Home > Articles > Article

منبع: وبلاگ خبرنگار - نويسنده: حميد ضيايی‌پرور - تاريخ: 12 شهريور 82

جايگاه رسانه‌ها در ديپلماسی ايران

رسانه‌های هر كشور، به نوعی نه تنها پشتيبان ديپلماسی آن كشور هستند بلكه در مواقعی، خود به بازيگران عرصه بين‌المللی و تأثيرگذاری بر افكار عمومی داخلی و خارجی تبديل می‌شوند ضعف رسانه‌ها در هر كشوری، ارتباط مستقيم با ضعف قدرت ديپلماسی آن كشور دارد، در كشوری كه رسانه‌ها و خبرنگاران و روزنامه‌نگاران آن «موش» بار می‌آيند و چماق قدرت همواره بالای سر آنان است نبايد انتظار داشت همان خبرنگاران و رسانه‌ها در عرصه بين‌المللی «شير» باشند.
تحولات عراق شاهد زنده و گويايی در اين زمينه است در كوران جنگ، تقريبا هيچ خبرنگاری از مطبوعات و خبرگزاری‌های ايران در صحنه جنگ حضور نداشت، تنها يک تيم خبرنگاران صداوسيما در بغداد، چند تيم در شمال عراق و چندين تيم در مرزهای ايران با عراق مستقر بودند كه قدرت تأثيرگذاری آنها بر افكار عمومی داخلی و خارجی و ميزان اخبار توليدی آنها، بايد در مجالی ديگر مورد بررسی دقيق و كارشناسی قرار گيرد.
پس از آن نيز، به دلايل مختلف از جمله انفعال سيستم سياسی و اداری كشور، خمودی و ركود رسانه‌ها و خبرنگاران، عدم احساس نياز به پوشش رويدادهای عراق، رسانه‌های ايران هرگز به «مبداء خبر» و «توليدكننده خبر» درعراق تبديل نشدند بلكه همواره نشخواركننده اخبار ساير رسانه‌ها بودند.
خبرهای CNN و BBC همواره منبع دست‌اول رسانه‌های ايرانی از تحولات عراق تلقی شده است و مخاطبان ايرانی از دريچه دوربين و چشمان خبرنگاران آمريكايی و انگليسی به موضوع عراق نگريسته‌اند.
در همين تحولات اخير بعد از شهادت آيت‌ا... حكيم، حتی يک نشريه يا خبرگزاری ايرانی، مستقيما از عراق برای مردم گزارش نداده است همه منتظر مانده‌اند تا ببينند تلكس خبرگزاری‌های بين‌المللی چه چيزی مخابره می‌كند، تلاش يكی از خبرگزاری‌های فعال ايرانی در روزهای اخير هم برای اعزام خبرنگار به عراق به جايی نرسيده است.
در ماجرای دستگيری سفير سابق ايران در آرژانتين توسط انگلستان به جز يک سايت كه از رانت‌های خاصی استفاده می‌كند، هيچ نشريه يا خبرگزاری يا حتی صداوسيما از ماوقع و به خصوص جريان دادگاه خبر منعكس نكرده است، اگر خبرنگاران ايرانی در دادگاه اخير سليمان‌پور حضور داشتند قطعا می‌نوشتند كه خلاف عرف قضايی انگلستان، قاضی قبل از صدور رأی به مدت 15 دقيقه از دادگاه خارج شد و پس از ورود مجدد به دادگاه به شدت با آزادی به قيد وثيقه سليمان‌پور مخالفت كرد!
امروزه گزارش‌هايی كه رسانه‌های معتبر جهان منتشر می‌كنند حتی بر تصميم‌گيری‌ها و فعل‌وانفعالات سياسی و بين‌المللی موثر هستند سرمقالات روزنامه‌های معتبر جهان مورد بررسی و تجزيه‌وتحليل دولتمردان و سياستمداران و ديپلمات‌ها قرار می‌گيرد، اما هيچ كس در دنيا منتظر انتشار شماره فردای يک نشريه ايرانی نيست، هيچ كس منتظر نيست تا ببيند فلان روزنامه‌نگار ايرانی درخصوص مسائل مطرح منطقه و جهان چه نظری دارد؟
هر چه خبر درباره خبرنگاران و رسانه‌های ايرانی در جهان منتشر شده از سر دلسوزی برای آنان، همدردی با خبرنگاران و فشار بر دولت ايران جهت ارائه آزادی بيان بيشتر به رسانه‌ها بوده است!
امروزه حتی كشورهای عربی با درک اهميت رسانه‌ها و جايگاه موثر آنان در ديپلماسی بين‌المللی، دست به تأسيس شبكه‌ها و روزنامه‌های خبری قدرتمند زده و از اين طريق جايی برای خود در جهان رسانه‌ها باز كرده‌اند.
رسانه‌های ما به شدت درگير مسائل سياسی داخلی و باندی و جناحی شده و به جای انعكاس رويدادها به صورت واقعی و آنچنان كه هست و به جای توليد اطلاعات و اخبار و انتشار بی‌طرفانه آن، به ابزاری برای سياسی‌كاری و رنگ و لعاب زدن به خبرها طبق سليقه سياسی گردانندگان خود تبديل شده‌اند يک رويداد واحد در نشريات متفاوت به اشكال گوناگون و حتی گاه متضاد منعكس می‌شود و نتيجه آن بی‌اعتمادی مردم به كل رسانه‌ها است. درجه القا و تحليل مطالب و اخبار برخی نشريات به حدی بالاست كه حتی دانش‌آموزان مقطع ابتدايی نيز سليقه حاكم بر پشت صحنه آنان را درک می‌كنند در عوض رسانه‌های حرفه‌ای مثل BBC آنچنان با ظرافت و دقت به انتشار اخبار می‌پردازند كه پيدا كردن رگه‌های القايی در ميان آنان، حتی برای كارشناسان ارتباطات خبری و سياستمداران نيز مشكل است.
به BBC اجازه داده می‌شود حتی با دولت متبوعشان دربيفتد تا اعتبار و جايگاه رسانه‌ای خود را ارتقا دهد، اما رسانه‌های ما ظاهرا باورشان شده است كه كاره‌ای نيستند.
ديپلماسی قدرتمند در صحنه جهانی نيازمند رسانه‌های قدرتمندی است كه تنها به پيشبرد منافع ملی با كاركرد حرفه‌ای بينديشند. به قول ظريفی ما همه چيزمان به همه چيزمان می‌آيد.

مقالات مرتبط با موضوع:

  - سياست خارجی و رسانه‌ها، چند تصوير از امروز و فردا