Mihemed
Elî, Efrîn
[email protected]
Neçik an jî
darneçûk alavek ji alavên aw û nêçîrê ye. Ev amûra folklorî di nav
Kurdên herêma Efrînê, û nemaze zarokan de, pir belavbûye, belê li
herêmên din ên Kurdistanê jî heye. Mirov nikare dîroka wî paşve
bişopîne û heyameke teqez ji afirandina wî re bêlî bike; lê tiştê
dabîn ew e, ku vedigere pirtirî sed û pêcî salî. Temenê bikarhênerên
neçik berê ne bi sînor bû, lê niha ew bi giştî di nav zarokan de tê
bikaranîn, nemaze piştî ku xurdax û çîfte bûne alavên nêçîrê ji bo
mezinan.
Neçik ji sê zîvaran pêk tê, Neçik an jî wek me
gotiye darneçik, ew jî tim ji darikekî tê çêkirin, nemaze darikên
zeytonê, an jî heke yek bextewar be dê tûşî neçikekî ji dara palûtê
bibe. Şêwazê neçik wek tîpa “Y”
ye. Zîvara duwemîn, Lestîk e, ew jî du
ta lestîk in, berê ev ta ji lestîkê dêxûnan, yan jî ji şamblêrên loqên
wanyayan(otomobêlan) bûn, lê niha ew ji lestîkê pîşesazî ne, nemaze ên
ku ji Tirkiyê tên. Zîvara sêyemîn jî jê re Çermik tê gotin, çermik bi
rahatî ji çêrmê pêlavên qetî tê çêkirin, sêwazê çermik çargoşe ye, û
ji her du aliyên rast û çepê ve qulkirî ye, ev qul jî lestîk tê re
derbas dibe û çermik bi xwe ve diçespîne. Ev her sê zîvarên navborî bi
girêdanan bi hev ve tên çespandin û alaveke ku jê re dibêjin Neçik
peyda dikin.
Neçik çawa tê
bikaranîn.
Peywira sereke a
neçik ew e, ku kevir pê bên avêtin. Avêtina kêvir jî ji şiyana ku dema
lestîk ji hev tê kişandin peyda dibe, çêdibe, hingê ewê ku Neçik bikar
tîne kevirekî li gorî meziniya çermik, dixîne nav çêrmik, û neçik bi
destekî digre û bi destê din kevirê di nav çermik de digire û paşve
dikşîne. Li vir berî ew kevirê xwe bavêje, ew ê nêçîra raçavkirî nîşan
bike, û nîşankirin jî di nav her du pîçikên neçik re tê girtin, dema
nêçîr kete nav her du pîçikan, û nêçîrvan, bikarhênerê Neçik dabîn bû
ku nîşana wî baş hatiye danîn, ew ê çêrmik berde, berdana çêrmik jî
hezeke têvedanê dide kêvir û bihêz pêşve davêje. Anîna nîşanê li gorî
zîrekî û jêhatina nêçîrvan e... Neçik digel ku alaveke asan e, lê ew
li dijî cûkên curbecur tê bikaranîn, ji çitikên pêşî bigire heya qaz û
werdekan...
Tevî ku Neçik
alaveke asan e, lê bandora xwe di nêçîrê de pir mezin e, û ta roja îro
dikare şûna çekên xurdax û saçmeyan bigire.
|