Τα Λαγόσκυλα και η εκπαίδευσή τους: Επιλογή Κουταβιών

Πριν ξεκινήσουμε μια σειρά άρθρων για την εκτροφή και την εκπαίδευση των λαγόσκυλων, θα ήταν σκόπιμο να αναφερθούμε σε ένα εξίσου σημαντικό ζήτημα: την επιλογή των κουταβιών.

Το θέμα αυτό είναι εξαιρετικά επίκαιρο, μιας και το τέλος της κυνηγετικής περιόδου συμπίπτει με την περίοδο αναπαραγωγής των σκυλιών και πολλοί από εμάς θα θελήσουν να ανανεώσουν τις ομάδες των σκυλιών τους ή να αντικαταστήσουν κάποια σκυλιά με νέα κουτάβια, επειδή τα προηγούμενα αποδείχτηκαν ανάξια των προσδοκιών τους.

Επίσης πολλοί νέοι κυνηγοί θα αναζητήσουν εναγωνίως κουτάβια στις αγγελίες των εφημερίδων και κυνηγετικών περιοδικών, χωρίς όμως να έχουν την εμπειρία, μα ούτε και τα σωστά κριτήρια επιλογής, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο ποσοστό από αυτά τα σκυλιά, να αποδειχτούν αργότερα ακατάλληλα και ανεπαρκή για το κυνήγι. Πόσοι από εμάς δεν έχουν εναποθέσει κατά καιρούς τις ελπίδες τους σε νεαρά σκυλιά, που στη συνέχεια κατάλαβαν ότι έκαναν μόνο για παρέα δίπλα στο τζάκι ή στην καλύτερη περίπτωση για μια βόλτα στο πάρκο;

Για ένα απαιτητικό και δύσκολο κυνήγι όπως είναι το κυνήγι του λαγού, χρειάζονται σκυλιά με άριστες οσφρητικές ικανότητες, πολύ καλή σωματική διάπλαση, κυνηγετικό ένστικτο, καλό χαρακτήρα, αλλά και ατσάλινο νευρικό σύστημα, για να μπορούν να ανταπεξέλθουν στις δύσκολες συνθήκες του βουνού και την πολύωρη απαιτητική εργασία. Ένα σκυλί με τα παραπάνω χαρακτηριστικά, σε συνδυασμό με τη σωστή εκπαίδευση, είναι βέβαιο ότι θα γίνει άριστο στο κυνήγι, αλλά και πολύ καλός και αποτελεσματικός συνεργάτης σε όλα τα επίπεδα.

Πώς μπορούμε όμως να ξεχωρίσουμε τα καλά σκυλιά μέσα από τις ορδές των κουταβιών που πωλούνται κάθε χρόνο και πώς θα μειώσουμε στο ελάχιστο τις πιθανότητες κακής επιλογής και κατ’ επέκταση αποτυχίας;
Μα φυσικά βάζοντας κάποια στάνταρ κριτήρια στις επιλογές μας και εμμένοντας σε αυτά, χωρίς να δείχνουμε σημάδια υποχωρητικότητας και διαλλακτικότητας στη θέα κάποιων χαριτωμένων κουταβιών ή στα παχιά λόγια κάποιων ερασιτεχνών ή επαγγελματιών κυνοτρόφων.

Αυτά τα κριτήρια θα προσπαθήσουμε να καταγράψουμε και να αναλύσουμε στη συνέχεια, ξεκινώντας από τα πιο απλά.

	Μπαίνοντας στη διαδικασία της αναζήτησης ενός κουταβιών, θα πρέπει προηγουμένως να έχουμε αποφασίσει για το τι ζητάμε από ένα λαγόσκυλο και στη συνέχεια να διαλέξουμε την ράτσα που μας ταιριάζει.
	Για αυτόν άλλωστε το λόγο έχουν δημιουργηθεί και τόσες διαφορετικές ράτσες ιχνηλατών με μικρές ή μεγάλες διαφορές μεταξύ τους. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, κάποιος που θέλει ένα σκυλί με μεγάλη καταδίωξη να πάρει ένα Κρητικό Ιχνηλάτη και το αντίθετο. Όπως επίσης και κάποιος που θέλει ένα σκυλί να μη γαβγίζει το «ντορό», να ψάξει για ένα Σεγκούτσιο Ιταλιάνο ή ένα Μπλε της ΓασκώνηςΆρα λοιπόν θα πρέπει πρωτίστως να έχουμε ενημερωθεί, για τα εργασιακά χαρακτηριστικά, το στιλ κυνηγίου, το χαρακτήρα και τη γενική εμφάνιση τουλάχιστον των δημοφιλέστερων φυλών ιχνηλατών.
	Για αυτά τα χαρακτηριστικά κάθε φυλής μπορούμε να ενημερωθούμε διαβάζοντας βιβλία με ράτσες σκύλων, κυνηγετικά περιοδικά, βλέποντας σχετικές βιντεοκασέτες, ή ακόμα ρωτώντας εκτροφείς και φίλους κυνηγούς, που έχουν στην κατοχή τους καθαρόαιμα λαγόσκυλα. Έτσι διαλέγοντας κάποιος μια συγκεκριμένη ράτσα θα ξέρει περίπου πώς θα συμπεριφέρεται και πως θα κυνηγάει το σκυλί του.

Για αυτά τα χαρακτηριστικά κάθε φυλής μπορούμε να ενημερωθούμε διαβάζοντας βιβλία με ράτσες σκύλων, κυνηγετικά περιοδικά, βλέποντας σχετικές βιντεοκασέτες, ή ακόμα ρωτώντας εκτροφείς και φίλους κυνηγούς, που έχουν στην κατοχή τους καθαρόαιμα λαγόσκυλα. Έτσι διαλέγοντας κάποιος μια συγκεκριμένη ράτσα θα ξέρει περίπου πώς θα συμπεριφέρεται και πως θα κυνηγάει το σκυλί του.

Εδώ θα ήταν σκόπιμο να σχολιάσουμε το θέμα των ημίαιμων κουταβιών – που δεν είναι και λίγα στη χώρα μας κάθε χρόνο.

Οι λόγοι που υπάρχουν τόσα πολλά σκυλιά ακαθόριστης ράτσας και κατ’ επέκταση αμφιβόλου κυνηγετικής και κυνολογικής αξίας είναι πάρα πολλοί. Οι βασικότεροι είναι ότι 1^ον Οι κυνηγοί (κυρίως της επαρχίας) δεν ήταν ενημερωμένοι σχετικά με τις καθαρόαιμες ράτσες και πολλοί δεν είχαν ούτε την οικονομική δυνατότητα για την αγορά ενός τέτοιου σκύλου, και 2^ον Αυτοί που είχαν στην κατοχή τους καθαρόαιμα σκυλιά, δεν μπορούσαν να βρουν στην περιοχή τους σκυλιά της ίδιας ράτσας για να τα ζευγαρώσουν, με αποτέλεσμα να τα διασταυρώνουν με όποιο σκυλί υπήρχε διαθέσιμο.

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, να γεμίσει η ελληνική επαρχία με ημίαιμα σκυλιά και η καθαρόαιμη εκτροφή να βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε πολύ χαμηλά επίπεδα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Στη γειτονική Ιταλία, για παράδειγμα, διοργανώνονται από το 1939 αγώνες εργασίας ιχνηλατών, και έφτασαν σήμερα να κατέχουν μια από τις πρώτες θέσεις στις κυνολογικές οργανώσεις της χώρας τους, και όχι μόνο. Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως είναι η Γαλλία, η Ελβετία και η Αγγλία, με πάρα πολλές διοργανώσεις αγώνων εργασίας κάθε χρόνο, σε τοπικό, εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτοί οι αγώνες έχουν σκοπό, την αξιολόγηση, την καταγραφή και τη βράβευση των κορυφαίων ιχνηλατών, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει το επίπεδο των γεννητόρων και κατ΄ επέκταση και των κουταβιών στις χώρες που προαναφέραμε.

Ας ελπίσουμε στο μέλλον ότι θα δούμε και στη χώρα μας τέτοιους αγώνες εργασίας λαγόσκυλων, με τη συμμετοχή αξιόλογων σκυλιών, ανεβάζοντας με αυτό τον τρόπο το επίπεδο της εκτροφής αλλά και της εκπαίδευσης.

Να βάλουμε μια παρένθεση εδώ και να πούμε ότι: Με βάση την επιστήμη της γενετικής – που ασχολείται με τους νόμους της κληρονομικότητας – αλλά και τη διεθνή βιβλιογραφία που αναφέρεται σε εμπειρίες μεγάλων εκτροφέων που στο παρελθόν προσπάθησαν με συνεχείς διασταυρώσεις να βελτιώσουν ή να δημιουργήσουν κάποια ράτσα, βγαίνει το εξής συμπέρασμα: Σπάνια μετά από τυχαίες διασταυρώσεις, ειδικά δύο διαφορετικών φυλών μεταξύ τους, έχουν βγει αξιόλογα σκυλιά, και αυτά με τη σειρά τους, δεν έχουν δώσει σχεδόν ποτέ αξιόλογα κουτάβια. Άλλη μια διαπίστωση είναι ότι τα καλά σκυλιά που βγήκαν από τέτοιες διασταυρώσεις, κατά ένα περίεργο τρόπο, ήταν ειδικευμένα μόνο σε μία περιοχή και όταν άλλαζαν κυνηγότοπο έμοιαζαν με ψάρια έξω από το νερό. Οι συζητήσεις γύρω από αυτά τα σκυλιά έχουν συντηρήσει το μύθο ότι τα μπάσταρδα σκυλιά βγαίνουν καλά κυνηγόσκυλα, ενώ δεν αναφέρονται καθόλου οι χιλιάδες των κουταβιών που ήταν μετριότητες ή και άχρηστα τελείως.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του κυνοτρόφου και εκπαιδευτή Richard Walmsey, που αναφέρει ότι τον προηγούμενο αιώνα στην Αγγλία έγινε μία προσπάθεια να διασταυρωθούν τα Pointer με τα Foxhound, για να προσθέσουν αντοχή και ταχύτητα στα Pointer. Το αποτέλεσμα όπως λέει ήταν καταστροφικό και μόνο ένα αρσενικό σκυλί ήταν άριστο. Το σκυλί αυτό χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές σαν επιβήτορας, αλλά χωρίς κανένα αποτέλεσμα.

Όπως καταλαβαίνετε την επιλογή ενός ημίαιμου κουταβιού την απορρίπτουμε τελείως, αν θέλουμε να έχουμε σοβαρές ελπίδες να αποκτήσουμε ένα «μεγάλο» σκυλί με παρόν και μέλλον. Ας αφήσουμε λοιπόν τα «πειράματα» για την διασταύρωση και την βελτίωση των ρατσών, σε έμπειρους εκτροφείς, που έχουν πλούσιες γνώσεις γενετικής και πολύ χρόνο στη διάθεσή τους για να ασχοληθούν με αυτό το θέμα .

Απλά να πούμε ότι αυτός που για διάφορους λόγους θα αποφασίσει να αποκτήσει ένα ημίαιμο κουτάβι, είναι σαν να βάζει το χέρι του μέσα σε ένα σακούλι με χίλια αριθμημένα μπαλάκια, και τραβώντας ένα από αυτά περιμένει να του πέσει ο πρώτος αριθμός.

Επιλογή Φύλου:

Ερχόμαστε τώρα στο ερώτημα: Αρσενικό ή θηλυκό; Οι περισσότεροι κυνηγοί κατά γενική ομολογία προτιμούν τα θηλυκά σκυλιά γιατί εκπαιδεύονται ευκολότερα και ωριμάζουν πιο γρήγορα από τα αρσενικά. Όμως υπάρχουν και αρκετά παραδείγματα αρσενικών που εξελίχθηκαν σε «κορυφές», κυνηγώντας με αποτελεσματικότητα, δύναμη και στυλ από πολύ νεαρή ηλικία.

Παρακάτω αναφέρουμε κάποια από τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των αρσενικών και των θηλυκών σκυλιών, και η επιλογή είναι δική σας:

Αρσενικά

Καλύτερα λοιπόν να διανύσουμε μερικά χιλιόμετρα στην αρχή, παρά να το μετανιώσουμε όταν είναι πλέον αργά. Επίσης είναι καλύτερα να δώσουμε μερικά χρήματα παραπάνω για ένα καλό σκυλί, παρά για λόγους οικονομίας να πάρουμε ένα μέτριο σκυλί που μπορεί να αποδειχτεί ακριβότερο στο μέλλον. Γιατί; Γιατί ενώ και τα δυο σκυλιά θα έχουν τα ίδια έξοδα εκτροφής, το μέτριο σκυλί θα μας «κοστίσει» πολύ περισσότερο σε χρόνο εκπαίδευσης και ίσως επειδή αργότερα μπορεί να μη μας ικανοποιεί αρκετά, θα μας κοστίσει και την αγορά ενός νέου σκυλιού.

Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι έχουμε αποφασίσει για τη ράτσα κ.τ.λ. και παίρνουμε τους δρόμους για να πάμε να δούμε μερικά κουτάβια.

Η πρώτη εικόνα

Αντί όμως να ασχοληθούμε μα αυτό θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια σαφή εικόνα για το πώς πρέπει να είναι ένας σωστός και ευσυνείδητος εκτροφέας:

1. Συνήθως οι σοβαροί και υπεύθυνοι εκτροφείς, είναι πολύ καλά ενημερωμένοι σχετικά με τη ράτσα ή τις ράτσες που εκτρέφουν, δραστηριοποιούνται μέσω διαφόρων κυνοφιλικών ομίλων, παρουσιάζουν τα σκυλιά τους σε αγώνες και εκθέσεις, και έχουν εγγεγραμμένα τα σκυλιά στα μητρώα του Κυνολογικού Ομίλου Ελλάδος (Κ.Ο.Ε.).

2. Ο εκτροφέας ιχνηλατών, θα πρέπει να είναι ο ίδιος κυνηγός, να εκπαιδεύει και να κρατάει πάντα τα σκυλιά του σε φόρμα, με συχνές εξορμήσεις για εκπαιδευτικά και εξάσκηση, να μην ασχολείται με πολλές διαφορετικές ράτσες, και γενικά να μην εκτρέφει πάρα πολλά σκυλιά σε αριθμό. Εδώ επισημαίνουμε ότι αυτοί που ασχολούνται με πολλές διαφορετικές ράτσες, και γενικά αυτοί που εκτρέφουν ένα μεγάλο αριθμό γεννητόρων, είναι εκ των πραγμάτων αδύνατο να εκπαιδεύουν τα σκυλιά τους σωστά και να τα χρησιμοποιούν στο κυνήγι, με αποτέλεσμα γενιά με γενιά να χάνουν τα κυνηγετικά τους ένστικτα και να καταλήγουν να γίνονται μηχανές παραγωγής κουταβιών αμφιβόλου αξίας. Μόνη εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα είναι, ο εκτροφέας να έχει αποδεδειγμένα μεγάλο αριθμό μόνιμων συνεργατών με τα ίδια προσόντα (εκπαιδευτές – κυνηγούς), που επίσης αποδεδειγμένα εξασκούν τακτικά τα σκυλιά του κυνοτροφείου.

3. Ο καλός εκτροφέας θα πρέπει να αφιερώνει πολλές ώρες κάθε μέρα για την εκπαίδευση, την υγιεινή, την καθαριότητα, τη διατροφή και τη φροντίδα των σκυλιών του, να ενδιαφέρεται για τη βελτίωση της εκτροφής του και το μέλλον των δικών του κουταβιών. Επίσης να παρακολουθεί τις εκδηλώσεις των διαφόρων ομίλων που τον αφορούν, να συμμετέχει σε σεμινάρια, να διαβάζει βιβλία και περιοδικά, να βλέπει σχετικά βίντεο, και να ενημερώνεται γενικά για τις κυνολογικές εξελίξεις στην Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό.

4. Οι καλοί και ευσυνείδητοι κυνοτρόφοι θα πρέπει να ενδιαφέρονται σε ποιους δίνουν τα σκυλιά τους, και να φροντίζουν να κρατούν σημειώσεις και επαφή με τους αγοραστές για να ενημερώνονται για την εξέλιξη των κουταβιών τους, και όχι να τελειώνει η επαφή τους με τον αγοραστεί αμέσως μόλις μετρηθούν τα χρήματα. Ο εκτροφέας που αγαπάει και ενδιαφέρεται για τα σκυλιά του, κάνει ερωτήσεις στους υποψήφιους αγοραστές, π.χ.: το λόγο για τον οποίο θέλει το κουτάβι, με ποιον τρόπο μεταχειρίζεται και εκπαιδεύει τα σκυλιά του, αν στο παρελθόν είχε άλλα σκυλιά και τι έγιναν αυτά, για το χώρο της διαμονής του, αν είναι νέος κυνηγός κτλ. Αυτό γίνεται για να διακρίνει σε ποιον θα δώσει τελικά τα κουτάβια του και σε ποιον όχι.

5. Ο εκτροφέας θα πρέπει να μπορεί να απαντήσει σωστά σε ερωτήσεις που αφορούν τη ράτσα που εκτρέφει και να παρουσιάζει με προθυμία το ζευγάρι των γεννητόρων, μιλώντας με ειλικρίνεια για τις επιδόσεις, το χαρακτήρα, και τυχόν ελαττώματά τους.

6. Τέλος ο εκτροφέας θα πρέπει να σας δίνει την εντύπωση τίμιου και ειλικρινούς ανθρώπου, που αγαπάει και θέλει να διατηρήσει τις καλύτερες ποιότητες της ράτσας που εκτρέφει και κάνει τα πάντα για το καλό των σκυλιών του. Δεν πρέπει να κάνει εκτροφή με μοναδικό άξονα το εύκολο κέρδος αλλά να δείχνει υπερήφανος για τους γεννήτορες και τα κουτάβια του.

Τι πρέπει να προσέχετε

1.      Είστε επαγγελματίας; Πόσα χρόνια ασχολείστε; Είστε ο ίδιος κυνηγός; Αν δεν είστε επαγγελματίας γιατί κάνατε την συγκεκριμένη γέννα;

9.      Ζουν ακόμα οι «παππούδες» των κουταβιών; Αν ναι, ποια είναι η υγεία τους; Αν όχι, από τι πέθαναν; έχετε φωτογραφίες τους; Πως ήταν οι επιδόσεις τους στο κυνήγι;

Γεννήτορες

Η καλύτερη απόδειξη ότι οι γεννήτορες είναι καλοί στο κυνήγι, είναι να τους δούμε την ώρα που κυνηγούν. Αν αυτό είναι δύσκολο, θα πρέπει να ρωτήσουμε ανθρώπους που τα έχουν δει στον κυνηγότοπο, να μας πουν για τις επιδόσεις, το χαρακτήρα, και τη συμπεριφορά τους γενικότερα. Καλό θα είναι επίσης, να ζητήσουμε πληροφορίες για κυνηγούς που έχουν πάρει κουτάβια από προηγούμενη γέννα, ώστε να μάθουμε πια ήταν η εξέλιξή τους και να έχουμε μια πιο καθαρή εικόνα για το πώς θα εξελιχθούν και τα σκυλιά της καινούριας γέννας.

Ένα άλλο σοβαρό ζήτημα που πρέπει να μας απασχολεί, είναι το αν κάποιος από τους γεννήτορες έχει πρόβλημα κροτοφοβίας. Στην περίπτωση αυτή, τα κουτάβια πρέπει να απορρίπτονται χωρίς δεύτερη σκέψη.

Το pedigree (γενεαλογικό δέντρο) για τους γεννήτορες, είναι εξίσου σπουδαίο στοιχείο, γιατί μπορούμε να ελέγξουμε την καταγωγή, την καθαροαιμία τους, τις γραμμές αίματος από τις οποίες προέρχονται, τον τρόπο της εκτροφής κτλ.

Ακόμα ο αριθμός τατουάζ στο αυτί του σκύλου, πρέπει να είναι ίδιος με τον αριθμό μητρώου του γενεαλογίου. Αν και έχει αναφερθεί ότι κάποιοι επιτήδειοι, κάνουν πολλών ειδών «μπουγάδες» με τα γενεαλόγια των σκύλων, εμείς υποστηρίζουμε ότι είναι το βασικότερο αποδεικτικό στοιχείο για το ποιόν του κάθε ζώου.

Ο εκτροφέας ωστόσο, θα πρέπει να ξέρει και να εξηγεί αναλυτικά τα γενεαλόγια των σκυλιών του στους ενδιαφερόμενους και αν είναι δυνατόν να διαθέτει και φωτογραφίες των προγόνων – αν δεν τους έχει ο ίδιος – ώστε να υπάρχει μια καλύτερη εικόνα της καταγωγής των κουταβιών.

Τα βραβεία C.A.C. σε εκθέσεις μορφολογίας, είναι ένα επίσης θετικό στοιχείο για τους γεννήτορες χωρίς όμως να είναι καθοριστικό. Αυτό το λέμε γιατί έχουμε δει πολλά σκυλιά με εξαιρετική εμφάνιση και μορφολογία, να είναι σκέτη απογοήτευση στο κυνήγι.

Αντίθετα έχουμε παρακολουθήσει κορυφαία σκυλιά με εντυπωσιακά αποτελέσματα σε αγώνες εργασίας υψηλού επιπέδου στην Ευρώπη, που όμως υστερούσαν σε κάποια δευτερεύοντα μορφολογικά χαρακτηριστικά (όπως το μήκος των αυτιών στα Σεγκουτσιο Ιταλιάνο, ή το λίγο πιο χαλαρό και κατεβασμένο προγούλι στους ελβετικούς ιχνηλάτες Γιουρα Μπρουνο).

Εδώ καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι είναι προτιμότερο να διαλέγουμε κουτάβια από εργασιακές γραμμές αίματος και όχι κουτάβια από «όμορφους» γονείς που δεν έχουν αποδείξει τις κυνηγετικές τους ικανότητες στην πράξη. Το καλύτερο βέβαια είναι ο συνδυασμός και των δύο στην τιμή του ενός!

Στο επόμενο τεύχος θα ασχοληθούμε αναλυτικά με την επιλογή και τα τεστ αξιολόγησης κουταβιών.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΙΚΑΣ

Επόμενο Άρθρο