Σάββατο μεσημέρι στον «βιότοπο των Εξαρχείων», με παλιούς φίλους και καινούργιους γνωστούς. Προσπαθώ να συνηθίσω το κρύο και –κυρίως– τα αποφυλλωμένα δέντρα. Οι ανοησίες που ακούει στο ραδιόφωνο ο ταριφέρο, καθώς πηγαίνουμε να συναντήσουμε κάποιους χειμερινούς κολυμβητές, διακόπτονται από ένα σύντομο δελτίο ειδήσεων: καμιά δεκαπενταριά «γνωστοί-άγνωστοι» επιτέθηκαν, με αυγά, μπογιές και καπνογόνα, στη 1 το μεσημέρι, στο βιβλιοπωλείο της Εστίας στη Σόλωνος, την ώρα που οι δημοσιογράφοι Αλέξης Παπαχελάς και Τάσος Τέλλογλου παρουσίαζαν το βιβλίο τους Φάκελος 17 Νοέμβρη.

Σάββατο κι απόβραδο, στην οδό Ερμού στο Σύνταγμα, ο νεαρός του κινητού βιβλιοπωλείου, που μόλις μου έχει πουλήσει το περί ου ο λόγος βιβλίο, το βάζει σε μια σακούλα και μου λέει, κλείνοντάς μου συνωμοτικά το μάτι: «Για να μην στην πέσουν κι εσένα…». Σκάμε στα γέλια.

Δευτέρα μεσημεράκι διαβάζω –και συμφωνώ με– όσα γράφει στη στήλη του στην Ελευθεροτυπία ο Γιάννης Τριάντης: «Οι βάρβαροι που έσπασαν την "Εστία" και προπηλάκισαν τους δύο δημοσιογράφους (Παπαχελά και Τέλλογλου) δεν είναι άφρονες ούτε "αφασικά μαλάκια". Είναι φασίστες. Και προσφέρουν στην καθεστωτική δημοσιογραφία (τύπου Τέλλογλου και Παπαχελά) θαυμάσια επιχειρήματα και άλλοθι…»

Ένα βιβλίο που διαβάζεται σαν μυθιστόρημα…

Το βιβλίο κυκλοφόρησε Παρασκευή και 13 [Δεκεμβρίου]. Μια καλή κίνηση marketing εν όψει της χριστουγεννιάτικης αγοραστικής κίνησης [ήδη βρίσκεται στην «Τέταρτη Έκδοση – Εικοστή Χιλιάδα»]. Καλό το marketing, καλό το timing, αν δεν υπήρχε κι η βιασύνη «να προλάβουμε την κίνηση των εορτών»…

Το βιβλίο αποτελεί –προφανώς– ένα συμπίλημα άρθρων σχετικά με την 17 Νοέμβρη που οι δύο δημοσιογράφοι συνέγραψαν και δημοσίευσαν στο Βήμα, από τον Ιούλιο μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου. Υπεύθυνος για τη μετατροπή των άρθρων σε βιβλίο είναι προφανώς ο δημοσιογράφος Άγγελος Αθανασόπουλος, τον οποίο οι δύο συγγραφείς ευχαριστούν επειδή «ανέλαβε ένα σημαντικό κομμάτι της έρευνας και της επιμέλειας του βιβλίου».

Το βιβλίο παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, όμως οι δύο δημοσιογράφοι συχνά-πυκνά, κάνοντας τις έρευνές τους για τον «βιότοπο των Εξαρχείων» [όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά στη σελίδα 119], τσαλαβουτούν στα βαλτοτόπια του Κολωνακίου και των διαφόρων «υπερεσιών», αφού, ακόμα και με μια πρόχειρη ματιά, είναι σαφές ότι βρίσκονται «έξω από τα νερά» τους, προσπαθώντας να περιγράψουν πρόσωπα και πράγματα που τους είναι παντελώς άγνωστα. Αφιερώνουν το βιβλίο «Στους φίλους που μας έδειξαν τα "χωράφια" τους», αλλά ξεχνούν ότι και οι «βιότοποι» και τα «χωράφια» ανήκαν και ανήκουν σε άλλους… Ίσως πρόκειται απλώς για την εκδίκηση των απόντων. Για την εκδίκηση εκείνων που πάντα κινούνταν «στην πρώτη γραμμή της ματαιότητας»…

Η δημοσιογραφική δεοντολογία του βιβλίου όταν δεν είναι ανύπαρκτη καταντάει δύσπεπτη. «Στις περισσότερες περιπτώσεις οι άνθρωποι που μας μίλησαν μας ζήτησαν να μην αποκαλύψουμε την ταυτότητά τους και γι’ αυτό οι υποσημειώσεις σε κρίσιμα κεφάλαια είναι λίγες», αναφέρουν στον πρόλογο. Προστατεύουν τις πηγές τους και πολύ καλά κάνουν. Από την άλλη όμως η δεοντολογία «πάει περίπατο» όταν «καρφώνουν» ανελέητα, σε όλο το μήκος και το πλάτος του βιβλίου, ανθρώπους που είτε δεν έχουν καμία σχέση με την υπόθεση [σελίδα 109, για παράδειγμα], είτε έχουν αρνηθεί οποιαδήποτε σχέση με την οργάνωση [Α. Γιωτόπουλος, Γ. Σερίφης]. Επειδή οι δύο δημοσιογράφοι γνωρίζουν ασφαλώς τι γράφουν φρόντισαν να κρατήσουν κάποιες αποστάσεις στον πρόλογο αναφέροντας πως «ο αναγνώστης θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του το γεγονός πως οι περισσότεροι κατηγορούμενοι για συμμετοχή στη 17 Νοέμβρη αρνούνται σήμερα το περιεχόμενο των προανακριτικών τους απολογιών…» Ο αναγνώστης θα πρέπει να το λάβει υπόψη του… Οι συγγραφείς; Και συνεχίζουν: «Σε λίγους μήνες από σήμερα το δικαστήριο θα κρίνει το κατά πόσον είναι ένοχοι ή αθώοι. Αυτό άλλωστε δεν μπορεί να κριθεί από τον δημοσιογράφο ή τον ιστορικό, παρά μόνο από τον δικαστή.»

Οι δημοσιογράφοι δεν μπορούν –φυσικά– να κρίνουν. Απλώς καταγράφουν «μια υπόθεση σε εξέλιξη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο» [σελ. 12]. Ή περιγράφουν καταστάσεις του παρελθόντος: «Η χώρα [το 1975] συγκλονίζεται από ένα αδιάκοπο κύμα διεκδικητικής βίας και μία ακόρεστη διάθεση συγκεκριμένων ομάδων για συγκρούσεις με την αστυνομία μετά από επτά χρόνια καταπίεσης». [σελ. 64, οι υπογραμμίσεις δικές μου]. Μετά τη δολοφονία του Γουέλς, «Σε ένα άλλο σημείο της Αθήνας, σε ένα καφενείο κοντά στην πλατεία Κάνιγγος, ο Γιωτόπουλος και δύο από τους συντρόφους του που συμμετείχαν στη δολοφονία του Γουέλς συζητούσαν σε έντονο ύφος με ιδρυτικά στελέχη του ΕΛΑ.» [σελ. 73]. Οι δημοσιογράφοι δεν κρίνουν… Απλώς βγάζουν αποφάσεις: αλλά αφού «γνωρίζουν» ότι ο Γιωτόπουλος συμμετείχε στη δολοφονία Γουέλς γιατί δεν μας λένε και τα ονόματα των δύο άλλων συντρόφων του; Δημοσιογραφική δεοντολογία κατά το εν τρίτον; Φυσικά, γνωρίζουν άριστα το τι ειπώθηκε στο συγκεκριμένο καφενείο [που μάλλον βρίσκεται πιο κοντά στην Κλαυθμώνος, παρά στην Κάνιγγος]…

Κατά τα άλλα, αν εξαιρέσουμε διάφορα τέτοια μυθιστορηματικά στοιχεία το βιβλίο διαβάζεται σαν… μυθιστόρημα. Υπάρχουν, βέβαια, και κάποια λάθη. Αναφέρονται για παράδειγμα δύο διαφορετικές ημερομηνίες ίδρυσης της 17 Νοέμβρη. Προφανώς τα άρθρα ήθελαν καλύτερο «χτένισμα». Ή όταν αναφέρεται κάπως αργά ότι η πρώτη προκήρυξη για τη δολοφονία Γουέλς δεν δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες κατόπιν πιέσεων της κυβέρνησης και η δεύτερη δεν δημοσιεύτηκε επειδή υπήρξε εισαγγελική απαγόρευση. Ή όταν αναφέρεται ότι ο υπαρχηγός του κλιμακίου της CIA στην Αθήνα Ρον Έστες [τον οποίο η 17 Νοέμβρη σε προκήρυξή της αναφέρει ως Ρόναλντ Ηστ] ενημέρωσε τον πατέρα του Γουέλς, την επομένη της δολοφονίας, ότι ο γιος του πυροβολήθηκε και ήταν νεκρός. Η ενημέρωση έγινε στο σπίτι του Γουέλς όπου φιλοξενούνταν ο πατέρας του και έξω από το οποίο είχε δολοφονηθεί το προηγούμενο βράδυ…

...δύο μυθιστορήματα…

«Στις 24 Δεκεμβρίου 1975, ένα κίνημα που δηλώνει ότι ανήκει στην άκρα αριστερά, άγνωστο μέχρι τότε, η Επαναστατική Οργάνωση 17 Νοέμβρη, διεκδικεί με μια ανακοίνωση που στέλνεται στις εφημερίδες των Αθηνών την ευθύνη για τη δολοφονία του Ρίτσαρντ Γουέλς. Ο ελληνικός τύπος αποσιωπά τις ανακοινώσεις αυτές και, αντίθετα, αποδίδει τη δολοφονία του αμερικανού διπλωμάτη σ’ έναν πόλεμο μεταξύ μυστικών υπηρεσιών και πρακτόρων που έχει ξεσπάσει από μερικές εβδομάδες, στηριζόμενος σε πληροφορίες που έρχονται από την Ουάσινγκτον ("Η CIA δολοφονεί τον Ρίτσαρντ Γουέλς", "Εκτελέστηκε από τη CIA σαν διπλός πράκτορας", κ.λπ.). Την άποψη αυτή χρησιμοποιεί και ο Ζεράρ ντε Βιλιέ στο μυθιστόρημά του "SAS a Athenes"». [Liberation, 24.12.1976, αναφέρεται στο βιβλίο του Γιώργου Καράμπελα Το Ελληνικό Αντάρτικο των Πόλεων, 1974-1985, σελ. 38].

Ο Ζεράρ ντε Βιλιέ «ξαναχτύπησε» εσχάτως με το καινούργιο του μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε την περασμένη Δευτέρα στη Γαλλία. Στο πόνημά του Ο Νονός της 17 Νοέμβρη αποκαλύπτει ότι ο πραγματικός αρχηγός της οργάνωσης ήταν ο Αλέκος Καβρίκης. «Πολύ γνωστός, υποτίθεται, επιχειρηματίας στην Ελλάδα με πολλά χρήματα, αλλά με ένα παρελθόν σκοτεινό, καθώς χρόνια πριν ήταν πράκτορας της Στάζι. Ο Μάλκο [ο ήρωας του ντε Βιλιέ] καταφέρνει να τον σκοτώσει (κατά τη διάρκεια κοσμικού γάμου), εξαρθρώνοντας την οργάνωση, αλλά προπαντός κάνοντας ευτυχισμένη τη χήρα δολοφονηθέντος από τη 17 Νοέμβρη επιχειρηματία, την οποία προηγουμένως την ανακουφίζει όπως εκείνος γνωρίζει...» [Α.Ν.Γ. Ελευθεροτυπία, 20.1.2003]

…και διάφορες άλλες ιστορίες…

Φαίνεται πως ο Ζεράρ ντε Βιλιέ διαβάζει συστηματικά Παναγιώτη Καμμένο. Ως γνωστόν, ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας βλέπει πίσω από ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα τον πρώην πράκτορα της Στάζι «Ρόκο» ή «Κασκαντέρ», κατά κόσμον Σωκράτη Κόκκαλη. Η χάρη του οποίου έχει φτάσει μέχρι τη Λατινική Αμερική, όπου έχει αναλάβει την ανάπτυξη «τυχερών παιγνίων» για λογαριασμό «δημοσίων οργανισμών» του Περού και της Χιλής. Το πώς βρέθηκε ο Σ. Κόκκαλης πρώτα στη Χιλή και κατόπιν στο Περού θα το εξετάσουμε την επόμενη εβδομάδα. Θα ρίξουμε επίσης μια ματιά και στα βιογραφικά σημειώματα των συνεργατών του στη Χιλή. Να θυμίσω απλώς ότι ο Έριχ Χόνεκερ, ο τελευταίος ηγέτης της Ανατολικής Γερμανίας, έζησε τον τελευταίο ενάμιση χρόνο της ζωής του στη Χιλή, όπου και πέθανε…

Στο Περού δε, είχε υπηρετήσει και ο Ρίτσαρντ Γουέλς πριν έρθει για δεύτερη –και τελευταία– φορά στην Ελλάδα. Στη χώρα μας είχε εργαστεί την περίοδο 1951-1960. Από το 1960 ως το 1964 βρισκόταν στην Κύπρο [δεν χρειάζεται, βέβαια, να αναφέρουμε το τι ακριβώς συνέβαινε εκείνα τα χρόνια στο νησί], ενώ πριν πάει στο Περού πέρασε και από τη Γουατεμάλα [πιθανώς την περίοδο 1964-1970]. Το τι ακριβώς έκανε η CIA στη Γουατεμάλα τη δεκαετία του 1960 θα το δούμε κι αυτό την άλλη Τετάρτη.

Όπως θα δούμε και διάφορες «περίεργες» διασυνδέσεις πρακτόρων, πολιτικών και επιχειρηματιών από τις ΗΠΑ και την Ελλάδα, μερικές από τις οποίες αναφέρονται στο βιβλίο των Α. Παπαχελά και Τ. Τέλλογλου.

Και για να μην παραπονιέστε ότι τα αφήνω όλα για την άλλη εβδομάδα, να σας θυμίσω ότι οι Νέοι Άνθρωποι του Γρηγόρη Μιχαλόπουλου ήταν το μοναδικό «ακροδεξιό» έντυπο στην Ελλάδα που έλαβε ποτέ και δημοσίευσε προκήρυξη της 17 Νοέμβρη το καλοκαίρι του 1981. Ο Γρηγόρης Μιχαλόπουλος έχει επίσης ισχυριστεί ότι τον είχε επισκεφθεί στο γραφείο του 2-3 φορές ο φερόμενος ως ηγέτης της 17 Νοέμβρη Αλέκος Γιωτόπουλος. Φυσικά δεν γνώριζε περί τίνος επρόκειτο.
Ερώτηση: θα μάθουμε ποτέ ποιος ήταν ο κουκουλοφόρος σύντροφος του Α. Γιωτόπουλου στη συνάντηση της Ριζούπολης το 1974; Όταν, αναφέρουν οι Τέλλογλου-Παπαχελάς, «κάποιος ρώτησε "γιατί αυτός φοράει κουκούλα;" ο Γιωτόπουλος απάντησε "άσ’ τον αυτόν, είναι δικός μου"».

Όλοι δικοί τους είναι… Παππούδες κι εγγόνια…

…σαν μυθιστόρημα.

«Η τάξη βασιλεύει στο Σαντιάγο», σύμφωνα με τον Ζεράρ ντε Βιλιέ…

…όμως ο «ύποπτος Έλληνας» τι γυρεύει στη Χιλή;

Λέτε να αποσυρθεί εκεί, όπως και ο Έρικ Χόνεκερ;

Ο Γρηγόρης Μιχαλόπουλος είναι πολύ σκληρός για να αποσυρθεί. Το «παιχνίδι» τώρα αρχίζει…

Όχι. Ο Σωκράτης Κόκκαλης δεν δεξιώθηκε τον τέως πρόεδρο της Χιλής Πατρίσιο Αϋλουίν στο Σπορ Φρανσαί, αλλά στο Καστίγιο Ιδάλγο. Θα παρατηρήσετε πάντως στο χάρτη ότι η Λεωφόρος Εσκριβά ντε Μπαλαγκέρ [από το όνομα του ιδρυτή του Opus Dei] αποτελεί το βόρειο σύνορο του Κλαμπ. Άσχετο: οι χιλιάνοι ομοφυλόφιλοι εκδίδουν το περιοδικό Opus Gay ...