สารบัญ กลับด้านบน

เพื่อความสะดวก และสวยงาม
(เฉพาะหน้าจอใหญ่ เช่น คอมพิวเตอร์)
กรุณาคลิก จัดรูปหน้าใหม่
เพื่อให้กรอบ ค้นข้อความ ปรากฎที่ด้านซ้ายของหน้า

พระไตรปิฎกภาษาไทย
ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๔๕ เล่ม (ปกสีฟ้า)
ทั้งออนไลน์และออฟไลน์
ที่มาของข้อมูล : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับ มจร.
MCUTRAI Version 1.0

พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๔-๓ อภิธรรมปิฎกที่ ๑๑ ปัฏฐาน ภาค ๕

พระอภิธรรมปิฎก
ธัมมานุโลม ทุกติกปัฏฐาน
_____________
ขอนอบน้อมพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๕. สารัมมณทุกะ ๑. กุสลติกะ

นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๒ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

เหตุปัจจัย อารัมมณปัจจัย และอธิปติปัจจัย
[๕] สภาวธรรมที่รับรู้อารมณ์ได้ซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
รับรู้อารมณ์ได้ซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
[๖] สภาวธรรมที่รับรู้อารมณ์ได้ซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
รับรู้อารมณ์ได้ซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่รับรู้อารมณ์ไม่ได้ซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่รับรู้
อารมณ์ได้ซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย (๑)
[๗] สภาวธรรมที่รับรู้อารมณ์ได้ซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
รับรู้อารมณ์ได้ซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติ
และสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่รับรู้อารมณ์ไม่ได้ซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่รับรู้
อารมณ์ได้ซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ อารัมมณาธิปติ (ย่อ)

[๘] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๓๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๖. จิตตทุกะ ๑. กุสลติกะ

อธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๑ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๗ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๒ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๑ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๔ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๖ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๑ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ (ย่อ)

๕๖. จิตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นจิตซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๓๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๖. จิตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นจิตและที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่ง
เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นจิตและที่ไม่เป็นจิตซึ่ง
เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๑๐] เหตุปัจจัย มี ๕ วาาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๕ วาระ)

อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดาร)
[๑๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิต
ซึ่งเป็นกุศลโดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นจิตซึ่งเป็นกุศล
โดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นจิตและที่ไม่
เป็นจิตซึ่งเป็นกุศลโดยเหตุปัจจัย (๓) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๓๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๖. จิตตทุกะ ๑. กุสลติกะ

[๑๒] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
สหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๕ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๕ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
[๑๓] สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นจิตซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๔๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๖. จิตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่เป็นจิตซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นจิตและที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นจิต
ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นจิตและที่ไม่เป็นจิต
ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๑๔] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ เหมือนกับกุศลในจิตตทุกะ ในนเหตุปัจจัยก็พึงเพิ่มไว้ พึงขยายสหชาตวาร
ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๑๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นจิตซึ่ง
เป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นจิตและที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นจิตและที่ไม่
เป็นจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๑๖] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๔๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๖. จิตตทุกะ ๑. กุสลติกะ

นเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๕ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๕ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดาร)
[๑๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (พึงขยายข้อความที่เหมือน
กับกุศลในจิตตทุกะให้พิสดาร)

[๑๘] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
สหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๔๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๗. เจตสิกทุกะ ๑. กุสลติกะ

ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๕ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๕ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๕ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๕ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

๕๗. เจตสิกทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑๙] สภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่งเป็น
กุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเจตสิกและที่ไม่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เจตสิกซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๔๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๗. เจตสิกทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเจตสิกและที่ไม่เป็น
เจตสิกซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๒๐] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ
นเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๒๑] สภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเจตสิก
ซึ่งเป็นกุศลโดยเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๒๒] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

(ในเบื้องต้น มี ๓ วาระ เป็นสหชาตาธิปติปัจจัย ใน ๓ บทท่ามกลาง
มีวาระที่ประกอบด้วยอนุโลมเป็นท่ามกลางอย่างเดียว เป็นสหชาตาธิปติปัจจัย)

อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
สหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๕ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๔๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๗. เจตสิกทุกะ ๑. กุสลติกะ

อินทรียปัจจัย มี ๕ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๕ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

[๒๓] สภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่ง
เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเจตสิกและที่ไม่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเจตสิกซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเจตสิกและที่ไม่
เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๒๔] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงเพิ่มนเหตุปัจจัยเหมือนกับกุศลนัย พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดาร)
[๒๕] สภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเจตสิก
ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๔๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๗. เจตสิกทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่ง
เป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเจตสิกและที่ไม่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเจตสิก
ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเจตสิกและที่
ไม่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๖] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๕ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (พึงเพิ่มทั้งหมด) ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๖ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๔๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๗. เจตสิกทุกะ ๑. กุสลติกะ

นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๒๗] สภาวธรรมที่เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเจตสิกซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๒๘] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

(ในที่นี้ ๖ วาระ มีสหชาตาธิปติปัจจัย)

อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๔๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๘. จิตตสัมปยุตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
๕๘. จิตตสัมปยุตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๙] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยจิตซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๓๐] เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๓๑] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยจิตซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยจิตซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๓๒] เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

อัพยากตบท - เหตุปัจจัย
[๓๓] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วย
จิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยจิตและที่วิปปยุตจากจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๔๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๘. จิตตสัมปยุตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจาก
จิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจาก
จิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยจิตและที่วิปปยุตจากจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัย
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วย
จิตและที่วิปปยุตจากจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุตด้วย
จิตและที่วิปปยุตจากจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยจิตและที่วิปปยุตจากจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยจิตและที่วิปปยุตจากจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๓) (ย่อ)

[๓๔] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๔๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๘. จิตตสัมปยุตตทุกะ ๑. กุสลติกะ

นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๒ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
โนวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)

เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๓๕] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๓๖] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
สหชาตปัจจัย มี ๗ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๕๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๕๙. จิตตสังสัฏฐทุกะ ๑. กุสลติกะ

อุปนิสสยปัจจัย มี ๒ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๑ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๔ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๖ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๑ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ (ย่อ)

๕๙. จิตตสังสัฏฐทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๗] สภาวธรรมที่ระคนกับจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับจิตซึ่ง
เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๓๘] เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๕๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๐. จิตตสมุฏฐานทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๙] สภาวธรรมที่ระคนกับจิตซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับจิต
ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๔๐] เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๔๑] สภาวธรรมที่ระคนกับจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับ
จิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่ระคนกับจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่ระคนกับ
จิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับจิตและ
ที่ไม่ระคนกับจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๔๒] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(เหมือนกับอัพยากฤตในจิตตสัมปยุตตทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ
ปัญหาวารให้พิสดาร)

๖๐. จิตตสมุฏฐานทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๔๓] สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีจิตเป็น
สมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๕๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๐. จิตตสมุฏฐานทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐาน
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานและที่ไม่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีจิตเป็นสมุฏฐาน
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐาน
และที่ไม่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๔๔] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๕ วาระ)

อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)
นอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๔๕] สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มี
จิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลโดยเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๔๖] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๕๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๐. จิตตสมุฏฐานทุกะ ๑. กุสลติกะ

สหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๕ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๕ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

[๔๗] สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีจิต
เป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีจิตเป็น
สมุฏฐานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐาน
และที่ไม่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๔๘] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารเหมือนกับกุสลติกะ)
[๔๙] สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่มี
จิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีจิตเป็น
สมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๕๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๐. จิตตสมุฏฐานทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่มีจิต
เป็นสมุฏฐานและที่ไม่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๕๐] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๙ วาระ)

ปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๖ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๖ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๖ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดาร)
[๕๑] สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๕๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๐. จิตตสมุฏฐานทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มี
จิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย (ย่อ)

[๕๒] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๙ วาระ)

ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ

(มูลแห่งสภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่มีจิตเป็น
สมุฏฐานพึงเพิ่มกวฬิงการาหาร, สภาวธรรมที่ไม่มีจิตเป็นสมุฏฐานเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่มีจิตเป็นสมุฏฐาน, พึงเพิ่มกวฬิงการาหาร ในฆฏนาพึงเพิ่ม
กวฬิงการาหารเข้าในท่ามกลาง)

อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ (รูปชีวิตินทรีย์มี ๑ วาระ)
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๕๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๑. จิตตสหภูทุกะ ๑. กุสลติกะ
๖๑. จิตตสหภูทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๕๓] สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เกิดพร้อม
กับจิตซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับ
จิตซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตและที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เกิดพร้อมกับ
จิตซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิต
และที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๕๔] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๕๕] สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เกิด
พร้อมกับจิตซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เกิดพร้อมกับ
จิตซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิต
และที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๕๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๒. จิตตานุปริวัตติทุกะ ๑. กุสลติกะ

[๕๖] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๕๗] สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เกิด
พร้อมกับจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เกิด
พร้อมกับจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เกิดพร้อม
กับจิตและที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
(ย่อ)

[๕๘] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ พึงเพิ่มข้อความ ๓ อย่างเหล่านี้ ให้เหมือนข้อความ ๓ อย่างที่มี
เจตสิกทุกะเป็นมูล พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)

๖๒. จิตตานุปริวัตติทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๕๙] สภาวธรรมที่เป็นไปตามจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นไปตาม
จิตซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นไปตามจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นไปตามจิตซึ่ง
เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๕๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๒. จิตตานุปริวัตติทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่เป็นไปตามจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นไปตามจิตและที่
ไม่เป็นไปตามจิตซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๖๐] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๖๑] สภาวธรรมที่เป็นไปตามจิตซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นไปตาม
จิตซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นไปตามจิตซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นไปตามจิต
ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นไปตามจิตซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นไปตามจิตและ
ที่ไม่เป็นไปตามจิตซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๖๒] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๖๓] สภาวธรรมที่เป็นไปตามจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
ไปตามจิตซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๖๔] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ เหมือนกับ

เจตสิกทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๕๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๓. จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะ ๑. กุสลติกะ
๖๓. จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๖๕] สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่ระคนกับจิตและที่ไม่มีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและที่ไม่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐาน
ซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
ไม่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและที่ไม่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๖๖] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ เหมือนกับเจตสิกทุกะกุสลบทในมหันตรทุกะ วาระก็มีประมาณเท่านั้น
เหมือนกัน พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๖๗] สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๖๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๓. จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรม
ที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและที่ไม่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๖๘] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ เหมือนกับเจตสิกทุกะ อกุสลบท พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดาร)
[๖๙] สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัย
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัย
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและที่ไม่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่ง
เป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๗๐] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๖๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๓. จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะ ๑. กุสลติกะ

นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๖ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดาร)
[๗๑] สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤต
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ระคนกับจิตและมีจิตเป็นสมุฏฐานซึ่งเป็นอัพยากฤตโดย
เหตุปัจจัย (ย่อ)

[๗๒] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

(ในที่นี้ ๖ วาระ มีสหชาตาธิปติปัจจัย)

อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๙ วาระ)

ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๖๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๔. จิตตสังสัฏฐสมุกฐานสหภูทุกะ ๑. กุสลติกะ

วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๖๔. จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูทุกะ
๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๗๓] สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็น
กุศลอาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็น
กุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๖๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๔. จิตตสังสัฏฐสมุกฐานสหภูทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นกุศล
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นกุศล
อาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานเกิดพร้อมกับจิตและที่ไม่ระคนกับ
จิตมีจิตเป็นสมุฏฐานเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๗๔] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๗๕] สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็น
อกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นอกุศล
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นอกุศล
อาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานเกิดพร้อมกับจิตและที่ไม่ระคนกับ
จิตมีจิตเป็นสมุฏฐานเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๗๖] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๗๗] สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็น
อัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเกิดพร้อมกับจิตซึ่ง
เป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๖๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๕. จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติทุกะ ๑. กุสลติกะ

[๗๘] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอัพยากฤตในจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะ พึงขยายสหชาตวาร
ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)

๖๕. จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติทุกะ
๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๗๙] สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเป็นไปตามจิตซึ่งเป็น
กุศลอาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเป็นไปตามจิตซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัยมี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเป็นไปตามจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเป็นไปตามจิตซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเป็นไปตามจิตซึ่งเป็นกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานเป็นไปตามจิตและที่ไม่ระคนกับจิตมีจิต
เป็นสมุฏฐานเป็นไปตามจิตซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๘๐] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๖๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๖. อัชฌัตติกทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๘๑] สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเป็นไปตามจิตซึ่งเป็น
อกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเป็นไปตามจิตซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๘๒] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๘๓] สภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเป็นไปตามจิตซึ่งเป็น
อัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ระคนกับจิตมีจิตเป็นสมุฏฐานและเป็นไปตามจิตซึ่ง
เป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอัพยากฤตในจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ
ปัญหาวารให้พิสดาร)

๖๖. อัชฌัตติกทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๘๔] สภาวธรรมที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
ภายในตนซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นภายนอกตน
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๖๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๖. อัชฌัตติกทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่เป็นภายในตนซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นภายนอกตนซึ่ง
เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นภายในตนและที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นภายในตน
และที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๘๕] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ เหมือนกับจิตตทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๘๖] สภาวธรรมที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
ภายในตนซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นภายนอกตน
ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นภายในตนซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นภายนอกตน
ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นภายในตนและที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นภายในตน
และที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๘๗] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ เหมือนกับจิตตทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๖๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๖. อัชฌัตติกทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๘๘] สภาวธรรมที่เป็นภายในตนซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
ภายในตนซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นภาย
นอกตนซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นภายในตนซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นภายใน
ตนและที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๘๙] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๖๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๖. อัชฌัตติกทุกะ ๑. กุสลติกะ

นฌานปัจจัย มี ๕ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๙๐] สภาวธรรมที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย (ย่อ)
สภาวธรรมที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
ภายนอกตนซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ

[๙๑] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

(สภาวธรรมที่เป็นภายในตนเป็นสหชาตาธิปติปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นภาย
นอกตนในกาลที่ถึง แม้วาระทั้ง ๓ ในท่ามกลาง ก็เป็นสหชาตาธิปติปัจจัย)

อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ

(เป็นอารัมมณปุเรชาตะและวัตถุปุเรชาตะ)

ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๖๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๗. อุปาทาทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่เป็นภายนอกตนซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
ภายนอกตนซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ

กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ

(สำหรับอาหาร ๓ เป็นกวฬิงการาหาร)

อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ

(สำหรับอินทรีย์ ๓ เป็นรูปชีวิตินทรีย์)

ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

อัชฌัตติกทุกะและกุสลติกะ จบ

๖๗. อุปาทาทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๙๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อุปาทายรูปซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๗๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๗. อุปาทาทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๙๓] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อุปาทายรูปซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๙๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทายรูปและที่ไม่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
อุปาทายรูปและที่ไม่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๙๕] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๕ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๗๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๗. อุปาทาทุกะ ๑. กุสลติกะ

นเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๕ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดาร)

เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัยเป็นต้น
[๙๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
(ในวาระแรกเป็นอธิปติปัจจัยทั้ง ๒ ใน ๒ วาระ เป็นสหชาตาธิปติปัจจัย)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๗๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๗. อุปาทาทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอุปนิสสยปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นอุปาทายรูปซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอุปนิสสยปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๙๗] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๑ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๑ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๒ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๖ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๗ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๑ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๔ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๗๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๘. อุปาทินนทุกะ ๑. กุสลติกะ
๖๘. อุปาทินนทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๙๘] สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็น
กุศลอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร มี ๑ วาระ
เหมือนกับกุศลในสัปปัจจยทุกะ)
[๙๙] สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็น
อกุศลอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๑๐๐] สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือซึ่งเป็น
อัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็นอัพยากฤต
อาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็นอัพยากฤต
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๗๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๘. อุปาทินนทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็นอัพยากฤต
อาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและที่กรรมอัน
ประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ได้แก่
จิตตสมุฏฐานรูปอาศัยขันธ์ที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและอาศัย
มหาภูตรูปเกิดขึ้น (๑) (ย่อ)

[๑๐๑] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๕ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๔ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๑ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๒ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๒ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๒ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๒ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๕ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๔ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๗๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๘. อุปาทินนทุกะ ๑. กุสลติกะ

นวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)

เหตุปัจจัยและปุเรชาตปัจจัย
[๑๐๒] สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือซึ่งเป็น
อัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือซึ่ง
เป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็นอัพยากฤต
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็น
อัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็นอัพยากฤต
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็น
อัพยากฤตโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ
มี ๑ วาระ
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือซึ่งเป็นอัพยากฤต
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือซึ่งเป็น
อัพยากฤตโดยปุเรชาตปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณปุเรชาตะและวัตถุปุเรชาตะ
(มี ๒ วาระ)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็นอัพยากฤต
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือซึ่งเป็น
อัพยากฤตโดยปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ (มีเฉพาะอารัมมณปุเรชาตะ ฆฏนา
มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณปุเรชาตะและวัตถุปุเรชาตะ)

[๑๐๓] เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๗๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๘. อุปาทินนทุกะ ๑. กุสลติกะ
(สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือเป็นมูล มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือเป็นมูล ก็มี ๒ วาระ)

อธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๖ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๔ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๔ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๔ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๔ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๔ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๗๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๙. อุปาทานทุกะ ๑. กุสลติกะ

นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ (ย่อ)

มหันตรทุกะและกุสลติกะ จบ

๖๙. อุปาทานทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อุปาทานซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๒] สภาวธรรมที่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอุปาทาน
ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอุปาทานซึ่ง
เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทานและที่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทาน
ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอุปาทานและที่
ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๗๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๖๙. อุปาทานทุกะ ๑. กุสลติกะ

[๓] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๙ วาระ)

อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๕] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๖] สภาวธรรมที่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
อุปาทานซึ่งเป็นอกุศลโดยเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๗] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

(มีสภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทานเป็นมูล มี ๓ วาระ เป็นสหชาตาธิปติปัจจัย)

อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ

(มีสภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทานเป็นมูล)

อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๗๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๐. อุปาทานิยทุกะ ๑. กุสลติกะ

ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๙] เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๗๐. อุปาทานิยทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑๐] สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
อารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๑๑] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ เหมือนกับกุศลในโลกิยทุกะและโลกุตตรทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ
ปัญหาวารให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๘๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๐. อุปาทานิยทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๑๒] สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๑๓] สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่
ไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของอุปาทานและที่ไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็น
อัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
อารมณ์ของอุปาทานและที่ไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๑๔] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอัพยากฤตในโลกิยทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๘๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๑. อุปาทานสัมปยุตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
๗๑. อุปาทานสัมปยุตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑๕] สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุต
จากอุปาทานซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวารฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๑๖] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจาก
อุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยอุปาทานและที่วิปปยุตจากอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๑๗] เหตุปัจจัย มี ๖ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๖ วาระ)

อวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๖ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๘๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๑. อุปาทานสัมปยุตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๑๘] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่วิปปยุต
จากอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลโดยเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอุปาทานและที่วิปปยุตจากอุปาทานซึ่งเป็นอกุศล
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลโดยเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๑๙] เหตุปัจจัย มี ๖ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

(สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอุปาทานเป็นมูล มี ๓ วาระ เป็นสหชาตาธิปติ
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทาน มี ๑ วาระ)

อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๖ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๖ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๔ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๔ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๔ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๔ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๖ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๘๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๒. อุปาทานอุปาทานิยทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๒๐] สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรม
ที่วิปปยุตจากอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๗๒. อุปาทานอุปาทานิยทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๑] สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของอุปาทานแต่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นกุศล
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของอุปาทานแต่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๒๒] สภาวธรรมที่เป็นอุปาทานและเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอกุศล
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นอุปาทานและเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของอุปาทานแต่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของอุปาทานแต่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๘๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๓. อุปาทานอุปาทานสัมปยุตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทานและเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทานเป็นอารมณ์ของอุปาทานและที่เป็นอารมณ์ของอุปาทาน
แต่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๓] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(ข้อความนี้เหมือนกับอกุศลในอุปาทานทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ
ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๒๔] สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของอุปาทานแต่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็น
อัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของอุปาทานแต่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๒๕] เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๗๓. อุปาทานอุปาทานสัมปยุตตทุกะ
๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๖] สภาวธรรมที่เป็นอุปาทานและสัมปยุตด้วยอุปาทานซึ่งเป็นอกุศล
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นอุปาทานและสัมปยุตด้วยอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๘๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๔. อุปาทานวิปปยุตตอุปาทานิยทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอุปาทานแต่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอุปาทานแต่ไม่เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทานและสัมปยุตด้วยอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตด้วยอุปาทานและที่สัมปยุตด้วยอุปาทานแต่ไม่
เป็นอุปาทานซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี
๓ วาระ (ย่อ)

[๒๗] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ ข้อความนี้เหมือนกับอกุศลในอุปาทานทุกะ แต่ในที่นี้ทุกะนี้ต่างกัน
เพราะเหตุปัจจัย สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๙ วาระ)

๗๔. อุปาทานวิปปยุตตอุปาทานิยทุกะ
๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๘] สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็น
กุศลอาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นกุศล
อาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๘๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๔. อุปาทานวิปปยุตตอุปาทานิยทุกะ ๑. กุสลติกะ

[๒๙] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(เหมือนกับกุศลในโลกิยทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๓๐] สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็น
อกุศลอาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤต
อาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤต
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็น
อัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทาน
ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤต
อาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากอุปาทานแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานและที่วิปปยุตจาก
อุปาทานไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๓๑] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(เหมือนกับอัพยากฤตในโลกิยทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดารทุกปัจจัย)
อุปาทานโคจฉกะและกุสลติกะ จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๘๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๕. กิเลสทุกะ ๑. กุสลติกะ
๗๕. กิเลสทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นกิเลสซึ่ง
เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๒] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกิเลสซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่ไม่เป็น
กิเลสซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๙ วาระ)

อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๔] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกิเลสซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ได้แก่ โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉาอาศัยวิจิกิจฉาเกิดขึ้น
โมหะที่สหรคตด้วยอุทธัจจะอาศัยอุทธัจจะเกิดขึ้น (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๘๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๕. กิเลสทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย ได้แก่ โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉาและที่สหรคตด้วย
อุทธัจจะอาศัยขันธ์ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉาและที่สหรคตด้วยอุทธัจจะเกิดขึ้น (๑)
(โมหะที่สหรคตด้วยอุทธัจจะอาศัยขันธ์ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะเกิดขึ้น)
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่ไม่เป็น
กิเลสซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย ได้แก่ โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา
อาศัยขันธ์ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉาและอาศัยวิจิกิจฉาเกิดขึ้น โมหะที่สหรคตด้วย
อุทธัจจะอาศัยขันธ์ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะและอาศัยอุทธัจจะเกิดขึ้น (๑) (ย่อ)

[๕] นเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๖] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกิเลส
ซึ่งเป็นอกุศลโดยเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๗] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

(ในท่ามกลางมี ๓ วาระ เป็นสหชาตาธิปติ)

อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๘๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๖. สังกิเลสิกทุกะ ๑. กุสลติกะ

สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

สภาวธรรมที่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๘] เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๗๖. สังกิเลสิกทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๙] สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
อารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๙๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๖. สังกิเลสิกทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๑๐] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ เหมือนกับกุศลในโลกิยทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้
พิสดาร)
[๑๑] สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๑๒] สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
อารมณ์ของกิเลสและที่ไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (ย่อ)

[๑๓] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอัพยากฤตในโลกิยทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดารทุกปัจจัย)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๙๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๗. สังกิลิฏฐทุกะ ๑. กุสลติกะ
๗๗. สังกิลิฏฐทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๑๔] สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๑๕] สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
กิเลสทำให้เศร้าหมองซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๑๖] สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรม
ที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๙๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๘. กิเลสสัมปยุตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
๗๘. กิเลสสัมปยุตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๑๗] สภาวธรรมที่วิปปยุตจากกิเลสซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุต
จากกิเลสซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๑๘] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยกิเลสซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๑๙] สภาวธรรมที่วิปปยุตจากกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่
วิปปยุตจากกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๙๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๗๙. สังกิเลสสังกิเลสิกทุกะ ๑. กุสลติกะ
๗๙. สังกิเลสสังกิเลสิกทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๒๐] สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของกิเลสแต่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของกิเลสแต่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัจจยวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๒๑] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของกิเลสแต่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นอารมณ์ของกิเลสแต่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นกิเลสเป็นอารมณ์ของกิเลสและที่เป็นอารมณ์ของกิเลสแต่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๒] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอกุศลในกิเลสทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดารทุกปัจจัย)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๙๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๐. กิเลสสังกิลิฏฐทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๒๓] สภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของกิเลสแต่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤต
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นอารมณ์ของกิเลสแต่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๘๐. กิเลสสังกิลิฏฐทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๒๔] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นกิเลสที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสซึ่ง
เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๕] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอกุศลในกิเลสทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดารทุกปัจจัย)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๙๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๒. กิเลสวิปปยุตตสังกิเลสิกทุกะ ๑. กุสลติกะ
๘๑. กิเลสกิเลสสัมปยุตตทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๒๖] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและสัมปยุตด้วยกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและสัมปยุตด้วยกิเลสซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยกิเลสแต่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยกิเลสแต่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและสัมปยุตด้วยกิเลสซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นกิเลสสัมปยุตด้วยกิเลสและที่สัมปยุตด้วยกิเลสแต่ไม่เป็นกิเลสซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๗] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอกุศลในกิเลสทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดารทุกปัจจัย)

๘๒. กิเลสวิปปยุตตสังกิเลสิกทุกะ
๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๒๘] สภาวธรรมที่วิปปยุตจากกิเลสแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นกุศล
อาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากกิเลสแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๙๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๒. กิเลสวิปปยุตตสังกิเลสิกทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากกิเลสและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากกิเลสและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (ย่อ)

[๒๙] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ เหมือนกับกุศลในโลกิยทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้
พิสดาร)
[๓๐] สภาวธรรมที่วิปปยุตจากกิเลสแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤต
อาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากกิเลสแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากกิเลสและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤต
อาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากกิเลสและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤต
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่วิปปยุตจากกิเลสแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤต
อาศัยสภาวธรรมที่วิปปยุตจากกิเลสแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสและที่วิปปยุตจากกิเลส
ไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๓๑] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอัพยากฤตในโลกิยทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดารทุกปัจจัย)
กิเลสโคจฉกะและกุสลติกะ จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๙๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๓. ทัสสเนนปหาตัพพทุกะ ๑. กุสลติกะ
๘๓. ทัสสเนนปหาตัพพทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย
[๑] สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๒] สภาวธรรมที่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

[๓] สภาวธรรมที่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย
ได้แก่ โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉาอาศัยขันธ์ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉาเกิดขึ้น (๑)
สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๔] นเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๙๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๓. ทัสสเนนปหาตัพพทุกะ ๑. กุสลติกะ

นปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๒ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๕] สภาวธรรมที่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลโดยเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๖] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ

(ทัสสนบทมี ๑ วาระ นทัสสนบท มี ๒ วาระ)

อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ

(บทที่มีทัสสเนนปหาตัพพะเป็นมูล มี ๑ วาระ นทัสสนบท มี ๒ วาระ เป็น
อารัมมณาธิปติ และสหชาตาธิปติ อารัมมณาธิปติ มี ๑ วาระ)

อนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ

(บทที่มีทัสสนะเป็นมูล มี ๑ วาระ นทัสสนบท มี ๑ วาระ)

สมนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๒ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๙๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๔. ภาวนายปหาตัพพทุกะ ๑. กุสลติกะ

อัตถิปัจจัย มี ๒ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

[๗] สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๘๔. ภาวนายปหาตัพพทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย
[๘] สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็นกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๙] สภาวธรรมที่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๐๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๕. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ

เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอกุศลในทัสสเนนปหาตัพพทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ
ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๑๐] สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็นอัพยากฤต
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๘๕. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย
[๑๑] สภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นกุศล
อาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๐๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๕. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๑๒] สภาวธรรมที่มีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศล
อาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่มีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่มีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณ
ด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุ
อันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย
มี ๓ วาระ
(นทัสสนบท มี ๒ วาระ ฆฏนา มี ๑ วาระ) (ย่อ)

[๑๓] เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๖ วาระ)

อวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)

[๑๔] สภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็น
อกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะ
นเหตุปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๐๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๕. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ

[๑๕] นเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๖ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๑๖] สภาวธรรมที่มีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศล
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็นอกุศล
โดยเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๑๗] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ

(ทัสสนบทมี ๑ วาระ นทัสสนบทมี ๒ วาระ)

อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๔ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๖ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)

[๑๘] สภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็น
อัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๐๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๖. ภาวนายปหาตัพพเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๘๖. ภาวนายปหาตัพพเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๑๙] สภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็น
กุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๒๐] สภาวธรรมที่มีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็น
อกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็นอกุศล
อาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๐๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๕. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ

[๒๑] เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอกุศลในทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ พึงขยายสหชาตวาร
ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๒๒] สภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็น
อัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ ซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๘๗. สวิตักกทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๒๓] สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มีวิตกและที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็น
กุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๐๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๗. สวิตักกทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิตกและที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็น
กุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๒๔] เหตุปัจจัย มี ๖ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๖ วาระ)

อวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)
นอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดาร)

๗. ปัญหาวาร
เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๒๕] สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็น
กุศลโดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นกุศล
โดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มีวิตกและที่ไม่มีวิตก
ซึ่งเป็นกุศลโดยเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นกุศล
โดยเหตุปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๐๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๗. สวิตักกทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลโดย
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็น
กุศลโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มีวิตกและที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มีวิตก
ซึ่งเป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๖] เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

(สามบทข้างต้นเป็นสหชาตาธิปติ สภาวธรรมที่ไม่มีวิตก มี ๑ วาระเป็น
สหชาตาธิปติ)

อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๔ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๔ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๖ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๖ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๖ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๐๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๗. สวิตักกทุกะ ๑. กุสลติกะ

นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนปัญหาวารในกุสลติกะ)

อกุสลบท
[๒๗] สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มีวิตกและที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิตกซึ่ง
เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิตกและที่ไม่มีวิตกซึ่ง
เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๒๘] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๕ วาระ ) ฯลฯ

อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

[๒๙] สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๐๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๗. สวิตักกทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้น
เพราะนเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิตกและที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๓๐] นเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๓๑] สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่ง
เป็นอกุศลโดยเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๓๒] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
สหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
ฌานปัจจัย มี ๕ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๕ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๕ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๐๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๗. สวิตักกทุกะ ๑. กุสลติกะ
อัพยากตบท
[๓๓] สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่มีวิตกและที่ไม่มีวิตก
ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๔] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๑๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๗. สวิตักกทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๕] สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มีวิตก
ซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่มีวิตกซึ่ง
เป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มีวิตกซึ่งเป็น
อัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย (ย่อ)

[๓๖] เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๙ วาระ)

อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ
ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๑๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๘. สวิจารทุกะ ๑. กุสลติกะ

นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนกับปัญหาวารในกุสลติกะ)

๘๘. สวิจารทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย
[๓๗] สภาวธรรมที่มีวิจารซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิจารซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่มีวิจารซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีวิจารซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่มีวิจารซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิจารและที่ไม่มีวิจารซึ่ง
เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๓๘] เหตุปัจจัย มี ๖ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ

(ย่อ เหมือนกับกุศลในสวิตักกทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดาร)
[๓๙] สภาวธรรมที่มีวิจารซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิจารซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๑๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๘. สวิจารทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่มีวิจารซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีวิจารซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มีวิจารซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีวิจารและที่ไม่มีวิจารซึ่ง
เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๔๐] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอกุศลในสวิตักกทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดาร)
[๔๑] สภาวธรรมที่มีวิจารซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่มีวิจารซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่มีวิจารซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีวิจารซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มีวิจารซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่มีวิจารและที่ไม่มีวิจาร
ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๔๒] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอัพยากฤตในสวิตักกทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ
สัมปยุตตวารให้พิสดาร)
[๔๓] สภาวธรรมที่มีวิจารซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มี
วิจารซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๑๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๙. สัปปีติกทุกะ ๑. กุสลติกะ

[๔๔] เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๔ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๔ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๔ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนกับปัญหาวารในกุสลติกะ)

๘๙. สัปปีติกทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย
[๔๕] สภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๑๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๙. สัปปีติกทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่มีปีติซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มีปีติและที่ไม่มีปีติซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่มีปีติซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีปีติซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีปีติซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีปีติและที่ไม่มีปีติซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๔๖] เหตุปัจจัย มี ๖ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๖ วาระ) ฯลฯ

อวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)
นอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดาร)
[๔๗] สภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็น
กุศลโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่มีปีติซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่มีปีติซึ่งเป็นกุศล
โดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นกุศลโดย
อารัมมณปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๑๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๙. สัปปีติกทุกะ ๑. กุสลติกะ

[๔๘] เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

(เฉพาะสหชาตาธิปติ มี ๔ วาระ)

อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๔ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๔ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๖ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๔ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๖ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนกับปัญหาวารในกุสลติกะ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๑๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๙. สัปปีติกทุกะ ๑. กุสลติกะ
อกุสลบท - เหตุปัจจัย
[๔๙] สภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่มีปีติซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีปีติซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีปีติและที่ไม่มีปีติซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๕๐] เหตุปัจจัย มี ๖ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ

(ย่อ เหมือนกับกุศล พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)

อัพยากตบท - เหตุปัจจัย
[๕๑] สภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่มีปีติซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีปีติซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่มีปีติและที่ไม่มีปีติซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๕๒] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
/r

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๑๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๘๙. สัปปีติกทุกะ ๑. กุสลติกะ

นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
โนวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๕๓] สภาวธรรมที่มีปีติซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มีปีติซึ่ง
เป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๕๔] เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๙ วาระ)

อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๑๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๐-๙๑. ปีติสหคตทุกะเป็นต้น ๑. กุสลติกะ

กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๔ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๔ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๔ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

๙๐ - ๙๑. ปีติสหคตทุกะเป็นต้น
๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๕๕] ... อาศัยสภาวธรรมที่สหรคตด้วยปีติซึ่งเป็นกุศล ฯลฯ (กุศล อกุศล
และอัพยากฤตเหมือนกับสัปปีติกทุกะ)
[๕๖] ... อาศัยสภาวธรรมที่สหรคตด้วยสุขซึ่งเป็นกุศล ฯลฯ (กุศล อกุสล
และอัพยากฤตเหมือนกับสัปปีติกทุกะ ... อาศัยสภาวธรรมที่เป็นอกุศล ฯลฯ
ในปัจจนียะ นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ... อาศัยสภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต ฯลฯ
ในปัจจนียะ นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ นฌานปัจจัย มี ๖ วาระ พึงเพิ่ม
ปัจจัยที่เหลือ กุสลบทและอกุสลบทในปัญหาวารในปัจจนียะ อินทรียปัจจัยและ
ฌานปัจจัย มี ๒ วาระ แต่อัพยากตบทในปัญหาวาร มี ๙ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๑๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๒. อุเปกขาสหคตทุกะ ๑. กุสลติกะ
๙๒. อุเปกขาสหคตทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๕๗] ... อาศัยสภาวธรรมที่สหรคตด้วยอุเบกขาซึ่งเป็นกุศล ฯลฯ มี ๖ วาระ
(เหมือนกับสัปปีติกทุกะ บทว่า อุเบกขา ได้แก่ อุเบกขาต่าง ๆ ในอัพยากตบท
ในปัจจนียะ นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ นฌานปัจจัย มี ๖ วาระ)
[๕๘] สภาวธรรมที่สหรคตด้วยอุเบกขาซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
สหรคตด้วยอุเบกขาซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)
เหตุปัจจัยมี ๖ วาระ (ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๖ วาระ ย่อ)
[๕๙] สภาวธรรมที่สหรคตด้วยอุเบกขาซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
สหรคตด้วยอุเบกขาซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่สหรคตด้วยอุเบกขาซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่สหรคต
ด้วยอุเบกขาซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่สหรคตด้วยอุเบกขาซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่สหรคตด้วย
อุเบกขาและที่ไม่สหรคตด้วยอุเบกขาซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๖๐] นเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ

(ย่อ ทุกปัจจัยพึงขยายให้พิสดารอย่างนี้ เหมือนกับสัปปีติกทุกะ)
[๖๑] สภาวธรรมที่สหรคตด้วยอุเบกขาซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่
สหรคตด้วยอุเบกขาซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(เหมือนกับอัพยากฤตในสัปปีติกทุกะ กุสลบทและอกุสลบทในปัญหาวาร
อินทรียปัจจัยและฌานปัจจัย มี ๖ วาระ แต่อัพยากตบทในปัญหาวาร มี ๙ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๒๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๓. กามาวจรทุกะ ๑. กุสลติกะ
๙๓. กามาวจรทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย
[๖๒] สภาวธรรมที่เป็นกามาวจรซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกามาวจร
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นกามาวจรซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นกามาวจร
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๖๓] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๒ วาระ)

อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)
นอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๖๔] สภาวธรรมที่เป็นกามาวจรซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
กามาวจรซึ่งเป็นกุศลโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นกามาวจรซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
กามาวจรซึ่งเป็นกุศลโดยเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๖๕] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ

(บทที่เป็นกามาวจร มี ๑ วาระ บทที่ไม่เป็นกามาวจร มี ๒ วาระ)

อนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ

(บทที่เป็นกามาวจร มี ๒ วาระ บทที่ไม่เป็นกามาวจรมี ๑ วาระ) ฯลฯ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๒๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๓. กามาวจรทุกะ ๑. กุสลติกะ

สหชาตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๒ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
นัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

[๖๖] สภาวธรรมที่เป็นกามาวจรซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกามาวจร
ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๖๗] สภาวธรรมที่เป็นกามาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
กามาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นกามาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
กามาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นกามาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกามาวจร
และที่ไม่เป็นกามาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๖๘] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๒๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๓. กามาวจรทุกะ ๑. กุสลติกะ

นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
นกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๖๙] สภาวธรรมที่เป็นกามาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นกามาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นกามาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นกามาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๗๐] เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ

(บทที่เป็นกามาวจร มี ๑ วาระ บทที่ไม่เป็นกามาวจร มี ๓ วาระ
เฉพาะบทที่เป็นกามาวจรเป็นสหชาตาธิปติ)

อนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๗ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๒๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๔. รูปาวจรทุกะ ๑. กุสลติกะ

อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๔ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๗ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ (ย่อ)

๙๔. รูปาวจรทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย
[๗๑] สภาวธรรมที่เป็นรูปาวจรซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นรูปาวจร
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นรูปาวจรซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นรูปาวจรซึ่ง
เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๗๒] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๒ วาระ ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๒๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๔. รูปาวจรทุกะ ๑. กุสลติกะ

นอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๑ วาร ฯลฯ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๗๓] สภาวธรรมที่เป็นรูปาวจรซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
รูปาวจรซึ่งเป็นกุศลโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นรูปาวจรซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
รูปาวจรซึ่งเป็นกุศลโดยเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๗๔] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ

(บทที่เป็นรูปาวจรมี ๑ วาระ เป็นสหชาตาธิปติเท่านั้น บทที่ไม่เป็นรูปาวจร
มี ๒ วาระ)

อนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ

(บทที่เป็นรูปาวจร มี ๑ วาระ บทที่ไม่เป็นรูปาวจร มี ๒ วาระ)

สมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อัตถิปัจจัย มี ๒ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

[๗๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นรูปาวจรซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
รูปาวจรซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๒๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๕. อรูปาวจรทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่เป็นรูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นรูปาวจรซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นรูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
รูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นรูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นรูปาวจรและ
ที่ไม่เป็นรูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๗๖] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอัพยากฤตในกามาวจรทุกะ วาระก็มีประมาณเท่านี้ ย่อม
เปลี่ยนแปลงไปทั้งในเบื้องต้นและเบื้องปลาย พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดารทุกปัจจัย)

๙๕. อรูปาวจรทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย
[๗๗] สภาวธรรมที่เป็นอรูปาวจรซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอรูปาวจร
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๗๘] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๒๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๕. อรูปาวจรทุกะ ๑. กุสลติกะ

นอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
นอาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๗๙] สภาวธรรมที่เป็นอรูปาวจรซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
อรูปาวจรซึ่งเป็นกุศลโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอรูปาวจรซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
อรูปาวจรซึ่งเป็นกุศลโดยเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๘๐] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
สหชาตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๒ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

[๘๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอรูปาวจรซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นอรูปาวจรซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ทุกปัจจัยมี
ปัจจัยละ ๑ วาระ ย่อ)
สภาวธรรมที่เป็นอรูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอรูปาวจร
ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอรูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อรูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๒๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๕. อรูปาวจรทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอรูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอรูปาวจร
และที่ไม่เป็นอรูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๘๒] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๔ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๘๓] สภาวธรรมที่เป็นอรูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นอรูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอรูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นอรูปาวจรซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๘๔] เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ

(บทที่มีอรูปาวจรเป็นมูล มี ๒ วาระ บทที่ไม่เป็นอรูปาวจร มี ๑ วาระ)

อธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ

(บทที่มีอรูปาวจรเป็นมูล มี ๓ วาระ บทที่ไม่เป็นอรูปาวจรมี ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๒๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๖. ปริยาปันนทุกะ ๑. กุสลติกะ

อนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ
สหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๗ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ (ย่อ)

๙๖. ปริยาปันนทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๘๕] สภาวธรรมที่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่นับเนื่อง
ในวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่นับเนื่อง
ในวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๒๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๖. ปริยาปันนทุกะ ๑. กุสลติกะ

[๘๖] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ เหมือนกับกุศลในโลกิยทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดาร)
[๘๗] สภาวธรรมที่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่นับเนื่อง
ในวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๘๘] สภาวธรรมที่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่
นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่นับเนื่อง
ในวัฏฏทุกข์และที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
(ย่อ)

[๘๙] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ เหมือนกับอัพยากฤตในโลกิยทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร
ให้พิสดารทุกปัจจัย)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๓๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๗. นิยยานิกทุกะ ๑. กุสลติกะ
๙๗. นิยยานิกทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๙๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุนำออกจากวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุนำออกจากวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุนำออกจากวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุนำออกจากวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๙๑] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ เหมือนโลกิยทุกะ พึงขยายสหชาตวารและปัญหาวารให้พิสดาร)
[๙๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุนำออกจากวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาว-
ธรรมที่ไม่เป็นเหตุนำออกจากวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๙๓] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุนำออกจากวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาว-
ธรรมที่ไม่เป็นเหตุนำออกจากวัฏฏทุกข์ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๓๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๘. นิยตทุกะ ๑. กุสลติกะ
๙๘. นิยตทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย
[๙๔] สภาวธรรมที่ให้ผลแน่นอนซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ให้ผลแน่นอน
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๙๕] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ เหมือนกับกุศลในโลกิยทุกะ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้
พิสดาร)
[๙๖] สภาวธรรมที่ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นซึ่งเป็นอกุศลอาศัย
สภาวธรรมที่ให้ผลแน่นอนซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๙๗] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๒ วาระ)

อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๓๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๘. นิยตทุกะ ๑. กุสลติกะ

นกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวารเป็นต้นให้พิสดาร)
[๙๘] สภาวธรรมที่ให้ผลแน่นอนซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ให้
ผลแน่นอนซึ่งเป็นอกุศลโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นซึ่งเป็นอกุศลโดยเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๙๙] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ

(บทว่า นิยตะ เป็นสหชาตาธิปติ บทว่า อนิยตะที่ ๒ เป็นอารัมมณาธิปติ
และสหชาตาธิปติ)

อนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
นิสสยปัจจัย มี ๒ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

[๑๐๐] สภาวธรรมที่ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๓๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๙๙. สอุตตรทุกะ ๑. กุสลติกะ
๙๙. สอุตตรทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๑๐๑] สภาวธรรมที่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มีธรรม
อื่นยิ่งกว่าซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มีธรรมอื่น
ยิ่งกว่าซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๑๐๒] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๑๐๓] สภาวธรรมที่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มี
ธรรมอื่นยิ่งกว่าซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
สภาวธรรมที่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่มีธรรมอื่น
ยิ่งกว่าซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่มี
ธรรมอื่นยิ่งกว่าซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (๓)
สภาวธรรมที่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่มีธรรมอื่น
ยิ่งกว่าและที่ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๓๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๑. กุสลติกะ

[๑๐๔] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย เหมือนกับ
อัพยากฤตในโลกิยทุกะ)

๑๐๐. สรณทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย
[๑๐๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๑๐๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๑๐๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๓๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๒. เวทนาติกะ

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๑๐๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนปัญหาวารในกุสลติกะ)
ปิฏฐิทุกะและกุสลติกะ จบ

๑๐๐. สรณทุกะ ๒. เวทนาติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๒] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
กัมมปัจจัย มี ๒ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๓๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๒. เวทนาติกะ

วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (๑)
(ย่อ)

[๔] เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (ย่อ)

[๖] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
สรณทุกะและเวทนาติกะ จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๓๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๓. วิปากติกะ
๑๐๐. สรณทุกะ ๓. วิปากติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นวิบากอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นวิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๙] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิด
วิบากอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้
เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๑๐] เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๓๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ
๑๐๐. สรณทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๑๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหา
และทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์
ร้องไห้ซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทาน
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๑๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหา
และทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์
ร้องไห้ซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทาน
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่ง
กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้และที่
ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์
ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๓๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ

[๑๓] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๑๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหา
และทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้
สัตว์ร้องไห้ซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๑๐๐. สรณทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๑๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็น
อารมณ์ของกิเลสอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมอง
และเป็นอารมณ์ของกิเลสเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๔๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๖. วิตักกติกะ
[๑๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็น
อารมณ์ของกิเลสอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมอง
แต่เป็นอารมณ์ของกิเลสเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๑๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่
เป็นอารมณ์ของกิเลสอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งกิเลสไม่ทำให้
เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๑๐๐. สรณทุกะ ๖. วิตักกติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๑๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่
ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๔๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๗. ปีติติกะ

[๑๙] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๒๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๒๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ) ฯลฯ

อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

๑๐๐. สรณทุกะ ๗. ปีติติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๒๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสหรคตด้วยปีติอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสหรคตด้วยปีติเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๔๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๗. ปีติติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสหรคตด้วยปีติอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสหรคตด้วยปีติเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๒๓] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๒๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสหรคตด้วยสุขอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสหรคตด้วยสุขเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสหรคตด้วยสุขอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสหรคตด้วยสุขเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๒๕] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)
[๒๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๒๗] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๔๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๘. ทัสสเนนปหาตัพพติกะ
๑๐๐. สรณทุกะ
๘. ทัสสเนนปหาตัพพติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๒๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๒๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๓๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดา-
ปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่
ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๔๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ

(ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ) ฯลฯ

อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

๑๐๐. สรณทุกะ
๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๓๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วย
โสดาปัตติมรรคอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณ
ด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๓๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรค
เบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วย
มรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(ย่อ สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๔๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ
[๓๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วย
โสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่ง
มีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
สหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๑ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(ย่อ พึงขยายให้พิสดารทุกปัจจัย)

๑๐๐. สรณทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๓๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(๑)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๔๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๑๑. เสกขติกะ

[๒๓] เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๓๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๓๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ
และนิพพานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ
จุติ และนิพพานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๑๐๐. สรณทุกะ ๑๑. เสกขติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๓๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นของเสขบุคคลอาศัยสภาว-
ธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นของเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๔๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๑๑. เสกขติกะ

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๓๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นของอเสขบุคคลอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นของอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๔๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคล
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคล
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคล
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้และที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่เป็น
ของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๔๑] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๔๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ
๑๐๐. สรณทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๔๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นปริตตะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัยมี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นปริตตะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุให้สัตว์ร้องไห้และที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นปริตตะเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๔๓] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นมหัคคตะอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นมหัคคตะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๔๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นอัปปมาณะอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นอัปปมาณะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๔๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๑๐๐. สรณทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๔๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์อาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๔๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์อาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๕๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๑๔. หีนติกะ
[๔๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๑๐๐. สรณทุกะ ๑๔. หีนติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๔๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๔๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นธรรมชั้นกลางอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นธรรมชั้นกลางเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๕๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๑๕. มิจฉัตตติกะ
[๕๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๑๐๐. สรณทุกะ ๑๕. มิจฉัตตติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๕๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอน
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๕๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีสภาวะชอบและให้ผลแน่นอน
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีสภาวะชอบและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๕๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๑๖. มัคคารัมมณติกะ
[๕๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้น
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่แน่นอนโดยอาการทั้งสองนั้นอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้และที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งไม่แน่นอนโดย
อาการทั้งสองนั้นเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๕๔] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)

๑๐๐. สรณทุกะ ๑๖. มัคคารัมมณติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๕๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีมรรคเป็นอารมณ์อาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีมรรคเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๕๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๑๗. อุปปันนติกะ
[๕๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีมรรคเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรม
ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีมรรคเป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๕๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีมรรคเป็นอธิบดีอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีมรรคเป็นอธิบดีเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)

๑๐๐. สรณทุกะ ๑๗. อุปปันนติกะ
๑. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๕๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเกิดขึ้นเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเกิดขึ้นโดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเกิดขึ้นเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเกิดขึ้นโดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเกิดขึ้นเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ให้สัตว์ร้องไห้และที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเกิดขึ้นโดยเหตุปัจจัย (๓)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๕๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๑๗. อุปปันนติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเกิดขึ้นเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเกิดขึ้นโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเกิดขึ้นเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเกิดขึ้นโดยอารัมมณปัจจัย (ย่อ)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเกิดขึ้นเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเกิดขึ้นโดยอารัมมณปัจจัย (ย่อ)

[๕๙] เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๔ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๔ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๔ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๔ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนปัญหาวารในกุสลติกะ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๕๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๑๙. อตีตารัมมณติกะ
๑๐๐. สรณทุกะ ๑๘. อตีตติกะ
๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๖๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นปัจจุบันเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นปัจจุบันโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นปัจจุบันเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นปัจจุบันโดยเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนปัญหาวารในกุสลติกะ)

๑๐๐. สรณทุกะ ๑๙. อตีตารัมมณติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๖๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีอดีตธรรมเป็นอารมณ์อาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีอดีตธรรมเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีอดีตธรรมเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีอดีตธรรมเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๕๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๑๙. อตีตารัมมณติกะ

วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๖๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีอนาคตธรรมเป็นอารมณ์อาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีอนาคตธรรมเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีอนาคตธรรมเป็นอารมณ์อาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีอนาคตธรรมเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๖๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีปัจจุบันธรรมเป็นอารมณ์
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีปัจจุบันธรรมเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีปัจจุบันธรรมเป็นอารมณ์อาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีปัจจุบันธรรมเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ

(ย่อ พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๕๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๒๐. อัชฌัตตติกะ
๑๐๐. สรณทุกะ ๒๐. อัชฌัตตติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๖๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นภายในตนอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นภายในตนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นภายในตนอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นภายในตนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นภายในตนอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุให้สัตว์ร้องไห้และที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นภายในตนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(๑) (ย่อ)

[๖๕] เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๖๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นภายนอกตนอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นภายนอกตนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นภายนอกตนอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นภายนอกตนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นภายนอกตนอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้และที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเป็นภายนอกตนเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๕๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๒๑. อัชฌัตตารัมมณติกะ

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)

๑๐๐. สรณทุกะ ๒๑. อัชฌัตตารัมมณติกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๖๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีธรรมภายในตนเป็นอารมณ์
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีธรรมภายในตนเป็นอารมณ์เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีธรรมภายในตนเป็นอารมณ์อาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีธรรมภายในตนเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)
[๖๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีธรรมภายนอกตนเป็นอารมณ์
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีธรรมภายนอกตนเป็นอารมณ์เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีธรรมภายนอกตนเป็นอารมณ์อาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งมีธรรมภายนอกตนเป็นอารมณ์เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๕๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๒๒. สนิทัสสนติกะ

เหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวารให้พิสดารทุกปัจจัย)

๑๐๐. สรณทุกะ ๒๒. สนิทัสสนติกะ
๑ - ๗. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย
[๖๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้แต่กระทบได้อาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้แต่กระทบได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
(ย่อ)

เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ฯลฯ ปัญหาวาร ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ)
[๗๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้อาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้อาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้อาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้และที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้และ
กระทบไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๖๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๒๒. สนิทัสสนติกะ

เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดาร)
[๗๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้แต่กระทบได้เป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้แต่กระทบได้โดยสหชาตปัจจัย
มี ๑ วาระ

อัญญมัญญปัจจัย มี ๑ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๑ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๑ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

[๗๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้เป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้โดยเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้เป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุให้สัตว์ร้องไห้ซึ่งเห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้โดยเหตุปัจจัย (๑)
(ย่อ)

[๗๓] เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๖๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑๐๐. สรณทุกะ ๒๒. สนิทัสสนติกะ

นิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๔ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๔ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๔ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๔ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๗ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
ธัมมานุโลม ทุกติกปัฏฐาน จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๖๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ
พระอภิธรรมปิฎก
ธัมมานุโลม ติกทุกปัฏฐาน
__________
ขอนอบน้อมพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ
๑. เหตุบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๑] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่ง
เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
[๒] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุ
เกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเกิดขึ้น
เพราะอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่ง
เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (๑) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๖๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ

[๓] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียะ - นอธิปติปัจจัย
[๔] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุ
เกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเกิดขึ้น
เพราะนอธิปติปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่ง
เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๕] นอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๖๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ

นวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(สหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร ทุกปัจจัย
มีปัจจัยละ ๓ วาระ)

๑. เหตุบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย
เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัยเป็นต้น
[๖] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่ง
เป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็น
เหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งเป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
[๗] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่ง
เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็น
เหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่ง
เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุ
โดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๖๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
[๘] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่ง
เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็น
เหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่ง
เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็น
เหตุโดยอธิปติปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งเป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่ง
เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่ง
เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ

อนันตรปัจจัยเป็นต้น
[๙] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่ง
เป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็น
เหตุโดยอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งเป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๖๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ
[๑๐] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่ง
เป็นเหตุโดยสหชาตปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็น
เหตุโดยสหชาตปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งเป็นเหตุโดยสหชาตปัจจัย (๑)
(อัญญมัญญปัจจัยและนิสสยปัจจัยเหมือนกับสหชาตปัจจัย)

อุปนิสสยปัจจัยเป็นต้น
[๑๑] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่ง
เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็น
เหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่ง
เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็น
เหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็น
เหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่ง
เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งเป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่ง
เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๖๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่ง
เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งเป็นเหตุโดยวิปากปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๑๒] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๗ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๒ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๒ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๕ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๕ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๑๓] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่ง
เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๖๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็น
เหตุโดยอารัมมณปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่ง
เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็น
เหตุโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งเป็น
เหตุโดยอารัมมณปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๑๔] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๒. นเหตุบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๑๕] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่
เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๖๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่
เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลและที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็น
เหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่
เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลและที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่ง
ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกุศลและที่
เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอกุศลและที่
เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
[๑๖] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่
เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็น
เหตุเกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่ง
ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๑๗] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๗๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ

อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๓ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยและนอารัมมณปัจจัย
[๑๘] สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
อัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่
เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๗๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่
เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่ง
ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกุศลและที่
เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นกุศลและที่
เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๑๙] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ
นอุปนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๗ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๗๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ

โนนัตถิปัจจัย มี ๕ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาร)

๒. นเหตุบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - อารัมมณปัจจัยเป็นต้น
[๒๐] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศล
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่
เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่ง
ไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่
เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
อัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๗๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศล
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศล
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๓)
[๒๑] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศล
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่
เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลและที่
เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่ง
ไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
อัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศล
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
[๒๒] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศล
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่ง
ไม่เป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๗๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
อัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

อุปนิสสยปัจจัย
[๒๓] สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศล
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่
เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่ง
ไม่เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศลซึ่งไม่
เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอกุศลซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
อัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นกุศล
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นอกุศล
ซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย (๓) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๗๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๑. กุสลติกะ ๑. เหตุทุกะ

[๒๔] อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๑๐ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๑๓ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๗ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๗ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๗ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๗ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๗ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๑๓ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๗ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๗ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๑๓ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๑๕ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๑๕ วาระ (ย่อ)


นเหตุปัจจัย กับอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนปัญหาวารในกุสลติกะ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๗๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๒. เวทนาติกะ ๑. เหตุทุกะ
๒. เวทนาติกะ ๑. เหตุทุกะ
๑. ปฏิจจวารเป็นต้น
ปัจจยจตุกกนัย
[๒๕] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยสุขเวทนาซึ่งเป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยทุกขเวทนาซึ่งเป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งเป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๒๖] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
นอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๗๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๒. เวทนาติกะ ๑. เหตุทุกะ
เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๒๗] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งเป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งเป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งเป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
[๒๘] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๙] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๖ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๖ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๒ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๒ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๗๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๒. เวทนาติกะ ๑. เหตุทุกะ

มัคคปัจจัย มี ๒ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๖ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๖ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนปัญหาวารในกุสลติกะ)

๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๓๐] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่สัมปยุต
ด้วยทุกขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๓๑] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๗๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๒. เวทนาติกะ ๑. เหตุทุกะ

นเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดาร)

๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - อารัมมณปัจจัยเป็นต้น
[๓๒] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๓)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๘๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๒. เวทนาติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๓)
[๓๓] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย (๒)

อนันตรปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย
[๓๔] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๘๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๒. เวทนาติกะ ๑. เหตุทุกะ
[๓๕] สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
สัมปยุตด้วยทุกขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๖] อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๘ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๗ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๗ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๘๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๓. วิปากติกะ ๑. เหตุทุกะ

นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นเหตุปัจจัย กับอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนปัญหาวารในกุสลติกะ)

๓. วิปากติกะ ๑. เหตุทุกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๓๗] สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งเป็น
เหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิด
วิบากซึ่งเป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๓๘] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
นอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๘๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๓. วิปากติกะ ๑. เหตุทุกะ

นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๒ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๓๙] สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นวิบาก
ซึ่งเป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
[๔๐] สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นวิบาก
ซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบาก
ซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและ
ไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นวิบาก
ซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๘๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๓. วิปากติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
วิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
มี ๓ วาระ
[๔๑] สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นวิบาก
ซึ่งเป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิด
วิบากซึ่งเป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและ
ไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งเป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย (๑)
(ย่อ)

[๔๒] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๘๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๓. วิปากติกะ ๑. เหตุทุกะ

อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ
อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนปัญหาวารในกุสลติกะ)

นเหตุบท - ปัจจยจตุกกนัย
[๔๓] สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่ง
ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นวิบากและที่ไม่เป็นวิบากไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุ
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้
เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากและที่ไม่เป็นวิบากไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่
เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๘๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๓. วิปากติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นวิบากและที่ไม่เป็นวิบากไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากและที่ไม่เป็นวิบากไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่
เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๔๔] เหตุปัจจัย มี ๑๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๑๓ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๗ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๑๓ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๑๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๑๓ วาระ ฯลฯ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑๓ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๘๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๓. วิปากติกะ ๑. เหตุทุกะ
นเหตุปัจจัยและนอารัมมณปัจจัย
[๔๕] สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่ง
ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (ย่อ)

[๔๖] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๑๓ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ
นอุปนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๑๒ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๑๓ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๑๓ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๒ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
โนวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวารและสัมปยุตตวารให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๘๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๓. วิปากติกะ ๑. เหตุทุกะ
๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๔๗] สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
วิบากซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้
เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบาก
และไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
มี ๓ วาระ
[๔๘] สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
วิบากซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๘๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๓. วิปากติกะ ๑. เหตุทุกะ
[๔๙] สภาวธรรมที่เป็นวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
วิบากซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากซึ่งไม่เป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย
มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๕๐] อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๑๐ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๑๑ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๗ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๑๓ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๗ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๗ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๗ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๑๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๑๓ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๙๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๔. อุปาทินนติกะ ๑. เหตุทุกะ

นเหตุปัจจัย มี ๑๖ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๑๖ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนปัญหาวารในกุสลติกะ)

๔. อุปาทินนติกะ ๑. เหตุทุกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๕๑] สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็น
อารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและ
ทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือ
แต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์
ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๕๒] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ ย่อ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๙๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๔. อุปาทินนติกะ ๑. เหตุทุกะ

นอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
นอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๒ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดาร)

๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๕๓] สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็น
อารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์
ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและ
ทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
[๕๔] สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็น
อารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๒)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๙๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๔. อุปาทินนติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์
ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๑)
[๕๕] สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์
ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์
ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและ
ทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์
ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและ
ทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย (๒)

อนันตรปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย
[๕๖] สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็น
อารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๙๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๔. อุปาทินนติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งเป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์
ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์
ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย ฯลฯ (๒)
[๕๗] สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็น
อารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์
ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งเป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
(ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๙๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๔. อุปาทินนติกะ ๑. เหตุทุกะ

[๕๘] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๖ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๖ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนปัญหาวารในกุสลติกะ)

นเหตุบท - ปัจจยจตุกกนัย
[๕๙] สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์
ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๙๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๔. อุปาทินนติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือ
และเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือเป็นอารมณ์ของ
อุปาทานและที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือ
และเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่
ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์
ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่
ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานและที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือไม่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่
ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือ
เป็นอารมณ์ของอุปาทานและที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็น
อารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๙๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๔. อุปาทินนติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือ
แต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานและที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือไม่เป็น
อารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
[๖๐] สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์
ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่
ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือ
และไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๖๑] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๙๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๔. อุปาทินนติกะ ๑. เหตุทุกะ
ปัจจนียะ - นเหตุปัจจัย
[๖๒] สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์
ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือ
แต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของ
อุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือ
เป็นอารมณ์ของอุปาทานและที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็น
อารมณ์ของอุปาทานซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๖๓] นเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๗ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๖ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๒ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๒ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๒ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๕ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
โนวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ ย่อ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๙๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๕. สังกิลิฏฐติกะ ๑. เหตุทุกะ

นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนปัญหาวารในกุสลติกะ)

๕. สังกิลิฏฐติกะ ๑. เหตุทุกะ
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย
[๖๔] สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็น
เหตุอาศัยสภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
อาศัยสภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
อาศัยสภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๖๕] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
วิปากปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
นอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๙๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๕. สังกิลิฏฐติกะ ๑. เหตุทุกะ

นอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารให้พิสดาร)

๗. ปัญหาวาร - ปัจจยจตุกกนัย
เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัยเป็นต้น
[๖๖] สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็น
เหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่ง
เป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
โดยเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่ง
เป็นเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑)
[๖๗] สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็น
เหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่ง
เป็นเหตุโดยอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
โดยอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็น
เหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๐๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๕. สังกิลิฏฐติกะ ๑. เหตุทุกะ
[๖๘] สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็น
เหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่ง
เป็นเหตุโดยอธิปติปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
โดยอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
โดยอธิปติปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็น
เหตุโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ
[๖๙] สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็น
เหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่ง
เป็นเหตุโดยอนันตรปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ
สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
โดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
โดยอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็น
เหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย (๓)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๐๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๕. สังกิลิฏฐติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
โดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งเป็นเหตุ
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่ง
เป็นเหตุโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

[๗๐] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๖ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๖ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๘ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๒ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๒ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๒ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย มี ๘ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๘ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายให้พิสดารเหมือนปัญหาวารในกุสลติกะ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๐๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๕. สังกิลิฏฐติกะ ๑. เหตุทุกะ
นเหตุบท - ปัจจยจตุกกนัย
[๗๑] สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็น
เหตุอาศัยสภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็นเหตุ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็นเหตุ
อาศัยสภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองเป็นอารมณ์ของกิเลสและที่กิเลสไม่ทำให้
เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กิเลสทำให้
เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็นเหตุ
อาศัยสภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็นเหตุ
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็น
เหตุอาศัยสภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่
เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็นเหตุ
อาศัยสภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองเป็นอารมณ์ของกิเลสและที่กิเลสไม่ทำให้
เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเสสซึ่งไม่เป็นเหตุ
อาศัยสภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสและที่กิเลสไม่
ทำให้เศร้าหมองไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
[๗๒] สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็น
เหตุอาศัยสภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็นเหตุ
เกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๐๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ติกทุกปัฏฐาน] ๕. สังกิลิฏฐติกะ ๑. เหตุทุกะ
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็นเหตุ
อาศัยสภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็นเหตุ
เกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่เป็น
เหตุอาศัยสภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่
เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๗๓] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๕ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียะ - นเหตุปัจจัย
[๗๔] สภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่
เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรมที่กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสซึ่งไม่
เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๐๔ }

>>>>> หน้าต่อไป >>>>>