Chiangmai  Astronomy  Club

การดูดาวเบื้องต้น

ด้วยผลของ Perspective นี้ทำให้แนวการมองดาวหนือ จะเป็นมุมสูงจากขอบฟ้าด้านทิศเหนือ เท่ากับค่ามุมของเส้นรุ้งที่เรายืนอยู่เสมอ เรียกสั้นๆว่ามุมเงยของดาวเหนือ เช่นที่ยะลา จะเห็นดาวหนือสูงจากขอบฟ้าทิศเหนือเป็นมุม 6 องศา ที่กรุงเทพจะมีมุมเงยของดาวเหนือถึง 14 องศา ที่เชียงใหม่ก็สูงขึ้นมาอีกมากเกือบ 19 องศา เป็นต้น

ส่วนการขึ้นและตกของดาวนั้น แน่นอนว่าย่อมจะเห็นสวนทางกับการหมุนของโลก ดาวจะขึ้นทางทิศตะวันออก และตกทางทิศตะวันตก นั่นแสดงว่าโลกของเราหมุนวนจากทิศตะวันตกสู่ทิศตะวันออก (หรือถ้าจะพูดอีกอย่างหนึ่งคือ ของฟ้าทิศตะวันตกของโลกเคลื่อนที่ขึ้น ขณะที่ขอบฟ้าด้านทิศตะวันออกของโลกเคลื่อนที่ลง ทยอยเผยให้เห็นดวงดาวต่างๆที่ขอบฟ้าด้านทิศตะวันออกบังไว้)






ถ้าดูการขึ้นและตกของดวงดาวหลายๆดวง จะพบว่าดาวไม่ได้ขึ้นตรงจุดทิศตะวันออกพอดีทุกดวง ลองดูจากรูปที่แสดงท้องฟ้าของผู้สังเกตที่เชียงใหม่ (ดาวเหนือจะอยู่สูงจากขอบฟ้าทิศเหนือประมาณ 19 องศา) จะพบว่ามีดาวขึ้นและแตกต่างกัน 5 ประเภท ดังนี้

ดาวประเภทที่หนึ่ง ดาวจะวนอยู่รอบดาวเหนือ (หรือถ้าเรียกให้ถูกต้องยิ่งขึ้นจะเรียกว่า วนอยู่รอบขั้วเหนือของท้องฟ้า ซึ่งเป็ฯจุดหมุนของท้องฟ้า) ดาวประเภทนี้จะไม่มีการขึ้นหรือตกจากขอบฟ้า (ในบ้านเราไม่ค่อยได้สังเกตเห็นดาวประเภทนี้เท่าไร เนื่องจากมีมุมเงยต่ำ ทำให้ถูกบังด้วยสิ่งกีดขวาง เช่น สิ่งก่อสร้าง ต้นไม้ หรือภูเขา ได้ง่าย

ดาวประเภทที่สอง ดาวจะขึ้นจากทิศตะวันออกเฉียงมาทางเหนือ และตกที่ทิศตะวันตกเฉียงมาทางเหนือ

ดาวประเภทที่สาม ดาวจะขึ้นตรงทิศตะวันออกพอดี และตกตรงทิศตะวันตกพอดีเช่นกัน แนวการเคลื่อนที่ในรอบวันของดาวประเภทนี้ จะอยู่บนแนวเส้นสมมุติที่เรียกว่า เส้นศูนย์สูตรของท้องฟ้า ซึ่งถ้าดูจากรูปแรกจะพบว่าเส้นศูนย์สูตรท้องฟ้านี้ ก็เลียนแบบมาจากเส้นศูนย์สูตรของโลกนั่นเอง ทำให้เส้นนี้เป็นเส้นแบ่งเขตระหว่างท้องฟ้าซีกเหนือและท้องฟ้าซีกใต้ ยิ่งไปกว่านั้น แนวการเคลื่อนที่ของดาวที่อยู่เหนือชอบฟ้า (ใช้เวลาครึ่งวัน) จะยาวเท่ากับส่วนที่เหลือ ที่มุดอยู่ใต้ขอบฟ้า แตกต่างจากดาวประเภทอื่นๆที่ได้แสดงไว้

ดาวประเภทที่สี่ ดาวจะขึ้นทางทิศตะวันออกเฉียวฃงไปทางใต้ และมีแนวทางเดินปรากฏอยู่เหนือเส้นขอบฟ้าสั้นกว่าส่วนที่อยู่ใต้ขอบฟ้าลง

ดาวประเภทที่ห้า ดาวจะวนอยู่ใต้ขอบฟ้าเสมอ (ดาวจะวนอยู่รอบขั้วใต้ของท้องฟ้า) ทำให้ผู้สังเกตที่เชยงใหม่ไม่มีโอกาสเห็นดาวประเภทนี้เลย


ดาวทุกประเภทจะขึ้นเฉียงๆและตกเฉียงๆ ตามความเอียงของแกนหมุนของท้องฟ้า ไม่ได้ขึ้นและตกตรงๆอย่างที่หลายคนเข้าใจ และดาว(ฤกษ์)ทุกดวงจะหมุนรอบท้องฟ้าหนึ่งรอบ ในเวลาเท่ากันเสมอ คือหนึ่งวัน (ถ้าจะพูดให้ถูกต้องยิ่งขึ้น จะใช้เวลา 23 ชั่วโมง 56 นาที เท่ากับการหมุนรอบตัวเองของโลก)



Back to Home
Hosted by www.Geocities.ws

1