วิธีการแก้ความโกรธจากผู้เป็นศัตรู

- ผู้ใดย่อมโกรธตอบต่อผู้ที่โกรธแล้ว ผู้นั้นเลวเสียกว่าผู้ที่โกรธทีแรกนั้นอีก เพราะเหตุที่โกรธตอบเขานั้น ผู้ที่ไม่โกรธตอบผู้ที่โกรธตัวแล้ว ชื่อว่าย่อมชนะสงครามซึ่งชนะได้แสนยาก ผู้ที่รู้ว่าคนอื่นโกรธแล้ว ย่อมประพฤติเป็นประโยชน์ ทั้ง 2 ฝ่าย คือทั้งฝ่ายตนและผู้อื่น เป็นมีผู้มีสติ ย่อมสงบระงับได้

2. ถ้ายังไม่ระงับให้นึกถึงความดีของผู้นั้น ที่เคยทำให้แก่เรา ให้แก่ชาติเรา สังคมเรา
พึงฝึกใจให้นึกถึงความดีของคนอื่นไว้บ่อย ๆ อย่าได้นึกถึงความชั่วของเขาเลย แล้วความเกลียดความโกรธจะหายไป ใจจะประเสริฐขึ้น

3. ถ้านึกถึงความดีผู้นั้นแล้ว ความอาฆาตยังมีอยู่อีก ให้สอนตัวเอง

- "ถ้าว่า ทุกข์อันศัตรูทำแก่ท่านที่กายของท่าน แล้วทำไมท่านจึงมาต้องการให้ความทุกข์เกิดในใจท่าน ซึ่งมิใช่ร่างกายของศัตรูของท่านเล่า"

4. ถ้าความโกรธยังไม่ระงับให้ถือว่าทุกคนมีกรรมเป็นของของตน
กรรมชั่วอันเกิดจากความโกรธของท่านนี้ จะบันดาลให้เกิดผลดีใด ๆ แก่ท่านไม่ได้เลย มีแต่จะทำความเสียหายแก่ท่านฝ่ายเดียวให้ได้รับความทุกข์ ความเสื่อมเกียรติในชาตินี้ และยังจะก่อให้เกิดความทุกข์ในนรกอีกด้วย ท่านโกรธสร้างกรรมเช่นนี้ขึ้น ก็ชื่อว่าเผาตัวเอง และสร้างความเน่าเหม็นให้แก่ตัวเอง

ท่านผู้ที่โกรธนี้ก็มีกรรมเป็นของตน ทำกรรมใดไว้ ก็จะต้องได้รับผลของกรรมนั้นเช่นกัน กรรมชั่วของเขานี้ จะบันดาลให้เขาได้รับผลดีใด ๆ ก็หาไม่ แต่กลับทำให้เขาเดือดร้อนในปัจจุบัน และยังได้รับทุกข์ในอบายมีนรกเป็นต้นอีกด้วย ผู้ทำกรรมชั่วเช่นนี้ เปรียบเหมือนคนยืนอยู่ใต้ลมซัดธุลี ใส่คนที่อยู่เหนือลาม แต่มันกลับปลิวมาใส่ตนเองฉะนั้น

<1><2>