สัญลักษณ์นิวเคลียร์

สัญลักษณ์นิวเคลียร์ (Nuclear symbol) เป็นสิ่งที่ใช้เขียนแทนโครงสร้างของอะตอม โดยบอกรายละเอียดเกี่ยวกับจำนวนอนุภาคมูลฐานของอะตอม วิธีการเขียนตามข้อตกลงสากลคือ เขียนเลขอะตอมไว้มุมล่างซ้าย และเลขมวลไว้มุมบนซ้ายของสัญลักษณ์ของธาตุ

เขียนเป็นสูตรทั่ว ๆ ไปดังนี้

สัญลักษณ์นิวเคลียร์ = ^A_ZX

X คือ สัญลักษณ์ของธาตุ

A คือ เลขมวล

Z คือ เลขอะตอม

ถ้าให้ n = จำนวนนิวตรอน

จะสามารถหาความสัมพันธ์ระหว่างเลขอะตอม เลขมวล และจำนวนนิวตรอนได้ดังนี้

เลขมวล = เลขอะตอม + จำนวนนิวตรอน

A = Z + n

ดังนั้นสัญลักษณ์นิวเคลียร์จึงทำให้ทราบว่าธาตุดังกล่าวนั้นมีอิเล็กตรอน โปรตอน และนิวตรอน อย่างละเท่าใด

ไอโซโทป(Isotope)

ไอโซโทป (Isotope) หมายถึง อะตอมของธาตุชนิดเดียวกันที่มีโปรตอนเท่ากัน (หรืออิเล็กตรอนเท่ากัน ) แต่มีเลขมวลและจำนวนนิวตรอนต่างกัน (หรือมีมวลต่างกัน)

อะตอมของธาตุชนิดเดียวกันจะมีจำนวนโปรตอนและอิเล็กตรอนเท่ากัน แต่จำนวนนิวตรอนอาจจะไม่เท่ากันก็ได้ ซึ่งมีผลทำให้มวลต่างกัน

อะตอมของธาตุดังกล่าวเรียกว่าเป็นไอโซโทป เช่น ¹²C, ¹³C และ ¹⁴C เป็นไอโซโทปกัน (เลขอะตอม C = 6 )

สัญลักษณ์นิวเคลียร์	จำนวนอิเล็กตรอน	จำนวนโปรตอน	จำนวนนิวตรอน	เลขมวล
126C 136C 146C	6 6 6	6 6 6	6 7 8	12 13 14

ไอโซโทปของธาตุบางชนิดอาจจะมีชื่อเรียกโดยเฉพาะ

เช่น ธาตุไฮโดรเจนมี 3 ไอโซโทป และมีชื่อเฉพาะดังนี้

¹₁H เรียกว่า โปรเตรียม ใช้สัญลักษณ์ H

²₁H เรียกว่า ดิวทีเรียม ใช้สัญลักษณ์ D

³₁H เรียกว่า ตริเตรียม ใช้สัญลักษณ์ T

ไอโซโทน (Isotone)

ไอโซโทน ( Isotone ) หมายถึง ธาตุต่างชนิดกันที่มีจำนวนนิวตรอนเท่ากัน แต่มีเลขมวลและเลขอะตอมไม่เท่ากัน

เช่น ¹⁸₈O ¹⁹₉F เป็นไอโซโทนกัน มีนิวตรอนเท่ากันคือ n = 10

ธาตุ	A	Z	n
18O 19F	18 19	8 9	10 10

จะเห็นได้ว่าเฉพาะ n เท่านั้นที่เท่ากัน แต่ A และ Z ไม่เท่ากัน จึงเป็นไอโซโทน

ไอโซบาร์(Isobar)

ไอโซบาร์ (Isobar) หมายถึง ธาตุต่างชนิดกันที่มีเลขมวลเท่ากัน แต่มีมวลอะตอมและจำนวนนิวตรอนไม่เท่ากัน

เช่น ³⁰₁₅P กับ ³⁰₁₄Si มีเลขมวลเท่ากันคือ 30

ธาตุ	A	Z	n
3015P 3014Si	30 30	15 14	15 16

จะเห็นได้ว่าเฉพาะ A เท่านั้นที่เท่ากัน แต่ Z และ n ไม่เท่ากัน จึงเป็นไอโซบาร์