Kalp durması, kalp
krizinden boğulmaya kadar birçok durumda ortaya çıkabilir. Kalp durduğunda, vücuda
kan pompalanmaz, kan basıncı sıfıra düşer ve nabız kaybolur. Bu durumda, yaşamsal
önem taşıyan beyin ve akciğer gibi organlara kan pompalanamayacağından, geçen her
saniye hastayı ölüme biraz daha yaklaştırır. Kalp durduktan sonra, 10 saniye
içinde, kişi bilincini kaybeder ve uyaranlara yanıt vermez. Böyle bir durum ile
karşılaştığınızda, sakin olmak çok önemlidir.
Temel Yaşam Desteği, yapay solunum ve kalp masajı kısımlarından oluşur. Bunlar
sayesinde, oksijenlenmiş kanın yaşamsal önem taşıyan organlara ulaşması
sağlanır. Temel Yasam Desteği’ni aşağıdaki basit 3 basamak ile uygulamanız hayat
kurtarıcı olabilir.
1) 112'yi arayın
Hastanın uyaranlara (sarsmak, bağırmak, vb) cevap verip vermediğini kontrol edin.
Cevap alamıyorsanız, hemen 112'yi arayın ve hastanın yanına geri dönün.
2) Solunumu
kontrol edin ve suni solunuma başlayın
Hastayı sırtüstü yatırın. Yanına diz üstü çökün ve bir elinizi hastanın
alnına, diğer elinizi ensesine koyarak, başını hafifçe arkaya doğru eğin (Şekil
A). Düzenli nefes alıp almadığını kontrol edin. (Örneğin, hastanın ağız ve
burnuna doğru bir ayna yaklaştırarak, aynanın buğulanıp buğulanmadığını kontrol
edebilirsiniz.) Bazen kalp durduğunda, birkaç dakika, homurtu veya horlamaya benzer
solunum sesleri duyulabilir. Bu tip solunuma Agonal Solunum denir ve dolaşımın durmuş
olmasına rağmen, beyindeki solunum merkezinin bir süre daha, solunum için uyarı
göndermesi sonucu olur. Bu durum sizi yanıltmasın! Bu, kalbin hala çalışıyor
olduğu anlamına gelmez. Hasta uyaranlara yanıt vermiyor ve nefes almıyorsa (veya
anormal nefes alıyorsa) temel yaşam desteği uygulamaya başlayın.
Hasta normal nefes alıp vermiyorsa, bir eliniz hala hastanın ensesinde, diğer elinizle
burnunu kapatın ve ağızdan ağıza bir nefes verin (Şekil B). İşlem sırasında
hastanın ağzına mendil veya tülbent gibi, havanın geçişini engellemeyecek ince bir
kumaş örtülebilir. Başınızı hastanın göğsüne çevirip, hareket edip etmediğini
kontrol edin. Verdiğiniz her nefeste hastanın göğsü kalkıp iniyorsa,
uyguladığınız yapay solunum amacına ulaşıyor demektir. Bir nefes daha verin.
3) Nabzı kontrol
edin ve Kalp Masajına Başlayın
İki parmağınızı adem-elmasına (tiroid kıkırdağı; boynun ön tarafında, orta
hattaki çıkıntı) koyun ve soluk borusunun yanındaki çukura parmaklarınızı
kaydırın (Şekil C). Nabız atıyorsa, bu noktada parmak uçlarınızla hissetmeniz
gerekir. Eğer nabız alamıyorsanız veya emin değilseniz kalp masajına başlayın.
Ellerinizi, bir eliniz diğerinin üstünde olacak biçimde, hastanın iki göğsünün
arasına, orta hatta yerleştirin (Şekil D). Bu şekilde, her seferinde 3-5 cm'lik bir
hareket sağlayarak, saniyede yaklaşık 1-2 kez olmak üzere (80-100/dakika), 15 kez
bastırın. (Masaj sırasında çatırtı sesi duyabilirsiniz. Korkuya kapılmayın! Ses
kıkırdak veya kemik kırılma sesi olabilir. Böyle bir durumda, kalp masajının
yapılmaması, kemik kırılmasından daha tehlikelidir. Masaja devam edin!) Tekrar 2
nefes verin ve kalp mesajını tekrarlayın. Yardim ulaşana kadar bu işlemleri yapmaya
devam edin.
Eğer hastaya yardım edebilecek 2 kişi var ise, bir kişi suni solunumu, diğeri kalp
masajını uygulamalıdır. Bu durumda, temel yaşam desteği sırayla, 1 suni solunum,
arkasından 5 kalp masajı şeklinde devam etmelidir.
Özetle
Yardım gelene kadar tekrarlanmak üzere temel yaşam desteği:
1 kişi ile: 2 yapay solunum + 15 kalp masajı (80-100/dakika)
2 kişi ile: 1 yapay solunum + 5 kalp masajı (80-100/dakika)
|