KARA�AY-MALKAR T�RKLER�NDE
ALGI� GELENE��
B�t�n toplumlarda oldu�u gibi Kara�ay k�lt�r�nde de "alg��"  -dua- �zel bir yer tutar. Gerek toplum ve gerekse fert seviyesinde yap�lan her i�,
her davran�� i�in bir alg�� -dua- yap�l�r.
Alg���n �zel bir �ekli yoktur. Ki�i yapt��� alg��la iyi dilek ve temennilerini dile getirir. En yayg�n alg�� �ekli d���nlerde g�r�lmektedir.
Gelin getirildi�inde, yeni evine girmezden �nce yeni evlenen �ift i�in iyi dileklerin ve kutlaman�n yer ald��� alg��, ayn� zamanda toplumsal de�er yarg�lar�n�n da ortaya kondu�u bir duyuru, bir belge gibidir.
Alg��� -duay�- yapacak ki�i, ki genellikle ya�l� biri olur, eline bir tas (=ayak) �erbet alarak y�ksek bir yere ��kar ve alg��a ba�lar.
Yap�lan alg���n standart bir �ekli olmad���ndan bilinegelen ifadelerin yan�s�ra de�i�en zaman ve �artlara uygun ifadelerle, esprili c�mleler de yer alabilir.
Mesela "�g�zn� tarthan�n (�k�z�n kuvvetlisi, iyi �ekeni)" ifadesi baz� alg��larda yerini "motornu tarthan�n (trakt�r�n iyi �ekenini)" ifadesine b�rakabilmektedir. Yeni �ift i�in dilenen iyi dileklerin yan� s�ra toplumun iyili�ini dileyen ifadeler de yine de�erler sisteminin ortaya konulmas� y�n�nden �nem ta��r.
A�a��daki metinlerden de anla��laca�� �zere g�nl�k hayat�n her safhas�nda alg�� varl���n� korumu�tur. Evlilikle y�l�n her d�neminde varl���n� korurken, hayat�n di�er devrelerinde de kendini g�stermektedir.Bebe�in do�umu, tohum ekmek i�in tarlaya ��kma, hasad s�ras�nda  ava ��kma esnas�nda, ko� kat�m�nda...has�l� hayat�n her an�nda alg�� -dua- ile Tanr�'dan iyi dileklerde bulunma davran��� bug�n dahi devam etmektedir...
TOY ALGI�
Alg�� ayak, bal ayak
Kolubuzga alay�k,
Tilibiz bile calay�k
Allahdan kelgen k�y�ll�kladan
Bar�b�z da ke�de kalay�k
K�b bitsinle sabanla
A�amas�n amanla
Bu �yge k�y�ll�k kelmesin
Bu �yden igilik ketmesin
Voy bu kelin bu �yge
K�le kelsin, ��ara kelsin
Eter i�in bile kelsin
K�b ca�as�n eri bila
Et bolgan�a teri bile
Voy bu kelin bu �yge igi bosa
Burtlay ur�uk tolturs�n
�gi wa bolmasa c�lay burula olturs�n
Voy bu �yge bu kelin nek keldi degenni
Tawga bar�ga e�egi bolmas�n
Bolsa wa s�rt� cawur bolsun
Balalar� bir da kalmay g�vur bolsun
Koy berse c�nl�s�n
�ynek berse s�tl�s�n
At berse �abxan�n
��gok berse atxan�n
�g�z berse tartxan�n bersin
Bu �yn� nas�bdan toltursun
Voy men alg�� ete bilmeyme
Ullu Allah alg�� etsin
S�yl� Paygambar amin desin
�YDE KUVAN� BOLSA ET�LGEN ALGI�
Cokdan bar etgen Teyri,
Bardan da cok etgen Teyri,
Har zatha k��� cetgen Teyri,
Carathan can�na �r�sh� bergen Teyri!
Ol bu�r�an kuvan�n� eterle,
Bu �yn� k�l�ne ceterle.
Kart da, ca� da kelgenbiz,
Kelirge da kereklibiz.
Kuvan��b�z k�nde da b�lay bolsun
Bu kuvan�ha kelgen nas�pdan tolsun.
Nas�p halkdan ketmesin,
K�y�nl�k anga cetmesin,
Kelgenleni ca�avlar� mamur bolsun,
Acallar� sab�r bolsun.
Car�s�nla c�rekle
Kabul bolsunla ah�� tilekle.
T�z niet ca�as�n,
Zarn� k�e a�as�n.
Ah��ladan �lg� alay�k,
Amanladan keng kalay�k.




1966 c�lda O�ar� �egemde Gergreeva Baldandan (1867) S.O.�ahmurzaev cazgand�
SAB�YN� BE��KGE B�R�N�� B�LEGENDE EM ANI KURMANLI�INDA AYTIL�AN ALGI�
O�urlu be�ikge b�leyim,
Be�ikden sav ����p k�reyim.
Be�ik bavung bek bolsun,
Ca�av k�n�ng k�p bolsun.
Seni s�ygen k�p bolsun.
Kelinle kelsinle �y�b�zge,
K�zla ��ks�nla �y�b�zden
Mingen at�ng cor�a bolsun,
�aphandan bar�nda al�a bolsun.
Sermegende al�� bol�un
��legende ba��� bol�un
Athan o�ung aca�mas�n,
K�tgen mal�ng avu�mas�n.
Can�ng bolsun Allahha amanat,
Kesing bol�ung seyir, alamat.
Alamat bol�ung, tang bol�un,
Allah s�ygen can bol�un
Sav kutul�un be�ikden,
Kuvana kayth�n e�ikden.



1969 c�l Kara�ayda kurort Teberdi�de Holomlieva Berdavuzdan (1890), A.Z.Holaev caz�and�.
CAZ BA�INDA SABAN TOYDA
AYTIL�AN AL�I�
Cazibiz cavunlu bolsun,
K�z�b�z k�nl� bolsun,
K���b�z karl� bolsun,
Acal�b�z sab�r bolsun.
Istavatla mall� bolsunla,
Batmanla ball� bolsunla,
Egiz-egiz t�l� tuvsun,
Segiz-segiz nas�p cavsun,
Kozlamagan ti�i kalmas�n,
Call� ka�anak almas�n.
Cavunlu bolsun caz�b�z,
Mal bolsun az���b�z.
Elpek bolsunla malla,
Bek bitsinle sabanla.
Ba�lar�na kol cetmez�a,
T�b� bla cilyan �tmez�a.
Teyri bersin:
�g�zn� - tarthan�n,
Atn� - �aphan�n,
�koknu - athan�n,
�ynekni - s�tl�s�n,
Arban� - c�kl�s�n.
Cavun kibik al���la cavsunla
Ir�sh�, nas�p talay bolsunla!
Teyribiz bersin ah��l�k,
K�rmeyik bar�b�z a�l�k!


1959 c�lda O�ar� Cemtalada Nasturev  Sufyandan �.O.�ahmurzaev caz�and�.
KO�HAR KO�HANDA AL�I�
Egiz - egiz t�l� tuvsun,
Segiz - segiz nas�p cavsun,
Kozlamagan ti�i kalmas�n!
Call� ka�anak almas�n!
Malla t�l� bersinle,
Toturubuz saklas�n,
Teyri bizni coklas�n.
Halk�b�z mall� bolsun,
Har zat�b�z barl� bolsun.


1974 c�lda T�ben �egemde Etteev Aliden  T.M.Hacieva cazgand�.
CA� B�R�N�� UVGA BARSA ET�LGEN AL�I�
Ummay biy�e, Totur
Bashan aya��ng� tayd�rmas�nla,
Athan o�ungu cazd�rmas�nla,
Uv�u colungda saklas�nla!
Bir at�p, eki �lt�rg�n,
Bir colga eki kiyik keltirgin.
K�ls�z tengleringi k�l etgin,
Buvlan� terilerinden ko� etgin.
T�p�r�ng� Temirkazak culduz�a begisin,
Teyring bersin Apsat�n� mal�ndan igisin, k�b�s�n!

1966 c�lda Ogar� �egemde Gergreeva Baldandan �.O.�ahmurzaev cazgand�.
CORA BOZA
Ca� tuvsa, k�z tuvsa da, adam bir ullu palahdan kutulsa ne da bir ah�� i�ni ba�lanngan�na atap, boza etedile, coralap.
Cora boza tola kelsin,
Kartha, ca�ha cete kelsin.
��genlege savluk bersin
T�re, adet bolup k�rs�n.
Cora boza i�ilsin da,
Koldan kol�a c�r�s�n da,
K�lk�, oyun t�g�ls�n da,
Kay��, kav�a b�l�ns�n da,
Bizge hurmet berilsin da,
Bozab�z a tarkaymas�n,
Tamatab�z kartaymas�n
An� beti sar�almas�n,
Eki k�z� aralmas�n,
Aman i�ge baralmas�n.
Corala�an bozab�zn�,
Koruvlagan t�rebizni,
Aiuvlanngan �arh�b�zn�
Kar�u, k��� k�p bolsun da,
Cete kelsin �m�rlede.



1970 c�l O�ar� Malkarda  Atabiyev Matigeriyden (1888) D.M.Tavmurzaev caz�and�.
Hosted by www.Geocities.ws

1