|
ลักษณะประจำพันธุ์ของส้ม
|
|
|
Sweet Oranges เป็นผลไม้มีถิ่นกำเนิดทางตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดียบางส่วนของพม่าและจีน แพร่กระจายไปยังยุโรป หมู่เกาะอินดีสตะวันออก เม็กซิโก สหรัฐอเมริกา ปัจจุบันมีปลูกมากในเขตร้อนและกึ่งร้อน ไม่ชอบอากาศชื้นมากและไม่ชอบระดับสูงจากน้ำทะเลมากๆ นับเป็นผลไม้ที่มีความสำคัญทาง เศรษฐกิจเป็นอย่างมาก ได้รับความนิยมใช้เป็นผลไม้รับประทานสดที่สำคัญที่สุด โดยเฉพาะในประเทศสหรัฐอเมริกา นอกจากจะใช้รับประทานสด แล้ว ยังแปรรูปเป็นน้ำส้ม ซึ่งถ้านำไปแช่แข็งจะสามารถเก็บได้นาน และยังนำไปสกัดน้ำมันจากส่วนของดอกใบและผิวเปลือก 1. Navel Orange
ส้มกลุ่มนี้มีถิ่นกำเนิดในแถบเมดิเตอเรเนียน ต่อมานิยมปลูกกันในสเปน ในปี 1893 Giner Alino ได้มีรายงานไว้มีอยู่ 2 พันธุ์คือ บาเอีย
และ คอมพรีดา ที่ปลูกในสเปนและโปรตุเกส ต่อมาชาวโปรตุเกสได้นำพัรธุ์บาเอียไปปลูกในประเทศบราซิลซึ่งได้แก่พันธุ์บาไฮนืของบราซิลหรือ
พันธุ์วอชิงตันของประเทศสหรัฐอเมริกาในปัจจุบันนั่นเอง
ส้มกลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่มีความสำคัญมากโดยเฉพาะในแถบแคลิฟอเนีย เป็นที่รู้จักกันดีว่าส้มในกลุ่มนี้เป็นพวกที่มีรสชาติเนื้อผลดี มีความกรอบ
เปลือกไม่ติดเนื้อทำให้ปอกง่าย อีกทั้งเจริญเติบโตได้ดีในเขตพื้นที่ที่มีอุณหภูมิต่ำส้มในกลุ่มนี้มีพวก 'Washington' , 'Trovita' , 'Rabertson' , 'Skaggs
Bonanza' และ 'Tule Gold' ลักษณะของส้มพวกนี้จะผิดแผกจากส้มชนิดอื่น ปลายผลจะมีลักษณะเป็นแอ่งคล้ายสะดือ (navel) ที่ตรงแอ่งนี้อาจมีผลเล็กๆ
เกิดขึ้นซ้อนอยู่อีกด้วย เรียกว่า secondary fruit หรือ rudimentary fruit นอกจากนี้ยังไม่มีเมล็ด ซึ่งพบว่าสาเหตุเกิดจากเกสรตัวผู้และไข่อ่อนไม่ทำงาน
ลำต้นของส้มนาเวลมีกจะปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแปลกปลอมได้ยากไม่แข็งแรง
- Washington Navel
ส้มชนิดนี้เป็นส้มพันธุ์หนึ่งที่นิยมรับประทานกันมาก เป็นพันธุ์ที่เกิดจากการกลายพันธุ์ของพันธุ์บาเอีย เริ่มเป็นที่นิยมในปี 1810 - 1820 ลักษณะ
ต้นสูงปานกลาง ใบมีสีเขียวเข้ม ผลมีขนาดใหญ่ รูปร่างผลกลม ขั้วผลเรียบ ปลายผลบางครั้งอาจนูนออกเหมือนมี secondary fruit เปลือกหนาปอกง่าย
ไม่มีเมล็ด เนื้อมีสีส้มจัด ค่อนข้างนุ่ม ฉ่ำน้ำ มีรสชาติดี เข้มข้น นอกจากนี้ส้มชนิดนี้ยังสุกเร็ว สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้เร็ว แต่มีอายุการเก็บเกี่ยว
ผลสั้น เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผลเจริญเติบโตได้ดีในเขตที่มีอุณหภูมิต่ำ แต่ไม่ทนสภาพอากาศร้อนและแห้งแล้ง
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal กลางเดือนมกราคม - กลางเดือนพฤษภาคม
S. Cal. Inland เดือนธันวาคม - กลางเดือนพฤษภาคม
Cal & Ariz. Deserts กลางเดือนพฤศจิกายน - เดือนธันวาคม
Cal. Central Valleys กลางเดือนพฤศจิกายน - เดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys เดือนธันวาคม - เดือนพฤษภาคม
- Trovita
เป็นพันธุ์ที่มีลักษณะต้นสูง แข็งแรง ตั้งตรง ทรงพุ่มหนาทึบ ใบมีสีเขียวเข้ม ผลมีขนาดเล็กกว่า 'Washington' Navel ผลมีสีส้ม เปลือกไม่ติด
เนื้อทำให้ปอกง่าย เนื้อมีสีส้ม ฉ่ำน้ำ มีรสหวาน มีเมล็ดเล็กน้อย เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนกุมภาพันธุ์ - กลางเดือนมิถุนายน
S. Cal. Inland เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนเมษายน
Cal & Ariz. Deserts เดือนมกราคม - เดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys เดือนกุมภาพันธุ์ - เดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys เดือนกุมภาพันธุ์ - กลางเดือนมิถุนายน
- Skaggs Bonanza
เป็นพันธุ์ที่มีลักษณะต้นสูงปานกลาง ลักษณะของต้นคล้ายกับ 'Washington' แต่จะมีขนาดเล็กกว่า และ มีทรงพุ่มหนาทึบกว่าตรงบริเวณยอด
ผลมีขนาดปานกลางค่อนข้างใหญ่จนถึงขนาดใหญ่ ผลมีสีส้ม รสชาติเข้มข้น หวาน ฉ่ำน้ำ เปลือกไม่ติดเนื้อทำให้ปอกง่ายมาก โดยปกติจะไม่มีเมล็ด
เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal กลางเดือนธันวาคม - กลางเดือนพฤษภาคม
S. Cal. Inland กลางเดือนพฤศจิกายน - กลางเดือนเมษายน
Cal & Ariz. Deserts เดือนพฤศจิกายน - กลางเดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys กลางเดือนพฤศจิกายน - กลางเดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนธันวาคม - กลางเดือนเมษายน
- Robertson Navel
ส้มพันธุ์นี้มีการแนะนำให้ใช้ในทางการค้า เพราะมันสามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้เร็วและมีลักษณะคล้าย Washington' Navel แต่มีข้อเสียท
ี่เจริญเติบโตช้า อย่างไรก็ตามมันก็ยังได้รับความนิยมปลูกภายในสวนในบ้าน เพราะต้นมีขนาดเล็ก เจริญเติบโตช้า ออกผลมากและสามารถออกผล
ได้ในขณะที่ต้นยังมีอายุน้อย นอกจากนี้มันยังทนร้อนได้ดีกว่า 'Washington' Navel และให้ผลมาก
ส้มพันธุ์นี้มีลักษณะต้นเตี้ยถึงสูงปานกลาง ต้นโตช้า จะออกผลบริเวณกิ่งที่อยู่รอบนอกของต้น ผลมีขนาดปานกลางค่อนข้างใหญ่ ผลมีสีส้ม
รสชาติเข้มข้น หวาน ฉ่ำน้ำ ผิวผลเรียบ เปลือกไม่ติดเนื้อทำให้ปอกออกง่ายมาก ไม่มีเมล็ด เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนมกราคม - กลางเดือนพฤษภาคม
S. Cal. Inland กลางเดือนพฤศจิกายน - เดือนเมษายน
Cal & Ariz. Deserts เดือนพฤศจิกายน - เดือนมกราคม
Cal. Central Valleys กลางเดือนพฤศจิกายน - กลางเดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys เดือนธันวาคม - เดือนเมษายน
- Summernavel
ส้มพันธุ์นี้มีลักษณะต้นสูงปานกลาง แข็งแรงเจริญเติบโตได้ดีและมีทรงพุ่มแผ่กว้างกว่า 'Washington' ใบมีขนาดใหญ่ เนื้อไม้มีสีน้ำตาลอม
เหลือง ผลมีลักษณะคล้าย 'Washington' แต่เปลือกมีความหนามากกว่า ผลมีสีส้มจัด เนื้อมีสีส้ม รสจัด เข้มข้น ฉ่ำน้ำ เปลือกไม่ติดเนื้อทำให้ล่อนออก
ง่าย โดยปกติไม่มีเมล็ด เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal -
S. Cal. Inland กลางเดือนกุมภาพันธ์ - เดือนพฤษภาคม
Cal & Ariz. Deserts -
Cal. Central Valleys เดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนพฤษภาคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนมีนาคม - เดือนพฤษภาคม
2. Common Oranges
ส้มในกลุ่มนี้เป็นที่รู้จัก คุ้นเคยของคนส่วนใหญ่ และเมื่อนำไปเปรียบเทียบกับ Navel Oranges และ Blood Oranges จะเห็นได้ว่าส้มใน
กลุ่มนี้มีพื้นที่ปลูกถึงสองในสาม ถึง สามในสี่ของพื้นที่ปลูกส้มทั้งหมดของโลก พันธุ์ที่เป็นที่นิยมคือ 'Valencia' ซึ่งนิยมปลูกอย่างกว้างขวางใน
ฟลอริดา และ แคลิฟรอเนีย นอกจากนี้ยังมีพันธุ์ทางการค้า 'Parsons Brown', 'Hamlin' และ 'Pineapple' ของฟลอริดา และ 'Jaffa' หรือ 'Shamouti'
ของอิสราเอล
- Valencia
ส้มพันธุ์นี้มีลักษณะต้นสูงใหญ่ แข็งแรงเจริญเติบโตได้ดี สามารถปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อมได้หลายแบบ ทรงพุ่มมีลักษณะกลม ผลมีขนาด
กลางค่อนข้างใหญ่ มีลักษณะกลมรี ผลมีสีส้ม มีรสหวาน อีกทั้งยังฉ่ำน้ำมาก เปลือกค่อนข้างหนา ปอกเปลือกยาก มีเมล็ดเล็กน้อย ให้ผลดก แต่มัก
ให้ผลปีเว้นปี สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล เป็นส้มพันธุ์ที่นิยมปลูกกันมาก ซึ่งเป็นพันธุ์การค้าที่สำคัญของโลก และเป็น
ราชาของส้มประเภทที่ให้น้ำมาก น้ำส้มของส้มพันธุ์นี้มีรสชาติดีและมีคุณภาพ
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนเมษายน - กลางเดือนตุลาคม
S. Cal. Inland เดือนมีนาคม - กลางเดือนสิงหาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนพฤษภาคม
Cal. Central Valleys กลางเดือนกุมภาพันธ์ - เดือนสิงหาคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนเมษายน - กลางเดือนตุลาคม
- Shamouti
สัมพันธุ์นี้ทางยุโรป เรียกว่า "Jaffa" ต้นมีขนาดปานกลาง ตั้งตรง เจริญเติบโตแข็งแรงดีพอสมควร มีใบหนาแน่น ใบมีสีเขียวเข้ม มีหนาม
เล็กน้อย ให้ผลผลิตในปริมาณสูงมากหากปลูกในพื้นที่ที่เหมาะสม ผลมีขนาดกลางค่อนข้างใหญ่จนถึงขนาดใหญ่ มีสีส้มอ่อน มีรสหวาน และมีกลิ่น
หอม อีกทั้งยังฉ่ำน้ำ เปลือกไม่ติดเนื้อทำให้ปอกง่าย เมล็ดมีน้อยมากจนแทบไม่มีเลย เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
ส้มพันธุ์นี้เป็นส้มที่นิยมบริโภคมากในยุโรป และเป็นพันธุ์การค้าที่สำคัญมากในแถบเมติเตอร์เรเนียน โดยเฉพาะที่อิสราเอลซึ่งเป็นแหล่ง
กำเนิด ทางตะวันตกของอเมริกาส้มพันธุ์นี้เจริญเติบโตได้ดีในพื้นที่คล้ายคลึงกับของ 'Washington' Navel และเพราะสาเหตุที่ส้มพันธุ์นี้มีใบขนาด
ใหญ่และมีใบปกคลุมหนาแน่น อีกทั้งมีผลรูปไข่ขนาดใหญ่ ทำให้ได้รับความนิยมใช้ในการตกแต่งสวนในบ้าน
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal กลางเดือนกุมภาพันธ์ - เดือนพฤษภาคม
S. Cal. Inland กลางเดือนมกราคม - กลางเดือนเมษายน
Cal & Ariz. Deserts กลางเดือนธันวาคม - กลางเดือนมีนาคม
Cal. Central Valleys กลางเดือนมกราคม - เดือนพฤษภาคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนพฤษภาคม
- Hamlin
เป็นพันธุ์ที่มาจากเกลนวู๊ด มลรัฐฟลอริดา เริ่มปลูกในปี 1879 โดยมี Mr. A. G. Hamlin เป็นเจ้าของ ผลิตส่งจำหน่ายยังประเทศบราซิลและ
อัฟริกาใต้ ส้มพันธุ์นี้มีลักษณะต้นมีขนาดปานกลาง กิ่งก้านแข็งแรง เจริญเติบโตแข็งแรงดีพอสมควร เป็นพันธุ์ที่ทนต่อสภาพอากาศหนาว เก็บเกี่ยว
ได้ตอนต้นฤดู ให้ผลผลิตสูง ผลมีลักษณะกลมมน มีขนาดปานกลางค่อนข้างเล็ก ผลมีสีส้มผิวเรียบ เปลือกบาง ปอกค่อนข้างง่าย มีรสหวาน ฉ่ำน้ำมี
เมล็ดน้อยมากจนแทบไม่มีเลย เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal -
S. Cal. Inland กลางเดือนพฤศจิกายน - เดือนกุมภาพันธ์
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม - กลางเดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys กลางเดือนตุลาคม - กลางเดือนกุมภาพันธ์
N. Cal. Coast. Valleys -
- เบอร์มา หรือ เวอร์เนีย
ปลูกที่สเปน ผลแก่หลังสุด
- แคดีเนอรา
เป็นพันธุ์ที่นิยมปลูกมากที่สุดในสเปน มีผลกลมขนาดกลาง ปลายผลมีลักษณะบุ๋ม มีเมล็ดน้อย เปลือกผลบาง ผิวผลเรียบ กลิ่นและรสชาติดี
ให้ผลดก
- คาราบรีเซ หรือ โอวาเร่
เป็นพันธุ์การค้าของประเทศอิตาลี ผลมีลักษณะเป็นรูปไข่ มีขนาดปานกลางถึงขนาดใหญ่ มีเมล็ดน้อยหรืออาจไม่มีเลย ผิวผลมีสีสดใส เปลือก
ค่อนข้างหนา รสชาติดี เนื้อผลฉ่ำน้ำ ไม่ทนต่อสภาพอากาศเย็นจัดหรือลมแรงจัด
- พีรา
เป็นพันธุ์การค้าของประเทศบราซิล ที่ให้ผลล่าช้าทำให้ส่งต่างประเทศได้ในราคาสูง ลักษณะผลเล็ก กลมแป้น มีเมล็ดน้อย เปลือกบาง สามารถ
เก็บบนต้นได้นานเพื่อรอการจำหน่าย
3. Blood Oranges
ส้มพวกนี้เป็นพวกที่มีผลสีค่อนข้างแดง ปลูกในแถบเมดิเตอเรเนียน เหตุที่ทำให้มันมีชื่อว่า Blood Orange นั้นเพราะเนื้อผลของส้มในกลุ่ม
นี้จะมีสีชมพูถึงสีแดงที่เกิดจากการพัฒนาของเม็ดสีแอนโทไซยานินเม็ดสีเหล่านี้จะสลายตัวในขั้นตอนของการแปรรูป โดยสีแดงของเนื้อผลนี้จะมี
ีสีเข้ม-อ่อนแตกต่างกันไปตามพันธุ์ แสง และอุณหภูมิ เช่น ในสภาพอากาศเย็นการพัฒนาของสีของเนื้อผลจะเป็นไปได้ดีกว่าในสภาพอากาศร้อน
ส้มกลุ่มนี้เป็นหนึ่งในสามของส้มที่ใช้บริโภคกันในแถบเมติเตอเรเนียนของยุโรป มีรสชาติดี แต่ก็ยังไม่ได้รับความนิยมในอเมริกา ส้มใน
กลุ่มนี้มีเปลือกแข็ง แต่มีปริมาณน้ำมาก
- Tarocco
ส้มพันธุ์นี้เป็นพันธุ์ที่เก่าแก่ และ เป็นพันธุ์ในกลุ่ม Blood orange ที่ปลูกกันอย่างกว้างขวางในอิตตาลี ต้นมีขนาดปานกลาง แข็งแรง ทน
ค่อนข้างที่จะมีรูปทรงไม่แน่นอน มีนิสัยการเจริญเติบโตกลางแจ้ง ผลมีตั้งแต่ขนาดกลางค่อนข้างใหญ่ไปจนถึงขนาดใหญ่ ผิวมีสีส้มแต่จะมีสีแดง
เรื่อๆเมื่อสุกเต็มที่ เนื้อข้างในจะมีสีสดจัดไม่ค่อยน่ารับประทาน โดยปกติจะมีความเข้มของสีแดงอยู่ระหว่าง 'Sanguinelli' และ 'Moro' เนื้ออ่อนนิ่ม
มีรสจัด หวานและฉ่ำน้ำมาก เปลือกล่อนออกค่อนข้างง่ายมีเมล็ดเล็กน้อย ผลผลิตที่ได้มีปริมาณน้อยกว่า blood orange พันธุ์อื่นแต่ผลผลิตมีขนาด
ีใหญ่และมีปริมาณน้ำมาก ไม่สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้เนื่องจากกิ่งที่โน้มเอียงลงจะทำให้เกิดความเสียหายอย่างรวดเร็วหลังจากที่ผลสุกแก่
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนมีนาคม - เดือนพฤษภาคม
S. Cal. Inland เดือนกุมภาพันธุ์ - เดือนเมษายน
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม - เดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys กลางเดือนมกราคม - เดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนพฤษภาคม
- Sanguinelli
ส้มพันธุ์นี้ต้นมีขนาดเล็กจนถึงขนาดปานกลาง ส่วนใหญ่จะไม่มีหนาม ใบมีลักษณะยาวเรียวสีเขียวอ่อนให้ผลผลิตมาก ผลมีตั้งแต่ขนาด
เล็กไปจนถึงขนาดกลาง มีลักษณะกลมรี รูปไข่ โดยปกติผิวจะมีสีแดงเรื่อ เมื่อสุกเต็มที่เนื้อข้างในจะมีสีส้มปนริ้วสีแดง มีรสชาติดี และฉ่ำน้ำมาก
เปลือกล่อนออกค่อนข้างง่าย มีเมล็ดเล็กน้อยหรืออาจไม่มีเลย สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้นานพอสมควรโดยไม่เสียคุณภาพผล
เป็น Blood orange ที่ได้รับความนิยมมากในสเปน และเนื่องจากที่มีใบหนาแน่นและมีผลรูปไข่กลมรีที่มีสีสรรสวยงาม จึงทำให้มันได้รับ
ความสนใจในการนำต้นไปตกแต่งสวนภายในบ้าน นอกจากนี้มันยังมีระยะเวลาเก็บเกี่ยวที่ยาวนาน
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนมีนาคม - เดือนพฤษภาคม
S. Cal. Inland เดือนกุมภาพันธุ์ - เดือนเมษายน
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม - เดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys กลางเดือนมกราคม - กลางเดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys เดือนมีนาคม - กลางเดือนพฤษภาคม
- Moro
เป็นพันธุ์ที่มีการสุก สามารถเก็บเกี่ยวได้เร็ว สีเนื้อข้างในจะมีการพัฒนาขึ้นอยู่กับสภาวะแวดล้อมในขณะเจริญเติบโต และผิวนอกจะม
ีสีสดสวยเมื่อเจริญในแถบร้อน นอกจากนี้พันธุ์นี้ยังได้รับความสนใจที่จะนำไปใช้เป็นไม้ประดับอีกด้วย ต้นมีขนาดปานกลาง แข็งแรง มีทรงพุ่ม
แผ่กว้างโค้งมน ให้ผลผลิตมาก จะติดผลที่กิ่งที่อยู่บริเวณใกล้นอกทรงพุ่ม ผลมีขนาดกลางๆ ซึ่งเล็กกว่า 'Tarocco' แต่ใหญ่กว่า 'Sanguinelli' ผิว
นอกมีสีแดงส้ม ส่วนเนื้อข้างในอาจมีสีแดงเข้ม สีม่วง หรือสีม่วงแดง ฉ่ำน้ำและมีกลิ่นหอมเป็นพิเศษ เปลือกล่อนออกค่อนข้างง่าย มีเมล็ดเล็ก
น้อยหรืออาจไม่มีเลย สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนพฤษภาคม
S. Cal. Inland เดือนมกราคม - เดือนมีนาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม - เดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys กลางเดือนธันวาคม - กลางเดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนเมษายน
4. ส้มชนิดที่เนื้อผลไม่มีกรด
ส้มชนิดนี้เป็นส้มกลุ่มเล็กๆ ที่มีเปอร์เซ็นต์กรดน้อย ทำให้มีรสชาติหวานมากขึ้น มีแหล่งปลูกในยุโรป ได้แก่ ประเทศฝรั่งเศส สเปน อิตาลี
อัฟริกาตอนเหนือและตะวันออก อียิปต์ ตุรกี และประเทศบราซิล ด้วยสาเหตุที่มีเปอร์เซ็นต์กรดต่ำนี้เอง ทำให้เป็นที่นิยมรับประทานสดมากกว่าท
ี่จะนำไปแปรรูป และมักจะปลูกจำหน่ายกันในเฉพาะท้องถิ่นเท่านั้นไม่มีการส่งออกจำหน่ายยังต่างประเทศ อย่างไรก็ตาม ส้มพันธุ์นี้อาจมีประโยชน์
ในด้านการปรับปรุงพันธุ์ส้ม
พันธุ์ที่ปลูกเป็นการค้ามี
- ลีมา
เป็นพันธุ์ที่มีปลูกมากในประเทศบราซิล ลักษณะผลมีขนาดกลางถึงเล็ก รูปร่างผลกลม มีเมล็ดน้อย เปลือกหนาปานกลาง ผลมีสีส้มอ่อน เนื้อ
ผลมีสีเหลืองอ่อน ฉ่ำน้ำ อายุการแก่ผลสั้น
- วานิเกลีย
เป็นพันธุ์เก่าแก่ในประเทศอิตาลี มีรสชาติปนขมจึงมีผู้นิยมน้อย ปลูกเฉพาะในบาท้องถิ่นเท่านั้น
5. Arizona Sweets
มีส้มหลายชนิดที่ขายในอลิโซนาภายใต้ชื่อ Arizona Sweets เช่น 'Marrs', 'Pineapple', 'Diller', 'Hamlin' และ 'Trovita'
- Marrs
เป็นส้มพันธุ์ที่มีลักษณะต้นมีขนาดเล็ก ให้ผลผลิตมาก โดยจะติดผลในช่อที่อยู่ใกล้ด้านนอกของต้น ผลมีขนาดปานกลาง มีสีส้ม มีรสหวาน
และฉ่ำน้ำ เปลือกหนาปานกลาง ผิวเรียบ เป็นรอยเสียหายง่ายในขณะเก็บเกี่ยว ปอกเปลือกง่ายพอสมควร มีเมล็ดเล็กน้อยจนถึงมาก เก็บผลไว
้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal -
S. Cal. Inland -
Cal & Ariz. Deserts กลางเดือนตุลาคม - กลางเดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys เดือนธันวาคม - เดือนกุมภาพันธ์
N. Cal. Coast. Valleys -
- Pineapple
เป็นพันธุ์ที่มีถิ่นกำเนิดจากรัฐฟลอริด้า ได้จากการเพาะเมล็ด เริ่มขยายพันธุ์ออกจำหน่ายในปี 1873 ต้นมีขนาดปานกลาง กิ่งก้านไม่แข็ง
แรงมีหนามเล็กน้อย ทนอากาศเย็นได้น้อยกว่าส้มส่วนใหญ่ ผลมีขนาดเล็กจนถึงปานกลาง ผลกลมมน มีสีส้ม และผิวจะมีสีส้มจัด สวยงาม เมื่อ
อุณหภูมิในเวลากลางคืนต่ำ ขั้วผลบุ๋มลึก ผิวเรียบ สีเปลือกสดใส เปลือกค่อนข้างหนา ปอกเปลือกง่ายพอสมควร มีรสจัดและหวาน มีกลิ่นหอมอีก
ทั้งยังมีน้ำมาก มีเมล็ดเล็กน้อยจนถึงมาก ผลสุกต้องรีบเก็บเกี่ยวทันที ส้มพันธุ์นี้มีคุณสมบัติในการแปรรูปได้ดี นิยมใช้ทำหัวน้ำส้มแช่แข็ง
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal -
S. Cal. Inland -
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม - กลางเดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys กลางเดือนธันวาคม - เดือนกุมภาพันธ์
N. Cal. Coast. Valleys -
- Diller
ส้มพันธุ์นี้เป็นพันธุ์ที่มีการสุกแก่เร็ว และเป็นพันธุ์ที่ได้รับความนิยมในอลิโซนา นำมาใช้บริโภคเป็นน้ำส้มได้ดี และสามารถเจริญเติบโต
ในพื้นที่เขตแห้งแล้งได้ดีอีกด้วย ส้มพันธุ์นี้ขายในอลิโซนาในนาม Arizona Sweet ลักษณะทรงต้นมีขนาดเล็กจนถึงขนาดปานกลาง เจริญเติบโต
แข็งแรงพอสมควร ต้นค่อนข้างตั้งตรงควรปลูกในลักษณะพื้นที่ที่แห้งแล้ง ผลมีขนาดปานกลาง มีสีส้ม ปอกเปลือกได้ง่ายพอสมควร มีรสหวานและ
ฉ่ำน้ำ มีเมล็ดเล็กน้อยจนถึงมาก เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal -
S. Cal. Inland -
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม - กลางเดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys -
N. Cal. Coast. Valleys -
Sour Oranges ซาวออเรนซ์มีถิ่นกำเนิดทางแถบตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศอินเดีย จีน และพม่า แพร่กระจายไปทางตอนเหนือของประเทศญี่ปุ่น
ทางตะวันตกของอินเดีย และแถบเมดิเตอเรเนียนถึงทวีปยุโรป และอเมริกา ตลอดจนประเทศในเขตร้อนและกึ่งร้อนทั่วโลก
ซาวออเรนซ์มีลักษณะสัณฐานวิทยาที่คล้ายคลึงกับสวีทออเรนซ์ แตกต่างกันเล็กน้อยที่ใบของซาวออเรนซ์จะมีสีใบเข้มกว่า มีก้านใบยาว
และ wing กว้างกว่า ลักษณะผลแบนสีเข้มกว่า มีเปลือกหนากว่าพวกสวีทออเรนซ์ ลักษณะลำต้นก็สูงใหญ่มีหนามมาก และทนต่อสภาพอากาศท
ี่เย็นจัดหรือร้อนได้ดีกว่าส้มพันธุ์อื่นๆ ซาวออเรนซ์ไม่นิยมใช้ประโยชน์ในรูปผลไม้รับประทานสด แต่จะนิยมใช้เป็นต้นตอของส้มชนิดอื่น เช่น
มะนาวเทศ ส้มเกลี้ยง ส้มโอผลเล็ก เพราะซาวออเรนซ์ทนทานต่อโรครากเน่าและโคนเน่า โรคยางไหลและโรคสแค๊ป หรือทนทานต่อดินเลวและ
ดินแน่น เป็นไม้ประดับ ผสมทำน้ำส้มคั้นและสกัดน้ำหอม
- Chinotto
ส้มพันธุ์นี้มีแหล่งกำเนิดในอิตตาลี มีขนาดทรงต้นเล็กกระทัดรัด ต้นมีลักษณะสมมาตร ใบมีขนาดเล็กมาก สีเขียวเข้ม มีใบหนาแน่น ทรง
พุ่มแน่นทึบ ผลขนาดเล็ก แบน มีสีส้มจัด ผิวขรุขระ เป็นต้นที่น่ารัก สวยงามพันธุ์หนึ่ง ส้มพันธุ์นี้มีรสเปรี้ยว และฉ่ำน้ำ เปลือกไม่ติดเนื้อทำให้ปอก
ง่าย มีจำนวนเมล็ดไม่แน่นอนอาจมีตั้งแต่ไม่มีเมล็ดจนถึงมีเมล็ดมาก เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล ผลนิยมนำมาทำเป็นเจลลี่
และ preserves นอกจากนี้ต้นยังสามารถนำมาใช้เป็นไม้ประดับได้ด้วยโดยอาจจะตัดตกแต่งให้เป็นไม้ขอบรั้ว หรือไม้ประดับพุ่มเตี้ย
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนมกราคม - กลางเดือนมีนาคม
S. Cal. Inland เดือนธันวาคม - เดือนมกราคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนพฤศจิกายน - เดือนธันวาคม
Cal. Central Valleys กลางเดือนพฤศจิกายน - เดือนมกราคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนมกราคม - เดือนมีนาคม
- Bouquet
เป็นพันธุ์ที่มีต้นขนาดเล็ก ทรงพุ่มแผ่กว้าง มีใบหนาแน่น ใบมีขนาดกลางๆ มีสีเขียวเข้มลักษณะกลมมน ผลมีขนาดเล็ก แบน มีสีส้มจัด
ฉ่ำน้ำ อีกทั้งยังมีรสเปรี้ยว เปลือกมีเนื้อหลวมๆ ไม่ติดเนื้อทำให้ปอกเปลือกได้ง่าย มีเมล็ดเล็กน้อย สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสีย
คุณภาพผล
ส้มพันธุ์นี้สามารถนำมาใช้เป็นไม้ประดับ มีดอกจำนวนมากและมีกลิ่นหอม เหมาะที่จะนำมาปลูกในสนามหญ้า ในสวน ปลูกเป็นแนวขอบ
ได้ดี นอกจากนี้ต้นพันธุ์เล็กก็ยังสามารถนำมาใช้เป็นไม้พุ่มเตี้ยประดับในสนามหญ้าได้ดีอีกด้วย
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนมกราคม - เดือนมีนาคม
S. Cal. Inland เดือนธันวาคม - เดือนมกราคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนพฤศจิกายน - เดือนธันวาคม
Cal. Central Valleys เดือนธันวาคม - เดือนมกราคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนมีนาคม
- Seville
เป็นพันธุ์ที่มีต้นขนาดปานกลาง ลำต้นแข็งแรง ตั้งตรง มีหนาม ใบมีลักษณะยาวเรียวสีเขียวเข้ม ผลมีขนาดกลางๆ แบนกว่าพวก Sweet
Orange มีสีส้มจัด เนื้อมีสีส้ม ฉ่ำน้ำ มีรสเปรี้ยวจัด ผิวขรุขระ เปลือกเป็นเนื้อหลวมๆ เปลือกล่อนได้ง่าย จำนวนเมล็ดไม่แน่นอนมีตั้งแต่ไม่มีเมล็ด
จนถึงมีเมล็ดมาก เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล ส้มพันธุ์นี้สามารถนำมาใช้เป็นไม้ประดับยืนต้นสูงพันธุ์หนึ่ง ปลูกเป็นขอบแนว
สนาม ปลูกในสนามหญ้า หรือใช้ตกแต่งเป็น Background ปัจจุบันนี้หลายเมืองในอลิโซนาได้มีการใช้ต้นส้มพันธุ์นี้ไปปลูกเป็นไม้ริมถนน นอก
จากนี้ในสเปน ส้มพันธุ์นี้เป็นพันธุ์ทางการค้า มีการส่งไปอังกฤษเพื่อผลิตออกมาเป็นแยม
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนมกราคม - เดือนมีนาคม
S. Cal. Inland เดือนธันวาคม - กลางเดือนกุมภาพันธ์
Cal & Ariz. Deserts เดือนพฤศจิกายน - เดือนธันวาคม
Cal. Central Valleys เดือนธันวาคม - กลางเดือนกุมภาพันธ์
N. Cal. Coast. Valleys เดือนมกราคม - เดือนมีนาคม
Mandarins ส้มในกลุ่มนี้มีความสำคัญทางเศรษฐกิจในเขตร้อน มีลักษณะผลใกล้เคียงกับกลุ่มออเรนซ์ บางครั้งอาจเรียกแทนเจอรีน มีผู้พยายามแยก
แมนดารินและแทนเจอรีน โดยใช้ความแตกต่างระหว่างสีของเปลือก เช่น พวกที่มีเปลือกสีส้มหรือสีแดง เรียกแทนเจอรีน ส่วนพวกที่มีเปลือกส
ีเหลืองอ่อน เรียกแมนดาริน ได้แก่ พวกส้มจีน เป็นต้น
ส้มกลุ่มแมนดารินมีถิ่นกำเนิดอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศอินเดียทางแคว้นอัสสัมบางพันธุ์มีถิ่นกำเนิดอยู่ทางอินโดจีน ได้แก่
คิง และคูเนนโบ แมนดารินพันธุ์ที่มีถิ่นกำเนิดในญี่ปุ่น ได้แก่ พันธุ์ซัซซูม่า ปัจจุบันได้มีการปลูกอย่างกว้างขวางในเขตร้อนและกึ่งร้อนทั่วไป มัก
ใช้ผลรับประทานสดและเป็นผลไม้บรรจุกระป๋อง
- Clementine
เชื่อกันว่ามีถิ่นกำเนิดในประเทศจีน แต่ปัจจุบันปลูกกันทั่วไปในเขตเมดิเตอเรเนียน โดยปกติพันธุ์นี้ไม่มีเมล็ด แต่ถ้าได้รับการผสมข้าม
จะทำให้มีเมล็ดมาก ได้นำไปปลูกที่มลรัฐฟลอริด้า ในปี 1909 ต้นมีขนาดเล็กจนถึงปานกลาง แข็งแรง ไม่ค่อยมีหนาม ทรงพุ่มแน่นเป็นพุ่มทึบ
ลำต้นทนต่อสภาพอากาศเย็นได้ดี มีใบสีเขียวเข้ม ผลมีตั้งแต่ขนาดขนาดเล็กไปจนถึงขนาดกลางๆ รูปร่างผลมีหลายแบบ ขั้วผลและปลายผลบุ๋มลึก
เนื้อผลสีส้มจัด ฉ่ำน้ำและรสชาติหวาน มี 8 - 12 กลีบ เปลือกหนาปานกลาง สีเปลือกผลสีส้มหรือส้มแดง ผิวผลเรียบ เปลือกไม่ติดเนื้อทำให้ปอก
เปลือกได้ง่าย เปลือกจะไม่พองจนกว่าผลจะสุกแก่เต็มที่ อายุการแก่ของผลสั้น สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยที่ผลไม่เสียคุณภาพ
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนเมษายน
S. Cal. Inland เดือนมกราคม - เดือนมีนาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม - เดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys กลางเดือนมกราคม - กลางเดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys เดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนเมษายน
- Dancy
พันธุ์นี้มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย และนำไปปลูกยังประเทศจีนตอนใต้เป็นครั้งแรก ต่อมาในปี 1867 ได้นำไปทดลองปลูกที่มลรัฐ
ฟลอริด้า ส่วนใหญ่ใช้รับประทานสด เป็นพันธุ์การค้าที่สำคัญพันธุ์หนึ่งของประเทศสหรัฐอเมริกา ต้นมีขนาดปานกลางค่อนข้างใหญ่ แข็งแรง
เจริญเติบโตในแนวตั้งตรง มีหนามเล็กน้อย ผลมีตั้งแต่ขนาดขนาดเล็กไปจนถึงขนาดกลางๆ รูปร่างผลเป็นแบบ oblate หรือ pyriform แกนผล
ใหญ่ เนื้อผลไม่ฟ่าม ฉ่ำน้ำและมีรสจัด มี 12 กลีบ ที่ขั้วผลอาจมีจุก ปลายผลบุ๋มลึก ผลมีสีส้มแดง ผิวเรียบเป็นมันวาว เปลือกบาง เหนียว และล่อน
ทำให้ปอกเปลือกออกง่ายมากและเปลือกจะพองเฉพาะเมื่อผลสุกแก่เต็มที่แล้ว มีเมล็ดจำนวนมาก ให้ผลดกและมีนิสัยให้ผลเว้นปี เก็บผลไว้บน
ต้นได้นานพอสมควรโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนมีนาคม - เดือนเมษายน
S. Cal. Inland เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนมีนาคม
Cal & Ariz. Deserts กลางเดือนธันวาคม - กลางเดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys เดือนมกราคม - เดือนมีนาคม
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนกุมภาพันธ์ - เดือนเมษายน
- Encore
เป็นพันธุ์ที่มีลักษณะต้นขนาดกลางๆ มีอัตราการเจริญเติบโตดีพอสมควร ต้นตั้งตรง แผ่ออกกว้าง มีหนามเล็กน้อยหรืออาจไม่มีเลย ผลมี
ขนาดกลางๆ ผลมีสีส้มและมีจุดสีส้มดำ มีรสจัด รสชาติเข้มข้น ฉ่ำน้ำ เปลือกไม่ติดเนื้อทำให้ล่อนออกได้ง่ายมาก มีเมล็ดจำนวนมาก เก็บผลไว้บน
ต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนพฤษภาคม - เดือนกรกฎาคม
S. Cal. Inland กลางเดือนเมษายน - กลางเดือนกรกฎาคม
Cal & Ariz. Deserts กลางเดือนมีนาคม - เดือนมิถุนายน
Cal. Central Valleys กลางเดือนเมษายน - กลางเดือนกรกฎาคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนพฤษภาคม - กลางเดือนสิงหาคม
- Honey
เป็นส้มที่มีลักษณะต้นมีขนาดกลางค่อนข้างใหญ่ เจริญเติบโตได้ดีในลักษณะแผ่ออกเป็นพุ่มกว้าง ผลมีขนาดเล็ก มีสีส้มเหลือง ฉ่ำน้ำ มี
รสชาติเข้มข้น หวานมาก เปลือกไม่ติดเนื้อทำให้ล่อนออกได้ง่ายมาก มีเมล็ดจำนวนมาก เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนเมษายน
S. Cal. Inland เดือนมกราคม - เดือนมีนาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม - เดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys กลางเดือนมกราคม - กลางเดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys เดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนเมษายน
- Fairchild
เป็นพันธุ์ที่มีลักษณะต้นมีขนาดเล็กไปจนถึงขนาดกลาง เจริญเติบโตในอัตราที่ดีพอสมควร ทรงพุ่มกลมมนหนาแน่น และแทบจะไม่มีหนาม
ผลมีขนาดกลางๆ มีสีส้มจัด ฉ่ำน้ำ มีรสชาติเข้มข้น หวาน เปลือกล่อนออกค่อนข้างง่าย มีเมล็ดจำนวนมาก เก็บผลไว้บนต้นได้นานพอสมควร แต่จะ
สูญเสียบางรสชาติไปหากเก็บไว้นาน
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal -
S. Cal. Inland เดือนมกราคม - กลางเดือนมีนาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม - เดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys เดือนมกราคม - เดือนกุมภาพันธ์
N. Cal. Coast. Valleys -
- Kara
เป็นพันธุ์ที่มีลักษณะต้นมีขนาดปานกลางค่อนข้างใหญ่ มีอัตราเจริญเติบโตที่ดีพอสมควร ทรงพุ่มเปิดแต่มีขนาดใหญ่กว่า Satsuma ใบมี
ขนาดใหญ่สีเขียวเข้ม มีลักษณะห้อยย้อยลง และแทบจะไม่มีหนาม ผลมีขนาดกลางๆ มีสีส้มจัด มีรสชาติเข้มข้นและมีปริมาณน้ำมาก เปลือกล่อน
ออกค่อนข้างง่าย มีเมล็ดจำนวนมาก สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้ แต่มีแนวโน้มจะเกิดอาการ puffing ภายหลังจากผลสุกไม่นานนัก
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนเมษายน - เดือนพฤษภาคม
S. Cal. Inland เดือนมีนาคม - เดือนเมษายน
Cal & Ariz. Deserts -
Cal. Central Valleys เดือนมีนาคม - เดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนมีนาคม - กลางเดือนมิถุนายน
- Kinnow
เป็นพันธุ์ที่มีลักษณะต้นมีขนาดใหญ่ ตั้งตรง แข็งแรงเจริญเติบโตได้ดี มีใบหนาแน่น น่าสนใจในการนำมาทำเป็นไม้ประดับ ผลมีขนาด
กลางๆ มีสีส้มเหลือง ฉ่ำน้ำมาก มีรสชาติเข้มข้น และมีกลิ่นหอม เปลือกล่อนออกค่อนข้างง่าย มีเมล็ดจำนวนมาก เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่
เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนเมษายน - เดือนพฤษภาคม
S. Cal. Inland เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนเมษายน
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม - เดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนมีนาคม - กลางเดือนมิถุนายน
- Page
เป็นส้มลูกผสมระหว่างส้มมินเนโอลากับส้มคลีโอพัตรา ต้นมีขนาดปานกลางค่อนข้างใหญ่ แข็งแรงเจริญเติบโตได้ดีพอสมควร มีใบหนา
แน่น มีหนามน้อยมากหรืออาจไม่มีเลย ผลมีตั้งแต่ขนาดเล็กไปจนถึงขนาดกลาง มีสีส้มแดง เนื้อมีสีเข้ม รสชาติเข้มข้น หวาน เปลือกล่อนออก
ง่าย จำนวนเมล็ดไม่แน่นอนมีตั้งแต่เล็กน้อยไปจนถึงมาก เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล ผลไม่ดกและขนาดไม่สม่ำเสมอจึงไม่
นิยมปลูกมากนัก
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนพฤษภาคม
S. Cal. Inland เดือนมกราคม - เดือนมีนาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม - เดือนมกราคม
Cal. Central Valleys เดือนมกราคม - เดือนมีนาคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนพฤษภาคม
- Mediterranean
ส้มชนิดนี้มีชื่อเรียกกันหลายชื่อตามท้องถิ่นที่ปลูก เช่น เบาจี(อัลจีเรีย) โบดรัม(ตุรกี) พาเทอร์โน(อิตาลี) ไนส์ หรือ โปรเว็นซ์(ฝรั่งเศส) เม็กซิริคา
หรือ โดริโอ(บราซิล) ส้มกลุ่มนี้ไม่ค่อยมีความสำคัญทางเศรษฐกิจมากนัก ปลูกเป็นไม้ประดับ ได้แก่ พัยธุ์เมดิเตอเรเนียน หรือ วิลโลลีฟ ต้นมีขนาดเล็ก
จนถึงขนาดกลางๆ แข็งแรงเจริญเติบโตได้ดีพอสมควร ต้นแผ่กว้าง มีหนามน้อยมากหรืออาจไม่มีเลย แข็งแรงทนอากาศหนาวและสภาพแวดล้อมที่ไม่
เหมาะสม ผลมีขนาดกลางๆ มีสีเหลืองส้ม มีรสหวาน ฉ่ำน้ำ และมีกลิ่นหอม เปลือกล่อนออกง่าย มีเมล็ดจำนวนมาก ไม่ควรเก็บผลไว้บนต้นเพราะจะทำให้
ผลเกิดอาการ puffing และจะเสียหายภายหลังจากการสุกอย่างรวดเร็ว
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนมีนาคม - เดือนเมษายน
S. Cal. Inland เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนมีนาคม
Cal & Ariz. Deserts กลางเดือนธันวาคม - เดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys กลางเดือนมกราคม - เดือนมีนาคม
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนพฤษภาคม
- Pixie
เป็นพันธุ์ที่มีลักษณะต้นมีขนาดปานกลางจนถึงขนาดใหญ่ แข็งแรงเจริญเติบโตได้ดี ทรงพุ่มแผ่กว้างออก มีใบสีเขียวเข้ม ผลมีตั้งแต่ขนาด
เล็กจนถึงขนาดกลาง ผลมีสีเหลืองส้ม มีรสอ่อน รสชาติดี มีน้ำมากพอสมควร เปลือกล่อนออกได้ง่ายมาก ไม่มีเมล็ด สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้แต่
จะสูญเสียน้ำและจะเริ่มมีอาการ puffing ภายหลังการสุกแก่
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal กลางเดือนเมษายน - เดือนมิถุนายน
S. Cal. Inland เดือนมีนาคม - กลางเดือนมิถุนายน
Cal & Ariz. Deserts -
Cal. Central Valleys เดือนเมษายน - เดือนกรกฎาคม
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนเมษายน - กลางเดือนกรกฎาคม
- Satsuma
มีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศญี่ปุ่น ในราวปี 1600 เกิดจากการเพาะเมล็ดที่ได้จากจังหวัด Wenchow ในประเทศจีน เป็นส้มที่ปลูกมากใน
ประเทศญี่ปุ่นและทางตอนเหนือของฟลอริด้า สามารถทนทานต่อสภาพอากาศหนาวในฤดูหนาวและสภาพอากาศร้อนในฤดูร้อนได้ดีมาก ใน
ประเทศญี่ปุ่นมีการปลูกส้มพวกซัซซูม่านี้ประมาณร้อยละ 80 ของจำนวนพื้นที่ปลูกส้มทั้งหมด การปลูกส้มเป็นการค้าในประเทศญี่ปุ่นแตกต่างจาก
การทำสวนส้มแห่งอื่นๆ คือ
- มักปลูกตามเชิงเขาและมีระยะปลูกค่อนข้างถี่ มีการทำขั้นบันได
- ต้นตอใช้ส้มสามใบทำต้นตอเป็นส่วนใหญ่
- หลังจากปลูกลงในแปลงแล้ว 12 - 15 ปี จะใช้ต้นกล้าของส้มพันธุ์ยูซูมาเสริมรากเพื่อช่วยให้กิ่งพันธุ์เตี้ยแคระและยืดอายุการให้ผลผลิตด้วย
- การตัดแต่งมักทำการตัดแต่งอย่างหนัก
ลักษณะโดยทั่วๆไปของส้มพวกซัซซูม่า ผลมีขนาดกลางค่อนข้างเล็ก มีรูปร่างกลมป้อม ที่ขั้วผลอาจมีจุก หรือบางครั้งอาจไม่มีจุก ผลไม่มีเมล็ด
ผิวผลเรียบแต่มีต่อมน้ำมันใหญ่ นูนเด่นชัด มี 10 - 12 กลีบและสามารถแยกออกจากกันได้ง่าย แกนผลกลวง ถุงน้ำหวานมีลักษณะสั้นป้อม มีรส
หวานอ่อนๆ และฉ่ำน้ำ อายุการแก่ของผลมีตั้งแต่สั้นจนถึงปานกลาง ผลแก่ทิ้งไว้บนต้นไม่นาน เพราะจะเกิดอาการ puffing และเสียหายภายหลัง
จากสุกอย่างรวดเร็ว แต่สามารถเก็บรักษาได้นาน ลำต้นโตช้า มีขนาดเล็กเป็นพุ่มแจ้ สามารถทนต่อสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสมและอากาศหนาว
เย็นได้ดี มีหนามเล็กน้อยหรืออาจไม่มี ใบสีเขียวเข้ม เรียวแหลมทั้งโคนและปลายใบ ส้มกลุ่มซัซซูม่ามีพันธุ์ใหม่ที่เกิดจากการกลายพันธุ์มากมายกว่า
100 พันธุ์ ที่นิยมปลูกมี โอวาริ, ซิลเวอร์ฮิล, จูแมน อุนชู, โยเนซาวา อุนชู, มิยากาวา วาเซ และ อิชิฮาวา
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal กลางเดือนธันวาคม - กลางเดือนเมษายน
S. Cal. Inland เดือนพฤศจิกายน - เดือนมกราคม
Cal & Ariz. Deserts -
Cal. Central Valleys เดือนพฤศจิกายน - เดือนมกราคม
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนธันวาคม - กลางเดือนเมษายน
- Wilking
เป็นส้มที่มีลักษณะต้นมีขนาดเล็กจนถึงขนาดกลางๆ ทรงพุ่มหนาแน่นสวยงาม แข็งแรงเจริญเติบโตได้ดีพอสมควร มีหนามเล็กน้อยหรือ
อาจไม่มีเลย ผลมีขนาดเล็กจนถึงขนาดกลางๆ มีสีส้ม มีรสจัด รสชาติเข้มข้น และมีน้ำมากเป็นพิเศษ เปลือกล่อนออกได้ง่าย มีเมล็ดจำนวนมาก
เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนพฤษภาคม
S. Cal. Inland เดือนมกราคม - กลางเดือนเมษายน
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม - กลางเดือนมีนาคม
Cal. Central Valleys เดือนมกราคม - กลางเดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนกุมภาพันธ์ - เดือนพฤษภาคม
- King mandarin
เป็นส้มที่ปลูกมากในออสเตรเลีย มีถิ่นกำเนิดในอินโดจีน ทางเหนือของประเทศญี่ปุ่น และทางใต้ของมาเลเซีย มีหลายโคลน พันธุ์ที่สำคัญ
ได้แก่ พันธุ์คิง ลักษณะของส้มพันธุ์นี้มีผลขนาดใหญ่ รูปร่างผลเป็นรูปไข่ หรือ depressed globose ทางด้านฐานของผล บางครั้งอาจมีจุก แต่ส่วน
มากขั้วจะบุ๋มลึกลง มีเปลือกค่อนข้างหนาล่อนปอกออกได้ง่าย ผิวผลขรุขระ ผลสุกจัดมีสีเหลืองส้มถึงสีส้มจัด แกนผลกลวง เนื้อนุ่ม ไม่ค่อยมีน้ำ ผล
แก่ช้ากว่าพันธุ์อื่นๆ ลำต้นแข็งแรงปานกลาง ไม่มีหนาม ใบมีสีเขียวเข้ม รูปร่างใบแบบ lanceolate ก้านใบยาว มี wing แคบ ให้ผลดกและทนต่อ
สภาพอากาศเย็นได้ดี คุณภาพดี แต่ไม่เป็นที่นิยมมากนัก
- Ponkan
เป็นพันธุ์ที่นิยมปลูกกันมากในประเทศจีนตอนใต้ และไต้หวัน มีถิ่นกำเนิดในอินเดีย แพร่กระจายไปยังยุโรปในปี 1805 แต่ปลูกในเขต
ร้อนได้ดีทั้งผลผลิตและคุณภาพผล แหล่งปลูกที่สำคัญในปัจจุบัน ได้แก่ ซีลอน อินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ ไต้หวัน และประเทศจีนตอนใต้
ลักษณะลำต้นแข็งแรง ผลมีขนาดใหญ่ รูปร่างผลแบบ globose หรือ oblate ปลายผลบุ๋มลึก ตรงขั้วผลเป็นแบบพวกนาเวล มี secondary fruit
เปลือกผลค่อนข้างบาง ปอกง่าย มีสีส้มจัดมี 10 กลีบ ผลไม่มีแกน มีเมล็ดน้อย ไม่ทนต่อสภาพอากาศเย็นและมักมีนิสัยให้ผลเว้นปี
- บิวตี้
เป็นพันธุ์ที่นิยมปลูกในรัฐควีนแลนด์ประเทศออสเตรเลีย มีลักษณะคล้ายพันธุ์แดนซี่ ให้ผลดก ลักษณะผลเป็นแบบ oblate ปลายผลบุ๋ม
ลึกลง เปลือกบาง นุ่ม ปอกง่าย ผิวเปลือกเรียบ มีสีส้มแดง เมล็ดมาก ลำต้นมีขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ แข็งแรง ไม่มีหนาม ใบเป็นแบบ lanceolate
มักให้ผลเว้นปี
Tangelos - Minneola
เป็นส้มลูกผสมที่มีส้มออแลนโดเป็นต้นกำเนิด ต้นมีขนาดปานกลางค่อนข้างใหญ่ เจริญเติบโตได้ดี มีทรงพุ่มกลมมน ใบมีขนาดใหญ่สีเขียว
เข้ม ปลายใบแหลม ไม่ทนต่ออากาศหนาวเย็นเท่าส้มออแลนโด ส่วนใหญ่จะติดผลอยู่ภายนอกทรงพุ่ม ผลมีขนาดใหญ่ ผลค่อนข้างกลม มีจุก โดย
ปกติแล้วจะมีส่วนคอที่โดดเด่นสะดุดตา ผลมีสีแดงอมส้ม สีสวย ผิวเรียบสดใสเป็นมันวาว มีรสจัด เปรี้ยวเฉพาะตัว มีน้ำมาก และ มีกลิ่นหอม เปลือก
ค้อนข้างหนาแต่ไม่ติดเนื้อเท่าออแลนโด ปอกเปลือกง่าย จำนวนเมล็ดมีเล็กน้อยจนถึงมีปริมาณมาก เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal กลางเดือนกุมภาพันธ์ - เดือนเมษายน
S. Cal. Inland เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนเมษายน
Cal & Ariz. Deserts เดือนมกราคม - เดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนพฤษภาคม
- Orlando
เป็นส้มลูกผสมระหว่างส้มดันแคนกับแดนซี่ มีปลูกแพร่หลายที่สุดในรัฐฟลอริด้า ต้นมีขนาดปานกลางค่อนข้างใหญ่ ลำต้นแข็งแรง ลักษณะ
ต้นคล้ายกับ 'Minneola' แต่จะเล็กกว่าเจริญเติบโตช้ากว่าทนอากาศหนาวได้ดี มีใบสีเขียวเข้ม ใบมีลักษณะห่อเห็นได้ชัด ผลส่วนใหญ่จะอยู่ภาย
นอกทรงพุ่ม ผลมีลักษณะค่อนข้างแบน มีขนาดปานกลางไปจนถึงขนาดใหญ่ ผลมีสีส้ม มีรสหวานอ่อนๆ รสใกล้เคียงกับ mandarin มีน้ำมากเปลือก
บางและติดค่อนข้างแน่นกับเนื้อทำให้ล่อนออกได้ยากพอสมควร มีเมล็ดจำนวนมาก ผลแก่เร็ว ทนทานต่อการขนส่ง สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal -
S. Cal. Inland เดือนมกราคม - กลางเดือนเมษายน
Cal & Ariz. Deserts กลางเดือนธันวาคม - เดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys กลางเดือนมกราคม - กลางเดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนพฤษภาคม
- Sampson
มีลักษณะต้นมีขนาดใหญ่ เจริญเติบโตดี มีลักษณะคล้ายกับ grapefruit มีใบสีเขียวเป็นมันวาว มีลักษณะเป็นหลุมเว้า ติดผลบริเวณใกล้รอบ
นอกทรงพุ่ม ผลมีขนาดปานกลางมีสีเหลืองอมส้ม มีรสเปรี้ยวคล้ายกับ grapefruit ผิวบาง เปลือกล่อนออกได้ยากพอสมควร มีเมล็ดจำนวนมาก เก็บ
ผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal -
S. Cal. Inland เดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนพฤษภาคม
Cal & Ariz. Deserts กลางเดือนมกราคม - เดือนมีนาคม
Cal. Central Valleys เดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนพฤษภาคม
N. Cal. Coast. Valleys -
- Seminole
มีลักษณะต้นมีขนาดปานกลางจนถึงขนาดใหญ่ เจริญเติบโตดี มีลักษณะคล้ายกับ 'Minneola' ติดผลบริเวณรอบนอกทรงพุ่ม ผลมีขนาดปาน
กลางค่อนข้างใหญ่มีสีส้มอมแดง มีรสเปรี้ยว รสชาติดี มีน้ำมาก เปลือกล่อนออกได้ง่าย มีเมล็ดจำนวนมาก สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal กลางเดือนมีนาคม - กลางเดือนพฤษภาคม
S. Cal. Inland กลางเดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนเมษายน
Cal & Ariz. Deserts เดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys กลางเดือนกุมภาพันธ์ - กลางเดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนมีนาคม - กลางเดือนพฤษภาคม
Tangors - Temple
มีลักษณะต้นมีขนาดเล็กจนถึงขนาดปานกลาง เจริญเติบโตดีพอสมควร ทรงพุ่มแผ่กว้างออกจนมีลักษณะคล้ายกับไม้พุ่มเตี้ย มีหนามมาก
ผลมีขนาดปานกลางค่อนข้างใหญ่มีสีส้มอมแดง มีรสจัด เข้มข้น มีปริมาณน้ำมากพอสมควร ปอกเปลือกออกได้ง่าย มีเมล็ดจำนวนมาก สามารถเก็บ
ผลไว้บนต้นได้
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal -
S. Cal. Inland -
Cal & Ariz. Deserts เดือนมกราคม - เดือนกุมภาพันธ์
Cal. Central Valleys -
N. Cal. Coast. Valleys -
- Dweet
มีลักษณะต้นมีขนาดปานกลาง เจริญเติบโตดีพอสมควร มีการเจริญเติบโตในลักษณะแผ่กว้างออก ติดผลบริเวณบริเวณใกล้ภายนอกทรง
พุ่ม ผลมีขนาดปานกลางค่อนข้างใหญ่มีสีส้มอมแดง มีรสจัด และ มีปริมาณน้ำมากพอสมควร เปลือกล่อนออกได้ยาก มีเมล็ดจำนวนมาก ไม่สามารถ
เก็บผลไว้บนต้นได้ เพราะจะเกิดอาการพอง และ ผลจะร่วงหล่นจากต้นภายหลังการสุกแก่เต็มที่
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนเมษายน - เดือนพฤษภาคม
S. Cal. Inland เดือนมีนาคม - เดือนพฤษภาคม
Cal & Ariz. Deserts -
Cal. Central Valleys เดือนมีนาคม - เดือนพฤษภาคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนเมษายน - เดือนมิถุนายน
- Meiwa
มีลักษณะต้นมีขนาดเล็กจนถึงขนาดปานกลาง มีลักษณะเหมือน 'Nagami' เกือบแยกแยะออกจากกันไม้ได้ ผลมีขนาดเล็กแต่ก็มีขนาด
ใหญ่กว่า 'Nagami' ผลมีลักษณะสั้น กลมรี ผลมีสีส้มอ่อน ผิวหนาปานกลาง เนื้อข้างในมีสีส้มอ่อน มีน้ำน้อย มีรสเปรี้ยวพอสมควร ไม่ต้องปอกเปลือก
มีเมล็ดจำนวนเล็กน้อย เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนมกราคม - กลางเดือนมีนาคม
S. Cal. Inland กลางเดือนพฤศจิกายน - เดือนกุมภาพันธ์
Cal & Ariz. Deserts เดือนพฤศจิกายน - เดือนธันวาคม
Cal. Central Valleys กลางเดือนพฤศจิกายน - เดือนกุมภาพันธ์
N. Cal. Coast. Valleys เดือนธันวาคม - กลางเดือนมีนาคม
- Nagami
มีลักษณะต้นมีขนาดเล็กจนถึงขนาดปานกลาง เขียวตลอดปี มีหนามเพียงเล็กน้อยหรืออาจไม่มีเลย มีใบหนาแน่น ใบมีขนาดเล็กสีเขียว
เข้ม มีปลายแหลม ผลมีลักษณะเหมือนรูปไข่มีขนาดเล็ก ผิวมีความหนาปานกลางและหวาน ผิวมีสีส้มอ่อน เนื้อภายในมีสีส้ม ไม่ต้องปอกเปลือก
เปลือกมีรสหวานอ่อนๆ มีน้ำน้อยมาก มีรสเปรี้ยวเล็กน้อย สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้หลายเดือนโดยไม่เสียรสชาติ
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนธันวาคม - กลางเดือนมีนาคม
S. Cal. Inland กลางเดือนพฤศจิกายน - เดือนกุมภาพันธ์
Cal & Ariz. Deserts เดือนพฤศจิกายน - เดือนธันวาคม
Cal. Central Valleys กลางเดือนพฤศจิกายน - เดือนกุมภาพันธ์
N. Cal. Coast. Valleys เดือนธันวาคม - กลางเดือนมีนาคม
Lemons
มีถิ่นกำเนิดอยู่ทางตะวันออกของประเทศอินเดียแถบเดียวกันกับซิตรอน ต่อมาได้แพร่หลายไปยังยุโรป อัฟริกาตะวันออก อัฟริกากลาง
รัฐฟลอริด้า และรัฐแคลิฟอร์เนียของสหรัฐอเมริกา เริ่มปลูกกันมาตั้งแต่คริสศตวรรษที่ 2 ในยุโรป ไทยเราเรียก มะนาวฝรั่งหรือมะนาวเทศ
ปัจจุบันเลมอนมีความสำคัญในตลาดโลกค่อนข้างมาก โดยเฉพาะประเทศสหรัฐอเมริกาผลิตได้ราวครึ่งหนึ่งของผลผลิตทั้งหมด อิตาลีร้อยละ 40
และสเปนร้อยละ 5 ผลของเลมอนไม่ใช้สำหรับรับประทานสดแต่ใช้เพื่อปรุงรสน้ำส้มคั้น น้ำมะนาว น้ำผลไม้ ใช้ทำน้ำมันมะนาว กรดน้ำส้ม เครื่อง
สำอาง ใช้เป็นต้นตอของส้มเกลี้ยง ส้มเขียวหวาน ส้มโอผลเล็ก ผลสามารเก็บไว้ได้นาน 6 - 8 เดือน
ลักษณะทั่วไปของเลมอน มีลำต้นแข็งแรง ทรงพุ่มขนาดใหญ่ หนามเรียวสั้น มีใบสีเขียวอ่อนอมเหลือง เป็นแบบ lanceolate ก้านใบมี
wing ใหญ่กว่าส้มเขียวหวานเล็กน้อย พบว่ามีดอกตัวผู้ด้วย แต่การเกิดดอกตัวผู้มักขึ้นกับฤดูกาล ลักษณะผลมีสีเขียวอมเหลือง ผลยาวเรียว
ลักษณะประจำพันธุ์ที่เด่นชัด คือ ส่วนปลายผลนูนสูงขึ้น เรียกว่า นิบเปิ้ล หรือ apical mamilla
- Eureka
เป็นพันธุ์การค้าที่สำคัญในมลรัฐแคลิฟอร์เนีย มีถิ่นกำเนิดจากประเทศอิตาลี เริ่มปลูกในประเทศสหรัฐฯ ปี 1877 ออกดอกออกผลตลอดปี
อายุการแก่ของผลสั้น มีทรงพุ่มขนาดกลาง แข็งแรงเจริญเติบโตได้ดีพอสมควร ไม่มีหนาม ไม่ทนต่อสภาพความหนาวเย็น ดอกที่เริ่มเกิดขึ้นจะมี
สีม่วงเจือปน ขนาดผลค่อนข้างเล็กยาวรี มีนิบเปิ้ลค่อนข้างสั้น ผิวมีสีเหลืองเมื่อสุก เนื้อข้างในจะมีสีเหลืองอมเขียว ฉ่ำน้ำและมีรสชาติเปรี้ยวมาก
เปลือกผลหนา เปลือกติดแน่นกับเนื้อทำให้ล่อนปอกออกได้ยากมาก มีเมล็ดน้อยมากหรือไม่มีเลย มี 10 กลีบ แกนผลแข็งและเล็ก สามารถเก็บ
ไว้บนต้นได้แต่จะสูญเสียความเปรี้ยว ดังนั้นจึงควรเก็บทันทีเมื่อสุก
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนกันยายน - เดือนสิงหาคม
S. Cal. Inland เดือนตุลาคม - เดือนธันวาคม,
เดือนพฤษภาคม - เดือนมิถุนายน *
Cal & Ariz. Deserts เดือนกันยายน - เดือนตุลาคม,
เดือนมีนาคม - เดือนพฤษภาคม *
Cal. Central Valleys เดือนพฤษภาคม - เดือนมิถุนายน,
เดือนพฤศจิกายน *
N. Cal. Coast. Valleys เดือนกันยายน - เดือนสิงหาคม
* บางปีอาจตลอดทั้งปี
- Lisbon
เป็นพันธุ์การค้าที่สำคัญอีกพันธุ์หนึ่งของประเทศสหรัฐนิยมปลูกมากกว่าพันธุ์ยูริก้า มีถิ่นกำเนิดในประเทศโปรตุเกส แพร่กระจายพันธุ์
ไปยังอเมริกาในปี 1853 พันธุ์ลิสบอนมีความแข็งแรงและให้ผลดกกว่าจึงนิยมปลูกกันมากกว่า มีลักษณะต้นมีขนาดใหญ่ สูงถึง 30 ฟุตบนต้นตอ
แข็งแรงเจริญเติบโตได้ดี ตั้งตรง มีใบหนาแน่น มีหนามมากกว่ายูเรก้า ติดผลอยู่ภายในทรงพุ่ม ดอกที่เริ่มเกิดขึ้นจะมีสีม่วงเจือปนผลมีขนาด
กลางๆ รูปร่างผลคล้ายกับพันธุ์ยูเรก้า ผิวมีสีเหลืองเมื่อสุก เนื้อข้างในจะมีสีเหลืองอมเขียว ฉ่ำน้ำและมีรสชาติเปรี้ยวมาก ปอกเปลือกยาก จำนวน
เมล็ดมีน้อยมากขนแทบไม่มีเลยผลขนาดกลาง สามารถเก็บไว้บนต้นได้แต่จะสูญเสียความเปรี้ยว ดังนั้นจึงควรเก็บทันทีเมื่อสุก
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนกันยายน - เดือนสิงหาคม
S. Cal. Inland เดือนตุลาคม - เดือนธันวาคม,
เดือนพฤษภาคม - เดือนกรกฎาคม *
Cal & Ariz. Deserts เดือนกันยายน - เดือนตุลาคม,
เดือนเมษายน - เดือนมิถุนายน *
Cal. Central Valleys เดือนพฤษภาคม - เดือนกรกฎาคม,
เดือนตุลาคม - เดือนธันวาคม *
N. Cal. Coast. Valleys เดือนกันยายน - เดือนสิงหาคม
* บางปีอาจตลอดทั้งปี
- Ponderosa
มีลักษณะต้นมีขนาดเล็กจนถึงขนาดกลางๆ เจริญเติบโตได้ดี มีหนามมาก ให้ผลผลิตสูง ใบมีขนาดใหญ่ ดอกที่เริ่มเกิดขึ้นจะมีสีม่วงเจือปน
ไวต่ออากาศเย็นจัด ผลมีขนาดกลางค่อนข้างใหญ่จนถึงขนาดใหญ่ ผิวมีสีเหลือง เนื้อข้างในจะมีสีเขียวซีดอ่อน ฉ่ำน้ำและมีรสเปรี้ยว เปลือกล่อน
ออกได้ยากมาก มีเมล็ดจำนวนมาก เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนกันยายน - กลางเดือนสิงหาคม
S. Cal. Inland เดือนกันยายน - เดือนสิงหาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนกันยายน - เดือนสิงหาคม
Cal. Central Valleys เดือนกันยายน - เดือนสิงหาคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนกันยายน - เดือนสิงหาคม
- Improved Meyer
มีลักษณะต้นมีขนาดเล็กจนถึงขนาดกลางๆ เจริญเติบโตได้ดีพอสมควร ทรงพุ่มแผ่กว้าง แทบไม่มีหนาม แข็งแรงและให้ผลผลิตมาก ติดผล
ใกล้ภายในทรงพุ่ม ผลมีขนาดกลางๆผิวมีสีเหลืองส้มเมื่อสุก เนื้อข้างในมีสีเหลืองส้มอ่อน มีรสเปรี้ยว แต่หวานกว่ามะนาว มีน้ำมากเป็นพิเศษเปลือก
ล่อนออกได้ยากมาก จำนวนเมล็ดไม่แน่นอนตั้งแต่จำนวนเล็กน้อยจนถึงจำนวนมาก สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนกันยายน - เดือนสิงหาคม
S. Cal. Inland เดือนกันยายน - เดือนสิงหาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนกันยายน - เดือนตุลาคม ,
เดือนพฤษภาคม - เดือนกรกฎาคม *
Cal. Central Valleys เดือนกันยายน - เดือนสิงหาคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนกันยายน - เดือนสิงหาคม
* บางปีอาจตลอดทั้งปี
Grapefruit
ถิ่นกำเนิดของเกรพฟรุ๊ทยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด เนื่องจากเกรพฟรุ๊ทมความคล้ายคลึงกับส้มโอมาก ดังนั้นจึงเข้าใจว่าเกรพฟรุ๊ทเป็นลูก
ผสมตามธรรมชาติระหว่างส้มโอกับส้มเกลี้ยง หรือเป็นลูกผ่าเหล่าของส้มโอ ถิ่นกำเนิดอาจเป็นหมู่เกาะอินดีสตะวันตก เริ่มมีรายงานครั้งแรกที่เกาะ
บาร์บาโดสในปี 1750 และจาไมกาในปี 1789 ต่อมาแพร่กระจายเข้าไปยังสหรัฐอเมริกาที่รัฐฟลิรด้าและอริโซนา ปัจจุบันปลูกทั่วไปในประเทศเขต
ร้อน โดยใช้เป็นผลไม้รับประทานสด มีรสค่อนข้างขม ใช้แปรรูปเป็นผลไม้กระป๋องและน้ำส้ม เกรพฟรุ๊ทเป็นสินค้นส่งออกที่สำคัญของประเทศ
อิสราเอล สหภาพอัฟริกาใต้ หมู่เกาะอินดีสตะวันตก และบราซิล
เกรพฟรุ๊ทมีลักษณะผลคล้ายส้มโอมาก แต่มีขนาดเล็กกว่า จึงเรียกส้มโอเล็ก มีลำต้นแข็งแรง และมีทรงพุ่มขนาดใหญ่
- Marsh Seedless
เริ่มปลูกกันมากในมลรัฐฟลอริด้า ประมาณปี1860 เนื่องจากเป็นพันธุ์ที่ไม่มีเมล็ด จึงเป็นที่นิยมของผู้บริโภคมาก ลักษณะต้นมีขนาดสูงใหญ่
ลำต้นแข็งแรง ทรงพุ่มใหญ่แผ่กว้าง ใบมีสีเขียวเข้มเป็นมันวาว เจริญเติบโตได้ดีให้ผลผลิตสูง ติดผลจำนวนมากในกิ่ง ต้องการอากาศค่อนข้างร้อน
ผลมีขนาดกลาง กลม ไม่มีเมล็ด เปลือกบาง ผิวผลมีสีเหลืองซีดถึงเหลืองสว่าง ผิวเรียบเกลี้ยง เนื้อผลสีเหลืองอ่อน มีรสชาติดี ฉ่ำน้ำมาก ปอกเปลือกง่าย
เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนพฤษภาคม - เดือนพฤศจิกายน
S. Cal. Inland เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนกันยายน
Cal & Ariz. Deserts เดือนมกราคม - กลางเดือนพฤษภาคม
Cal. Central Valleys กลางเดือนมกราคม - เดือนมิถุนายน
N. Cal. Coast. Valleys เดือนเมษายน - กลางเดือนสิงหาคม
- Redblush
เป็นพันธุ์ที่ผ่าเหล่ามาจากส้มมาร์ชเมื่อปี 1929 มีลักษณะคล้ายกับส้มมาร์ชสีชมพู ต้นมีขนาดสูงใหญ่เหมือนมาร์ช แต่ผลจะมีสีชมพูเรื่อๆ ผลมี
ขนาดใหญ่ ผิวมีสีแดงเรื่อๆ เนื้อข้างในจะมีสีชมพูอ่อนภายใต้สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม มีรสชาติดี และมีน้ำมากเป็นพิเศษ เปลือกล่อนออกได้ง่าย
พอสมควร เมล็ดมีเพียงเล็กน้อยจนแทบไม่มีเลย เก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนพฤษภาคม - เดือนพฤศจิกายน
S. Cal. Inland เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนกันยายน
Cal & Ariz. Deserts เดือนมกราคม - กลางเดือนพฤษภาคม
Cal. Central Valleys กลางเดือนมกราคม - เดือนมิถุนายน
N. Cal. Coast. Valleys เดือนเมษายน - กลางเดือนสิงหาคม
- ดันแคน
เป็นพันธ์ที่เก่าแก่ที่สุดในมลรัฐฟลอริด้า เริ่มปลูกันอย่างแพร่หลายในปี 1892 ขนาดทรงพุ่มใหญ่แข็งแรง และแผ่กิ่งก้านสาขา ผลมีขนาดใหญ่
รูปร่างกลมแป้น รอบขั้วผลมีร่องเล็กๆสั้น แผ่เป็นรัศมี กลีบผลอัดกันแน่น เนื้อผลมีสีเหลืองอ่อนฉ่ำน้ำ มีรสชาติดีเยี่ยม เปลือกค่อนข้างหนา ผิวผลเ
รียบเกลี้ยง มีเมล็ดมาก และมีอายุการแก่ของผลเร็ว เหมาะสำหรับบรรจุกระป๋องเป็นกลีบๆ ไม่เหมาะสำหรับเป็นผลไม้รับประทานสด
- ไทรอัมพ์
เริ่มเป็นที่รู้จักกันในปี 1884 มลรัฐฟลอริด้า ต้นพันธุ์เดิมได้จากการเพาะเมล็ด เข้าใจว่าอาจเป็นลูกผสมระหว่างเกรพฟุ๊ทกับออเรนซ์ เนื้อผลจึง
ไม่มีรสขมดังเช่นเกรพฟุ๊ททั่วๆไป ลักษณะผลมีขนาดกลางถึงขนาดเล็ก ผลกลมแป้น มีเมล็ดมาก เปลือกผลบางมาก มีสีเหลืองอ่อน และผิวเรียบเกลี้ยง
เนื้อผลนุ่ม ฉ่ำน้ำมาก ไม่มีรสขม มีอายุการแก่ของผลเร็ว ลำต้นอ่อนแอกว่าพันธุ์อื่น แต่ให้ผลดก
Limes มีถิ่นกำเนิดอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย พม่า และไทย ตลอดจนถึงประเทศมาเลเซีย มีการนำเข้าไปยังประเทศในทวีปยุโรป และอเมริกา ปัจจุบันมีการปลูกแพร่หลายเป็นการค้าในเม็กซิโก หมู่เกาะอินดีสตะวันตก และอียิปต์ - Mexican
มีแหล่งปลูกดั้งเดิมในประเทศเม็กซิโกและนำเข้าไปปลูกในมลรัฐแคลิฟอร์เนียในปี 1882 เป็นมะนาวที่มีปลูกแพร่หลายมากที่สุดในประ
เทศเขตร้อน ใช้ในการทำอุตสาหกรรมน้ำมะนาวที่ใหญ่ที่สุดของโลก นอกจากนี้ยังมีคุณสมบัติพิเศษ คือ ใช้เป็นพืชตรวจหาเชื้อไวรัสบางชนิดได้
ต้นขนาดเล็ก มีลำต้นแข็งแรง หนามเล็กและสั้น ใบมีขนาดเล็ก พุ่มใบแน่นทึบมีใบแบบ lanceolate ดอกและตาดอกมีขนาดเล็ก สีม่วงอ่อน ออก
ดอกออกผลตลอดปี ผลมีขนาดเล็ก กลม ผิวมีสีค่อนข้างเขียวจนถึงสีเหลืองส้มเมื่อสุก เนื้อข้างในจะมีสีเหลือง ฉ่ำน้ำ มีรสเหรี้ยวมากและมีกลิ่นหอม
เปลือกล่อนออกได้ยากมาก มีเมล็ดมากมี 10 - 12 กลีบ และมีหลายคัพภะ ไม่ควรเก็บผลไว้บนต้นเพราะเมื่อสุกแก่แล้วผลจะร่วงหล่น
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนกรกฎาคม - เดือนธันวาคม
S. Cal. Inland เดือนกรกฎาคม - เดือนธันวาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนกรกฎาคม - เดือนตุลาคม
Cal. Central Valleys เดือนกรกฎาคม - เดือนพฤศจิกายน
N. Cal. Coast. Valleys เดือนสิงหาคม - เดือนธันวาคม
- Bearss
มีลักษณะต้นมีขนาดกลางๆ เจริญเติบโตได้ดี มีใบสีเขียวหนาแน่นมีทรงพุ่มกลม มีหนามบ้างแต่มีน้อยกว่าเม็กซิกันไลม์ ผลมีลักษณะคล้าย
กับพันธุ์ตาฮิติ มีขนาดเล็ก ผิวมีสีเหลืองซีดเมื่อสุก เนื้อข้างในจะมีสีเหลืองอมเขียว มีรสเปรี้ยว มีปริมาณน้ำมาก ปอกเปลือกยาก เมล็ดมีจำนวนเล็ก
น้อยจนแทบไม่มีเลย สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้ แต่อาจเกิดความเสียหายขึ้นบ้าง
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนสิงหาคม - เดือนมีนาคม *
S. Cal. Inland เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนมีนาคม,
เดือนมิถุนายน - เดือนสิงหาคม *
Cal & Ariz. Deserts เดือนมิถุนายน - เดือนกันยายน
Cal. Central Valleys เดือนมิถุนายน - เดือนมีนาคม *
N. Cal. Coast. Valleys เดือนสิงหาคม - เดือนมีนาคม *
* บางปีอาจตลอดทั้งปี
- Rangpur
มีลักษณะต้นมีขนาดกลางๆ ทรงพุ่มกลมแผ่กว้างและห้อยย้อยลง เจริญเติบโตได้ดีและให้ผลผลิตสูง กิ่งโค้งอ่อนและมีหนามเล็กน้อย ใบมี
ีสีเขียวด้าน ดอกและตาดอกเมื่อเจริญเติบโตในตอนแรกจะมีสีม่วงเจือปน สามารถทนอากาศหนาวเย็นได้ดีมาก ผลมีขนาดเล็กจนถึงขนาดกลางๆ
มีลักษณะกลม ผิวหลวมๆมีสีส้มอมแดง เนื้อข้างในจะมีสีส้ม นุ่ม ฉ่ำน้ำและมีรสเปรี้ยวมาก เปลือกล่อนออกได้ง่ายมาก เมล็ดมีจำนวนมาก เก็บผล
ไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนพฤศจิกายน - เดือนธันวาคม
S. Cal. Inland เดือนพฤศจิกายน - เดือนธันวาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนพฤศจิกายน - เดือนธันวาคม
Cal. Central Valleys เดือนพฤศจิกายน - เดือนธันวาคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนพฤศจิกายน - เดือนธันวาคม
- Tahiti
เป็นมะนาวที่ปลูกมากในรัฐแคลิฟอร์เนียและรัฐฟลอริด้าของสหรัฐอเมริกา ผลมีขนาดใหญ่ ค่อนข้างกลม ปลายปลมีนิบเปิ้ล เปลือกมีสีเขียว
เนื้อมีสีเขียว มี 10 กลีบ แกนผลเล็กและแข็ง เก็บเกี่ยวขณะที่เปลือกสีเขียวเข้ม มีกลิ่นและรสดี เป็นมะนาวไม่มีเมล็ดเพราะมีเซลล์สืบพันธุ์ทั้งสอง
เพศไม่สมบูรณ์ และมีสภาพเป็นพืชที่มีจำนวนโครโมโซม 3 ชุด (2n = 27) อ่อนแอต่อโรคแคงเกอร์แต่มีภูมิคุ้มกันโรคยอดเหี่ยว เป็นมะนาวที่ให้
ผลตลอดปี
Pummelos จัดเป็นกลุ่มที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในบรรดาพืชตระกูลส้มทั้งหมด มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนแถบอินเดียตะวันออก และมาเลเซีย แหล่งปลูกที่
สำคัญในปัจจุบัน ได้แก่ แถบประเทศจีนตอนใต้ ไทย เวียดนาม มาเลเซีย อินโดนีเซีย ไต้หวัน และญี่ปุ่น การแพร่กระจายพันธุ์ส้มโอพันธุ์ดียัง
มีไม่มาก เนื่องจากสภาพแวดล้อมบางแห่งไม่เหมาะกับการปลูก แหล่งปลูกส้มโอที่มีคุณภาพดีนั้นมีจำกัด และการขยายพันธุ์ส้มโอในเขตร้อนยัง
นิยมการตอนกิ่งกันอยู่
พันธุ์ส้มโอที่ปลูกเป็นการค้า ส่วนใหญ่มีต้นกำเนิดมาจากประเทศไทยแทบทั้งสิ้น ได้แก่ พันธุ์ขาวพวง ขาวแห้น พันธุ์การค้าของจีน ญี่หุ่น
และไต้หวัน ได้แก่ พันธุ์มาโท นอกจากจะใช้รับประทานผลสดแล้วยังใช้ทำแยมผิวส้มและเปลือกส้มโอเชื่อม
- Chandler
เป็นพันธุ์ที่ได้จากการผสมพันธุ์ในมหาวิทยาลัยมลรัฐแคลิฟอร์เนีย เมืองรีเวอไซด์ ในปี 1961 เป็นพันธุ์ที่มีต้นขนาดกลางๆ ทรงพุ่มแผ่ออก
เจริญเติบโตได้ดี ใบมีขนาดใหญ่และมีปีกกว้าง ดอกมีขนาดใหญ่และแข็ง ผลมีลักษณะกลมแป้น มีขนาดปานกลาง ผิวหนาปานกลาง ผิวมีสีเหลือง
ส่วนเนื้อข้างในมีสีชมพู เนื้อแน่น แต่อ่อนนุ่ม มีรสหวานอมเปรี้ยว ฉ่ำน้ำ เปลือกค่อนข้างหนาและติดแน่น เมล็ดมีจำนวนมาก มีอายุผลแก่ช้า
สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้แต่จะมีปริมาณลดน้อยลง และบางครั้งผลอาจร่วงหล่นหลังจากสุกแก่
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal กลางเดือนเมษายน - กลางเดือนสิงหาคม
S. Cal. Inland กลางเดือนมกราคม - กลางเดือนพฤษภาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม -กลางเดือนเมษายน
Cal. Central Valleys กลางเดือนมกราคม - เดือนพฤษภาคม
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนเมษายน - กลางเดือนสิงหาคม
- Reinking
มีลักษณะต้นมีขนาดใหญ่ แข็งแรงเจริญเติบโตได้ดี มีใบหนาแน่นกว่าแชนเลอร์ ผลมีขนาดใหญ่ ผิวเรียบ ผิวมีสีเหลืองส่วนเนื้อข้างใน
มีสีเหลืองซีด เนื้อแน่น อ่อนนุ่ม มีรสหวานอมเปรี้ยว มีน้ำมากพอสมควร เปลือกค่อนข้างติดแน่น เมล็ดมีจำนวนมาก ไม่ควรเก็บผลไว้บนต้น
เพราะผลจะหล่นจากต้นเมื่อหลังจากสุกแก่เต็มที่
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal กลางเดือนเมษายน - กลางเดือนสิงหาคม
S. Cal. Inland กลางเดือนมกราคม - กลางเดือนพฤษภาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนธันวาคม -กลางเดือนเมษายน
Cal. Central Valleys กลางเดือนมกราคม - กลางเดือนเมษายน
N. Cal. Coast. Valleys กลางเดือนเมษายน - กลางเดือนสิงหาคม
- ขาวแป้น
เป็นพันธุ์การค้าที่สำคัญพันธุ์หนึ่งของประเทศไทย มีถิ่นกำเนิดในแถบนครศรีชัย มีลักษณะผลคล้ายกับพันธุ์ขาวพวง ได้นำไปปลูกยัง
รัฐแคลิฟอร์เนีย ในปี 1930 มีลักษณะผลขนาดกลางถึงใหญ่ ผลกลมป้าน ด้านปลายผลบุ๋มลึก มีเมล็ดมาก เนื้อผลมีสีเหลืองมะนาวมี 12 - 15 กลีบ
ผนังกลีบมีสีขาว เปลือกผลมีสีขาว หนาและหยาบ แกนผลใหญ่และแข็ง มีถุงน้ำหวานใหญ่ มีรสหวาน รสชาติดี และมีปริมาณน้ำมาก อายุการเก็บ
เกี่ยวผลสั้น ทรงพุ่มต้นขนาดกลาง ใบค่อนข้างใหญ่ พุ่มหนาทึบ
- ขาวพวง
เป็นพันธุ์การค้าที่สำคัญอีกพันธุ์หนึ่งของประเทศไทย เป็นที่นิยมรับประทานกันมากที่เมืองรีเวอร์ไซด์ มลรัฐแคลิฟอร์เนีย มีลักษณะผลใหญ่
เป็นแบบ pyriform ขั้วผลอหลมและปลายผลบุ๋มลึก มีเมล็ดมากถ้าปล่อยให้มีการผสมเกสรตามธรรมชาติ เนื้อผลมีสีเหลืองมะนาว นิ่ม ผนังกลีบมีสีขาว
กุ้งมีสีเหลืองอมขาว เปลือกผลค่อนข้างหนา ผิวผลเรียบเกลี้ยง สีเขียวอมเหลือง มีจำนวนกลีบมากมาย และแยกหลุดจากกันได้ง่าย มีรสชาติดี อายุ
การเก็บเกี่ยวผลยาวกว่าพันธุ์อื่น เก็บผลแก่ไว้บนต้นได้นานโดไม่เสียหาย ลักษณะลำต้นและใบคล้ายพันธุ์ขาวแป้นมาก
- มาโท (มาโท บูนแทน)
มีถิ่นกำเนิดอยู่ทางประเทศจีนตอนใต้ และนำมาปลูกยังไต้หวันในปี 1700 ต่อมาได้นำไปทดลองปลูกในประเทศญี่ปุ่น ก็ให้ผลดี ปัจจุบัน
เป็นพันธุ์การค้าที่สำคัญในไต้หวัน ลักษณะผลใหญ่ เป็นแบบ pyriform มีเมล็ดมาก เนื้อมีสีเหลืองอ่อน มี 12 - 16 กลีบ เปลือกบาง เนื้อเหนียว
ไม่ค่อยฉ่ำน้ำ มีรสชาติหวานและอาจมีรสขมมบ้าง ทรงพุ่มต้นขนาดเล็ก ข้อและกิ่งสั้นหนา
- ไซมีสพิ้งค์ (สยาม)
เป็นพันธุ์ที่ประเทศสหรัฐอเมริกานำพันธุ์ไปจากประเทศไทย ในปี 1929 เนื้อมีรสชาติขมเล็กน้อย ผลมีขนาดใหญ่ ขั้วผลแหลมเล็กน้อย
ไม่ค่อยมีเมล็ด ผลแก่มีสีเหลืองอ่อน เปลือกค่อนข้างหนา เนื้อผลฉ่ำน้ำ มีอายุการแก่ผลช้า
Kumquat Hybrids - Limequat
มีลักษณะต้นเตี้ย สูงประมาณ 3 - 4 ฟุต มีการเจริญเติบโตแผ่ออกเป็นมุม ใบมีขนาดเล็กมนปลายแหลม ให้ผลผลิตสูงมาก ทนอากาศหนาว
เย็นได้ดีมากเมื่อเปรียบเทียบกับต้นพ่อต้นแม่ ผลมีลักษณะรูปทรงเป็นรูปไข่มีขนาดเล็กกว่า 'Mexican' lime ผลมีสีเหลือง มีน้ำน้อยมาก มีกลิ่นหอม
ของมะนาว เปลือกบางปอกยาก มีเมล็ดเล็กน้อยจนถึงมาก สามารถเก็บไว้บนต้นได้หลายเดือนโดยไม่เสียรสชาติ
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนธันวาคม - เดือนกรกฎาคม
S. Cal. Inland กลางเดือนพฤศจิกายน - เดือนกรกฎาคม
Cal & Ariz. Deserts กลางเดือนพฤศจิกายน - กลางเดือนกรกฎาคม
Cal. Central Valleys กลางเดือนพฤศจิกายน - เดือนกรกฎาคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนธันวาคม - เดือนกรกฎาคม
- Orangequat
มีลักษณะต้นมีขนาดเล็ก ทรงพุ่มแน่นแผ่ออก มีใบสีเขียวเข้ม ผลมีขนาดเล็กแต่ก็มีขนาดใหญ่กว่า Kumquat มีลักษณะกลมรี มีส่วนคอ ผล
มีสีส้มอมแดง มีเปลือกหนา ค่อนข้างเป็นรูพรุนคล้ายฟองน้ำ เปลือกมีรสหวาน ส่วนเนื้อจะมีรสเปรี้ยวเล็กน้อย และ มีน้ำมาก มีเมล็ดเพียงเล็กน้อย
สามารถเก็บไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนธันวาคม - เดือนกันยายน
S. Cal. Inland เดือนธันวาคม - เดือนกรกฎาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนพฤศจิกายน - เดือนมีนาคม
Cal. Central Valleys เดือนพฤศจิกายน - เดือนสิงหาคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนธันวาคม - เดือนกันยายน
- Calamondin
ต้นมีลักษณะโครงสร้างดี สวยงาม ลำต้นเจริญเติบโตตั้งตรง กิ่งแขนงมีรูปร่างลักษณะที่ดี ส่วนใหญ่จะไม่ค่อยมีหนาม ใบมีขนาดเล็กลักษณะ
กว้างกลมรี มีลักษณะเหมือนใบของ mandarin ให้ผลผลิตสูงมากและทนอากาศเย็นได้ดี ผลมีขนาดเล็กส่วนใหญ่จะมีลักษณะกลม ผิวมีสีส้มอมแดง
ส่วนเนื้อภายในมีสีส้ม เนื้ออ่อนนุ่ม มีรสเปรี้ยว และ มีน้ำมาก สามารถนำน้ำนั้นมาผสมกับน้ำตาลทำเป็นเครื่องดื่มได้ดี เปลือกเรียบบางสามารถแยก
ออกได้ง่ายเมื่อผลสุกแก่เต็มที่มีเมล็ดเพียงเล็กน้อย สามารเก็บไว้บนต้นได้นานแทบจะตลอดทั้งปีโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนธันวาคม - เดือนกันยายน
S. Cal. Inland เดือนธันวาคม - เดือนกรกฎาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนพฤศจิกายน - เดือนมีนาคม
Cal. Central Valleys เดือนพฤศจิกายน - เดือนสิงหาคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนธันวาคม - เดือนกันยายน
- Citrangequat
ต้นมีลักษณะตั้งตรง กะทัดรัด เจริญเติบโตดีพอสมควร ไม่ค่อยมีหนาม ให้ผลผลิตสูงมาก และ ทนอากาศเย็นได้ ผลมีขนาดเล็กมีลักษณะกลม
รีรูปไข่ และ ส่วนใหญ่จะมีคอ ผลมีสีส้มอมแดง มีรสเปรี้ยวจัดเปลือกแน่นปอกยาก มีเมล็ดเพียงเล็กน้อยจนแทบไม่มีเลย สามารเก็บไว้บนต้นโดย
ไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal เดือนธันวาคม - เดือนกันยายน
S. Cal. Inland เดือนธันวาคม - เดือนกรกฎาคม
Cal & Ariz. Deserts เดือนพฤศจิกายน - เดือนมีนาคม
Cal. Central Valleys เดือนพฤศจิกายน - เดือนสิงหาคม
N. Cal. Coast. Valleys เดือนธันวาคม - เดือนกันยายน
Citron ซิตรอนมีถิ่นกำเนิดในอินเดียและแพร่กระจายไปยังกรีซ และอิตาลี และมีรายงานว่าเป็นส้มชนิดแรกที่มีการปลูกเป็นสวน ปัจจุบันมีปลูก ในประเทศเขตร้อน แต่ไม่มีความสำคัญ การปลูกเป็นการค้ามีเฉพาะในประเทศอิตาลี กรีก และคอร์สิกา ใช้เป็นสมุนไพรสำหรับประกอบยารักษา โรค มีลักษณะทรงต้นขนาดเล็ก มีอายุสั้น ไม่ทนต่ออากาศที่เย็น จัดเป็นพืชจำพวกไม้เนื้ออ่อน มีหนามมาก เปลือกเป็นสีเทา ขนาดใบใหญ่แบน ขอบใบหยัก ก้านใบสั้น ไม่มีหูใบ ดอกมีขนาดใหญ่มีสีม่วงประ อัตราของดอกตัวผู้จะค่อนข้างสูง ให้ผลดกมาก ผลมีขนาดใหญ่ถึงใหญ่มาก ทรงผล ยาวรีแบบ oblong คล้ายพวกมะละกอ ส่วนของก้านเกสรตัวเมียจะติดบนผลอยู่จนผลแก่ ผิวผลสีเหลือง ชั้นที่เชื่อมระหว่างผิวกับเนื้อส้มมีลักษณะ หนามาก และติดผิวแน่นมากจนไม่สามารถแยกออกได้ ถุงน้ำหวานมีจำนวนน้อย รสชาติของผลเปรี้ยว มีเมล็ดมาก มีประโยชน์ในการทำแช่อิ่ม ทำขนม ลูกกวาด ใช้ในพิธีทางศาสนา และที่สำคัญคือใช้ตรวจสอบโรคไวรัสบางชนิดได้ อาทิเช่นพันธุ์อีทร็อก พันธุ์ที่ปลูกในประเทศไทยเชื่อว่ามา พร้อมกับชาวเขาประเทศจีน มีปลูกกระจากตามหมู่บ้านของชาวเขาต่างๆ ซึ่งเรียกชื่อกันแตกต่างออกไป เช่น ภาษาจีนฮ่อ เรียกว่า เซียนหยิน ภาษาแม้ว เรียกว่า ชาเย็ง และในภาคกลาง เรียกว่า ส้มมะละกอ หรือ ส้มมะนาว ฉะนั้นจึงไม่มีชื่อที่แน่นอน อีกชนิดหนึ่งของซิตรอน คือ ส้มมือ - Etrog
ต้นกำเนิดและแหล่งปลูกดั้งเดิมอยู่ในแถบตะวันออกกลาง ได้แก่ ประเทศอิสราเอล ปาเลสไตน์ ต่อมาจึงได้แพร่กระจายพันธุ์ไปยังยุโรป
และอเมริกา เมล็ดมีคุณสมบัติให้ต้นกล้าเพียง 1 ต้น/เมล็ด ต้นเจริญเติบโตดีพอสมควร มีวงจรชีวิตสั้นกว่าไม้จำพวกส้ม มะนาวอื่นๆ มีใบขนาดใหญ
่ที่มีลักษณะคล้ายหนัง ป้อม ปลายใบแหลม ยอดอ่อนและดอกมีสีม่วงอ่อน ไวต่ออากาศเย็น ผลมีขนาดใหญ่มีลักษณะยาวรี ผิวมีลักษณะนูนเป็นสัน
ผลมีสีเหลือง ปอกเปลือกยากมาก ผิวมีกลิ่นหอมมาก ผลมีเนื้ออยู่เพียงเล็กน้อย และ มีน้ำน้อย แต่มีรสเปรี้ยว มีเมล็ดจำนวนมาก สามารถเก็บผลไว้
บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal harvest concentrated in fall but is
S. Cal. Inland generally everbearing in all areas
Cal & Ariz. Deserts (เก็บเกี่ยวเมื่อร่วงจากต้น)
Cal. Central Valleys
N. Cal. Coast. Valleys
- Fingered Citron
มีลักษณะการเจริญแผ่เป็นพุ่มเตี้ย เจริญเติบโตได้ดีพอสมควร ใบมีขนาดใหญ่กลมมนและมีลักษณะคล้ายหนัง ไวต่ออากาศเย็นจัด ผล
สีเหลืองมีขนาดปานกลาง มีรอยแยกซึ่งทำให้มีลักษณะคล้ายนิ้วมือหลายๆนิ้ว ผลมีกลิ่นหอม แต่มีเนื้ออยู่เพียงเล็กน้อย ปอกเปลือกยากมาก และ
มีเมล็ดจำนวนมาก สามารถเก็บผลไว้บนต้นได้นานโดยไม่เสียคุณภาพผล
แหล่งปลูก ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
S. Cal. Coastal harvest concentrated in fall but is
S. Cal. Inland generally everbearing in all areas
Cal & Ariz. Deserts (เก็บเกี่ยวเมื่อร่วงจากต้น)
Cal. Central Valleys
N. Cal. Coast. Valleys
- ไดอะแมนเต้
เป็นพันธุ์ที่มีปลูกทั่วๆไปในประเทศอิตาลี และนำมาปลูกยังประเทศสหรัฐอเมริกาในปี 1898
- คิวแบน
มีถิ่นกำเนิดดั้งเดิมอยู่ในประเทศคิวบา ลักษณะผลโดยทั่วไปคล้ายส้มโอ จึงได้เรียก Cuban Shaddock นิยมใช้ทำต้นตอ ผลขนาดใหญ่ กลม
ขั้วและไหล่ผลบุ๋มลึก ปลายผลบุ๋มเล็กน้อยบางครั้งแบนราบมีเมล็ดมาก เปลือกหนา ฟ่าม สีเปลือกเหลืองมะนาว ให้ผลดก พุ่มใบหนา ใบมีขนาดใหญ่
เป็นแบบรูปไข่และปลายเรียว
พันธุ์ส้มที่ปลูกในประเทศไทย
1. ส้มเกลี้ยง
จัดอยู่ในกลุ่มสวีทออเรนซ์ มีถิ่นกำเนิดบริเวณประเทศจีน ได้แพร่กระจายไปยังสหรัฐอเมริกา เม็กซิโก ยุโรปและหมู่เกาะอินดีสตะวันตก
สามารถปลูกได้ทั่วไปในพื้นที่เขตร้อยและกึ่งร้อน ในบริเวณทีมีระดับน้ำความสูงจากน้ำทะเลไม่มากนัก และสภพภูมิอากาศมีความชื้นไม่สูงมาก
เช่นกัน ประเทศปลูกครั้งแรกที่ อ.เถิน จ.ลำปาง ต่อมาก็มีการปลูกในบริเวณภาคกลาง เช่น ที่บางขุนนนท์ และเรื่อยไปที่สามพราน นครปฐม เป็น
ไม้ผลยืนต้นขนาดเล็กทรงพุ่มมีลักษณะกลมและแน่น กิ่งก้านแตกใกล้กับส่วนโคนต้น กิ่งอ่อนมีสีเขียวเข้มผิวของกิ่งแก่มีร่องละเอียด มีหนาม ใบ
มีลักษณะรูปไข่ค่อนข้างยาว ส่วนปลายและฐานใบมน บริเวณปลายใบสุดมีลักษณะเว้าเข้าเล็กน้อย ผิวใบด้านบนมีสีเขียวเข้ม และมีต่อมน้ำมัน
สีเหลืองอ่อน ด้านท้องใบมีสีเขียวอ่อนและมีต่อมน้ำมันสีเขียวเข้ม ผิวใบไม่เรียบ ก้านใบสั้น มีปีกขนาดแคบค่อนข้างยาว ดอกมีสีขาวไปจนถึง
สีเหลืองอ่อน มีขนาดผลโต รูปไข่ หรือกลมแบน เส้นผ่าศูนย์กลางผลประมาณ 4 - 9 ซม. ผลมีสีเขียวปรือสีเหลืองส้ม เปลือกค่อนข้างหนา นิ่มและ
แน่น ผิวเปลือกเรียบ มี 8 - 13 กลีบ ผนังกลีบมีสีขาว เหนียงติดกันแน่น เนื้อผลมีสีส้มอมเหลือง สีเหลืองหรืออาจเป็นสีแดง ฉ่ำน้ำ มีรสหวาน หรือ
หวานอมเปรี้ยวและมีกลิ่นหอม จำนวนเมล็ดไม่แน่นอน เมล็ดมีลักษณะแบน สีเทาอ่อนหรือสีขาว ปัจจุบันส้มเกลี้ยงที่ปลูกในเมืองไทยมี 2 พันธุ์ คือ
1.1 ส้มเกลี้ยงชนิดผลใหญ่ มีขนาดผลโต ทรงกลม เส้นผ่าศูนย์กลางผล ประมาณ 7.6 ซม. มีตุ่มน้ำมันเด่นชัด ใหญ่กว่าส้มเกลี้ยงชนิดผลเล็ก
ผิวผลสีเขียวถึงสีเขียวอมเหลือง และสีเหลืองจัดกว่าส้มเกลี้ยงชนิดผลเล็ก เปลือกหนากว่าและเหนียว ลอกออกจากเนื้อผลได้ไม่ยาก ผนัง
กลีบบาง แยกออกจากเนื้อได้ยาก เนื้อผลฉ่ำน้ำ เนื้อผลมีสีขาวอมเหลือง ถุงน้ำหวานขนาดเล็กและเกาะตัวกันไม่แน่น รสชาติเปรี้ยวอมหวาน ชัน
กระด้าง ไม่มีรก (placenta) มีเมล็ดเล็ก ลักษณะเมล็ดค่อนข้างแบนคล้ายเมล็ดส้มโอ
1.2 ส้มเกลี้ยงชนิดผลเล็ก รูปร่างผลทรงกลม มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางผลประมาณ 7 - 7.5 ซม. ผิวเปลือกเรียบ มีตุ่มน้ำมันไม่เด่นชัด ผิวผล
สีเขียวถึงเขียวอมเหลืองเปลือกค่อนข้างหนาและเหนียว สามารถลอกเปลือกออกไม่ยากนัก ผนังกลีบแบ่งแยกออกจากกันค่อนข้างยาก ถุงน้ำหวาน
มีขนาดเล็กและอวบน้ำ เกาะตัวกันไม่แน่น เนื้อผลมีสีเหลืองอ่อน รสชาติหวานอมเปรี้ยว เมล็ดใหญ่กว่าส้มเขียวหวาน เปลือกหุ้มเมล็ดไม่ย่น
2. ส้มตรา
จัดอยู่ในกลุ่มสวีทออเรนซ์ ในประเทศไทย เรียก ส้มเช้ง มีทรงผลลักษณะกลมสูง ฐานผลเว้าเล็กน้อย ปลายผลแบนราบ บางพันธุ์มีรอย
เป็นวงกลมติดอยู่ มีร่องหรือสาแหรกจากขั้วผลจนถึงปลายผล ผิวผลขรุขระ มีตุ่มน้ำมันขนาดเล็ก ละเอียดมองไม่เด่นชัด ผิวผลมีสีเขียวอมเหลือง
เปลือกค่อนข้างหนา เหนียว และแข็งกว่าเปลือกส้มเกลี้ยง เปลือกลอกออกจากเนื้อได้ง่าย ถุงน้ำหวานมีขนาดเล็ก อวบน้ำ เนื้อผลแน่น เนื้อผล
มีสีเหลืองอ่อนคล้ายส้มเกลี้ยง รสชาติหวานสนิมไม่เปรี้ยว ชันเหนียว มีเมล็ดน้อยหรือไม่มีเลย เมล็ดมีขนาดเล็ก บาง แบนลีบ เมล็ดที่สมบูรณ์จะ
มีรูปทรงยาว
ส้มเช้งหรือส้มตรา ในประเทศไทยที่ปลูกกันมี 2 พันธุ์ คือ
2.1 เม้งลิ้วเช้ง ลักษณะพิเศษ คือ มีตราวงกลมที่ปลายผล ผิวผลเป็นสาแหรก หรือเป็นริ้ว มีแหล่งปลูกที่จังหวัดนครปฐม สมุทรสาคร และราชบุรี
2.2 ส้มเช้ง ลักษณะพิเศษ คือ ผิวผลเรียบ ไม่มีสาแหรก และมีตราวงกลมที่ปลายผล
2. ส้มเขียวหวาน
ถิ่นดั้งเดิมของส้มเขียวหวานอยู่ในประเทศจีน มีการปลูกกันมานานในประเทศจีนและญี่ปุ่น ส้มเขียวหวานจัดอยู่ในกลุ่มแมนดาริน เป็น
พวกแทนเจอรีน จัดเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ทรงต้นสูงประมาณ 2 - 8 เมตร ทรงพุ่มมีลักษณะแน่นทึบ ลำต้นไม่มีหนาม กิ่งแก่มีสีเขียวเข้ม ไม่มีขน มี
รอยแผลเป็นของใบ และมีต่อมน้ำมันกระจายอยู่ทั่วไป ใบมีขนาดเล็กรูปร่างรูปไข่ค่อนข้างยาว รูปโล่ห์หรือรูปหอก ปลายและฐานใบมีลักษณะมน
ส่วนปลายสุดของใบมีรอยเว้าเข้า ผิวท้องใบมีสีเขียวอมเหลือง ผิวหลังใบเป็นมันสีเขียวเข้ม ตัวใบมีกลิ่น ก้านใบมีปีกแคบหรือไม่มีปีก ดอกมีขนาด
เล็ก มีสีขาวและมีต่อมน้ำมันกระจายอยู่ ผลมีรูปร่างกลมแป้น ด้านปลายผลราบหรือเว้าเป็นแอ่งตื้นๆ ฐานผลส่วนใหญ่มนบางสายพันธุ์มีจุกขนาดเล็ก
และเตี้ย ผิวเปลือกเรียบมีสีเขียว เขียวอมเหลือง หรือส้มอมเหลือง จนถึงแดงอมส้ม ส้มเขียวหวานที่ปลูกในเขตอากาศเย็นจะมีผิวผลสีเหลืองส้ม
ผิวเปลือกมีต่อมน้ำมันอยู่ภายใน เปลือกบาง ปอกง่าย มีกลิ่นหอมแรง ในหนึ่งผลมี 10 - 15 กลีบ แต่ละกลีบมีผนังบาง มีรกน้อย ชันนิ่ม เนื้อมีสีส้ม
มีน้ำมากและมีรสหวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย ขนาดผลแตกต่างกัน ตั้งแต่เส้นผ่าศูนย์กลาง 5 - 8 ซม. และยาว 4 - 7 ซม. ติดผลในลักษณะหัวห้อยลง
เมล็ดมีรูปร่างรูปไข่หัวกลับ จำนวนเมล็ดมีมากน้อยแตกต่างกันในแต่ละกลีบ จากหนึ่งเมล็ดสามารถเพาะได้ต้นกล้าจำนวนมากมาย
สำหรับประวัติการปลูกส้มเขียวหวานในประเทศไทยนั้นเชื่อกันว่านำพันธุ์มาจากประเทศจีนนานกว่า 100 ปีมาแล้ว แต่ดั้งเดิมปลูกจาก
เมล็ด ต่อมากลายพันธุ์ไปเป็น 6 สายพันธุ์ ได้แก่ พันธุ์ส้มเขียวหวาน เทพรส ชานนิ่ม หัวจุก บางมด และพันธุ์แดงหวาน จนในปัจจุบันเหลือแต่
พันธุ์บางมดพันธุ์เดียวเท่านั้น เนื่องจากพันธุ์อื่นไม่นิยมปลูกและบริโภค
สำหรับพันธุ์บางมดเริ่มปลูกเป็นการค้าเมื่อประมาณ 70 ปีมาแล้วในเขต ต.บางมด อ.บางขุนเทียน และได้แพร่กระจายต่อไปยังจังหวัด
ใกล้เคียง ได้แก่ จังหวัดนครปฐม สมุทรสาคร สมุทรสงคราม ราชบุรี ต่อมาได้เกิดโรคระบาดในเขตแหล่งปลูกส้มเขียวหวาน ได้แก่ โรครากเน่า
ที่เกิดจากเชื้อไฟทอฟธอรา ซึ่งระบาดทางดินหุ้มกิ่งตอน โรคลำต้นโทรมที่เกิดจากเชื้อไวรัสทริสเตซ่า และโรคกรีนนิ่งที่เกิดจากเชื้อมายโคพลาสมา
ทำให้เกษตรกรผู้ประกอบการต้องล้มเลิกกิจการไปหลายสวน แต่เนื่องจากราคาผลผลิตในระยะหลังนี้ยังสูงอยู่ จึงยังคงมีเกษตรกรบางรายที่เสี่ยง
ทำสวนส้มอยู่
ในปัจจุบันพันธุ์ส้มเขียวหวานที่ปลูกเป็นการค้าในประเทศไทย ได้แก่
3.1 ส้มบางมด หรือบางล่าง มีลักษณะเปลือกบาง แหล่งปลูกอยู่ในเขตอำเภอบางขุนเทียน
3.2 ส้มบางบน มีลักษณะเปลือกผลหนา แหล่งปลูกอยู่ที่ตำบลบางขุนนนท์ ที่อำเภอรังสิต ที่จังหวัดแพร่และเชียงใหม่
3.3 ส้มแหลมทอง หรือแสงทอง มีขนาดผลใหญ่ แหล่งปลูกอยู่ที่จังหวัดราชบุรี แหล่งปลูกเดิมอยู่ที่จังหวัดสมุทรสาคร
3.4 ส้มฟรีม๊องท์ เป็นลูกผสมจากส้มพันธุ์คลีเมนไทน์กับส้มพันธุ์พองแกน นำพันธุ์จากประเทศสหรัฐอเมริกาเข้ามาทดลองปลูก เนื่องจากส้ม
พันธุ์นี้สามารถปรับตัวได้ดีในสภาพอากาศทางภาคเหนือของประเทศไทย จึงยังคงมีเกษตรกรปลูกกันอยู่จนถึงปัจจุบัน ส้มฟรีม๊องท์เมื่อเจริญเต็ม
ที่แล้วจะได้พุ่มในลักษณะเป็นทรงสูง ใบมีสีเขียวเข้ม ให้ผลที่มีขนาดโตใกล้เคียงกับผลส้มเขียวหวาน เปลือกหนาและเหนียว ผิวขรุขระ เนื้อผลค่อน
ข้างแน่นทำให้สามาถเก็บผลไว้ได้นานหลังจากที่ได้เก็บเกี่ยวจากต้นแล้ว เป็นส้มที่มีรสจัด มีรสหวานอมเปรี้ยวโดยออกเปรี้ยวมากกว่า มีกลิ่นหอม
ชวนรับประทาน
3.5 ส้มโชกุน หรือเพชรยะลา เป็นส้มที่ปลูกจากเมล็ดทางภาคใต้ของประเทศไทย เกษตรกรผู้ปลูกกล่าวว่าได้นำมาจากประเทศจีน มีขนาด
ผลใหญ่กว่าส้มเขียวหวานพันธุ์บางมดเล็กน้อย ลักษณะพิเศษ คือ มีคุณภาพดีเยี่ยม ชันนิ่ม ปริมาณกรดและน้ำตาลสูงทำให้มีเปอร์เซ็นต์น้ำส้มสูง
สีเนื้อเป็นสีส้มจัด เป็นที่นิยมบริโภคกันมากในปัจจุบัน
4. ส้มจุก
เป็นส้มที่จัดอยู่ในกลุ่มแมนดารินเป็นพันธุ์พื้นเมืองทางภาคใต้ของประเทศไทย โดยปลูกกันทั่วไปทางภาคใต้ตอนล่าง จัดว่าเป็นไม้ผล
เศรษฐกิจในระดับท้องถิ่นอีกพันธุ์หนึ่ง ในปัจจุบันเกษตรกรผู้ปลูกส้มจุกประสบปัญหาโรคลำต้นโทรม จึงไม่ค่อยเพิ่มพื้นที่ปลูกมากนัก เมื่อเทียบ
กับส้มโชกุนที่มีราคาจำหน่ายสูง ยังไม่ปรากฏว่ามีปัญหาเรื่องโรคระบาดใหญ่
ลักษณะผลส้มจุกมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางผล 6.5 - 7 ซม. น้ำหนักผล 145 - 190 กรัม เนื้อผลมีปริมาณน้ำตาล 8% เปลือกผลหนา 0.3 - 0.4 ซม.
ผิวผลขรุขระ ผลที่สุกแก่มีการเปลี่ยนสีผิวเล็กน้อยเท่านั้น มีตุ่มน้ำมันใหญ่และถี่ ฐานผลมีคอสูง ซึ่งเป็นลักษณะพิเศษประจำพันธุ์นี้ จึงเรียกชื่อตาม
ลักษณะผลว่า ส้มจุก ปลายผลราบหรือเว้าเล็กน้อย เปลือกผลล่อน ปอกง่าย กลีบผลแยกออกจากันได้ง่าย ไม่มีแกนผล มีกลีบผลประมาณ 11 กลีบ
ผนังกลีบหนาและเหนียว ชันเหนียว ถุงน้ำหวานค่อนข้างยาว ฉ่ำน้ำ เนื้อผลมีสีเหลืองอ่อนและใส มีรสหวานอมเปรี้ยว โดยเฉพาะถ้าเก็บผลก่อน
ถึงระยะสุกแก่ผลจะเปรี้ยวมาก มีเมล็ดน้อย ประมาณ 4 - 5 เมล็ดต่อผล
5. ส้มแก้ว
จัดเป็นส้มกลุ่มแมนดาริน เป็นส้มพันธุ์พื้นเมืองทางภาคเหนือของประเทศไทย เป็นไม้ผลเขตกึ่งเมืองร้อน เป็นไม้พุ่มยืนต้นขนาดกลางมี
ความสูงประมาณ 6 - 8 เมตร ทรงต้นโปร่ง กิ่งก้านมีขนาดเล็ก ให้ผลค่อนข้างดก ผลมีลักษณะทั่วไปคล้ายกับส้มเขียวหวานที่ปลูกกันในประเทศไทย
แต่ขนาดผลใหญ่กว่ามาก มีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 9 - 10 ซม. สูงประมาณ 7 - 8 ซม. ผลกลมแป้น ไม่มีจุกและจีบ ก้นผลเว้าเล็กน้อย ผิวผลค่อน
ข้างเรียบ มีสีเหลืองส้ม ต่อมน้ำมันที่เปลือกผลมีขนาดเล็กละเอียดอยู่ชิดกัน โดยมีรูเล็กๆตื้นๆ อยู่ห่างกันพอประมาณทั่วผิวส้ม เปลือกผลมีลักษณะค่อน
ข้างบาง แต่หนากว่าเปลือกผลส้มเขียวหวานเล็กน้อย และล่อนปอกง่าย มีประมาณ 10 - 11 กลีบ มีรกมากและขนาดใหญ่ ทั้งยังสามารถดึงรกออกจาก
กลีบได้ง่ายด้วย แต่ละกลีบแยกออกจากกันได้ง่าย มีผนังกลีบบางแต่เหนียว ชันนิ่ม กุ้งมีขนาดใหญ่ ฉ่ำน้ำ สีส้ม มีรสหวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย มีเมล็ด
น้อย ขนาดของเมล็ดค่อนข้างใหญ่ ยาว และหนา มีกลิ่นหอมคล้ายส้มจุก
6. ส้มโอ
เป็นส้มอีกกลุ่มหนึ่งที่มีความสำคัญและเป็นพืชเศรษฐกิจของประเทศไทยในปัจจุบัน ส้มโอมีลักษณะเด่น คือ ผลใหญ่ ปลูกง่าย ดูแลรักษาง่าย
กว่าส้มพันธุ์อื่น นอกจากนี้ยังเก็บรักษาได้นานเพราะมีเปลือกหนา ในประเทศไทยเองก็เป็นถิ่นกำเนิดของส้มโอบางพันธุ์ เราจึงคุ้นเคยและปลูกมา
นาน แหล่งปลูกส้มโอที่ใหญ่ที่สุดอยู่ที่ อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม, อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร, อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม
และอำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี
การจำแนกพันธุ์ส้มโอตามลักษณะสีเนื้อผล มี 4 ชนิด คือ
1. สีครีมอ่อน ได้แก่ พันธุ์พวงขาว ขุนนนท์ ขาวจีบ ขาวใหญ่
2. สีครีมแก่ ได้แก่ พันธุ์ขาวแป้น
3. สีชมพูอ่อน ได้แก่ พันธุ์ขาวทองดี ขาวน้ำผึ้ง มรกต ขาวพ้อม
4. สีชมพูแก่ ได้แก่ พันธุ์แดงทับทิม
ในปัจจุบันมีพันธุ์ส้มโอที่ปลูกเป็นพันธุ์การค้าหลัก 6 พันธุ์ ได้แก่
6.1 พันธุ์ขาวแป้น ลักษณะลำต้นเป็นพุ่มเตี้ยแจ้ ไม่สูงชะลูดเหมือนส้มอื่นๆ ส่วนของใบจะบาง ขนาดผลโตปานกลาง เส้นผ่าศูนย์กลางบริเวณ
กลางผลประมาณ 12 - 15 ซม. สูงประมาณ 10 - 12 ซม. ผลมีรูปร่างกลม แป้น แต่ไม่แป้นเท่าพันธุ์ทองดี ไม่มีจุกและจีบ ผลด้านฐานมีลักษณะมนราบ
ด้านปลายผลแบนเว้าเล็กน้อย โดยปกติแล้วสีผลจะค่อนข้างเขียว แต่ถ้าห่อผลก็จะได้ผลสีอมเหลืองสวยงามมาก ลักษณะของเปลือกจะเรียบและหนา
ติดแน่นกับเนื้อผลทำให้แกะออกได้ค่อนข้างยาก เปลือกชั้นกลางมีสีขาว กลีบผลมีประมาณ 13 กลีบต่อผล ผนังกลีบมีสีขาว หนาและเหนียว ถุงน้ำหวาน
ฉ่ำน้ำและร่วน แยกออกจากนได้ง่าย เนื้อผลมีสีเหลืองอมขาว มีรสชาติหวานอมเปรี้ยวปนขมเล็กน้อย จำนวนเมล็ดน้อยและมีลักษณะลีบ บาง
ทีอาจไม่มีเมล็ดเลย
6.2 พันธุ์ขาวพวง มีใบรูปร่างยาวรี ลักษณะมน เป็นมัน และหนา มีสีเขียว มีขนาดผลปานกลาง เส้นผ่าศูนย์กลางผลประมาณ 13 ซม. รูปร่าง
ผลทรงกลมสูง มีจีบที่จุกบ้างเล็กน้อย ด้านปลายผลราบถึงเว้าเล็กน้อย จุกมีขนาดประมาณ 1.5 - 2 ซม. ผิวผลเรียบ มีสีเขียวอมเหลือง กลีบผลมี
ประมาณ 11 - 13 กลีบต่อผล แยกออกจากกันได้ง่าย เนื้อผลมีสีขาวอมเหลือง มีถุงน้ำหวานขนาดใหญ่ ฉ่ำน้ำ มีรสชาติดี หวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย
เมล็ดน้อยจนถึงไม่มีเมล็ด
6.3 พันธุ์ขาวทองดี หรือที่แต่เดิมเรียกส้มสีปูน อันเนื่องจากลักษณะของเปลือกในและเนื้อที่มีสีแดงคล้ายปูน มีผลขนาดปานกลาง เส้นผ่า
ศูนย์กลางผลประมาณ 15 ซม. รูปร่างผลทรงกลมแป้น ผิวผลเรียบ มีขนเล็กน้อย ด้านปลายผลราบ เปลือกผลชั้นกลางมีสีชมพูอ่อน เปลือกหนา 1.2 ซม.
จำนวนกลีบผลมีประมาณ 16 กลีบต่อผล ผนังกลีบมีสีชมพูอ่อน ถุงน้ำหวานนิ่ม ฉ่ำน้ำ มีสีชมพูเรื่อๆ มีรสหวาน ไม่มีรสเปรี้ยวเลย เมล็ดมากและขนาด
เมล็ดเล็ก
6.4 พันธุ์บางขุนนนท์ รูปร่างผลเป็นแบบทรงกลม ผลมีขนาดเล็ก เส้นผ่าศูนย์กลางผลประมาณ 13 ซม. โคนผลไม่มีจุกหรือจีบ ผิวผลสีเหลืองอ่อน
เปลือกหนา มีประมาณ 12 กลีบต่อผล ผนังกลีบมีสีขาว เนื้อผลมีสีเหลืองอมขาวหรือสีเนื้อ รสชาติหวานปานกลาง มีเมล็ดมาก
6.5 พันธุ์ขาวใหญ่ รูปร่างผลทรงกลมสูง ไม่มีจุก ผลมีขนาดใหญ่ มีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 14 - 15 ซม. จำนวนกลีบผลมีประมาณ 14 กลีบ
ต่อผล เปลือกหนาปานกลาง เนื้อผลมีสีขาวอมเหลือง ผนังกลีบมีสีขาว มีเมล็ดมาก รสชาติหวานปานกลาง
6.6 พันธุ์ขาวหอม รูปร่างผลทรงกลม ไม่มีจุก ขนาดผลปานกลาง ปลายผลเรียบ ผิวผลสีเขียวอมเหลือง เรียบไม่ขรุขระ เปลือกผลบาง สีขาว มี
จำนวนกลีบผลประมาณ 13 กลีบต่อผล ถุงน้ำหวานมีสีขาวอมเหลือง มีขนาดเล็ก ไม่ฉ่ำน้ำ รสชาติหวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย เมล็ดมีจำนวนปานกลาง
และมีขนาดเล็ก
นอกจากนี้ยังมีพันธุ์อื่นๆอีก ได้แก่
6.7 พันธุ์ขาวน้ำผึ้ง มีลักษณะลำต้น ใบ และผลคล้ายกับพันธุ์ขาวใหญ่ แต่ขนาดผลเล็กกว่า สีเปลือกผลขาวปนชมพู ถุงน้ำหวานใหญ่กว่าและ
เบียดกันแน่น ไม่แฉะ จำนวนกลีบผลมีประมาณ14 กลีบต่อผล แยกออกจากกันได้ง่าย เนื้อผลสีน้ำผึ้ง มีรสชาติดีมาก ราคาค่อนข้างแพง มีเมล็ดน้อย
ถึงปานกลาง
6.8 พันธุ์ขาวแตงกวา เป็นส้มโอที่มีชื่อเสียงของจังหวัดชัยนาท จากการศึกษาของนายสมชัย ภู่ชัย สำนักงานส่งเสริมการเกษตร ภาคกลาง พบ
ว่าส้มโอพันธุ์ขาวแตงกวามี 3 ชนิด ได้แก่
6.8.1 ชนิดเนื้อสีครีมออกเหลืองใสเป็นเงา จะมีถุงน้ำหวานเกาะตัวกันแน่น เนื้อแห้ง นุ่ม ผนังกลีบมีสีชมพูเรื่อๆ รสชาติหวานแหลม เป็นชนิด
ที่ดีที่สุด
6.8.2 ชนิดเนื้อผลสีขาวขุ่น พบว่ามีปลูกจำนวนไม่มากนัก มีลักษณะเด่น คือ ผิวของถุงน้ำหวานเป็นมันแวววาว มีขนาดปานกลาง เนื้อแห้งไม่
เกาะกัน เนื้อร่วน รสชาติหวานแต่เนื้อกระด้างเล็กน้อย
6.8.3 ชนิดเนื้อผลสีเหลืองอ่อนปนชมพู บางกลีบปนชมพูทั้งกลีบ มีถุงน้ำหวานค่อนข้างใหญ่ ฉ่ำน้ำเล็กน้อย ไม่ค่อยเกาะตัวกันมากนัก ทำให้ดู
ร่วนเล็กน้อย คุณภาพผลด้อยกว่าชนิดที่ 1 และ 2
6.9 พันธุ์ท่าข่อย ลักษณะผลทรงกลมสูง ผลขนาดใหญ่ ไม่มีจุก โคนผลมีจีบเล็กน้อย ปลายผลราบ ผิวผลหยาบ เปลือกผลสีค่อนข้างเหลือง หนา
มีลักษณะนุ่ม จำนวนประมาณ 12 - 14 กลีบต่อผล ผนังกลีบมีสีชมพูอ่อน ถุงน้ำหวานสีชมพูเรื่อๆ เบียดกันแน่น ฉ่ำน้ำ รสชาติหวานอมเปรี้ยว มีกลิ่น
หอมเฉพาะตัว เมล็ดน้อย
6.10 พันธุ์หอมหาดใหญ่ ลักษณะผลทรงกลมสูง ผลขนาดใหญ่ ไม่มีจุกหรือมีจีบที่โคนผล ปลายผลราบ ผิวผลหยาบ มีตุ่มน้ำมันใหญ่ เปลือกผล
ชั้นกลางมีสีชมพู เปลือกหนาประมาณ 2 - 3 ซม. เนื้อผลสีชมพูเข้มจนถึงสีแดง ฉ่ำน้ำ ถุงน้ำหวานขนาดใหญ่ รสชาติหวาน มีกลิ่นหอมเฉพาะตัวซึ่ง
เป็นลักษณะประจำพันธุ์ เมล็ดน้อยจนถึงไม่มีเมล็ด
6.11 พันธุ์ปัตตาเวีย พบปลูกกันทางภาคใต้ไม่พบในภาคอื่นๆ ซึ่งในภาคใต้เองก็ปลูกกันเป็นพื้นบ้าน จากชื่อพันธุ์ฟังดูแล้วมีถิ่นกำเนิดในชวา
แต่ก็ไม่มีผู้ยืนยัน ผลมีขนาดใหญ่ปานกลาง เนื้อและเปลือกในมีสีขาว ลักษณะของเนื้อสวยมากแต่มักกระด้าง คือ เนื้อแข็งรสจืดชืด ซึ่งอาจเป็นที่ลักษณะ
ประจำพันธุ์ หรือเพาะปลูกกันอย่างมิได้มีการใส่ปุ๋ยให้เลย หรือจากเหตุผลทั้งสองประการรวมกัน เมื่อพิจารณาลักษณะผลแล้วกล่าวกันว่าใกล้เคียงกับ
ผลส้มโอขาวใหญ่ที่สุด
6.12 พันธุ์แดงทับทิม ผลมีขาดปานกลางค่อนข้างใหญ่ เส้นผ่าศูนย์กลางของผลประมาณ 14.73 ซม. ผลมีลักษณะกลมป้าน แบนๆ เหมือนพันธุ์
ขาวทองดี เปลือกหนา ผนังกลีบมีสีชมพูเข้มเกือบแดง มีเมล็ดมาก เนื้อส้มโอพันธุ์นี้มีสีแดงยิ่งกว่าส้มโอพันธุ์ใดๆ คือ แดงสดอย่างทับทิมสวยงามมาก
แต่รสกระเดียดทางเปรี้ยวมากกว่าส้มโอพันธุ์อื่นๆ เมื่อแก่จัดความเปรี้ยวจะลดลงบ้าง เป็นที่นิยมใช้แต่งจานผลไม้ในโรงแรมและภัตตาคารใหญ่ๆ
ทั้งนี้รสชาติก็ยังถือว่าดีสำหรับชาวต่างประเทศด้วย
6.13 พันธุ์มรกต มีทรงผลกลมคล้ายกับส้มโอพันธุ์ขาวทองดี เปลือกหนา ขนาดผลปานกลางค่อนข้างเล็ก เส้นผ่าศูนย์กลางบริเวณกลางผลประ
มาณ 13.66 ซม. แต่ละผลมีประมาณ 16 กลีบ ผนังกลีบและเนื้อผลเป็นสีชมพูอ่อน แต่เข้มกว่าพันธุ์ขาวทองดี ตัวกุ้งมีสีชมพูเรื่อๆ เมล็ดมีจำนวนมาก
มีรสชาติดีมาก
6.14 พันธุ์ขาวจีบ ผลมีรูปร่างกลมสูง เห็นรอยจีบชัดเจน ลักษณะของจุกเล็กกว่าพันธุ์ขาวพวง ขนาดผลปานกลางค่อนข้างเล็ก เส้นผ่าศูนย์
กลางบริเวณกลางผลประมาณ 13.40 ซม. ลักษณะของผลมีเปลือกหนา ผลหนึ่งๆประกอบด้วยกลีบเนื้อประมาณ 14 กลีบ ผนังกลีบมีสีขาว เนื้อผลมี
สีเนื้ออ่อนๆ กุ้งเป็นสีเหลืองอมขาว เมล็ดมีจำนวนน้อยมาก มีรสชาติดี
6.15 พันธุ์ขาวพ้อม หรือ อีพ้อม รูปร่างผลค่อนข้างสูง ขนาดผลใหญ่ เส้นผ่าศูนย์กลางบริเวณกลางผลประมาณ 15.22 ซม. เปลือกผลหนา ใน
แต่ละผลจะมีประมาณ 13 กลีบ ผนังกลีบมีสีขาว เนื้อสีชมพูอ่อนคล้ายกับพันธุ์ขาวน้ำผึ้งมาก กุ้งสีชมพูเรื่อๆ เมล็ดมีจำนวนมาก มีรสชาติดีปานกลาง
7. มะนาว
เป็นไม้ผลยืนต้นจำพวกส้มชนิดหนึ่ง ซึ่งนับได้ว่ามีคุณค่าทางเศรษฐกิจ เป็นพืชพื้นเมืองที่นิยมปลูกกันอย่างแพร่หลายมาช้านาน ลำต้น
มีลักษณะงอ มีหนามส่วนใหญ่จะเกิดที่ซอกใบ ใบมีแผ่นใบอันเดียว สีเขียวอ่อน ใบมีรูปร่างค่อนข้างยาวรูปไข่ ปลายใบแหลม ขอบใบหยัก ใบ
มีกลิ่นแรงเมื่อขยี้ ก้านใบสั้น มีปีกใบแคบหรือไม่มีปีกใบขึ้นอยู่กับพันธุ์ ใบอ่อนมีสีเขียวอมแดง ดอกตูมจะมีสีแดงเจืออยู่ด้วย ผลมีรูปร่างยาว
หรือรูปร่างไข่และรูปร่างกลม ที่ก้นผลมีลักษณะเป็นปุ่มเล็กๆ ผลมีขนาดความยาวประมาณ 7 - 12 ซม. ผิวเมื่อสุกจะมีสีเหลือง หรือสีทอง มีต่อม
น้ำมันที่ผิวเปลือก เปลือกผิวขรุขระ ในหนึ่งผลจะมี 8 - 10 กลีบ เนื้อสีเหลืองอ่อน มีรสเปรี้ยวและมีกลิ่นหอม
พันธุ์มะนาวที่พบเห็นในเมืองไทยขณะนี้มีอยู่หลายพันธุ์ แต่ที่นิยมปลูกกันอยู่เห็นจะ ได้แก่
7.1 มะนาวหนัง ลักษณะเป็นไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดเล็กสูงประมาณ 2 - 5 เมตร การแตกกิ่งก้านสาขาไม่เป็นระเบียบ ตามกิ่งมีหนาม
เมื่อกิ่งแก่หนามจะแห้งและตายไป ผลอ่อนมีลักษณะกลมยาว หัวท้ายแหลม เมื่อโตขึ้นขึ้นจะค่อยๆสั้นเข้า หัวท้ายจะมนเข้า ผลโตเต็มที่ส่วนมาก
มีลักษณะกลมค่อนข้างยาว มีกลมมนบ้างแต่น้อยกว่า ด้านหัวมีจุดเล็กๆ ผิวเรียบและมีเปลือกบาง ใบหนาใหญ่ มีน้ำน้อย
7.2 มะนาวไข่ ลักษณะลำต้นเป็นไม่พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดเล็กสูงประมาณ 2 - 5 เมตร มีขนาดและลักษณะคล้ายกับมะนาวหนัง ให้ผลดก
ผลอ่อนจะมีลักษณะกลมยาว หัวท้ายแหลม และจะค่อยๆมนเข้าเมื่อโตขึ้น เมื่อโตเต็มที่จะมีลักษณะกลมมนเป็นส่วนใหญ่ ฉ่ำน้ำ ผิวเรียบ เปลือก
บาง ผลโตกว่ามะนาวหนัง
7.3 มะนาวแป้น ทรงต้นมีหนามแหลมและหนามสั้น ทรงผลกลมแป้น ผลฉ่ำน้ำ มีใบขนาดใหญ่กว่าพันธุ์มะนาวไข่ ให้ผลดก ให้ผลตลอดปี
มีหลายพันธุ์ เช่น
7.3.1 พันธุ์แป้นรำไพ ลักษณะทรงผลแป้น ผลใหญ่ เปลือกไม่หนามาก
7.3.2 พันธุ์แป้นทวาย ผลมีขนาดกลาง ทรงผลแป้น เปลือกบาง ให้ผลดกตลอดทั้งปี
7.4 มะนาวตาฮิติ เป็นมะนาวพันธุ์ต่างประเทศที่มีการปลูกมากแถบภาคเหนือ ลำต้นแข็งแรง ทรงพุ่มขนาดกลาง มีใบขนาดใหญ่ มีหนามน้อย
ขนาดผลใหญ่ รูปร่างผลยาวรี ผิวผลเรียบ เปลือกหนา ต่อมน้ำมันใหญ่ มีถุงน้ำหวานขนาดใหญ่ ฉ่ำน้ำ มีเมล็ดน้อย กลิ่นและรสชาติเหมือนมะนาวไทย
|