|
Πόσο εξαιρετικά γενναιόδωροι υπήρξαν μαζί μας οι νέοι
Αυτοκράτορες της Ευρώπης! Πόσο γαλαντόμοι αποδείχθηκαν οι
συνεχιστές του ρωμαϊκού imperium και απόγονοι -στην
κυριολεξία- του Καρλομάγνου! Με την ευκαιρία της
κυκλοφορίας του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος παρεχώρησαν στα
ημι-αυτόνομα κρατίδια της κοινής πια ευρωπαϊκής «πατρίδας» το
προνόμιο να απεικονίζουν στη μία όψη -«εθνική όψη» την
ονομάζουν- των κερμάτων του ευρώ τις διαφορετικές εθνικές
παραστάσεις τους. Η άλλη όψη, η «κοινή όψη», των
κερμάτων είναι πανομοιότυπη σε όλες τις χώρες, φέρει δηλαδή
τον ίδιο εμπροσθότυπο.
Πόσο πρωτότυπο!
Το ίδιο
προνόμιο παραχωρούσαν και οι εκάστοτε αυτοκράτορες της Ρώμης
στις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας κατά τους τρεις πρώτους
αιώνες της χρονολογίας μας. «Την άδεια, ή καλύτερα το προνόμιο
να κόβει δικά της νομίσματα, γεγονός που υποδήλωνε ταυτόχρονα
και κάποια αυτονομία, έπρεπε κάθε πόλη να το ζητήσει από τον
αυτοκράτορα, ή τις αρμόδιες ρωμαϊκές αρχές» (Οι σχετικές
πληροφορίες από το βιβλίο του Peter Robert Franke, Η Μικρά
Ασία στους Ρωμαϊκούς Χρόνους - Τα Νομίσματα Καθρέφτης της Ζωής
των Ελλήνων, εκδ. Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης,
Αθήνα, 1985, μετ. Γιάννης Τουρατσόγλου).
Τα νομίσματα
κάθε πόλης είχαν τον ίδιο εμπροσθότυπο, που πάντα ήταν το
πορτρέτο του αυτοκράτορα, αλλά διαφορετικό οπισθότυπο,
ιδιαίτερο για κάθε πόλη ή ομάδα πόλεων.
Τα νομίσματα αυτά
ήταν πάντα μικρής αξίας και εξυπηρετούσας τις τοπικές ανάγκες.
Τα μεγαλύτερης αξίας χρυσά και ασημένια νομίσματα «κόβονταν»
πάντα στη Ρώμη.
«Ωστόσο, οι ρωμαίοι κύριοι δεν
συγκατατέθηκαν στην έκδοση των τοπικών νομισμάτων παρά μόνο
για λόγους που εξυπηρετούσαν τη φορολογική πολιτική και
απέβλεπαν στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.
Υποχρεώνοντας τους Έλληνες να βάζουν το αυτοκρατορικό
πορτρέτο στις μπροστινές όψεις των νομισμάτων, τους ανάγκαζαν
να το έχουν διαρκώς μπροστά στα μάτια τους…» (Franke, ό.π.
σελ. 17).
Όπως και τότε, έτσι και σήμερα, δεν αρκεί να
κυριαρχείς: η κυριαρχία σου πρέπει να είναι ορατή σε κάθε όψη
της ζωής και της επιβίωσης των υπηκόων σου…
Στους
«δημοκρατικούς» καιρούς που ζούμε δεν υπάρχουν πια
αυτοκράτορες - τουλάχιστον όχι πια με την παλιά έννοια του
όρου. Έτσι, στην κοινή όψη των οκτώ κερμάτων του ευρώ
απεικονίζονται τρία διαφορετικά περιγράμματα της Ευρωπαϊκής
Ένωσης, που περιβάλλονται από τα 12 αστέρια της σημαίας της.
[Για την ιστορία: Η
σχεδίαση -κατόπιν πανευρωπαϊκού διαγωνισμού- της κοινής όψης
των κερμάτων του ευρώ ανήκει στον Luc Luycx του Βασιλικού
Νομισματοκοπείου του Βελγίου.]
Στην ελληνική «εθνική όψη» των
κερμάτων απεικονίζονται: η απαγωγή της Ευρώπης από το Δία
μεταμορφωμένο σε ταύρο, όπως απεικονίζεται σε ψηφιδωτό του 3ου
μ.Χ. αιώνα, που βρέθηκε στην Σπάρτη (κέρμα των 2 ευρώ),
αντίγραφο αρχαίου αθηναϊκού τετραδράχμου του 5ου αι. π.Χ. με
παράσταση γλαύκας, συμβόλου της Αθηνάς (κέρμα 1 ευρώ), ενώ στα
κέρματα των 50, 20, 10 λεπτών απεικονίζονται οι μορφές των
Ελευθέριου Βενιζέλου, Ιωάννη Καποδίστρια και Ρήγα Φεραίου. Στα
μικρότερα κέρματα, των 5, 2 και 1 λεπτών αντίστοιχα,
κυριαρχούν θέματα από την ελληνική ναυτιλία: ένα σύγχρονο
δεξαμενόπλοιο, ένας δρόμωνας (του 1821) και μια αθηναϊκή
τριήρης.
Το προνόμιο, ωστόσο, που παρεχώρησαν οι
ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα ημι-αυτόνομα κρατίδια που
την συναποτελούν, όσον αφορά την «εθνική όψη» των κερμάτων,
δεν ισχύει στην περίπτωση των χαρτονομισμάτων. Οι νέοι -και
τόσο παλιοί- αυθέντες μας θεώρησαν ότι τα χαρτονομίσματα θα
πρέπει να είναι πανομοιότυπα σε όλες τις χώρες της Ένωσης.
Ποιες είναι, όμως, οι παραστάσεις των
χαρτονομισμάτων που αναγκαστικά θα έχουμε διαρκώς μπροστά στα
μάτια μας;
Τα επτά χαρτονομίσματα του ευρώ
απεικονίζουν -και στις δύο όψεις τους- αρχιτεκτονικούς
ρυθμούς επτά διαφορετικών περιόδων της ιστορίας του
ευρωπαϊκού πολιτισμού. [Έμμεση και σαφής η αναφορά στον
Μέγα Αρχιτέκτονα του Σύμπαντος…] «Τα παράθυρα και οι
πύλες που κοσμούν την πρόσθια όψη των τραπεζογραμματίων
συμβολίζουν το ανοιχτό πνεύμα και τη διάθεση για συνεργασία
που επικρατεί στην Ευρώπη. Τα 12 αστέρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης
αντιπροσωπεύουν το δυναμισμό και την αρμονία μεταξύ των
ευρωπαϊκών κρατών.
Οι παραστάσεις αυτές συμπληρώνονται,
στην οπίσθια όψη κάθε τραπεζογραμματίου, από μια γέφυρα που
συμβολίζει τη στενή συνεργασία και την επικοινωνία μεταξύ της
Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου» (από τον διαδικτυακό τόπο
της Ευρωπαϊκής
Κεντρικής Τράπεζας).
Οι επτά αρχιτεκτονικές περίοδοι
που προβάλλονται στα χαρτονομίσματα των 5, 10, 20, 50, 100,
200, 500 ευρώ, που σχεδιάστηκαν από τον αυστριακό καλλιτέχνη
Robert Kalina, είναι αντίστοιχα: κλασική, ρωμανική, γοτθική,
αναγεννησιακή, μπαρόκ και ροκοκό, εποχή του σιδήρου και του
γυαλιού και μοντέρνα αρχιτεκτονική του 20ου αιώνα.
Θα
περίμενε κάποιος ότι «η κλασική περίοδος της
αρχιτεκτονικής» θα αφορούσε και την αρχαία Ελλάδα.
Η πρόσθια όψη όμως του τραπεζογραμματίου των 5 ευρώ μόλις και
μετά βίας -και με τεράστια αποθέματα καλοπιστίας- θυμίζει έστω
ελληνορωμαϊκή -ό,τι και αν σημαίνει ο όρος- αρχιτεκτονική. Η
οπίσθια όψη απεικονίζει κλασικό δείγμα ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής
(γέφυρα με καμάρες). Φαίνεται ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπήρχε
«έλλειμμα» δειγμάτων αρχαιοελληνικής αρχιτεκτονικής. Ή ίσως τα
θεώρησαν «ήσσονος αξίας»…
[Αυτό καθεαυτό το γεγονός δεν
προκαλεί καμία έκπληξη. Ούτως ή άλλως η σύγχρονη Ευρώπη
θεμελιώθηκε, πολιτικά και θρησκευτικά -δηλαδή χριστιανικά-,
στη Ρώμη τους δύο πρώτους αιώνες του ρωμαϊκού imperium. Τα
υπόλοιπα αποτελούν απλώς ιστορία, μέρος της οποίας έχω
καταγράψει στο πόνημά μου «Η Γενεαλογία της Εξουσίας»,
που δημοσιεύτηκε την περασμένη άνοιξη στο τεύχος 95 του
περιοδικού TPITO MATI.]
Όσο για την
«ρωμανική» περίοδο της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής,
δείγματα της οποίας απεικονίζονται στο χαρτονόμισμα των 10
ευρώ, ας μην σπεύσουν κάποιοι να πανηγυρίσουν. Ο όρος δεν
προέρχεται από τον όρο «Ρωμανία» που κάποιοι
χρησιμοποιούν αυθαίρετα -εξίσου αυθαίρετα με εκείνους που
χρησιμοποιούν τον όρο «Βυζάντιο»- για να χαρακτηρίσουν
την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Το «ρωμανικό» στυλ
αρχιτεκτονικής και τέχνης είναι εκείνο που κυριάρχησε στη
Δυτική Ευρώπη από το 1000 περίπου μ.Χ. μέχρι την εμφάνιση του
γοτθικού στυλ στο δεύτερο ήμισυ του 12ου αιώνα.
[Λεξικό
Μπαμπινιώτη. «Ρομανικός: αυτός που σχετίζεται με λαό που η
γλώσσα του προέρχεται από τη λατινική, νεολατινικός, συνώνυμο:
λατινογενής… Ρομανική τέχνη: η τέχνη που αναπτύχθηκε στη Δ.
Ευρώπη από τον 10ο ως τον 12ο αι. και ακολούθησε τα πρότυπα
της αρχαίας ρωμαϊκής τέχνης, αξιοποιώντας παράλληλα ορισμένες
βυζαντινές και ανατολικές επιδράσεις»].
Η Αθήνα, στους
αιώνες που βρισκόταν υπό ρωμαϊκή κυριαρχία, «ουδέποτε
υποχρεώθηκε να βάλει στα νομίσματά της το πορτρέτο του
αυτοκράτορα. Το αντικαθιστούσαν κατά καιρούς με την παράσταση
του Οικιστή Ήρωα, ή της πολιούχου θεάς, ή με την προσωποποίηση
της ρωμαϊκής συγκλήτου» (Franke, ό.π.). Έκτοτε «κύλησε πολύ
νερό στ£ αυλάκι».
Αν θέλουμε, μέσα σ£ αυτό το
χωνευτήρι ανθρώπων και πολιτισμών, που αποκαλείται Ευρωπαϊκή
Ένωση ή -αν προτιμάτε- παγκοσμιοποίηση, να διατηρήσουμε όχι
την «εθνική μας ταυτότητα» αλλά την «ελληνική μας
ταυτότητα», που πάντα υπήρξε «υπερεθνική», θα πρέπει να
ψάξουμε και να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τι και πώς σ£ αυτόν
τον κόσμο είναι «ελληνικό». Διότι οι κακές -κάκιστες- απόψεις
του Πλάτωνα για την ιδανική Πολιτεία δεν εφαρμόστηκαν
ποτέ και σε καμία αρχαιοελληνική πόλη, επειδή
ήταν ασύμβατες με τον «ελληνικό τρόπο ζωής» ή -ορθότερα- με
τις περί δημοκρατίας αξίες των αρχαίων Ελλήνων. Και όταν
αυτές οι ιδέες του Πλάτωνα γονιμοποιούν ό,τι πιο
εξουσιαστικό -πολιτικά και θρησκευτικά- υπάρχει σε ένα
πολίτευμα, όπως και το σημερινό κοινό ευρωπαϊκό, τότε οι
ιδέες αυτές παύουν να είναι «ελληνικές». Είτε μας αρέσει
είτε όχι…
Ο «χορηγός»
μας…
Ο… χορηγός της στήλης «στρατηγός»
Αμπντούλ Ρασίντ Ντοστούμ, ηγέτης της ουζμπεκικής
μειονότητας (περί το 6%) στο Αφγανιστάν, επιθυμούσε διακαώς να
αναλάβει η παράταξή του το Υπουργείο Εξωτερικών στη νέα
μεταβατική κυβέρνηση της χώρας, που θα αναλάβει τα καθήκοντά
της στις 22 Δεκεμβρίου. Αντ' αυτού, ωστόσο, του
προσφέρθηκαν τρία άλλα υπουργικά χαρτοφυλάκια, τα οποία ο
Ντοστούμ, ως εκπρόσωπος της παράταξης Εθνικό Ισλαμικό Κίνημα,
αρνήθηκε δηλώνοντας: «Είμαστε πολύ στενοχωρημένοι.
Ανακοινώνουμε ότι θα μποϊκοτάρουμε αυτήν την κυβέρνηση και δεν
θα πάμε στην Καμπούλ μέχρι να υπάρξει μια σωστή κυβέρνηση».
Επειδή κάποιοι θεωρούν ότι ο πόλεμος αφαιρεί κάθε
ίχνος ανθρωπιάς… [άρα και χιούμορ], ποια νομίζετε ότι ήταν τα
τρία υπουργεία που προσφέρθηκαν στον Ντοστούμ από τους
Αφγανούς ή τους νέους μπόσηδες [ή μπούσηδες] της περιοχής; Τα
υπουργεία Γεωργίας [παραγωγή παπαρούνας-οπίου],
Βιομηχανίας [παραγωγή ηρωίνης] και Μεταλλευμάτων
[«η ηρωίνη είναι ο ορυκτός μας πλούτος», είχε δηλώσει προ
τριάντα ετών κάτοικος της Βορειοδυτικής Επαρχίας του Πακιστάν
στους C. Lamour και M.R. Lamberti συγγραφείς του βιβλίου
Όπιο, Οι Μεγάλες Διαδρομές, εκδ. Γνώση, Αθήνα, 1986,
μετ. Χ. Χρηστίδης].
Ο
αριθμός των θυμάτων…
Συμπληρώθηκαν χτες
τρεις μήνες από τα τρομοκρατικά χτυπήματα στη Νέα Υόρκη.
Τελικά, πόσοι ήταν οι νεκροί στους Δίδυμους Πύργους; Από τον
αριθμό των 6.500, που τις πρώτες ημέρες είχαν ανακοινώσει οι
αμερικανικές αρχές, έχουμε φτάσει στους 3.050. Η επίσημη
δικαιολογία για τον συνεχώς μειούμενο αριθμό των θυμάτων είναι
η «διπλομέτρηση».
Όπως είναι φυσικό οι νέοι αριθμοί περνούν στα ψιλά. Από
τους 3.050 νεκρούς οι 582 θεωρούνται αγνοούμενοι, οι 487
επιβεβαιωμένα νεκροί και για 1.981 έχουν εκδοθεί πιστοποιητικά
θανάτου, αφού πολλοί εκείνοι που δεν
πηγαίνουν να βγάλουν πιστοποιητικά θανάτου για τους δικούς
τους ανθρώπους, αρνούμενοι να δεχτούν ότι δεν υπάρχουν
πια.
Από την άλλη πλευρά, στον πόλεμο του
Αφγανιστάν από τους βομβαρδισμούς σκοτώθηκαν μόνον στο
Κανταχάρ πάνω από 10.000 άμαχοι. Η κατάσταση είναι
τέτοια που οι αρχές ζήτησαν τη βοήθεια διεθνών οργανισμών για
να καταφέρουν να θάψουν τους νεκρούς. Όπως επίσης είναι φυσικό
και ο αριθμός αυτών των αθώων θυμάτων περνάει στα ψιλά των
μέσων ενημέρωσης. Και φυσικότατα δεν
βρίσκεται κανένας κ. επίτιμος να φωνάξει «Είμαστε όλοι
Αφγανοί» ούτε καμιά Τέτα
Παπαδοπούλου «Είμαστε όλοι Κανταχαρέζοι».
Πάντα
υπήρχαν αθώοι και «αθώοι»… Φαίνεται ότι το μοναδικό κριτήριο
διάκρισης των μεν από τους δε είναι η αγοραστική τους δύναμη.
Ελάχιστοι Αφγανοί γνωρίζουν τι είναι το τηλέφωνο ή η τηλεόραση
ή ο υπολογιστής και πολύ λιγότεροι κατέχουν τέτοιες
συσκευές-δείκτες της «αγοραστικής τους δύναμης» και του
«πολιτιστικού τους επιπέδου. Και πρόσφατα διάβαζα -ο έρμος-
περισπούδαστη ανάλυση για τους λόγους για τους οποίους δεν
αναπτύχθηκε ποτέ ο καπιταλισμός στις ισλαμικές χώρες.
Φαντάζομαι για τους ίδιους λόγους που οι μουσουλμάνοι δεν
είναι χριστιανοί…
Πάντως ο Ντόναλντ Ράμσφελντ, υπουργός
Άμυνας των ΗΠΑ, επιμένει: «Ο
πόλεμος δεν έχει τελειώσει ακόμα…». Α! Σήμερα αναμένεται
να δοθεί στη δημοσιότητα και η
νέα βιντεοκασέτα, στην οποία -σύμφωνα με επίσημες
αμερικανικές πληροφορίες- ο Μπιν Λάντεν φέρεται να αποδέχεται
την ενοχή του για τα χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου. Η
αμερικανική κυβέρνηση εδώ και μέρες «σκέπτεται» να δώσει στη
δημοσιότητα την κασέτα. Φαίνεται ότι η σύγχρονη μορφή
δικαιοσύνης επιβάλλει πρώτα την εκτέλεση της ποινής και μετά
την προσκόμιση των αποδεικτικών στοιχείων κατά του υπόπτου.
Διαφωτισμός, τέλος! |
