgelovige zaken in de kerk, die door geen volwassene als dusdanig worden onderkend, worden soms wel onderscheiden door de jeugd zonder dat ze dit weten uit te spreken, en versterken bij de jongeren het idee dat het christendom een achterhaald iets is.

In de westelijke wereld vinden we nog een soort mensen, verwant aan mystieke mensen en symboliek lievende mensen en voodooers. De roddelaars evenaren hen in hun onvermogen rationeel te kunnen denken. Het is net of deze mensen hun hersenen verzand hebben. Waarschijnlijk komt dit van het altijd weer zichzelf verheffen op de rug van degene waarover geroddeld wordt. Hoewel de roddel in de maatschappij door de tijden heen de maatschappijnormen stabiliseerde, is het een erg primitieve, onlogische en irrationele bezigheid. De meest dwaze en vergezochte verbanden worden er gelegd, ten nadele van de persoon die het onderwerp is. Hierbij suggereren de roddelaars dat ze zelf deze fouten niet bezitten. Roddelaars voelen zich zonder uitzondering hemelhoog verheven boven hun onderwerp. Na een flinke roddelsessie gaan ze gelouterd verder met hun bezigheden, want ze voelen zich gezuiverd van al hun tekortkomingen en fouten.

Het de mensen naar de mond praten en ze over hun bol aaien, of hun ego wat oppeppen, of het mystieke innerlijk van de mensen koesteren is niet de juiste manier van handelen binnen een kerk. Vroeger deden de heidense priesters dit ook al. Men dient veel meer aandacht te schenken aan wat er werkelijk in de Bijbel staat, en dit ook naar voren brengen of dit nu leuk is of niet. Er moet met wat meer durf en wat kritischer gesproken worden over het gedrag van de mensen. Tegenwoordig komt vaak alleen maar uit de verf dat de mensen vroeger nogal hardnekkig waren. Dit is juist, maar op de tegenwoordige maatschappij, en het gedrag van de mensen, valt ook nog wel wat kritiek te oefenen. In de kerken wordt haast alleen maar vrede, vrede geroepen, maar Jezus zegt dat Hij niet alleen vrede, maar ook het zwaard brengt. Lang niet alle mensen zijn broeders, zoals bijna alle kerkmensen in Nederland te pas en te onpas beweren.

Ook de gewoonte die zoveel dominees hebben om net te doen of ze niet meer weten wat er in de Bijbel staat, of gewoon over de Bijbel heenlopen, moet ophouden. Als voorbeeld kan genoemd worden de onzin die over het mohammedanisme wordt uitgekraamd.

Ik heb al enkele dominees horen beweren dat Jahweh dezelfde is als Allah. Overigens deed een vrijgemaakte schoolmeester dat ook al toen ik nog in de derde of vierde klas van de lagere school zat, vlak na de oorlog. Ze geven hiermee duidelijk aan dat ze helemaal niets van de Bijbel hebben begrepen, of misschien niet wensen te begrijpen. Vroeger hadden de Joden grote moeite om onderscheid te maken tussen Jahweh en de Baäls. Doordat veel christenen Jahweh ook, evenals de oude Joden, als een halve afgod zien, zijn ze niet in staat het onderscheid te maken en halen ze de boel door elkaar. Vroeger, 3000 jaar terug, konden de Joden ook niet begrijpen dat de Baäls niets te maken hadden met Jahweh. Tegenwoordig zijn veel theologen nog niet verder gekomen, zij zien ook geen verschil tussen Jahweh en Allah, net zo min als die oude Joden. We lopen wel een tikkeltje achter, ongeveer 3000 jaar. Terwijl we denken modern te zijn. Maar ach, zelfoverschatting is s' mensen grootste deugd.

Nu is het mohammedanisme de grootste opponent van het christendom en de westerse beschaving, die frontaal botst met alles wat christelijk is. Het gewone Nederlandse volk, ook het niet christelijke gedeelte, heeft dit altijd wel geweten, maar de theologen weten het plotsklaps niet meer. Ieder die meent dat de mohammedanen zijn broeders zijn, moet er tussen gaan wonen en zijn kinderen met mohammedanen laten trouwen. Ieder die de mohammedanen zijn broeders noemt en dit niet doet is een grote huichelaar en bovendien nog een leugenaar ook.

Zelfoverschatting, overmoed, neerbuigendheid en onnozelheid kunnen als oorzaak van de houding van deze mensen genoemd worden. De mohammedanen zelf laten er geen twijfel over bestaan dat wij de grote verdervers zijn. Zo kunnen ze alleen daarom al niet onze broeders zijn. De zogenaamde mohammedaanse broeders uit de westelijke wereld zijn inderdaad grote verdervers, dat hebben de mohammedanen goed gezien.

Iemand zei tegen mij dat mohammedanen, net als de barmhartige Samaritaan, onze broeders zijn. Jezus heeft deze gelijkenis verteld. Toch waarschuwt Hij ons waakzaam te zijn: "want de duivel gaat rond als een brullende leeuw, zoekende wien hij zal verslinden." Als alle niet-christenen barmhartige Samaritanen en onze broeders zijn, had Hij deze waarschuwing niet laten horen lijkt mij. Het is maar een kwestie een barmhartige Samaritaan van een brullende en verslindende leeuw te weten te onderscheiden.

Als de theologische scholen in Nederland geen beter onderwijs weten te geven, doen ze er goed aan te sluiten. Ook al de oneigenlijke theologie die door een Kuitert, een Labuscagne en verwante theologen worden gelanceerd, moet generaliserend, als onzin worden gebrandmerkt. Deze mensen leven nog met de gedachte van een christendom als godsdienst en Jahweh als een verbeterde versie van Bäal. Die ze moeten verdedigen; die ze moeten eren; die ze moeten betuttelen, met alle attributen en ceremonieën die heidenen aan goden plegen op te dragen. Ik heb altijd al een groot gedeelte van de theologen een beetje "niet van deze wereld" gevonden, maar tegenwoordig loopt het de spuigaten uit. Deze theologen missen alle gevoel voor realiteit en vermeien zich in verheven "goddelijke" overpeinzingen. Laat deze dominees maar een baan zoeken in het bedrijfsleven, misschien komen ze dan nog een keer met beide benen op de grond terecht. Deze theologen worden gesteund door het grote leger theologische hobbyïsten die op dit terrein ronddwalen, en iedere keer luid applaudisseren.

Als ik goed ben ingelicht, kan een flink aantal dominees het verschil tussen zwart en wit niet meer onderscheiden. Het zijn niet eens dwaallichten, maar doorgebrande lampen, die alleen het milieu maar belasten. Zoals er ergens zo kernachtig in de Bijbel staat, in de psalmen: "Tezamen wegen zij minder dan een ademtocht". Ik wil niet eenzelfde tirade afsteken zoals Jezus hield tegen de Farizeeën, want "witgepleisterde graven" gaat me te ver. Hoewel ze wel geestelijk aardig dood zijn, want ze hebben geen olie in hun lampen. Ik begrijp niet wat de drijfveer van deze mensen is om geestelijke te willen zijn. Vinden ze het misschien een rustige, goed betaalde baan?

Wordt deze handels- en denkwijze niet bestreden dan heb maar niet de hoop dat het christendom nog levensvatbaar is. Jonge mensen hebben zich nog nooit erg vaak door kletspraatjes laten lijmen. Ze doorzien veel meer zaken dan de volwassenen, maar weten dit niet te verwoorden, en zo komt dit niet uit de verf, en de volwassenen hebben het vaak ongefundeerde idee dat ze het beter weten.

De laatste hoofdstukken van het boekje handelen meer over de onoprechtheid van de mensen als ze zeggen dat God niets doet. Zoals in het hoofdstuk 'Schuld'. Het is ongelooflijk hoe de mensen allerlei dingen verdraaien, of nalaten te vermelden, om maar iemand anders, of God, de schuld te kunnen geven.

Je vindt dat ik me geprikkeld toon ten opzichte van de mensen. Ik probeer duidelijk te maken dat het is zoals Jezus zegt dat een kameel gemakkelijker door het oog van de naald kan, dan dat een mens ingaat in het koninkrijk der hemelen. Ik meen te zien waarom, en doe een poging dit uit te leggen. Hierbij vereenzelvig ik me met de Bijbel. Het is niet mijn schuld dat Jezus zulke vreselijk harde antwoorden geeft.

Als je in Openbaringen leest dat er maar slechts 144000 mensen uit de grote verdrukking aanwezig zijn, dan slaat je de schrik om het hart. Ik weet verder helemaal niet wat dit getal wil zeggen, maar het is zo ontstellend klein. Nu zijn er misschien wel een miljard mensen die zich christen noemen. Ook als de 144000 alleen Joden betreft, zoals Openbaringen zegt, is het nog een schrikwekkend getal. Nu zijn er tenminste wel veertien miljoen Joden, of misschien wel veel meer. Dit houdt in dat, als de 'grote verdrukking' niet al te lang op zich laat wachten, er ongeveer 1% van de joodse bevolking uit de grote verdrukking bij de uitverkorenen behoort. Als je ervan uitgaat dat de bevolking groeit, dan verkleint ieder uitstel het percentage. Misschien dat er mensen zijn die wijzen op 'de schare die niemand tellen kan'. Vroeger was iets al vrij gauw niet te tellen. Lees de opsomming van de benodigdheden voor de bouw van de tempel maar eens, in Kronieken, en ik laat me door deze uitspraak dus niet om de tuin leiden.

In het laatste hoofdstuk sluit ik me aan bij de Bijbelse uitspraken. Het is de Bijbel, maar ook Jezus, die geprikkeld is en erg veel mensen afschrijft, ik herhaal alleen maar. Kijk eens naar een paar nieuwsuitzendingen voor de televisie en oordeel. Kan er een grotere bende bestaan dan onze maatschappij? Als je meent dat het Nederlandse nieuws nogal beschaaft is, dan moet je maar eens een keer hier op visite komen, dan kun je ons nieuws zien. Dan kun je zien dat het hier wel een grote wanorde is.

Je vind me nogal radicaal in dit boekje. Ik vindt het ineenstorten van de kerken ook nogal radicaal en snel. Ik denk dat alleen een antwoord op hetzelfde niveau kans op een klein beetje effect kan hebben. Anderzijds heb ik me, naar beste weten, strikt aan de uitspraken van Jezus gehouden. Zozeer dat eigen, andere, ideeën teloor zijn gegaan. Als dit boekje dan misschien wat radicaal overkomt, dan moet de oorzaak gezocht worden in de uitspraken van Jezus. Deze wijken zo ongelofelijk ver en radicaal af van de kerkelijke leer en de kerkelijke dogma's en al datgene wat de gemiddelde christen gelooft. Het staat alles te duidelijk in de Bijbel om er onderuit te kunnen. Daarbij komt nog dat de theologen altijd erg hun best hebben gedaan om de Bijbelse waarheden onder het vloerkleed te schuiven als dit hun beter uitkwam.

Het resultaat is dat de ontwikkeling van het christendom erg radicaal achter is gebleven bij de ontwikkeling van de maatschappij. Het lijkt me urgent een poging te ondernemen de achterstand wat in te halen, waarbij ik me terdege bewust ben dat de kans op een werkelijk succes binnen een termijn van, laat ik zeggen 50 jaar, minimaal is. Hierbij zal dit boekje waarschijnlijk niet zoveel gewicht in de schaal leggen, want het zoekt de werkelijke antwoorden van de Bijbel, en deze zijn nogal rauw en schokkend en zijn strijdig met zo ongeveer alle dogmatiek. Heel veel mensen zullen dit relaas niet leuk vinden. Het geheel van dit boekje zit tamelijk ongemakkelijk, zodat je niet mag verwachten dat dit stuk populair zal zijn. De Bijbel is een aardige zwartkijker; helaas met gegronde redenen.

In de ontwikkeling van de wereld van de laatste 1000 jaar heeft de kerk altijd aan de spits gelopen. De kerk heeft gedurende deze tijd Europa en de westelijke wereld langzaam uit het moeras van het heidendom getrokken. Nu heeft de maatschappij, de wetenschap, school en industrie, dit overgenomen lijkt het wel, en de kerk naar een plaatsje in de achterhoede verdrongen. De kerk kan niet meer gelijke tred houden met de maatschappij en de ontwikkeling. Als de kerk een instituut van hobbyïsten wordt wat zich vaak niet meer dan negatief en remmend afzet tegen de ontwikkeling van de wereld en de ontdekkingen in de wetenschap, zoals de laatste 100 jaar is gebeurd, dan kan ik je voorspellen dat het godsdienst- vernietigings- mechaniek wat in het christendom ingesloten is, in werking zal treden tegen de kerk zelf. Nu al lijkt het of godsdienst-vernietigings-mechaniek al in werking is; het leeglopen van de kerken duidt hier op. Als dit het geval is, dan is het onvermijdelijk dat de kerk totaal verdwijnt. Niemand zal haar dan nog kunnen redden, want ze blijkt een rem voor de komst van het koninkrijk Gods. Jezus heeft dan vast niet het geduld om op de achterblijvende christenen te wachten, zoals Hij al verteld heeft in de gelijkenis van de 10 meisjes. In de gelijkenis wacht Hij niet op de 5 achterblijvers. Verder waarschuwt Jezus met nadruk om waakzaam en attent te zijn, zodat duidelijk is dat Hij zich niet laat belemmeren door de christenen die niet mee kunnen komen, veelal door onbereidwilligheid.

Toen de Joden de wetten van Mozes niet opvolgden, en de baäls niet konden vergeten, werden ze in ballingschap gestuurd. Voor de toenmalige Joden was dit het einde. Maar ze kwamen terug uit Babel zonder afgoden, en hun latere glans was groter dan hun vroegere. De christenen van vandaag hebben de woorden van Jezus ook nooit willen horen. Een flinke dosis bijgeloof, mystiek en symboliek is er ook nog altijd in de kerken. Alles duidt er op dat de tegenwoordige christenen met hun kerken ook in ballingschap gestuurd worden om ze te zuiveren van alle mystiek, bijgeloof en irrationele denken en daarna met een schone lei opnieuw te beginnen. Maar dit nieuwe begin zal ongetwijfeld heel anders zijn dan de tegenwoordige kerk.

Een enorm aantal theologen is van mening dat Jezus met zijn leer niet zoveel kans meer maakt. Dit zeggen ze niet zo heel erg openlijk maar daar komt hun boodschap wel op neer. Ze geven geen cent voor zijn succes en wagen er geen grote inzet op. Maar deze theologen hebben ook nooit eerlijke en indringende vragen gesteld over zijn persoon en zijn wezen. Alles werd afgedaan met: "Hij is Gods zoon". Deze term 'Gods zoon' is altijd als een van de grootste dooddoeners gebruikt in het christendom, want na deze term werden er nooit meer zinvolle vragen over Hem gesteld. Deze term moest iedere lading die men Hem opdrong dekken. Het blijkt dat enkele indringende en goed gestelde vragen een heel andere Jezus en een heel ander christendom laten zien. Ik noem Hem ergens in dit boekje "Geweldenaar der eenvoud". Ons deel, het deel wat we onszelf toedelen, is een beeld in een nis met de stank van een walmende kaars ervoor, welke bij voorkeur door een priester, gekleed in een pij, versiert met allerlei symboliek, is aangedragen. Verder is ons deel ook nog dat van overmoed en arrogantie. Zijn deel is dat van kennis, eenvoud en macht en van stralend intellect. Laten wij proberen hieraan deel te verkrijgen.

Alleen iemand die er niets van heeft begrepen kan de mening toegedaan zijn dat Hij en zijn leer een aflopende zaak zijn. In de laatste oorlog gaf men op het laatst geen cent meer voor de Joden. Hitler dacht dat hij ze ongeveer had vernietigd. Tegenwoordig hebben de Joden meer macht dan ze ooit hebben gehad sinds de dagen van koning David. Eveneens hebben de Joden het hoogste percentage universitair gevormden van de wereld. Welk volk uit de oudheid heeft een dergelijke ontwikkeling gekend? Zij deden al mee aan de wereldpolitiek ten tijde van koning David, en ze hebben altijd een groter aantal geleerden gehad dan welk ander volk. Gezien de christenen (hier is christen geen synoniem van kerkmensen, maar van westelijke-wereld-mensen) onderhevig zijn aan dezelfde regels als de Joden, is er geen reden om aan hen te twijfelen. Zij zullen, net als de armen en eenvoudigen van geest, het aardrijk beërven. Zonder de christelijke leer is de mensheid ten dode opgeschreven, want dan zal ze zichzelf vernietigen, in een of andere eindstrijd. Hitler was ook een grote liefhebber en voorstander van de eindstrijd. De Bijbel zegt dat Jezus de redder van de wereld is. Dit is waar in de meest letterlijke betekenis van het woord. De mensheid zonder de Bijbel, is op weg naar de totale vernietiging. De leer van Jezus zal, hoewel niet alles, wel het ergste voorkomen. Hij komt in dit boek, evenals in de Bijbel, tevoorschijn als een glorieuze overwinnaar, wat de toestand van het christendom en van de kerk nu ook mag zijn.

Je hebt het verder over het absolute karakter van mijn beweringen. Misschien heb je tot op zekere hoogte gelijk, maar misschien mis ik niet het zelfvertrouwen wat de Nederlandse christen wél mist. Je bent deze stijl niet meer gewoon, dat zal het zijn. In Nederland is het al een tijd mode om zich onzeker op te stellen. Televisie reportages laten hakkelende sprekers zien, die soms niet verder durven gaan dan veronderstellingen te doen. Ze suggereren dat dit democratisch is. Ik voel me niet geroepen om me zo op te stellen, omdat ik overtuigd ben van wat ik geschreven heb. Niemand is verplicht mijn inzichten te delen. Het is alleen maar de bedoeling andere ideeën te lanceren, en de mensen aan het denken te krijgen. Eventuele daden komen dan vanzelf.

Verder heb je het over een eenzaam avontuur. Uiteraard, dit is juist gezien. Niemand heeft, voor zover ik weet, ooit een poging gedaan een antwoord te geven op het leeglopen van de kerken, en de bestrijding hiervan, buiten de conventionele manier van zending drijven, uiteraard. Voor zover ik weet ben ik de enige die werkelijk een poging doet. Wel heb ik een enkele keer geprobeerd met christenen hierover een discussie te beginnen, maar ik werd steeds voor ik weet niet wat uitgemaakt. Op die manier is de discussie nogal moeilijk. Meestal kreeg ik niets eens gelegenheid om een inleidende uiteenzetting te geven. Met niet christenen had ik veel meer succes. Deze waren soms buitengewoon positief, maar deze mensen zitten dan ook niet vast aan allerlei oude vooroordelen. Toch hebben deze mensen heel andere gezichtspunten en prioriteiten zodat ze als hulp of praatpaal eigenlijk ook weer niet deugden. Het grootste probleem is eigenlijk dat er hier in de omgeving maar heel weinig mensen zijn waar ik dit mee zou kunnen bespreken; de opleiding en de belangstelling zijn te gering. Het grootste gedeelte van de mensheid vindt denken moeilijk en doet het domweg niet, en heeft bovendien geen enkele behoefte om de waarheid te kennen. Bovenal wanneer deze niet erg leuk is.

Hoe dan ook, het probleem van de leegloop is enorm groot, en kan niet met pappen en nat houden opgelost worden, en de kerken verkiezen net te doen of er niets aan de hand is. Dit is ook het gemakkelijkst. Jij gaat er van uit, zo lijkt het mij, dat dit boekje, net als veel artikelen van de Nederlandse theologen, een hobby van me is. Vandaar dat jij je afvraagt waar ik me zo druk over maak. Nou, dat merk je wel als je een brok kerkenpuin op je bol krijgt.

Ik stel me zo voor, dat over een kleine 20 jaar er alleen een paar opaatjes en opoetjes, leunend op een stok, naar de kerk gaan in Nederland, en dat de voorbijgangers verbaast blijven staan, en meewarig zeggen: "Kijk nou eens, die gaan nog naar een heuse kerk! Jazeker, kijk maar. Ze hebben warempel ook nog een Bijbel bij zich; ze houden hem een beetje achter hun rug verstopt. Zie je dat?"

  Als je niet wilt dat dit je overkomt, dan dient er een oplossing gevonden te worden. Dit boekje geeft enkele ideeën, en verder is er, voorzover ik weet niets, maar het is altijd mogelijk dat ik slecht ben ingelicht.

Het is mogelijk dat dit boekje niet zo goed in elkaar zit. Ik vindt eigenlijk dat het herschreven moet worden met een hergroepering van de onderwerpen. Sommige onderwerpen zijn wat verspreid geraakt, maar het heeft me erg grote moeite gekost een acceptabele entourage te scheppen. Als hier aan gemorreld wordt verliest het boekje inhoud, zodat ik het eigenlijk niet aan durf. De waarheid is dat dit boekje me boven het hoofd is gegroeid; het is me een beetje uit de hand gelopen. Als ik dit verhaal inleverde als opstel, op de lagere school, zou ik er een nul op mijn rapport voor krijgen. Het is ook geen opstel, het is een zoek- en ontdekkingstocht door de Bijbel en door onze maatschappij, en de nul op mijn rapport moet er in vredesnaam maar blijven staan.

Hoe dan ook allerlei afzonderlijke uitspraken zitten niet slecht in elkaar, wat meer is: het is voor de doorsnee mens begrijpelijk, daar ben ik van overtuigd. Misschien kan ik hier en daar nog wat bijwerken, maar ik betwijfel of dit bijwerken van mij voldoende is. Uiteindelijk is iets verwoorden altijd een zwakke kant van me geweest. Ik heb geen advocaten-, dominees- of letteren-opleiding gehad. Dus mag je ook niet van mij verlangen dat ik hierin beter ben dan zij. Had ik wel deze opleiding gehad, dan was dit boekje niet van mijn hand verschenen, want dergelijke mensen zijn niet geoefend in analytisch denken. Verder is het misschien niet zo heel erg dat dit boekje niet zo volmaakt is. Voor de geïnteresseerde lezer is het wel begrijpelijk en daar gaat het om. Ook als er eens een taalfout voorkomt zal dit iemand de nek niet breken. Hoewel er veel mensen zijn die zich volmaakt voordoen, ben ik nog nooit volmaakte en onfeilbare mensen tegengekomen, dus mag je dit ook niet van mij verlangen.

Ik geloof, en hoop dat ik hier een redelijk antwoord heb gegeven op je vragen, je kritiek en je grieven. Ik hoop dat ik niets belangrijks heb vergeten.

De hartelijke groeten,

 Bernard van Arragon

 Castrolanda, 1 / 1 /2000

[email protected] ([email protected])