yazmak isterseniz: |
KARA�AY - KARACHAY - KARACHAI - MALKAR - BALKAR |
ARAMA S�TELER� |
Kara�ay-Malkar T�rkleri y�zy�llardan beri, Kafkas s�ra da�lar��n�n en y�ksek zirvesi olan Elbruz da��n�n (Mingi Tav) y�ksek b�lgelerinde ve derin vadilerde yer alan k�ylerde ya�ayan iki karde� topluluktur. Elbruz da��n�n bir ucunda Kara�ayl�lar, di�er yamac�nda Malkarl�lar ya�ar. Bu co�rafi konumun d���nda aralar�nda hi� bir farkl�l�k yoktur.. 1920�li y�llarda Sovyetler�in "Kollektivizm" politikas� gere�i, da� k�ylerinde ya�amakta olan pek �ok Kara�ay-Malkar ailesi d�zl�klere g�� ettirilerek buralarda kurulan yeni k�ylere yerle�tirildiler. Dilleri bat� T�rk dilleri grubundand�r. K�p�ak ve K�p�ak alt grubunda s�n�fland�r�labilir. Kuzey Kafkasya'da ya�ayan di�er iki T�rk toplulu�u olan Kumuk�a.ve Nogay diline de benzerlik g�sterir.Tarih�, antropolojik,arkeolojik ve linguistik ara�t�rmalar Kara�ay-Malkarl�lar�n bu b�lgede uzun y�zy�llar hakimiyet kuran T�rk kavimlerinin torunlar� olduklar�n�, zaman i�inde �e�itli Kafkas halklar� ile kar��t�klar�n� ortaya koymaktad�r. Kara�ay-Malkar halk�n�n etnik yap�s�n�n olu�mas�nda Hunlar-Kara Bulgarlar, Alanlar, Hazarlar ve K�p�aklar gibi T�rk kavimlerinin pay� vard�r. 1828 y�l�na kadar Rus idaresine tabi olmad�lar ve say�s�z ayaklanmalar ile Ruslara kar�� ��kt�lar.1864 y�l�nda Kafkasya�da Rusya�n�n hakimiyeti ile birlikte, Kafkasya'da b�y�k bir g�� ya�and�. Ruslar�n Kafkasya�y� i�gali sonunda 1880'li y�llardan itibaren zaman zaman Kara�ay-Malkar halk�n�n bir b�l�m� di�er Kafkas kabileleri ile T�rkiye�ye g�� etmek zorunda kald�. Bug�n bu g��menlerin torunlar�ndan yakla��k 25 bin Kara�ay-Malkarl� T�rkiye�de, 2000 civar�nda Kara�ay-Malkarl� ise Suriye�de, bir k�sm� da ABD'nde ya�amaktad�r. 1917 Bol�evik ihtilali sonras�nda b�t�n Kafkasya'da ve bu arada Kara�ay-Malkarda da 1918'de �ok k�sa bir s�re ba��ms�zl�k heyecan� ya�and�. Fakat bu heyecan Beyaz ordu taraf�ndan kanla bast�r�ld�. Ard�ndan k�z�llar�n sald�r�s� ba�lad� . 1920'de Beyaz ordu K�z�l ordu taraf�ndan b�lgeden at�ld� ve Kara�ay-Malkar da "Sovyet" sistemine dahil oldu. A�ustos 1942'de Alman ordusu Kara�ay �zerk vilayetine girdi ve b�lgeyi be� ay kadar elinde tuttu. Kara�ay-Malkarl�llar da1943 y�l� sonlar�na kadar Sovyetlere kar�� ba��ms�zl�k m�cadelelerini s�rd�rd�ler.Bu arada Kafkaslarda Ruslara kar�� ��kar�lan pek �ok ayaklanmaya �nderlik ettiler. Bu m�cadeleler s�ras�nda n�fuslar�n�n b�y�k bir b�l�m�n� kaybettiler. B�lge Ocak 1943'te Almanlardan kurtar�ld�. 2 Kas�m 1943 ve 8 Mart 1944'te g�ya Alman ordusuyla i�birli�i yapt�klar� gerek�esiyle Kara�ay-Malkar n�fusunun tamam� Orta Asya ve Kazakistan'a s�r�ld�. Oysa Kara�ay-Malkarl�lardan binlerce ki�i Alman i�gali s�ras�nda k�z�l orduda g�rev yapmaktayd�. S�rg�n s�ras�nda �ok say�da Kara�ayl� hayat�n� kaybetti. Nihayet �kinci D�nya Sava�� s�ras�nda Almanlarla i�birli�i yapt�klar� gerek�esiyle "vatan hainli�i" ile su�land�lar. 2 Kas�m 1943 tarihinde Kara�ayl�lar, 8 Mart 1944 tarihinde de Malkarl�lar yurtlar�ndan ��kar�larak topyek�n bir s�rg�ne ve soyk�r�ma maruz kald�lar. Bu s�rg�n s�ras�nda da toplam n�fuslar�n�n yar�s�n� kaybettiler. Orta Asya ve Sibirya�daki s�rg�n yerlerinde 14 y�l kalan Kara�ay-Malkar halk� 1957 y�l�nda itibarlar� iade edilerek Kafkasya�daki eski yurtlar�na geri d�nd�ler. Kafkasya�ya geri d�nen Kara�ay-Malkarl�lar, burada Kabardey, Besleney, Abaza ve Nogay halklar�yla birlikte Kara�ay-�erkes �zerk B�lgesi idaresi alt�na al�nd�. Malkarl�lar ise Kabardey-Malkar �zerk Cumhuriyeti idaresi alt�na al�nd�lar. 17.yy. da b�lgeye yap�lan Nogay g��� ve K�r�m tatarlar�n�n ger�ekle�tirdi�i temaslar Kara�aylar�n �slam� tan�malar�na yard�mc� olmu�tur. Ancak ba�ka bir rivayet Kara�ay-Malkarl�lar�n �slam� kabul etmelerinde 18.yy.da ya�am�� �shak efendi isminde Kabartayl� hocan�n etkisinin oldu�unu belirtmektedir. S�nni (hanefi)dirler ve Kuzey Kafkasya din i�lerine ba�l�d�rlar. S�rg�n edilmelerinden sonra kapat�lan camiler bug�n h�zla a��lmakta ve say�lar� her ge�en g�n artmaktad�r. Kara�ay-Malkar halk� bug�n Kafkasya�da "Kara�ayevo-�erkesya" ve "Kabardino-Balkarya" adlar�n� ta��yan iki �zerk cumhuriyette Rusya Federasyonu�na ba�l� olarak ya�amaktad�rlar. 1989 y�l� RESM� RUS n�fus say�m�na g�re Kara�ayl�lar 156.140 Malkarl�lar ise 88.771 ki�idirler. |
Her hakk� sakl�d�r. .( 2001) |
. |
ba�vuru kaynaklar� bibliyografya |
gezinti park�n�z a�a��da:) |
Hasan Kara�ayl� |
|
|||||