Sterneilanden




De Sterneilanden (Țernhulman) liggen in het zuidelijk deel van de Atlantische Oceaan en behoren tot het Zuidelijk Domein, een overzees gebiedsdeel van het Koninkrijk Friland.


Algemene informatie
De Westelijke Sterneilanden liggen op de Rio Grande-rug en bestaan uit twee eilanden. De Oostelijke Sterneilanden liggen op de Mid-Atlantische Rug, ter hoogte van de Steenbokskeerkring, en bestaan uit zes eilanden. Ze zijn allen van vulkanische oorsprong en hebben samen een oppervlakte van ongeveer 250 km². Het landschap is overwegend bergachtig en wordt gedomineerd door de Drakanberg vulkaan op het eiland Ailidgag. De Oostelijke Sterneilanden hebben een zeeklimaat met veel regen, het is gemiddeld 15-22°C in de zomer (januari tot april) en 11-18°C in de rest van het jaar. De Westelijke Sterneilanden zijn iets kouder en droger.
        De Sterneilanden bevinden zich in dezelfde tijdzone als Europees Friland: Coordinated Universal Time (UTC), ook wel bekend als Greenwich Mean Time (GMT). Er gaat een rechtstreekse lijnvlucht vanuit Friland naar Barizhulm, het grootste eiland van de Oostelijke Sterneilanden. De overige eilanden kunnen van daaruit worden bereikt met kleinere vluchten of schepen.

Bestuur
De hoofdstad van de Sterneilanden, en het Zuidelijk Domein waartoe het behoort, is Storgard, waar het gouwbestuur (Gațing) zetelt. Door de bijzondere positie van de eilanden heeft deze meer bevoegdheden dan een doorsnee gouwbestuur, maar de eilanden blijven een integraal onderdeel van het Koninkrijk Friland. Naar schatting 20% van de bevolking is voorstander van meer autonomie, slechts 0,5% is voor volledige onafhankelijkheid. De officiële valuta is de Frilandse skat. Naast de vlag van het Zuidelijk Domein voeren de Sterneilanden ook een eigen, historische vlag. Deze lijkt op de Frilandse vlag, maar heeft een zwart zigzagpatroon dat het Sagfergun (Zaaggebergte) symboliseert. Het zwart staat voor het basaltgesteente dat op de eilanden voorkomt.

Demografie
Op de Sterneilanden wonen in totaal 9.500 mensen, waarvan 85 op de westelijke eilanden (allen op Stainhulm) en 9.415 op de oostelijke eilanden, waarvan 6.255 op Barizhulm en 3.160 op Ailidgag. Alle overige eilanden zijn onbewoond.
        De bevolking bestaat vrijwel volledig uit Frilanders en de officiële taal is Frilands. Daarnaast zijn er de dialecten West-Țernhulmisk (West-Sterneilands), dat Portugese invloeden kent, en Aust-Țernhulmisk (Oost-Sterneilands), wat verwant is aan het dialect van de Frilandse gouw Skak, waaruit veel vroege kolonisten kwamen. Een meerderheid van de bevolking is niet gelovig (58%). Verder zijn er aanhangers van Ferna Sed (40%) en het Christendom (2%).

Cultuur
De oostelijke eilanden verschillen op cultureel gebied weinig van Europees Friland en de overheid probeert dat ook zo te houden, uit bezorgdheid dat het moederland de eilanden zal verliezen wanneer deze teveel van haar gaan verschillen. Op de westelijke eilanden daarentegen, kent de cultuur sterke Portugese invloeden. Zo is de meerderheid van de bevolking Katholiek, zijn typisch Portugese gerechten als leităo, caldeirada en feijoada daar overgenomen als letau, kalderade en fezuade en maken de inwoners muziek die sterk aan fado doet denken. Begin maart (het moment is afhankelijk van het weer) houden de oostelijke eilanden hun jaarlijkse "Stadskrengiska sleidburdwadkamp" (Gemeentelijke surfwedstrijd), waarbij elke gemeente haar beste surfers stuurt om kampioen van de Sterneilanden te worden. Bekende (ex-)inwoners van de Sterneilanden zijn regisseur Tisgeld Ațalberhtssun, schrijver Hrudgaiz Answigssun en zangeres Hrabandis Karilsduhter.

Economie
Door hun geïsoleerde ligging streven de eilanden naar een zo hoog mogelijke mate van zelfvoorziening. Voedsel en water zijn overal plaatselijk beschikbaar en er is veel geïnvesteerd in zonne- en windenergie, waardoor elk eiland in zijn eigen energiebehoefte kan voorzien.
        Op de Oostelijke Sterneilanden wordt bauxiet gewonnen en aluminium geproduceerd. Samen met de visserij is dit de belangrijkste bron van inkomsten. Ook toerisme en de export van zeldzame postzegels leveren een bijdrage aan de plaatselijke economie. De import bestaat vooral uit luxegoederen en fruit.

Handhaving en defensie
Net als in Europees Friland, heeft elke gemeente haar eigen politiekorps. Op de dunbevolkte westelijke eilanden bestaat dit korps uit slechts vier man en een patrouillewagen. Deze agenten hebben meerdere speciale bevoegdheden en worden elk jaar afgewisseld.
        De eilanden worden beschermd door drie militaire eenheden, die zijn ondergebracht op de basis Blakstainburg op het eiland Sigandshulm:
  • Țernferhaup ("Stern bataljon"): Rikshar eenheid met lichte voertuigen, die snel inzetbaar is op de gehele eilandengroep.
  • Țernstorswarm ("Stern eskader"): Lufthar eenheid met een aantal jagers om het luchtruim te bewaken en helikopters voor vervoer tussen de eilanden.
  • Atlantiska Flot ("Atlantische Floot"): Saihar eenheid die hoofdzakelijk beschikt over kleine patrouillevaartuigen en enkele schepen voor logistieke ondersteuning. Indien nodig ook met zwaarder materieel.

    Flora en fauna
    Op de Oostelijke Sterneilanden groeien bedektzadige planten, varens, coniferen uit de apenboomfamilie (Araucariaceae) en geïntroduceerde, uitheemse planten en bomen. In de kustwateren komen walvissen, dolfijnen, krabben en schildpadden voor. De eilanden zijn een belangrijk onderkomen voor vogels en er leven meerdere soorten sterns, albatrossen en stormvogels. De eilanden Windhulm, Weiphulm en Skeldbakhulm zijn beschermde natuurreservaten.
            De Westelijke Sterneilanden worden ook bezocht door de hiervoor genoemde vogels en zeedieren, maar planten en broedende vogels zijn hier een zeldzaamheid. De eilanden worden geplaagd door huismuizen, die met schepen zijn meegelift en zich hebben ontwikkeld tot een nieuwe, agressieve ondersoort. Sinds zijn introductie is deze muis verantwoordelijk voor het uitsterven van het Stainhulm hoen (Gallinula stainhulmi), een niet-vliegende vogel die alleen op het eiland Stainhulm voorkwam, acht inheemse plantensoorten en de uitroeiing van vrijwel alle krab-, schildpad- en vogelpopulaties op de eilanden. Frilandse biologen hebben deze moordlustige ondersoort van de huismuis daarom "Adolfmuis" (Mus musculus adolphi) genoemd. Om de ecologie van de westelijke eilanden te herstellen, wordt gewerkt aan het verwijderen van de muis en het introduceren van plant- en diersoorten vanaf de oostelijke eilanden.

    Geschiedenis
    Omdat de Westelijke en Oostelijke Sterneilanden zo ver uiteen liggen, wordt hun geschiedenis afzonderlijk behandeld:

    Oostelijke Sterneilanden
    De Oostelijke Sterneilanden werden in 1506 ontdekt door de Portugese admiraal Tristăo da Cunha, die ze "Ilhas Verdes" (Groene Eilanden) noemde. Hij noteerde in zijn logboek dat de eilanden nuttig konden zijn voor de Portugese Kroon, mede door hun grootte en het voorkomen van zoet water. Hij noteerde echter de verkeerde coördinaten, waardoor men de eilanden bij een latere expeditie niet meer kon terugvinden.
            In 1620 werden de eilanden herontdekt door Țeudward Harwenssun, de kapitein van het Frilandse handelsschip Kuparsand. Hij claimde de eilanden voor het Koninkrijk Friland en noemde deze "Țernhulman" (Sterneilanden), vanwege de vele sterns die er nestelden. In de jaren erna ontstond op het eiland Ailidgag een kleine, Frilandse buitenpost genaamd Marburg, dat diende als tussenstop voor handelsschepen die naar het Verre Oosten gingen.
            In de 18e en 19e eeuw vestigden veel Frilandse kolonisten zich op de Sterneilanden. Vooral boeren, handelaren en walvisvaarders uit de gouw Skak. De centraal gelegen nederzetting Storgard groeide uit tot een belangrijke haven. Ter verdediging daarvan werd op het nabijgelegen eiland Sigandshulm de militaire basis Blakstainburg gebouwd.
            In 1850 vond er een uitbarsting plaats van de vulkaan Drakanberg, wat op het eiland Ailidgag veel slachtoffers eiste. Bovendien nam in 1869 het strategisch belang van de eilanden af door de opening van het Suezkanaal, waardoor veel handelsroutes langs de Oostelijke Sterneilanden verdwenen en de lokale economie instortte. Dit alles zorgde voor een flinke bevolkingsafname. Tegenwoordig zijn de Oostelijke Sterneilanden vooral belangrijk voor de visserij en de aluminiumproductie. Ook hebben veel rijke Frilanders er een vakantiehuis.

    Westelijke Sterneilanden
    De Westelijke Sterneilanden werden in 1502 ontdekt door de Portugese ontdekkingsreiziger Estêvăo da Gama, die ze "Ilha de Pedra" (Steeneiland) en "Ilha dos Pescadores" (Visserseiland) noemde. De huidige namen Stainhulm en Fiskarhulm zijn hiervan afgeleid. Gamaburg, de enige nederzetting op de Westelijke Eilanden, is ook naar hem vernoemd.
            De eilanden bleven onbewoond tot 1786, toen een groep Frilandse walvisvaarders er hun uitvalsbasis van maakte. Portugal besloot hierop de eilanden formeel te claimen en er enkele Portugese vissersfamilies te vestigen. Friland reageerde met een tegenclaim en er ontstond een hoop juridisch geharrewar over wie er recht had op de eilanden. Op de eilanden zelf kon men het echter prima met elkaar vinden, waardoor er heel wat Frilandse walvisvaarders een Portugese vissersdochter aan de haak sloegen. De bevolking, taal en cultuur van de eilanden wordt hierdoor ook wel "Fritugesisk" (Fritugees) genoemd: Frilands met een grote Portugese invloed.
            In 1805 tekenden beide landen een overeenkomst, waarin Friland de eilanden kreeg en in ruil daarvoor handelsconcessies deed aan Portugal. Op bestuurlijk niveau werden de eilanden samengevoegd met de (Oostelijke) Sterneilanden, sindsdien heten zij daarom de "Westelijke Sterneilanden."
            Tegenwoordig zijn de Westelijke Sterneilanden vooral in het nieuws door hun lage bevolkingspeil (17 families, bestaande uit 85 personen), waardoor ze vaak gekscherend de "bloțskandhulman" (incest-eilanden) worden genoemd. De overheid probeert al vele jaren nieuwe inwoners aan te trekken, maar door het kale landschap en het eentonige leven op de eilanden blijft de interesse laag.


    Nederzettingen:

    (Westelijke Eilanden)
    Gamaburg (vernoemd naar de Portugese ontdekkingsreiziger Estêvăo da Gama), de enige nederzetting op de Westelijke Sterneilanden.

    (Oostelijke Eilanden)
    Berghaim ("Bergheem")
    Brunwalț ("Bronwoud")
    Landwik ("Landwijk")
    Marburg ("Meerburg"), de oudste (17e eeuw) en op één na grootste nederzetting van de Oostelijke Sterneilanden.
    Skalhaban ("Schelphaven")
    Skaunmar ("Schoonmeer")
    Storgard ("Grootgaarde"), de grootste nederzetting en hoofdstad van de Oostelijke Sterneilanden.
    Wilau ("Wijloo")


    Bijzondere locaties:

    (Westelijke Eilanden)
    Westsandjar ("Westzender"), radar-, weer- en zendstation.

    (Oostelijke Eilanden)
    Askdal ("Asdal"), vallei aan de voet van de vulkaan Drakanberg.
    Austsandjar ("Oostzender"), radar-, weer- en zendstation.
    Blakstainburg ("Basaltburg"), militaire basis met haven en vliegveld.
    Dwerganhulan ("Dwergengrotten"), zeer mooi grottenstelsel, dat alleen met een gids mag worden betreden.
    Grundlaus ("Bodemloos"), ondergrondse commandobunker van het Frilandse leger, dat bestand is tegen NBC-aanvallen en vulkaanuitbarstingen. Een groot deel van de bevolking kan hier worden ondergebracht.
    Haufurs ("Hoge Waterval"), één van de belangrijkste toeristische attracties op Barizhulm.
    Sahtmar ("Verzoeningsmeer"), als mensen in het dorp Landwik een ruzie willen bijleggen, besprenkelen ze elkaar met water uit dit meer.
    DS Selilaik ("DS Gelukzaligheid"), in 1901 gezonken schip dat populair is bij duikers. "DS" staat overigens voor "dempskip" (stoomschip).


    Overige locaties:

    (Westelijke Eilanden)
    Fiskarhulm ("Vissereiland"), afgeleid van het Portugese "Ilha dos Pescadores" (Visserseiland).
    Stainhulm ("Steeneiland"), afgeleid van het Portugese "Ilha de Pedra" (Steeneiland).

    (Oostelijke Eilanden)
    Ailidgag ("Vuurkrater")
    Barizhulm ("Graaneiland")
    Sigandshulm, heette eerst Aghulm ("Hoekeiland") maar werd in 1877 vernoemd naar koning Sigand. Het eiland is militair gebied en verboden voor burgers.
    Skeldbakhulm ("Schildpadeiland"), natuurreservaat.
    Weiphulm ("Krooneiland"), natuurreservaat.
    Windhulm ("Windeiland"), natuurreservaat.

    (Oostelijke Eilanden: gebergten)
    Albdukarberg ("Albatrosberg")
    Drakanberg ("Drakenberg"), vulkaan van 2.246 meter hoog.
    Reganbughallan ("Regenboogrotsen")
    Sagfergun ("Zaaggebergte")
    Trullanberg ("Trollenberg")

    (Oostelijke Eilanden: wateren)
    Krumphwalflo ("Bultrugbaai")
    Puthwalflo ("Potvisbaai")