"Καβάλα στα σκυλιά"

7. Το λαγοκυνήγι «Καβάλα στα σκυλιά

Το λαγοκυνήγι στην Ελλάδα διεξάγεται κυρίως με δύο τρόπους. Η διαφορά μεταξύ αυτών, έχει περισσότερο να κάνει με το στυλ, που ο ίδιος ο κυνηγός έχει επιλέξει, και λιγότερο με τα σκυλιά τα οποία θα χρησιμοποιήσει.
Πιο συγκεκριμένα: Στην πρώτη περίπτωση τα σκυλιά απελευθερώνονται συνήθως στο χώρο «βοσκής» του λαγού, και αφού εντοπίσουν τα πρώτα ίχνη, ιχνηλατούν στο ντορό μέχρι το ξεφώλιασμα, ενώ ακολουθεί μια μεγάλης διάρκειας καταδίωξη, με απώτερο σκοπό το πέρασμα του θηράματος από το καρτέρι, που κρατάει υπομονετικά όλη αυτή την ώρα ο κυνηγός. Βεβαίως η θέση στο καρτέρι μπορεί να αλλάξει ανάλογα με την εξέλιξη της καταδίωξης (δηλ την πορεία που θα πάρει ο λαγός), και συνήθως είναι κάποια ξέφωτα στο βουνό, λάκες, αγροτικοί δρόμοι κ.α. Ο συγκεκριμένος τρόπος κυνηγιού υπάρχει από πολύ παλιά, και διατηρείται αναλλοίωτος μέχρι και σήμερα από το μεγαλύτερο ποσοστό των λαγάδων στην κεντρική και βόρεια Ελλάδα, όπως και από την πλειοψηφία των κυνηγών στην Ευρώπη.
Ο δεύτερος τρόπος (που σε αυτόν κλήθηκα να αναφερθώ), είναι το «κυνήγι του λαγού στο ξεπέταγμα», όπως λέγεται από πολλούς, ή «καβάλα στα σκυλιά». Βέβαια σε αυτόν τον τρόπο του κυνηγιού υπάρχουν και διάφορες παραλλαγές τις οποίες θα εξηγήσω, κατά την αναφορά μου στην πρακτική του κυνηγιού.
Με λίγα λόγια το κυνήγι στο οποίο αναφερόμαστε γίνεται ως εξής: Ο κυνηγός ακολουθεί τα σκυλιά κατά τη διάρκεια της ιχνηλασίας με σκοπό να χτυπήσει το λαγό αμέσως μετά το ξεφώλιασμα. Αυτό το στυλ κυνηγιού είναι περισσότερο δημοφιλές στη νότια και νησιωτική Ελλάδα, και λιγότερο στην κεντρική και βόρεια. Τους λόγους για τους οποίους υπάρχει αυτή η διαφορά στον τρόπο του κυνηγιού μεταξύ των περιοχών της Ελλάδας, θα προσπαθήσω να εξηγήσω παρακάτω.
Πριν αναφερθώ όμως σε οτιδήποτε άλλο, θα ήθελα προηγουμένως να καταθέσω τη άποψή μου, σχετικά με το ποιος από τους δύο τρόπους είναι ο ορθότερος, και κατά πόσο ο πρώτος ή ο δεύτερος είναι παραδοσιακός τρόπος κυνηγιού ή όχι. Μπαίνω στη διαδικασία αυτού του σχολιασμού, αφενός γιατί πιστεύω ότι ίσως βοηθήσω τους αναγνώστες, και ιδιαίτερα τους νέους κυνηγούς, να αποκτήσουν μια πιο σαφή εικόνα, και αφετέρου επειδή θεωρώ ότι πρέπει να λυθούν οι παρεξηγήσεις που υπάρχουν σχετικά.
Στο ερώτημα λοιπόν για το ποιος από τους δύο τρόπους είναι ο σωστότερος από κυνολογικής άποψης, θα απαντούσα ο πρώτος, δηλαδή το κυνήγι του λαγού με καρτέρι, αν και εφόσον χρησιμοποιούνται σκυλιά μεγάλης δίωξης, χωρίς όμως να θεωρώ λανθασμένο και τον δεύτερο («καβάλα στα σκυλιά»). Σε αυτό το συμπέρασμα παραπέμπουν αρκετά στοιχεία. Τα βασικότερα από αυτά είναι:
Μελετώντας το εργασιακό στυλ των φυλών ιχνηλατών ανά τον κόσμο, θα παρατηρήσουμε ότι το χαρακτηριστικό της μεγάλης δίωξης δεν λείπει σχεδόν από καμία. Άρα το να μην αφήνουμε το στοιχείο της δίωξης να εκδηλωθεί πλήρως από τα σκυλιά (χτυπώντας το λαγό στο ξεπέταγμα), είναι – τουλάχιστον κυνολογικά – λάθος.
Είναι δηλαδή σαν να αφαιρούμε τη δυνατότητα από το σκυλί, να δείξει τα προσόντα και τη συνολική του αξία, εκδηλώνοντας έτσι στο έπακρο αυτό που του υπαγορεύει το ένστικτό του και καταγράφεται στα γονίδια που κληρονόμησε από τους προγόνους του, μετά από δουλειά πολλών χρόνων επιλεκτικής εκτροφής.
Επίσης, αν πάρουμε ως γνώμονα του όρους διεξαγωγής των αγώνων εργασίας ιχνηλατών στην Ευρώπη, θα παρατηρήσουμε ότι για να βαθμολογηθεί ένα σκυλί ή μια ομάδα σκυλιών με τον τίτλο «Εξαίρετος», θα πρέπει εκτός των άλλων να κάνει και σωστή καταδίωξη μεγάλης διάρκειας, συνοδευόμενη από ένταση, σωστή φωνή, κ.τ.λ.
Αναφέρθηκα σε αυτό, αφενός για να τονίσω τη σπουδαιότητα του στοιχείου της καταδίωξης, και αφετέρου επειδή κάποια στιγμή φιλοδοξούμε και ελπίζουμε, να πραγματοποιηθούν και στην Ελλάδα παρόμοιοι αγώνες εργασίας ιχνηλατών, που πιστεύω ότι θα αναβαθμίσουν σημαντικά την κυνολογία στη χώρα μας, όπως και την τέχνη του λαγοκυνηγιού.
Γι΄ αυτό καλό θα είναι οι εκτροφείς ιχνηλατών, να ενημερώνουν τους νέους ιδιοκτήτες των κουταβιών τους, για το εργασιακό ταπεραμέντο της κάθε φυλής, και να προτρέπουν ιδιαίτερα τους νέους κυνηγούς, να εκπαιδεύουν τα σκυλιά τους με βάση αυτό.
Στη συνέχεια θα εξηγήσω γιατί πιστεύω ότι και το λαγοκυνήγι «καβάλα στα σκυλιά» δεν είναι καθόλου λάθος, ειδικά αν γίνεται κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις. Πέρα από αυτό όμως να σημειώσω ότι δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το κυνήγι στη νότια νησιωτική Ελλάδα γίνεται ως επί το πλείστον με τον κυνηγό να πηγαίνει «καβάλα στα σκυλιά». Οι λόγοι που οι κυνηγοί σε αυτές τις περιοχές κυνηγούν με αυτό τον τρόπο είναι:

1ον Η χαμηλή και αραιή βλάστηση, σε αντίθεση με τα πυκνά και δασώδη βουνά της Β. Ελλάδας. 2ον Οι ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες, με κύριο χαρακτηριστικό την παρατεταμένη ξηρασία (η οποία όπως ξέρουμε, δεν ευνοεί καθόλου την ιχνηλασία κατά τη φάση της καταδίωξης).Και 3ον, ένας λόγος που είναι βασικός κατά τη γνώμη μου, και ισχύει ειδικά για την περιοχή της Κρήτης, Είναι η παρουσία εδώ και 4.000 χρόνια του Κρητικού Λαγωνικού, στον οποίο θα αναφερθούμε στο μέλλον αναλυτικά. Μια φυλή αρχέγονη, και αμιγώς ελληνική, που διατηρήθηκε από την Μινωική εποχή μέχρι και σήμερα στο νησί, επιβάλλοντας θα έλεγα αυτόν τον τρόπο κυνηγίου εξαιτίας του ιδιαίτερου εργασιακού της στυλ, της μοναδικής της ιδιοσυγκρασίας, του λαγωνικού τύπου, αλλά και του ξεχωριστού χαρακτήρα.

Συμπερασματικά λοιπόν βλέπουμε, ότι όλα αυτά τα δεδομένα συνηγορούν στην επικράτηση αυτού του τρόπου κυνηγιού και ότι κυνηγοί και σκυλιά δρουν και συμπεριφέρονται ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες που επικρατούν.

Στο ερώτημα τώρα για το ποιος από τους δύο τρόπους είναι ο παραδοσιακός τρόπος λαγοκυνηγιού στη χώρα μας, θα απαντούσα: Και οι δύο, αφού και οι δύο τρόποι κυνηγιού υπάρχουν εδώ και εκατοντάδες χρόνια στην Ελλάδα.

Οι αιτίες που οδήγησαν αρκετούς νέους λαγοκυνηγούς να πηγαίνουν «καβάλα στα σκυλιά», ενώ χρησιμοποιούν ιχνηλάτες μεγάλης δίωξης, όπως Ελληνικό Ιχνηλάτη, Σεγκούτσιο Ιταλιάνο, Γιούρα κ.α., είναι από τα λεγόμενα των ίδιων πολλοί:

1ον Η εξαφάνιση (έλλειψη προσανατολισμού ή κλοπή) πολλών σκυλιών στα λαγοτόπια, κατά τη διάρκεια μακρινών καταδιώξεων, 2ον Το συχνό φαινόμενο της μεταπήδησης από το ντορό του λαγού στο ντορό κάποιας αλεπούς και η αδυναμία του κυνηγού να ελέγξει την κατάσταση από απόσταση, 3ον Τα ημίαιμα σκυλιά τα οποία έχουν ως επί το πλείστον μικρή καταδίωξη, και 4^ον Ο περιορισμένος χρόνος που έχουν στη διάθεσή τους κάποιοι κυνηγοί (κυρίως οι κάτοικοι των πόλεων), δεν αρκεί για ένα πολύωρο κυνήγι με παρατεταμένη δίωξη.

Χωρίς καμία διάθεση κριτικής, σε αυτό το σημείο θα έλεγα ότι ο κάθε ένας για τους δικούς του λόγους μπορεί να κάνει ορισμένες επιλογές, είτε αυτές θεωρούνται αποδεκτές από άλλους, είτε όχι. Το σίγουρο είναι, πως με ότι και να ασχοληθούμε, θα πρέπει να γνωρίζουμε τα σωστά δεδομένα προσέγγισης του αντικειμένου και να πράττουμε με βάση αυτά.

Από τη δική μου θέση, θα προσπαθήσω στη συνέχεια να καταγράψω με βάση την εμπειρία μου, την πρακτική του κυνηγιού «Καβάλα στα σκυλιά».

Σε ότι αφορά την ράτσα των σκυλιών: Αν χρησιμοποιήσουμε σκυλιά δίωξης, καλό θα είναι να επιλέξουμε σκυλιά μεσαίας ταχύτητας όπως π.χ. Γιούρα, Μπήγκλ, Μικρό μπλέ της Γασκώνης, Γκριφόν μπλε της Γασκώνης, Μικρο Γασκώνης Σαντόζης κ.α., ή λίγο πιο αργά όπως είναι τα όλα τα μπασέ, για να μπορούμε να τα παρακολουθούμε ευκολότερα. Μπορούν άνετα να χρησιμοποιηθούν επίσης και σκυλιά μικτού θηράματος όπως Κούρτσχααρ, Ντράχτχααρ, Βίσλα, Σπρίνγκερ Σπάνιελ, Μπράκο Ιταλιάνο κ.α.

Άφησα εσκεμμένα τελευταίο τον Κρητικό λαγωνικό, για να εξηγήσω ότι παρόλο που είναι ένα σχετικά γρήγορα λαγόσκυλο, αποτελεί την πλέον ενδεδειγμένη επιλογή για αυτό το είδος κυνηγιού, εξαιτίας των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, όπως η πολύ καλή επαφή με τον ιδιοκτήτη του, ο εξαιρετικά υπάκουος χαρακτήρας, και η μικρής διάρκειας δίωξη – αν και αυτή καθορίζεται ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν.

Μπαίνοντας στην πρακτική του θέματος, αναφέρω κατ’ αρχήν ότι το συγκεκριμένο κυνήγι μπορεί να γίνει είτε από ένα μόνο κυνηγό, είτε και από παρέα κυνηγών, όπου ο καθένας έχει το δικό του ρόλο. Στο μοναχικό κυνήγι βλέπουμε τον κυνηγό να πηγαίνει κοντά στα σκυλιά, παρακολουθώντας όλη την εξέλιξη της έρευνας, με στόχο μια γρήγορη τουφεκιά, αμέσως μετά το ξεφώλιασμα του λαγού. Στην περίπτωση που είναι παρέα κυνηγών, βλέπουμε πάλι έναν από τους κυνηγούς να ακολουθεί από κοντά τα σκυλιά (που συνήθως είναι ο ιδιοκτήτης τους), ενώ οι υπόλοιποι πιάνουν τριγύρω τα καρτέρια (ή πόστα όπως τα λέμε εμείς στην Κρήτη). Τα καρτέρια – ειδικά τα κοντινά – πιθανόν να χρειαστεί να αλλάξουν ανάλογα με την εξέλιξη της έρευνας αλλά και της καταδίωξης του θηράματος.

Το κυνήγι «καβάλα στα σκυλιά» είναι πιο δημοφιλές στους νεότερους λαγοκυνηγούς που τους αρέσει να κινούνται στο βουνό και μπορούμε να πούμε ότι έχει πολλά κοινά στοιχεία με το κυνήγι της πέρδικας.

Παλαιότερα ήτανε σύνηθες φαινόμενο, να γίνονται μεγάλες παρέες, που απαρτίζονταν από έμπειρους κυνηγούς με καλά σκυλιά και από νεότερους, που δεν είχαν σκυλιά, και είχαν αναλάβει το ρόλο του «ποσταδόρου» κάτω από την καθοδήγηση του «εμπειρότερων», ενώ παράλληλα μάθαιναν την τέχνη του κυνηγίου. Σήμερα βλέπουμε σπάνια τέτοιου είδους παρέες, κυρίως επειδή ο κάθε κυνηγός έχει έναν ή περισσότερους δικούς του σκύλους και τραβά το δρόμο του «μοναχικού καβαλάρη». Εδώ θέλω να επισημάνω ότι η καλή παρέα αποτελεί βασικό συστατικό για μια πετυχημένη κυνηγετική έξοδο, που δεν έχει μόνο να κάνει με το ποσοστό επιτυχίας στην κάρπωση του θηράματος, αλλά και με το μοίρασμα της χαράς του κυνηγιού ή της αντιμετώπισης με χιούμορ κάθε δυσκολίας ή αποτυχίας.

Στο σημείο αυτό θέλω να εστιάσω σε ορισμένα χαρακτηριστικά τα οποία αποτελούν και πλεονεκτήματα αυτού του τρόπου κυνηγιού, εντοπίζοντας όμως παράλληλα και τα τυχόν αρνητικά στοιχεία. Ο κυνηγός που ακολουθεί τα σκυλιά από σχετικά κοντινή απόσταση, έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να ελέγχει ανά πάσα στιγμή την εξέλιξη της έρευνάς τους και να τα διορθώνει αν χρειαστεί, κατευθύνοντάς τα σωστά με βάση την εμπειρία του – ειδικά τα νέα εκπαιδευόμενα. Αν χρειαστεί να τα ανακαλέσει για να εγκαταλείψει τον κυνηγότοπο, είναι ευκολότερο, καθότι έχει άμεση επαφή μαζί τους και δεν χρειάζεται να περιμένει να ολοκληρώσουν τον κύκλο της έρευνάς τους για να επιστρέψουν κοντά του. Επίσης, εκ των πραγμάτων καλλιεργείται μια σχέση καλύτερης συνεργασίας μεταξύ κυνηγού και σκύλου, που απορρέει από τη συνεχή και άμεση επαφή καθ’ όλη τη διάρκεια του κυνηγιού.

Το σπουδαιότερο επιχείρημα των φανατικών του είδους, είναι ότι βρίσκεσαι συνέχεια «μέσα στη φάση», παρακολουθώντας όλα τα στάδια του κυνηγιού: ανακάλυψη των ιχνών, ξετύλιγμα του ντορού, πλησίασμα στο γιατάκι, ξεφώλιασμα και καταδίωξη (μικρής ή μεγάλης διάρκειας). Έτσι ο κυνηγός ζει όλη την εξέλιξη του κυνηγιού, έχοντας τις αισθήσεις του πάντα σε εγρήγορση, και την έκκριση της αδρεναλίνης συνεχώς «στο φουλ».

Το θετικό της υπόθεσης είναι ότι σε περίπτωση αστοχίας του κυνηγού αμέσως μετά το ξεφώλιασμα, εξελίσσεται κανονικά η φάση της καταδίωξης, αφενός ικανοποιώντας το ένστικτο των σκυλιών και αφετέρου δίνοντάς του μια δεύτερη ευκαιρία.

Τα αρνητικά στοιχεία είναι: 1ον Ότι τα σκυλιά δίωξης που έχουν μάθει να κυνηγούν με αυτό τον τρόπο, δύσκολα ολοκληρώνουν αν χρειαστεί τον κύκλο της καταδίωξης, λόγω έλλειψης εξάσκησης, 2ον Ο κυνηγός κουράζεται πολύ περισσότερο από ότι στο κυνήγι με καρτέρι, και 3ον Τις περισσότερες φορές λείπει το οπτικοακουστικό θέαμα της μεγάλης καταδίωξης.

Τα παραπάνω αρνητικά που αφορούν τα σκυλιά δίωξης, μπορούν να εξαλειφθούν εφόσον: Κατά την περίοδο που το κυνήγι είναι κλειστό φροντίζουμε για την τακτική εξάσκηση των σκυλιών μας στο ελεύθερο πεδίο. Αυτή την περίοδο εκ των πραγμάτων αφήνουμε τα σκυλιά να ολοκληρώσουν την καταδίωξη και έτσι είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της καταδίωξης κατά τη διάρκεια του κυνηγιού. Επίσης κατά τη διάρκεια της κυνηγετικής περιόδου και εφόσον είμαστε τόσο εύστοχοι που δεν μας ξεφεύγει λαγός κατά το ξεφώλιασμα, καλό είναι να το κάνουμε εσκεμμένα, ώστε να διατηρήσουμε την ικανότητα των σκυλιών μας στην καταδίωξη.

Κατά καιρούς έχω κυνηγήσει και με τους δύο τρόπους με διαφορετικές ράτσες σκυλιών. Διαπίστωσα ότι μ’ αρέσουν και οι δύο για διαφορετικούς λόγους ο καθένας και πιστεύω ότι είναι εξίσου θεαματικοί, αν και σήμερα έχω επιλέξει να κυνηγάω «καβάλα στα σκυλιά» με Κρητικούς Λαγωνικούς.

Αυτό που μετράει τελικά, είναι ότι το κυνήγι, όπως και να γίνεται, είναι μια δραστηριότητα που προσφέρει πολλές συγκινήσεις, επαφή με τη φύση, κίνηση και δράση, και μια καλή δικαιολογία να αποδράσουμε από τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Ας φροντίσουμε λοιπόν να το απολαμβάνουμε. ΚΑΛΑ ΚΥΝΗΓΙΑ!

ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΙΚΑΣ

Πίσω

Επόμενο Άρθρο