สารบัญ กลับด้านบน

เพื่อความสะดวก และสวยงาม
(เฉพาะหน้าจอใหญ่ เช่น คอมพิวเตอร์)
กรุณาคลิก จัดรูปหน้าใหม่
เพื่อให้กรอบ ค้นข้อความ ปรากฎที่ด้านซ้ายของหน้า

พระไตรปิฎกภาษาไทย
ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๔๕ เล่ม (ปกสีฟ้า)
ทั้งออนไลน์และออฟไลน์
ที่มาของข้อมูล : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับ มจร.
MCUTRAI Version 1.0

พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๔-๑ อภิธรรมปิฎกที่ ๑๑ ปัฏฐาน ภาค ๕

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ

พระอภิธรรมปิฎก
ธัมมานุโลม ทุกติกปัฏฐาน
_____________
ขอนอบน้อมพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
๑. กุสลบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย

[๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเกิด
ขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
[๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็น
กุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเกิด
ขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
และที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)

อารัมมณปัจจัย
[๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (ย่อ)

[๕] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ

มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(อนุโลม จบ)

นอธิปติปัจจัย
[๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (๓)
[๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็น
กุศลเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ

นปุเรชาตปัจจัยเป็นต้น
[๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ

เพราะนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
เพราะนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
นกัมมปัจจัย
[๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะนกัมมปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศล
เกิดขึ้นเพราะนกัมมปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะนกัมมปัจจัย (๑)

นวิปากปัจจัยเป็นต้น
[๑๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
กุศลเกิดขึ้นเพราะนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ เพราะนวิปปยุตตปัจจัย
มี ๙ วาระ

[๑๑] นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ปัจจนียะ จบ)

นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ

เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย ” มี ๙ วาระ

(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๑. กุสลบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
กุศลโดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศล
โดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นกุศลโดยเหตุปัจจัย (๓)

อารัมมณปัจจัยเป็นต้น
[๑๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
[๑๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นกุศลโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ
มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็น
กุศลโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นกุศลโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ

อนันตรปัจจัยเป็นต้น
[๑๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นกุศลโดยอนันตรปัจจัย เป็นปัจจัยโดยสมนันตรปัจจัย เป็นปัจจัยโดย
สหชาตปัจจัย เป็นปัจจัยโดยอัญญมัญญปัจจัย เป็นปัจจัยโดยนิสสยปัจจัย
[๑๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นกุศลโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ อย่าง คือ อารัมมณูปนิสสยะ อนันตรูปนิสสยะ
และปกตูปนิสสยะ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นกุศลโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ อย่าง คือ อารัมมณูปนิสสยะ อนันตรูปนิสสยะ
และปกตูปนิสสยะ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ อย่าง คือ อารัมมณูปนิสสยะ
อนันตรูปนิสสยะ และปกตูปนิสสยะ มี ๓ วาระ
... เป็นปัจจัยโดยอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
[๑๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นกุศลโดยกัมมปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
กุศลโดยกัมมปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นกุศลโดยกัมมปัจจัย (๓)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
อาหารปัจจัยเป็นต้น
[๑๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นกุศลโดยอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
[๑๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นกุศลโดยอินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
[๒๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นกุศลโดยฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
[๒๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นกุศลโดยมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ

[๒๒] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ

นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

ปัจจนียุทธาร
[๒๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
[๒๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
กุศลโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (๓)
[๒๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นกุศลโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย
มี ๓ วาระ

[๒๖] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
โนอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ ปัจจนียะ จบ)

นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
โนนัตถิปัจจัย ” มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย ” มี ๓ วาระ

(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ

อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย ” มี ๙ วาระ

(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๒. อกุสลบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
[๒๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
[๒๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
และที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)

[๓๐] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ อนุโลม จบ)

นเหตุปัจจัย
[๓๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)

นอธิปติปัจจัยเป็นต้น
[๓๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศล
เกิดขึ้นเพราะนกัมมปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็น
อกุศลเกิดขึ้นเพราะนกัมมปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะนกัมมปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๓๓] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ

นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ปัจจนียะ จบ)
นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๒. อกุสลบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นอกุศลโดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็น
อกุศลโดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลโดยเหตุปัจจัย (๓)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
อารัมมณปัจจัยเป็นต้น
[๓๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นอกุศลโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นอกุศลโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
[๓๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นอกุศลโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นอกุศลโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ
ฯลฯ
[๓๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอกุศลโดยกัมมปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
อกุศลโดยกัมมปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่
ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลโดยกัมมปัจจัย (๓)

อาหารปัจจัยเป็นต้น
[๓๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอกุศลโดยอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอกุศลโดยอินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
[๔๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอกุศลโดยฌานปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๔๑] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
ปัจจนียุทธาร
[๔๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอกุศลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นอกุศลโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๔๓] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
นสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
โนอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ปัจจนียะ จบ)
นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๓. อัพยากตบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๔๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
[๔๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
[๔๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (ย่อ)

[๔๗] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ

ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(อนุโลม จบ)

นเหตุปัจจัยและนอารัมมณปัจจัย
[๔๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)
[๔๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)

นอธิปติปัจจัยเป็นต้น
[๕๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
[๕๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะนกัมมปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็น
อัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะนกัมมปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะนกัมมปัจจัย (๑)
[๕๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะนอาหารปัจจัย เพราะนอินทรียปัจจัย เพราะ
นฌานปัจจัย (ย่อ)

[๕๓] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(ปัจจนียะ จบ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ

นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย ” มี ๙ วาระ

(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๓. อัพยากตบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๕๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุและ
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยเหตุปัจจัย (๓)

อารัมมณปัจจัยเป็นต้น
[๕๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
[๕๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและ
สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและ
สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ อารัมมณาธิปติ
มี ๓ วาระ ฯลฯ

ปุเรชาตปัจจัยเป็นต้น
[๕๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
[๕๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยปัจฉาชาตปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยปัจฉาชาตปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยปัจฉาชาตปัจจัย (๑)
[๕๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
[๖๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
[๖๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอาหารปัจจัย เป็นปัจจัยโดยอินทรียปัจจัย เป็นปัจจัย
โดยฌานปัจจัย เป็นปัจจัยโดยมัคคปัจจัย เป็นปัจจัยโดยสัมปยุตตปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ
วิปปยุตตปัจจัย
[๖๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยวิปปยุตตปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยวิปปยุตตปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๖๓] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๒๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ

วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

ปัจจนียุทธาร
[๖๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย อุปนิสสยปัจจัย และ
ปัจฉาชาตปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
และที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และ
อุปนิสสยปัจจัย (๓)
[๖๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัพยากฤตโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย อุปนิสสยปัจจัย
ปุเรชาตปัจจัย ปัจฉาชาตปัจจัย อาหารปัจจัย และอินทรียปัจจัย

[๖๖] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ ปัจจนียะ จบ)
นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๒๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและกุสลติกะ จบ

๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ
๑. สุขายเวทนายสัมปยุตตบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๖๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
[๖๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
สัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
[๖๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๒๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
และที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓) (ย่อ)

[๗๐] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(อนุโลม จบ)

นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๗๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)
[๗๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๒๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สัมปยุตด้วยสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๗๓] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ปัจจนียะ จบ)
นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๑. สุขายเวทนายสัมปยุตตบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๗๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๒๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ
อารัมมณปัจจัยเป็นต้น
[๗๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
[๗๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติ
และสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติ
และสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ
อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ ฯลฯ

อุปนิสสยปัจจัยเป็นต้น
[๗๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ อย่าง คือ
อารัมมณูปนิสสยะ อนันตรูปนิสสยะ และปกตูปนิสสยะ มี ๙ วาระ (ย่อ)
[๗๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยกัมมปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยกัมมปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๒๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยกัมมปัจจัย (๓)
... เป็นปัจจัยโดยวิปากปัจจัย
[๗๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยอวิคตปัจจัย

[๘๐] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๒๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ

นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

ปัจจนียุทธาร
[๘๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยสุขเวทนาโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และ
อุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๘๒] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
โนอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ปัจจนียะ จบ)
นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๒. ทุกขายเวทนายสัมปยุตตบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๘๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๒๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
และที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๘๔] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๒๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ

นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(อนุโลม จบ)

นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๘๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่
ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)
[๘๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๘๗] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ

(ปัจจนียะ จบ)
นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๒๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ
๒. ทุกขายเวทนายสัมปยุตตบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๘๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาโดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาโดยเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาโดยเหตุปัจจัย (๓)

อารัมมณปัจจัยเป็นต้น
[๘๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
[๙๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาโดยกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๙๑] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ

อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(อนุโลม จบ)

ปัจจนียุทธาร
[๙๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยทุกขเวทนาโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และ
อุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๙๓] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ ปัจจนียะ จบ)
นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๓. อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๙๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๙๕] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ

อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(อนุโลม จบ)

นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๙๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย
มี ๒ วาระ
[๙๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๙๘] นเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ

นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ ปัจจนียะ จบ)
นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๓. อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๙๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
[๑๐๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา เป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาโดยอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
[๑๐๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง
คือ อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ
อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว
คือ อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ (มีเฉพาะอารัมมณาธิปติ) ฯลฯ

อุปนิสสยปัจจัยเป็นต้น
[๑๐๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ อย่าง
คือ อารัมมณูปนิสสยะ อนันตรูปนิสสยะ และปกตูปนิสสยะ มี ๙ วาระ
... เป็นปัจจัยโดยอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
[๑๐๓] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเป็นปัจจัย แก่
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาโดยกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
[๑๐๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาโดยวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
ฯลฯ
... เป็นปัจจัยโดยอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

[๑๐๕] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๒. เวทนาติกะ

อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(อนุโลม จบ)

ปัจจนียุทธาร
[๑๐๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนาโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย
และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๑๐๗] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ ปัจจนียะ จบ)
นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ
(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและเวทนาติกะ จบ

๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ
๑. วิปากบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑๐๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
วิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบาก
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นวิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็น
วิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นวิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๑๐๙] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ

อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(อนุโลม จบ)

นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๑๑๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นวิบากเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)
[๑๑๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
วิบากเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๑๑๒] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ

นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ ปัจจนียะ จบ)
นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๑. วิปากบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๑๑๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นวิบากโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
[๑๑๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นวิบากโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นวิบากโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (มีได้เฉพาะตทาลัมพนะ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๓๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ
[๑๑๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นวิบากโดยอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ (มีได้เฉพาะสหชาตาธิปติ ไม่มี
อารัมมณาธิปติ) ฯลฯ

อุปนิสสยปัจจัยเป็นต้น
[๑๑๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นวิบากโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อนันตรูปนิสสยะและ
ปกตูปนิสสยะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็น
วิบากโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อนันตรูปนิสสยะ และปกตูปนิสสยะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อนันตรูปนิสสยะ
และปกตูปนิสสยะ (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นวิบากโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อนันตรูปนิสสยะและปกตูปนิสสยะ
ฯลฯ
(๒ วาระนอกนี้ เป็นอนันตรูปนิสสยะและปกตูปนิสสยะ)
[๑๑๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากโดยกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ (มีเฉพาะสหชาตกัมมะ ย่อ)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
วิบากโดยวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นวิบากโดยอาหารปัจจัย (ย่อ)

[๑๑๘] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ

อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(อนุโลม จบ)

ปัจจนียุทธาร
[๑๑๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นวิบากโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๑๒๐] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ ปัจจนียะ จบ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ
นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๒. วิปากธัมมบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑๒๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิด
วิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นเหตุให้เกิดวิบากและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๑๒๒] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ

กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๑๒๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)
[๑๒๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

นปุเรชาตปัจจัยเป็นต้น
[๑๒๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
เพราะนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
เพราะนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
[๑๒๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะนกัมมปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะนกัมมปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นเหตุให้เกิดวิบากและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะนกัมมปัจจัย
(๑) (ย่อ)

[๑๒๗] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ ปัจจนียะ จบ)
นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๒. วิปากธัมมบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๑๒๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
[๑๒๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากโดยอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ
[๑๓๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติ
และสหชาตาธิปติ มี ๙ วาระ
[๑๓๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากโดยอนันตรปัจจัย ฯลฯ เป็นปัจจัยโดยอุปนิสสย-
ปัจจัย มี ๓ อย่าง คือ อารัมมณูปนิสสยะ อนันตรูปนิสสยะ และปกตูปนิสสยะ
มี ๙ วาระ เป็นปัจจัยโดยอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
[๑๓๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากโดยกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากโดยอาหารปัจจัย (ย่อ)

[๑๓๓] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ

นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ อนุโลม จบ)

ปัจจนียุทธาร
[๑๓๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้เกิดวิบากโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสย-
ปัจจัย (ย่อ)

[๑๓๕] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

(ย่อ ปัจจนียะ จบ)
นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๓. เนววิปากนวิปากธัมมบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑๓๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบาก
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัยมี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากและที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๑๓๗] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ

นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

นเหตุปัจจัยเป็นต้น
[๑๓๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบาก
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้น
เพราะนเหตุปัจจัย (๑)
[๑๓๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบาก
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะ
นอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะ
นอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากและที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
[๑๔๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะนอธิปติ-
ปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
[๑๔๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบาก
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้นเพราะ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
[๑๔๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบาก
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเกิดขึ้น
เพราะนอาหารปัจจัย (๑) (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ

[๑๔๓] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ

(ย่อ ปัจจนียะ จบ)
นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
(ย่อ อนุโลมปัจจนียะ จบ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
(ย่อ ปัจจนียานุโลม จบ)
(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๔๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ
๓. เนววิปากนวิปากธัมมบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๑๔๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากโดยเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ ฯลฯ
[๑๔๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากโดยอธิปติ-
ปัจจัยมีอย่างเดียว คือ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากโดยอธิปติปัจจัย
มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ ฯลฯ

ปุเรชาตปัจจัยเป็นต้น
[๑๔๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบาก
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากโดย
ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณปุเรชาตะและวัตถุปุเรชาตะ มี ๓ วาระ
[๑๔๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากโดยปัจฉาชาตปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากโดยปัจฉาชาต-
ปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิด
วิบากเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิด
วิบากโดยปัจฉาชาตปัจจัย (๑)
... เป็นปัจจัยโดยอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ
[๑๔๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบาก
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากโดยกัมมปัจจัย
มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๑๔๙] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ
ปัจจนียุทธาร
[๑๕๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นวิบากและไม่เป็นเหตุให้เกิดวิบากโดย
อารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๑๕๑] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและวิปากติกะ จบ

๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ
๑. อุปาทินนุปาทานิยบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑๕๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและ
เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหา
และทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็น
อารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหา
และทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็น
อารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอัน
ประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๑๕๓] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยเป็นต้น
[๑๕๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึด
ถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)
[๑๕๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือ
และเป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและ
เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและ
เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรม
อันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะ
นอารัมมณปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ
[๑๕๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือ
และเป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย
มี ๙ วาระ ฯลฯ
[๑๕๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึด
ถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะนวิปากปัจจัย
เพราะนอาหารปัจจัย (ย่อ)

[๑๕๘] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ

นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๑. อุปาทินนุปาทานิยบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๑๕๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือ
และเป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
[๑๖๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและ
เป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็น
อารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอัน
ประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยอารัมมณปัจจัย
มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๑๖๑] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ

อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ

(ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ)

กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

ปัจจนียุทธาร
[๑๖๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือ
และเป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยอารัมมณปัจจัย สหชาต-
ปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและ
เป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยอารัมมณปัจจัย สหชาต-
ปัจจัย อุปนิสสยปัจจัย ปุเรชาตปัจจัย ปัจฉาชาตปัจจัย อาหารปัจจัย และอินทรีย-
ปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ

[๑๖๓] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๒. อนุปาทินนุปาทานิยบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑๖๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือ
แต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่
เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่
เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอัน
ประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๑๖๕] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ

อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

นเหตุปัจจัยและนอารัมมณปัจจัย
[๑๖๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่
ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย
มี ๒ วาระ (๒)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ
[๑๖๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิ
ไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือ แต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะ
นอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่
เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหา
และทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่
เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอัน
ประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะ
นอารัมมณปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๑๖๘] นเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๕๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ

นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๒. อนุปาทินนุปาทานิยบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๑๖๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่
ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอัน
ประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
[๑๗๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือ
แต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยอารัมมณปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่
เป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยอารัมมณปัจจัย
มี ๙ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๖๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ
[๑๗๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่
ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอัน
ประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยอธิปติปัจจัย
มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่
เป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง
คือ อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ มี ๙ วาระ ฯลฯ
[๑๗๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือ
แต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยอุปนิสสยปัจจัย
มี ๓ อย่าง คือ อารัมมณูปนิสสยะ อนันตรูปนิสสยะ และปกตูปนิสสยะ มี ๙ วาระ
[๑๗๓] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่
ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอัน
ประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยปุเรชาตปัจจัย
มีอย่างเดียว คือ อารัมมณปุเรชาตะ มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๑๗๔] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๖๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ

ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

ปัจจนียุทธาร
[๑๗๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่
ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอัน
ประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยอารัมมณปัจจัย
สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๑๗๖] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๖๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ
๓. อนุปาทินนอนุปาทานิยบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑๗๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึด
ถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและ
ไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่
เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอัน
ประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๑๗๘] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๖๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ

กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

นอธิปติปัจจัย
[๑๗๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึด
ถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและ
ไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและ
ไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่
เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วย
ตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (๒)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๖๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่
เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอัน
ประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะ
นอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและ
ไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอัน
ประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเกิดขึ้นเพราะ
นอธิปติปัจจัย (๒) (ย่อ)

[๑๘๐] นอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๓. อนุปาทินนอนุปาทานิยบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๑๘๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือ
และไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบ
ด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๖๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๔. อุปาทินนติกะ
[๑๘๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่
ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกรรม
อันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานโดย
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๑๘๓] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๖๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ
ปัจจนียุทธาร
[๑๘๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึด
ถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกรรมอัน
ประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือและไม่เป็นอารมณ์ของอุปาทานโดยสหชาต-
ปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๑๘๕] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและอุปาทินนติกะ จบ

๑. เหตุทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ
๑. สังกิลิฏฐสังกิเลสิกบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑๘๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลส
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลส
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๖๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของ
กิเลสเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

[๑๘๗] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๑๘๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของ
กิเลสอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของ
กิเลสเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสเกิดขึ้น
เพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๑๘๙] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๖๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๑. สังกิลิฏฐสังกิเลสิกบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๑๙๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลส
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลส
โดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสโดย
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลสโดย
อธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ อารัมมณาธิปติ มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๑๙๑] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๖๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ

นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๑๙๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของกิเลส
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสทำให้เศร้าหมองและเป็นอารมณ์ของ
กิเลสโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๑๙๓] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๗๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ
๒. อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๑๙๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลส
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลส
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลส
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลส
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็น
อารมณ์ของกิเลสเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๑๙๕] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัย
[๑๙๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของ
กิเลสอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของ
กิเลสเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๑๙๗] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๗๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ

นอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๒. อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๑๙๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลส
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของ
กิเลสโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๗๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลส
โดยอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลสเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลส
โดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลส
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของ
กิเลสโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็น
อารมณ์ของกิเลส เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่
เป็นอารมณ์ของกิเลสโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ
(ย่อ)

[๑๙๙] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๗๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ

ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๒๐๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลส
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของ
กิเลสโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๒๐๑] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๗๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ
๓. อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๐๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์
ของกิเลสอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์
ของกิเลสเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๒๐๓] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๙ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๗๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ
นอธิปติปัจจัย
[๒๐๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของ
กิเลสอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลส
เกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลส
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลส
เกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลส
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของ
กิเลสเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลส
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของ
กิเลสเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (๒) (ย่อ)

[๒๐๕] นอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๗๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๕. สังกิลิฏฐติกะ
๓. อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๒๐๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์
ของกิเลสเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็น
อารมณ์ของกิเลสโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์ของกิเลส
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์
ของกิเลสโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๐๗] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๗๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๖. วิตักกติกะ

วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๒๐๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็นอารมณ์
ของกิเลสเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองและไม่เป็น
อารมณ์ของกิเลสโดยสหชาตปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๒๐๙] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและสังกิลิฏฐติกะ จบ

๑. เหตุทุกะ ๖. วิตักกติกะ
๑. สวิตักกสวิจารบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๑๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๗๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๖. วิตักกติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมี
ทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
มีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๑๑] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๒๑๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีทั้ง
วิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๒๑๓] นเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๗๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๖. วิตักกติกะ

นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๑. สวิตักกสวิจารบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๒๑๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารโดยอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและ
สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและ
สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๘๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๖. วิตักกติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ
อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๑๕] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๘๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๖. วิตักกติกะ
ปัจจนียุทธาร
[๒๑๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งมีทั้งวิตกและวิจารโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย
(ย่อ)

[๒๑๗] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๒. อวิตักกวิจารมัตตบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๑๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่
ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๑๙] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๘๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๖. วิตักกติกะ

วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นอธิปติปัจจัย
[๒๒๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๒๒๑] นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจัยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๒. อวิตักกวิจารมัตตบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๒๒๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๘๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๖. วิตักกติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ สหชาตาธิปติ
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติ
และสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ
อารัมมณาธิปติ (ย่อ)

[๒๒๓] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๗ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๘๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๖. วิตักกติกะ

อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๒๒๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีวิตกมีเพียงวิจารโดยสหชาตปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๒๒๕] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

. (พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๓. อวิตักกอวิจารบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๒๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๒๒๗] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๘๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๖. วิตักกติกะ

กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยเป็นต้น
[๒๒๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
ไม่มีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
และที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่
มีทั้งวิตกและวิจารเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๒๒๙] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๘๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๖. วิตักกติกะ

นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๓. อวิตักกอวิจารบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๒๓๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารโดยอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๒๓๑] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๘๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๖. วิตักกติกะ

อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๒๓๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งไม่มีทั้งวิตกและวิจารโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และ
อุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๘๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๗. ปีติติกะ

[๒๓๓] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและวิตักกติกะ จบ

๑. เหตุทุกะ ๗. ปีติติกะ
๑. ปีติสหคตบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๓๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยปีติเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยปีติเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๒๓๕] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๘๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๗. ปีติติกะ
นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๒๓๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคต
ด้วยปีติเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๒๓๗] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๑. ปีติสหคตบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๒๓๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยปีติโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๙๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๗. ปีติติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยปีติโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและ
สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ อารัมมณาธิปติ
มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๓๙] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๙๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๗. ปีติติกะ

อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๒๔๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยปีติโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๒๔๑] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๒. สุขสหคตบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๔๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยสุขอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยสุขเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยสุขอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยสุขเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๙๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๗. ปีติติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยสุขอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยสุขเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๔๓] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๒๔๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยสุขอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งสหรคตด้วยสุขเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยสุขอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคต
ด้วยสุขเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๒๔๕] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๙๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๗. ปีติติกะ
๒. สุขสหคตบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๒๔๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยสุขเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยสุขโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยสุขเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยสุขโดยอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยสุขเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยสุขโดยอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๒๔๗] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๙๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๗. ปีติติกะ

นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๒๔๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยสุขเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยสุขโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๒๔๙] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๓. อุเปกขาสหคตบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๕๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่
ไม่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๕๑] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๙๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๗. ปีติติกะ

กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยเป็นต้น
[๒๕๒] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยอุเบกขาเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยอุเบกขาเกิดขึ้นเพราะนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยอุเบกขาเกิดขึ้นเพราะนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๒๕๓] นเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๙๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๗. ปีติติกะ
๓. อุเปกขาสหคตบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๒๕๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาโดยอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
สหรคตด้วยอุเบกขาโดยอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๒๕๕] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๙๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๘. ทัสสเนนปหาตัพพติกะ

อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๒๕๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งสหรคตด้วยอุเบกขาโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และ
อุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๒๕๗] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและปีติติกะ จบ

๑. เหตุทุกะ ๘. ทัสสเนนปหาตัพพติกะ
๑. ทัสสเนนปหาตัพพบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๕๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๙๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๘. ทัสสเนนปหาตัพพติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๕๙] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๒๖๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ ซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะ
นเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ

[๒๖๑] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๙๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๘. ทัสสเนนปหาตัพพติกะ

นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๑. ทัสสเนนปหาตัพพบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๒๖๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคโดยเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคโดยอารัมมณปัจจัย
มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๒๖๓] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๐๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๘. ทัสสเนนปหาตัพพติกะ

อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๒๖๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคโดยอารัมมณปัจจัย
สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๒๖๕] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๒. ภาวนายปหาตัพพบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๖๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๐๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๘. ทัสสเนนปหาตัพพติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๖๗] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัย
[๒๖๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะ
นเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ)

[๒๖๙] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๐๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๘. ทัสสเนนปหาตัพพติกะ
๒. ภาวนายปหาตัพพบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๒๗๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ โดยเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ โดยอารัมมณปัจจัย
มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๒๗๑] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๐๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๘. ทัสสเนนปหาตัพพติกะ
ปัจจนียุทธาร
[๒๗๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ โดยอารัมมณปัจจัย
สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๒๗๓] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวาร ในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๓. เนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพบท
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๗๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและ
มรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
และมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรค
เบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
และมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๒๗๕] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๐๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๘. ทัสสเนนปหาตัพพติกะ

กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยเป็นต้น
[๒๗๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
และมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วย
โสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรค
เบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและ
มรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรค
เบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
และมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรค
เบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วย
โสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรค
เบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและ
มรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๒๗๗] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๐๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๘. ทัสสเนนปหาตัพพติกะ

นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๓. เนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพบท
๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๒๗๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและ
มรรคเบื้องบน ๓ เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วย
โสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ โดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๐๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๘. ทัสสเนนปหาตัพพติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้อง
บน ๓ เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
และมรรคเบื้องบน ๓ โดยอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๒๗๙] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๐๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
ปัจจนียุทธาร
[๒๘๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและ
มรรคเบื้องบน ๓ เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่ต้องประหาณด้วย
โสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ โดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และ
อุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๒๘๑] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและทัสสเนนปหาตัพพติกะ จบ

๑. เหตุทุกะ
๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
๑. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๘๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๐๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๒๘๓] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นอธิปติปัจจัย
[๒๘๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้น
เพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๒๘๕] นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๐๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
๑. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๒๘๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคโดย
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคโดย
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๒๘๗] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๒๘๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคโดย
อารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๒๘๙] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๑๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ

นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๒. ภาวนายปหาตัพพเหตุกบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๙๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๒๙๑] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นอธิปติปัจจัย
[๒๙๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้น
เพราะนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๒๙๓] นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๑๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ

นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๒. ภาวนายปหาตัพพเหตุกบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๒๙๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
โดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ โดย
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๒๙๕] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๑๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ

อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๒๙๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
โดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๒๙๗] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๓. เนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพเหตุกบท
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๒๙๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
และมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วย
โสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๑๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ

[๒๙๙] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัย
[๓๐๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
และมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณ
ด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๓๐๑] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๑๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ

นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๓. เนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพเหตุกบท
๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๐๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
และมรรคเบื้องบน ๓ เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณ
ด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ โดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๐๓] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๑๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ

วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๓๐๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรค
เบื้องบน ๓ เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณ
ด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ โดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย
และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๓๐๕] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ จบ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๑๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ
๑. เหตุทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ
๑. อาจยคามิบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๐๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๐๗] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๓๐๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
เหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๓๐๙] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๑๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ

นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๘ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๑. อาจยคามิบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๓๑๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติโดยอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ
อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ
อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๑๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว
คือ อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๑๑] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๓๑๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิและจุติโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย
และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๓๑๓] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๑๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ
๒. อปจยคามิบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๑๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและ
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๑๕] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย
[๓๑๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๓๑๗] นอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๒๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ

นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๒. อปจยคามิบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอธิปติปัจจัย
[๓๑๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ สหชาตาธิปติ
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ สหชาตาธิปติ
มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๑๙] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๒๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ

สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๓๒๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิพพานโดยสหชาตปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๓๒๑] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อธิปติปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๓. เนวาจยคามินาปจยคามิบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๒๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธ ิจุติ และนิพพานเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๒๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ

[๓๒๓] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยเป็นต้น
[๓๒๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพาน
อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานเกิดขึ้น
เพราะนเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานเกิดขึ้นเพราะ
นอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานเกิดขึ้นเพราะ
นอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพาน และที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๒๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานเกิดขึ้นเพราะนอธิปติ-
ปัจจัย ฯลฯ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานเกิดขึ้นเพราะนปุเรชาต-
ปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานเกิดขึ้นเพราะ
นปัจฉาชาตปัจจัย ฯลฯ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานเกิดขึ้นเพราะ
นกัมมปัจจัย (ย่อ)

[๓๒๕] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นสมันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๒๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ

นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๓. เนวาจยคามินาปจยคามิบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๓๒๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพาน
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานโดย
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานโดยอารัมมณปัจจัย
(ย่อ)

[๓๒๗] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๒๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๐. อาจยคามิติกะ

นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๓๒๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพาน
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานโดย
อารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพานโดยอารัมมณ-
ปัจจัย สหชาตปัจจัย อุปนิสสยปัจจัย ปุเรชาตปัจจัย ปัจฉาชาตปัจจัย อาหารปัจจัย
และอินทรียปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๒๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๑. เสกขติกะ

[๓๒๙] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและอาจยคามิติกะ จบ

๑. เหตุทุกะ ๑๑. เสกขติกะ
๑. เสกขบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๓๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นของเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นของเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๓๑] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๒๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๑. เสกขติกะ

อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นอธิปติปัจจัย
[๓๓๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๓๓๓] นอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)

(พึงนับสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวารให้
พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๒๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๑. เสกขติกะ
๑. เสกขบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๓๓๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นของเสขบุคคลโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ สหชาตาธิปติ
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นของเสขบุคคลโดยอนันตรปัจจัย (ย่อ)

[๓๓๕] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๒๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๑. เสกขติกะ

สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๓๓๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นของเสขบุคคลโดยสหชาตปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๓๓๗] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อธิปติปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๒. อเสกขบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๓๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นของอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่
ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๓๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๑. เสกขติกะ

[๓๓๙] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นอธิปติปัจจัย
[๓๔๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๓๔๑] นอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๓๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๑. เสกขติกะ
๒. อเสกขบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๓๔๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นของอเสขบุคคลโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ สหชาตาธิปติ
มี ๓ วาระ ฯลฯ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นของอเสขบุคคลโดยอุปนิสสยปัจจัย มีอย่างเดียว คือ อนันตรูปนิสสยะ (ย่อ)

[๓๔๓] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๓๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๑. เสกขติกะ

สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

ปัจจนียุทธาร
[๓๔๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นของอเสขบุคคลโดยสหชาตปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๓๔๕] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อธิปติปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๓. เนวเสกขนาเสกขบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๔๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๓๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๑. เสกขติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๔๗] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยและนอารัมมณปัจจัยเป็นต้น
[๓๔๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๓๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๑. เสกขติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะ
นอารัมมณปัจจัย (๑)
[๓๔๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย
ฯลฯ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเกิดขึ้นเพราะนปุเรชาตปัจจัย
มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๕๐] นเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๓๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๑. เสกขติกะ

นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๓. เนวเสกขนาเสกขบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๓๕๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลโดยเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลโดยอารัมมณปัจจัย
มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลโดยอธิปติปัจจัย
มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ มี ๙ วาระ ฯลฯ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลโดยปุเรชาตปัจจัย (ย่อ)

[๓๕๒] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๓๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๑. เสกขติกะ

อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๓๕๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลเป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคลโดยอารัมมณปัจจัย
สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๓๕๔] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๓๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ

นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและเสกขติกะ จบ

๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ
๑. ปริตตบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๕๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
ปริตตะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็น
ปริตตะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นปริตตะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๕๖] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยและนอารัมมณปัจจัยเป็นต้น
[๓๕๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นปริตตะเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๓๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะ
เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะ
เกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะ
เกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นปริตตะเกิดขึ้นเพราะนอารัมมณปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะ
เกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๓๕๘] นเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๓๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ

นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๑. ปริตตบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๓๕๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นปริตตะโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
ปริตตะโดยอารัมมณปัจจัย (ย่อ)

[๓๖๐] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๔๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ

วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๓๖๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นปริตตะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นปริตตะโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๓๖๒] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๒. มหัคคตบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๖๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นมหัคคตะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นมหัคคตะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๔๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นมหัคคตะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็น
มหัคคตะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นมหัคคตะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นมหัคคตะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๖๔] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นอธิปติปัจจัย
[๓๖๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นมหัคคตะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นมหัคคตะเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๓๖๖] นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๔๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ

นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๒. มหัคคตบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๓๖๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นมหัคคตะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นมหัคคตะโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นมหัคคตะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นมหัคคตะโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นมหัคคตะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นมหัคคตะโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นมหัคคตะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นมหัคคตะโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นมหัคคตะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นมหัคคตะโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นมหัคคตะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นมหัคคตะโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๔๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นมหัคคตะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นมหัคคตะโดยอนันตรปัจจัย (ย่อ)

[๓๖๘] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๓๖๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นมหัคคตะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นมหัคคตะโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๓๗๐] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๔๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ

นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๓. อัปปมาณบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๗๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
อัปปมาณะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็น
อัปปมาณะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๗๒] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นอธิปติปัจจัย
[๓๗๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
อัปปมาณะเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๔๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ

[๓๗๔] นอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๓. อัปปมาณบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจุตกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๓๗๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
[๓๗๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ สหชาตาธิปติ
มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติและ
สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๔๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ
[๓๗๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะโดยอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นอัปปมาณะโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อนันตรูปนิสสยะและ
ปกตูปนิสสยะ มี ๙ วาระ (ย่อ)

[๓๗๘] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๔๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ
ปัจจนียุทธาร
[๓๗๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นอัปปมาณะโดยสหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๓๘๐] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและปริตตติกะ จบ

๑. เหตุทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ
๑. ปริตตารัมมณบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๘๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่
ไม่เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๘๒] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๔๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ

อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๓๘๓] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
มีปริตตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมี
ปริตตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๓๘๔] นเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๔๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ

นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๑. ปริตตารัมมณบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๓๘๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งมีปริตตตะเป็นอารมณ์โดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์โดยอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์โดยอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๓๘๖] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๕๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ

นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๓๘๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งมีปริตตะเป็นอารมณ์โดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และ
อุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๓๘๘] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๕๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ
๒. มหัคคตารัมมณบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๘๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและ
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัยมี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๙๐] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๓๙๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่
ไม่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๒)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมี
มหัคคตะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๕๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ

[๓๙๒] นเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๒. มหัคคตารัมมณบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๓๙๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์โดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์โดยอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์โดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติ
และสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๕๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์โดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติ
และสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์โดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือ
อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๙๔] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๓๙๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งมีมหัคคตะเป็นอารมณ์โดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และ
อุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๓๙๖] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๕๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ

นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๓. อัปปมาณารัมมณบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๓๙๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
เหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
และที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๓๙๘] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๕๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ

กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัย
[๓๙๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์อาศัยสภาวธรรม
ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๔๐๐] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๓. อัปปมาณารัมมณบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๔๐๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์โดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๕๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๓. ปริตตารัมมณติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์โดยอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์โดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติ
และสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
ไม่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์โดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ
อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัย
แก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์โดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว
คือ อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๔๐๒] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๕๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๔. หีนติกะ

มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๔๐๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์เป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีอัปปมาณะเป็นอารมณ์โดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย
และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๔๐๔] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและปริตตารัมมณติกะ จบ

๑. เหตุทุกะ ๑๔. หีนติกะ
๑. หีนบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๔๐๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นธรรมชั้นต่ำเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นธรรมชั้นต่ำเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๕๘ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๔. หีนติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๔๐๖] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัยและนอธิปติปัจจัย
[๔๐๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (๑)
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น
ธรรมชั้นต่ำเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นธรรมชั้นต่ำเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๕๙ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๔. หีนติกะ

[๔๐๘] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๑. หีนบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๔๐๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่ง
เป็นธรรมชั้นต่ำโดยอารัมมณปัจจัย ฯลฯ เป็นปัจจัยโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง
คือ อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ (ย่อ)

[๔๑๐] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๖๐ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๔. หีนติกะ

อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๔๑๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นต่ำโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๔๑๒] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๒. มัชฌิมบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๔๑๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นกลางอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นธรรมชั้นกลางเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๖๑ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๔. หีนติกะ

[๔๑๔] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นเหตุปัจจัย
[๔๑๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นกลางอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นกลางเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (ย่อ)

[๔๑๖] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
นอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๖๒ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๔. หีนติกะ
๒. มัชฌิมบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๔๑๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นกลางเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นกลางโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นกลางเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นธรรมชั้นกลางโดยอารัมมณปัจจัย เป็นปัจจัยโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ
อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ (ย่อ)

[๔๑๘] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๖๓ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๔. หีนติกะ
ปัจจนียุทธาร
[๔๑๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นกลางเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นกลางโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย
(ย่อ)

[๔๒๐] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)

๓. ปณีตบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
[๔๒๑] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ
ซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่
ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๔๒๒] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๖๔ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๔. หีนติกะ

วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นอธิปติปัจจัย
[๔๒๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๔๒๔] นอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๓. ปณีตบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยเป็นต้น
[๔๒๕] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตโดยอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๖๕ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๔. หีนติกะ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ อารัมมณาธิปติ
และสหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (ย่อ)

[๔๒๖] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

ปัจจนียุทธาร
[๔๒๗] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นธรรมชั้นประณีตโดยสหชาตปัจจัยและอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)

[๔๒๘] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๖๖ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๕. มิจฉัตตนิยตติกะ

นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและหีนติกะ จบ

๑. เหตุทุกะ ๑๕. มิจฉัตตนิยตติกะ
๑. มิจฉัตตนิยตบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๔๒๙] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรม
ที่เป็นเหตุซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นเหตุซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ
และที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนอาศัยสภาวธรรมที่เป็น
เหตุซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย (ย่อ)

[๔๓๐] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ


{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๖๗ }

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน] ๑. เหตุทุกะ ๑๕. มิจฉัตตนิยตติกะ

นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
ปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
กัมมปัจจัย มี ๙ วาระ
อาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)

นอธิปติปัจจัย
[๔๓๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนเกิดขึ้นเพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)

[๔๓๒] นอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ
นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)


นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)

(พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)

๑. มิจฉัตตนิยตบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอธิปติปัจจัย
[๔๓๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีสภาวะผิดและให้ผลแน่นอนโดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า :๑๖๘ }

>>>>> หน้าต่อไป >>>>>