Khi gia đình Gia-cóp sang Ai Cập thì nhóm người Do Thái vẫn còn rất ít ỏi, chỉ độ 60 người. Nhưng rồi với thời gian, dân sốn gia tăng làm cho người Ai Cập hoảng sợ. Qua nhiều thế hệ, mộT dòng vua khác lên ngội trị Ai Cập, họ không còn biết đến ân huệ của Giu-se đã làm, nên họ bắt người Do Thái làm công việc nặng nhọc của người nô lệ. Dân Do Thái bị hành hạ, và các con trai bị giết ngay từ lúc mới sinh. Giữa bao đau khổ đó, dân Do Thái nhớ lại lời hứa của Thiên Chúa, và cầu khẩn Ngài. Thiên Chúa đã nhớ đến họ và chọn một người đến cứu họ: đó là Moi-sen. Moi-sen được sinh ra trong gia đình thuộc chi họ Lê-vi, bà mẹ sợ con mình bị giết nên bỏ vào một chiếc thúng và thả trôi sông. Công chúa con vua Ai Cập ra tắm, vớt được đức nhỏ, trao cho một người đàn bà Do Thái nuôi cho đến lúc khôn lớn, người nuôi lại chính là mẹ của đức trẻ. Khi khôn lớn, bà trao đức trẻ vào đền vua, và được đặt tên là Moi-sen (có nghĩa là vớt dưới
nước lên, hay cứu khỏi chết trôi). Trong đền vua, Moi-sen được ăn học như hoàng tử. Moi-sen khôn lớn trong đền vua Ai Cập nhưng vẫn không quên dòng tộc mình, một hôm, vì bênh một người Is-ra-en bị đánh, ông đã giết chết một người Ai Cập. Câu chuyện bị bại lộ, Moi-sen phải trốn vào rừng vắng Ma-đi-an. Tại đây, ông cưới con gái thầy cả xứ đó tên là Giét-rô, và đi chăn chiên cho
bố vợ. Moi-sen nghe biết dân mình phải khổ sở ở Ai Cập nên buồn bực. Một hôm, đang khi chăn chiên gần núi Nô-rép, Thiên Chúa hiện ra với ông qua ngọn lửa cháy trong bụi gai, và ra lệnh cho ông đưa dân Chúa ra khỏi Ai Cập, đem về đất đẫy sữa và mật. Moi-sen thắc mắc thì được Thiên Chúa tự mặc khải Ngài là "Ðấng Tự Hữu." Chúa bảo Moi-sen đi với anh là A-a-rôn, cả hai ông đến trước mặt vua Pha-ra-ô, nói lại lời Chúa dạy để vua cho dân Chúa ra khỏi Ai Cập. Nhưng vua không nghe lại còn áp bức dân Chúa hơn nữa. Hai ông tuân lệnh Chúa làm 10 phép
lạ sau đây: 1. Nước sông hoá máu. 2. Cho ếch nhái nổi lên khắp nơi. 3. Cho ruồi nhặng vào đầy nhà. 4. Cho thú vật bị ôn dịch. 5. Người Ai Cập bị ung độc ghẻ lở. 6. Mưa đá phá loại mùa màng. 7. Cho cào cào phá hoại hoa màu. 8. Cho trời đất tối tăm mù mịt. Sau 9 phép lạ trên, vua Pha-ra-ô vẫn
cứng lòng không cho dân Chúa đi.
* Lễ Vượt Qua: Thiên Chúa báo cho Moi-sen biết ông sẽ làm phép lạ thứ 10 là giết các con đầu lòng Ai Cập, từ con dâu đến con vua, kho đó Pha-ra-ô mới chịu cho dân Chúa ra khỏi Ai Cập. Từ đó Chúa lập lễ chiên vượt qua: Ngày mồng 10 tháng 2, mỗi nhà bắt một con chiên 1 tuổi không tì vết, đến tối ngày 14 giết con chiên, lấu máu bôi ngoài cửa, còn thịt thì mọi người trong gia đình ăn với bánh không men và rau diếp đắng. Trong khi ăn phải thắt lưng, chân mang dép, tay cầm gậy. Ðêm đó, thiên thần Chúa sẽ
đi tới các nhà, nhà nào có dấu máu chiên thì thiên thần đi qua (vượt quă, nhà nào không có dấu máu chiên thì thiên thần vào giết con trai đầu lòng. Ðó là lễ Chiên Vượt Qua mà dân Chúa sẽ nhớ kỷ niệm muôn đời. Thế là dân Ai Cập than khóc, còn dân Is-ra-en kéo nhau ra khỏi nước Ai Cập, sau khi đã xin người Ai Cập cho đủ mọi thứ của cải. Nhưng rồi vua Pha-ra-ô đổi lòng, cho quân lính đuổi theo. Chúa liền làm ra cột mây đi sau Chúa để che mắt quân Ai Cập, còn ban đêm Chúa làm ra cột lửa để soi sáng cho dân Chúa. Ðến Biển Ðỏ, theo lời Chúa dạy, Moi-sen đưa gậy chỉ trên mặt biển, nước liền rẻ đội, dựng đứng hai bên như hai bức tường,
và dân Chúa đi qua như đi trên bộ. Dân Chúa qua khỏi, quân Ai Cập đuổi theo, thì Moi-sen lấy gậy chỉ nước ập lại, và dìm chết cả quan quân Ai Cập. Dân Is-ra-en thấy quyền phép Chúa, họ rất vui mừng, nên tin kính, ngợi khen và chúa tụng Chúa
* Giao Ước Si-nai: Ra khỏi Ai Cập, dân Chúa đi vào rừng vắng, bọ đi cực khổ nhưng được Thiên Chúa yêu thương lo lắng cho bọ mọi sự: Chúa nuôi nọ bằng man-na và chim cút, uống nước từ tảng đá. Ba tháng sau khi ra khỏi Ai Cập, dân Chúa cắm trại dưới chân núi Si-ai. Moi-sen theo lời Chúa, dạy dân tắm rửa sạch sẽ, rồi ông lên núi. Ðến ngày thứa ba sấm chớp kinh hoàng, và một cám mây che đỉnh núi, Chúa hiện xuống trên núi. Toàn dân run sợ. Moi-sen thưa cùng Chúa, tiếng Chúa đáp lại như sấm sét. Rồi Chúa ban lề luật để Moi-sen truyền lại cho dân, phần quan trọng nhất của lề luật là Mười Ðiều Răn. Luật này được khắc vào bia đá. Sau khi phán cùng dân, Chúa gọi Moi-sen lên đỉnh núi để nhận bai đá đã khắc Mười Ðiều Răn. Moi-sen ở
lại trên núi với Thiên Chúa 40 đêm ngày. Sau khi ban lề luật, Moi-sen dâng lễ tế tên Thiên Chúa, lấy máu bò rảy trên dân chúng và tuyên bố: "Ðây là máu giao ước Thiên Chúa đã cam kết với đồng bào." Những lề luật của Thiên Chúa đơn giản rõ ràng, về sau các tư tế và luật sĩ suy luận thêm ra, rồi dần dần thêm các chi tiết thành ra bộ luật tỉ mỉ được ghi chép trong sách Xuất Hàng và Lê-vi. Các luật đó gồm 3 phần: -- Phần luân lý: 10 điều răn. -- Phần phụng vụ: Các thể
thức tôn thờ Thiên Chúa, cách xây dựng Nhà Tạm và Hòm Bia giao ước (tức Hòm đụngbia đá có khắc lề luật), tổ chức bậc tư tế. -- Phần xã hội: cách thức đối xử với mọi hạng người.
* Con Bò Vang: Trong khi Moi-sen ở trên núi Si-nai với Chúa 40 ngày đêm, dân chúng dưới chân núi nóng lòng chờ lâu quá, nên xin với ông A-a-ron đúc một tượng thần để thờ. A-a-ron sợ dân nổi loạn nên
bảo họ đem vàng bạc tới đúc một con bò. Thế là họ tổ chức dâng lễ vật, rồi họp nhau ăn chơi nhảy múa. Moi-sen và Gio-su-ê mang hai bia đá từ trên núi xuống, nghe tiếng ồn ào ca hát, và lúc đến gần thấy con bò vàng, Moi-sen nổi giận ném vỡ hai bia đá rồi đốt cháy con bò vàng, nghiền thành tro hòa với nước bắt dân uống hết. Sau khi phạt dân, hôm sau Moi-sen cầu khẩn xin Thiên Chúa tha tội cho dân, và Chúa đã
nhận lời. Thiên Chúa lại trao cho Moi-sen hai tấm bia mới có khắc 10 điều răn và khi Moi-sen trở lại với dân thì mặt ông sáng chói, đến nỗi khi nói với dân, Moi-sen phải chemặt.
* Nhà Tạm Trong Rừng Vắng: Tại Si-nai, Thiên Chúa ban cho dân Is-ra-en hai điều: Lề Luật và Chỉ Dẫn về việc dựng Nhà Tạm.
Nhà tạm tức là Ðền Thánh được dựng nên tạm thời trong thời gian đi trong sa mạc, dân đi tới đâu, Nhà Tạm được dời đến đó. Có một bức màn trong Nhà Tạm, ngăn đôi nơi cực thánh và nơi thánh. Trong nơi cực thánh có đạt Hòm Bia Giao Ước. Ðây là chiếc hòm bằng gỗ quý, có bọc vàng cả trong lẫn ngoài. Nắp hòm bằng vàng ròng, bên trên có tượng hai thiên thần Kê-ru-bin cũng bằng vàng, đối diện nhau, hai cánh xòe ra phủ nắp hòm. Chính giữa nắp, được gọi là Nắp Thi Ân (Bàn xa tội) là chỗ mà
Thầu Cả lấy máu con vật lễ tế bôi len, mỗi năm một lần. Sự hiện diện của Thiên Chúa trong Nhà Tạm được biểu hiện bằng một ánh sáng chói lòa lên trên Nắp Thi Ân này. Bên ngoài nơi cực thánh có bàn dâng bánh, chân đèn, và bàn thờ. * Chuẩn Bị Vào Ðất Hứa: Sau khi ở lại Si-nai được
1 năm, dân Chúa dướng gề Ca-na-an, miền đất hứa. Chúa dùng cột mây hướng dẫn ban ngày, dùng cột lửa hướng dẫn dân vào ban đêm. Dân Chúa đến một chỗ giáo xứ Ca-na-an là Ca-đê. Họ dừng lại nghỉ chân vì nơi đây co nhiều suối nước. Moi-sen sai 12 thám tử và vào do thám miền đất hứa. Từ Ca-na-an về, họ mang theo một chùm no nặng đến nỗi hai người khiêng mới nổi. Thật là một miền đầy sữa và mật. Các cuộc nổi loạn trong dân và
bị Chúa phạt: a. Khi nghe những người đi do thám về nói dân xứ Ca-na-an to lớn mạnh mẽ, thành trì vững chắc, thì dân Is-ra-en hoang mang lo sợ. Vì thế họ bàn định với nhau tìm một tướg lãng dẫn họ trở lại Ai Cập. Thiên Chúa thịnh nộ tiêu diệt họ, và dù Moi-sen cầu khẩn, Chúa cũng không cho những người lớn đã ra khỏi Ai Cập được vào đất hứa, chỉ trừ Gio-su-ê và Ca-lép. Và họ phải đi trên
rừng 40 năm. Chính 30 năm ở đây Chúa huấn luyện họ từ một dân du mục thành một dân nông nghiệp, thanh lọc họ khỏi những thói xấu bên Ai Cập, và rèn họ thành một dân có kỷ luật và đạo đức. b. Một lần khác,, 3 chàng thanh niên: Cô-rê, Ða-than và A-bi-ron kéo theo 250 người bất tuân lệnh Moi-sen, bị Thiên Chúa cho đất rẽ ra nuốt sạch chúng và gia đình chúng. c. Hôm sau, dân Do Thái lại ta thánh phản đối Moi-sen và Ă-aron, Chúa giánh tai họa, hai ông phải gấp khẩn cầu Chúa, thế mà khi tai hoạ ngưng, thì họ đã bị tiêu diệt 14.000 người. Dịp này Chúa muôn tỏ cho dân biết ai là kẻ Chúa muốn đặt làm Tư
Tế, nên bảo Moi-sen thu 12 gậy cảu 12 chi tộc Is-ra-en. Cuối cùng chỉ có gậy của A-a-ron nở hoa. d. Trong cuộc hành trình vất vả, dân chúng lại nói phạm đến Chúa và Moi-sen, Chúa lại cho cắn độc cắn, Nhưng nhờ lời cầu khẩ của Moi-sen, Chúa lại truyền đúc một con rắn đồng, để ai nhìn lên rắn đồng thì được
cứu chữa. Moi-sen thoe lệnh Chúa lên núi Na-bô thuộc xứ Mô-áp, được Chúa cho nhìn thấy đất hứa. Lúc đó Moi-sen được 120 tuổi, ông chết một cách thánh thiện, Như vậy Moi-sen cũng không được vào đất hứa. Trong con cái Is-ra-en không có vị ngôn sứ nào sánh kịp với Moi-sen. Dân Chúng khóc thương ông suốt 30 ngày. Ông Gio-su-ê được Moi-sen đặt tay treo sứ mệnh cai trị dân Chúa.
Chua Kito - Sacraments, Dao Cong Giao, Catchism, Thieu Nhi Thanh The & Boy Scouts
JC
