Berhevker û amadeker: Mihemed Elî  û Luqman Gulîn, Efrîn

[email protected]

Min hewl daye ez van biwêj û metelokan mîna ku tên vegotin bihêlim bo herikîna xwezayî neherime

1)      erzan kirî heban dirî

2)      kunî avê li rêkê avê didire

3)      ne li nav tirba xewke û ne xewna bibîne

4)      kurmî darê ne ji darê be dar nakeve

5)      serî nêşê kundir jê çêtir e

6)      dûvî kûçkê heft sala kirin qêlib kêrtek lê zêdebû

7)      mişk axê dikole li serî xwe dike

8)      ne rist ne bada ling di ber re rada

9)      çawîr li ser kokê xwe dertê

10)   bi pirsa mera digê mala xwedê

11)   biznê gurî ne ji serî kanîyê be venaxwe

12)   dîkî çê di hilînê de bêlîye

13)   dîkî dehe sala be ne mirîşkê rokê be

14)   xar rune û rast deynke

15)   kevir li cihî xwe girane

16)   destî camêra nê girtin

17)   î bilind firî alçaq dikeve

18)   derda ji derdvêketîya pirske

19)   merî hêştir hewndin ê derî malê xwe bilind bike

20)   golkek navî naxirekî xera dike

21)   gayî kor dimîne şon afira

22)   dehe kulama dêwê hene giştik li ser xwerinê ne

23)   heft avcenîya kerê hene dikeve avê her hefta ji bîr dike

24)   î çê bi ser navî xwe de tê

25)   çêre kûçkake û çov bi dest xwe ke

26)   hesine xwe dipesine

27)   kara, dêkê hirçê reqase ?

28)   xaliyê ber pixarê xwe bixwe ji qawirmê xelkê çêtire

29)   zerik ket ne şikî lê deng vêket

30)   strîya bi destî dîna hilke

31)   hinek hinguv dixun hinek jî mêş pê dadidin

32)   serî nêşê çekiya mede ber

33)   dirêjê kere gêjê kinikê arvitikê

34)   merî hindik nizane pir jî nizane

35)   lingî xwe qasî berê (cilê) xwe dirêjke

36)   mimanê ji xwe bi gumanê

37)   nermik e bi derbik e

38)   ji avê dike xuşe xuş metirse ji ê meyî bitirse

39)   ka ne ê teye kadîn jî ne ê teye ?

40)   fêdê kêçê li dengizê dibe

41)   çi bi e’têr ra wî difroşê

42)   e’tar ji barî xwe naxe

43)   morkê qul bi e’tara re namînin

44)   tê bimrî herî bi wî derdî cot nare ser wî erdî

45)   gayî dîn tim golik e

46)   xwedê çîya dibîne û berfê lê dibarîne

47)   ti dara serî xwe gîştî ezmana tine ye

48)   benîştî dîna ji lîtirê ye

49)   nanî genimî polate di zikî hemo kesî de namîne

50)   aqlî heft jina kirin serî mirîşkekê çû gû tevda

51)   xelkê çêlkê xwe derxistin me ê xwe firandin

52)   mar çê ba ling nediketin zik

53)   şor ji mirdara û sipi ji qerpala

54)   ar di kutkî kevin da

55)   li ser dara be ne li ser zara be

56)   ê jinek dike êlek nake

57)   tar mezin bû sirim pir gerek e

58)   pinî navî xwe li minî

59)   dew birî mêst e

60)   kefê destî min bi bîn e ?

61)   mêr kanî ne jin jî gol in

62)   mera ji neçare goştî dîk dixwe

63)   ez nagînim te  ez te jî nagînim xwe ?

64)   kero mîvanî her ro

65)   kûçka çiqas biqusîne nabin te’ji

66)   dengî defê ji dûrve xweş e

67)   av di gola de bimîne digemire

68)   jin stûnê malan e

69)   bûkê salê qeşmerê malê

70)   mal vê ar nabin bûk jî vê benîşt  nabin

71)   tir bi dîna dewat in

72)   ge dê te ne ti gede lê navî zarê te xweş nave

73)   rovîk neçû qulekê hejek bi dûvî xwe xist

74)   me dişînin dizîyê  û  li me didin fîzîyê

75)   di ku re zirav e bila di wir re biqete

76)   dû dere ser gû

77)   yek e ne ti çek e

78)   î ne tirse ê xwedêkî xwe ji herîyê çêke

79)   tiri li tiri dinire reş dibe

80)   goray e’lê tiving bese

81)   pîr bû ji bîr bû

82)   kor li çi digerin li çava digerin

83)   bila ne di min da be bila di dêkê min da be

84)   e’rsiz bi lê de çû kûnê be’şt çû

85)   ji ber baranê revî ber şirkê

86)   du serî di qazkekê de nakelin

87)   serîkî  qert dikele li hemberê deh serîya teze dikelin

88)   çor kete ga rê  kete sa

89)         kûçik pêle dûvî hev nakin

90)          î pê zanî awê xwe hilanî û î pê nizanî ê dest xwe danî

91)          mirinê bi êlê re def û dewate

92)          ne li malê min nizane bi halê min

93)          jinê mêra be û li ber dara be

94)          girt bi şîri berneda bi pîri

95)          malî axa dengiz e î nexwe donxiz e

96)          payê gura be ne çûkê bira be

97)          bila avis be bila bi derengi be

98)         demeka gula ye û yek a sûsina ye

99)          î çova duxe ne wek î dijmêre

100)           def ê te û gumpal ê te

101)           ji şîri dere pîri

102)           kûçkî romê duhu çû hîro hat

103)           kerê me heft sala çû seferê hat kerê berê

104)           xwedê gûza dide merî vê diran

105)           dên da derman e

106)           papûçê pir digere gû tîne

107)           gerîye û dirîye

108)           goray rûçik sîlê lêxe

109)           ji kerê ketîye ji hop hopê namîne

110)           silav li mîya ne li riya

111)           şor şora derdixin

112)           aş digere bi avê law dike karî bavê

113)           nav giran e mezel wêran e

114)           kûçkî nizane birewe mîvana dihewîne

115)           mîvan ji mîvên heznake xwedanî malê ji her serîya heznake

116)           axê me bû om xwelî li serî me kom

117)           malê mêra kanîyê zêra

118)           malê bava etarin qîz jê recûkarin

119)           ji rîya dike bi simêla dixe

120)           jêr de tifke ri ne jor de tifke simêl in

121)           ê destê mera dikin dê û bavê mera nakin

122)           hesin ji hêsin naxe

123)           hêsin bi hêsin bikute

124)           dilî şivên bixwaze ê teleme ji nêri çêke

125)           bila dil bi dil be bila balgi kevir be doşek erd be orxan bi heft cîya bi qul be

126)           lingî eşeka narin ser doşeka

127)           gû jî ji gênim e

128)           kûzî nû ye avî hênik e meşka nû ye dewî xweş e

129)           kes nabê dewî min tirş e

130)           î devî xwe ji şîr şewitîbe pife dêw dike

131)           pîs li rinda û rind li pîsa

132)           rûniştin li germa û rabûn li serma

133)           mêr li dinê neman bi nêri re gotin ebdilkerîm

134)           şoreka xweş buhareka dila

135)           jin bi xeftana û ker bi kurtana

136)           şerî hate derî li ser serî

137)           wê xemê bêle wê demê

138)           jê tirsî lê pirsî

139)           dilî kizê dixwaze gêrmîyê rizê

140)           te dibînim te bi bîrê xwe tînim

141)           çekirî xefirî

142)           ê mera ji mera ve xuyan nê şûjinê xelkê ji mera ve xuyan tê

143)           kî xal e tu heval e

144)           kê got şoş tu dibê ezî boş

145)           şedîya tim nanî bi rûn xwerine

146)           li Omera dixwe li Mersewa direwe

147)           nizanim vehescan im

148)           îş qedîya rid xwedîya

149)           me ardî xwe bêt û kepekê xwe rêt

150)           cim peya ye li nav sîwara xuya ye

151)           ne lê  digerim ne  tê digerim

152)           nên bixwe bi qinyat û bigere li yeka bi kok û binyat

153)           çû qeda salê û hat xwedanî malê

154)           bimîne û bibîne

155)           dirsaqê ser axê be ne ê bin axê be

156)           heta fat dûzmîş bû dewat bûzmîş bû

157)           bi kerê nikane dibeze kurtên

158)           tu di pêşê kerê re herî geza davê  û tu di piş re herî zîta davê

159)           bane keçê aviske derd û kula jê pirske

160)           î zimanî xwe birî ciyî xwe kirî

161)           şeytan çiqas zana ye tok dikeve stû

162)           pirs ji mirîya nabin

163)           kew li rûyî kêw dixwîne

164)           vir li dû xweşa nabin

165)           rih dibin bost dijmin nabin dost

166)           xelkê mêr kir …me jî li qulê heftêr sêr kir

167)           malê gur e ne ard e ne bilxur e

168)           jê ket bi dû ket

169)           î ne bi min, min ne pê

170)           hec bi weseka nabin

171)           bi kerê nikane dibeze kurtên

172)           xwedê ba daye û rê daye

173)           bûkê ser hespê kes nizane qismetî kêye

174)           girêkê gûye ne bi desta vedibe û ne bi dirana

175)           mal ji welata tê lê ax ji welata nê

176)           mêr jin tine bin jardibin û jin mêr tine bin hardibin

177)           bi kêçê nikane dere dengizê

178)           tu deynkî tu cerisîyî tu huskî tu fetisîyî

179)           wîşmê(ji bo) çilê kete qulê

180)           xwerin gend û gû ye û şuştin reng û rû ye

181)           wîşmê* xatira mera dere ser dînî gawira

182)           kêlê me’na tiji nabe

183)           kêlik helawê bi perê xwe dixwe

184)           rid reş tenî ne gerek in

185)           gur dimire e’yar dimîne mirov dimre nav dimîne

186)           aqil tin e kêfê dike

187)           cersi ne bi pera ye bi dest mera ye

188)           î li dû kera çû ê tir fisa tehmûlke

189)           merî xayîn bi ser kêrê xwe de dikeve

190)           gozê kor bi dirêşê ye

191)           malê pir jina xerabû ji bina

192)           komê pir  jina li derî dijmina

193)           bigere li gunda bibîne rinda

194)           kako tê li mako

195)           kûnê tirok nanî cehey me’ne ye

196)           ji dest gidîya mera destî xwe davê komê stirîya

197)           em ji xuşe xuşê avê kerbûn û em ji tîna re lalbûn

198)           kerbeş e xew jê re xweş e

199)           tiştî ne ji min re wek çayî di ser min re

200)           car tê ber cara kerî reş tê ber bara

201)           hewi  hanî jîrbû bûk hanî pîrbû

202)           mal têr e kebanî weke  şêr e

203)           bike kala bixwe mala

204)           ji serve tît e ji bin ve rût e

205)           axe bûne ker cilkê xwe çemeke ser

206)           li kenarê seke û cêw bikire

207)           wîşmê* nefsê kete hepsê

208)           merî li hespê xelkê tim peya ye

209)           tirbê nêzemirya tine ne

210)           çakûçî osta bi zêr e

211)           dûr gerîya nêzîk dî

212)           dê bû dêmarî bav jî dibe  bavmarî

213)           adar e dew li cem merî xedar e nîsan e dew li cem hemo pîsan e

214)           fincek bi canî ye û yek jî bi pîrî ye

215)           hêştir hate pûl û pûl nate dîn

216)           dixwim nanî te lê dixim lingî te

217)           êd nû hatin êd kevin xilatin

218)           kerê ketî li nala digere

219)           lîvê yarê ma vê jin ma

220)           qûn da û bi ser de lepek rûn da

221)           kerê memire buhar hat pîrê memire pincar hat

222)           mîvano rûne heta hêvarê şîvê bikele heta buharê

223)           dewat ê dudîya ye areving ê hemîya ye

224)           ji nîskê dike gîsk

225)           hotir lingê av êzingê

226)           kepek tê re kopekê nake

227)           ji nasa nagê xasa

228)           hû li hû dine mêş jî dere li gû dine

229)           cindî ye mir ma li vî gundî ye

230)            mêrî xerap jin heval jinê xerap mêr heval

231)           ne cot kirî ne kar kirî bû xwedanî ker û kurî

232)           kevrî havînê çeke piş kulînê

233)           çêdibe şonê şûr û xençera çênabe şonê şor û xebera

234)           ma min donê qirkê di xwe daye

235)           î çovan dixwe ne wek î dihesbîne

236)           î destî xwe di êr de ne wek î destî xwe di avê de ye

237)           hespî merî mexmûr kulek e

238)           dest pir bûn şîv dişewite

239)           kûçik li ser sergî xwe no ye

240)           tu kerî nezirî î

241)           kera li cem hev girêde dielimin tir fisa

242)           li kerî berdayî xene li î girêdayî xe, î girêdayî bifilte ji wî xirabtir e

243)           otesiyê bi kûçikî xwe de mede jina xwe

244)           me go şukur şukur keras ji me kir

245)           gul dikevin diriyan jî

246)            nîsk di nav gûyî xwe de diye

247)           av tê gerî ye

248)           malî seyîb kelepîr e

249)           qazikê go binî min zêr e eskê go ez jê têm

250)           şêr kal bû dibe mesqeriya rovî

251)           şêra gêr kir kûçika xwar

252)           merî fey nekir e’yîb çi ye !

253)           li çi rêxê şimitiye

254)           mirîşk digere zelqa tîne

255)           teres sisê ne, î gênim diçîne şûnê kizina, î miya digewira bi bizina û î bi pê jina dikeve û malê xwe dibe malê bavikî jina…

256)           jin hene çintirfîstan in (hundir gemarî dihêlin û pêş hewşê pak dikin bo xelk bipesine)

257)           hin jin hene melhemê dilan e

258)           berxî sêwî nabe beran

259)           mala bavî min bi xêr û bêr e, mi têr xwar li dora êr e

260)           dirêjê Tû xwar û kinikê gû xwar

261)           ro derê qeza narê

262)           berve şerî sibê here berve xêrê îvarê mere

263)           ro qulibî fêdê li me re nake

264)           mal aş bajar in

265)           kuçkê waran jî li hev dikevin(pevçûn li her derekê hene)

266)           zêr bi zêrliqiya xwe mihtacî kepekê ye

267)           qiçik negirî dêk şîr nadiyê

268)           moz hat gê(cure mûşek e ku tê gayan û wan girgîn dike)

269)           riyên lawî te derketin  yên xwe berde

270)           gi bûk hatin xasî dibin tomaqî û gocê ketî

271)           piştê xwe mede dîwarî şetî

berdewam dibe