Lata niezgody i wojna domowa

Po kolejnych wyborach w królestwie , premierem zostaje Souvanna Phouma i on inicjuje zakończone sukcesem negocjacje w Vientiane w sierpniu 1956r. Wydane wspólnie deklaracje gwarantowały nowe zawieszenie broni w dwóch północnych prowincjach , zwiększenie demokratycznych wolności , upoważnienia dla politycznej partii Pathet Lao przystąpienia do życia politycznego w królestwie, integracji sił Pathet Lao z Królewską Armią Laosu dodatkowych wyborów do powiększonego Zgromadzenia Narodowego , i założenie rządu koalicyjnego. Przygotowując się do zaangażowania się w polityke królestwa , Pathet Lao tworzy organizację partyjną Neo Lao Hak Xat ( Laotański Front Patriotyczny and. LPF ) w styczniu 1956 , z pozbawionym ideologii programem . Souphanouvong i reszta Pathet Lao delegatów składają przysięgę wierności królowi w obecności Souvanna Phouma i Kou Abhay , prezydenta Rady Króla .

To porozumienie spotyka się z oburzeniem USA które nie zamierzają tolerować Pathet Lao widząc w tym zalążek komunistycznego zagrożenia. W kraju jednak udaje się stworzyć rząd koalicyjny i większość postanowień obu deklaracji zostaje wykonana. Przed wyborami 1958r. Phouma jedzie do Waszyngtonu , nie znajduje tam jednak zrozumienia dla jego polityki porozumienia z Pathet Lao.

Sukces Laotańskiego Frontu Patriotycznego w wyborach pogarsza atmosferę w Vientianie ( otrzymują oni 13 miejsc na 21 w Zgromadzeniu Narodowym ) Waszyngton rozpoczyna aktywną działalność , wpierając nowo utworzony Komitet Obrony Interesów Narodowych ( KOIN ) grupujący głownie młodych nacjonalistów i antykomunistów. Waszyngton który głownie ponosił koszty utrzymania Armii Królewskiej teraz z entuzjazmem witał nowy ruch antykomunistyczny.

Podczas gdy Souvanna Phouma próbował bez skutku sformułować rząd , tworzy się więc wyciągany gabinet kryzysowy Phoui Sananikonego z kilku przedstawicielami KOIN

Sytuacja międzynarodowa się jednak pogarsza , Chiny i Wietnam Północne są rozgniewane przyjmowaniem dyplomatów z Saigonu i Taipei przez Rząd Królewski , w dodatku Wietnam okupuje kilka wiosek przygranicznych i na protesty Laosu odpowiada że wioski zgodnie z mapami francuskimi stanowią integralną część Wietnamu. Ta sytuacja sprzyja KOIN którzy liczą na wojnę z Wietnamem przy użyciu pomocy USA. Nie dochodzi jednak do zjednoczenia 1500 osobowych sił Pathet Lao z Armią Królewską , głównie z winy obu stron , USA szantażuje rząd że nie będzie wspierał Armii Królewskiej w której służą komuniści . Dochodzi do przetargów o stopnie wojskowe , w końcu w porze monsunów jeden z batalionów Lao Pathet ucieka z Doliny Dzbanów. Rząd Phoui decyduje się aresztować deputowanych Frontu Patriotycznego. Pathet Lao zaczyna się wycofywać na stare tereny, równocześnie wybuchają walki na granicy z Północnym Wietnamem. Pather Lao wspierany przez wojska wietnamskie odnosi zwycięstwa nad armią królewską . W październiku 1959r. umiera król Sisavang Vong , jego następca Savang Vatthana nie ma już charyzmy ojca i jest głębokim fatalistą . Człowiek który miał być ostatnim królem Laosu , pozostał nie koronowany przez cały okres panowania ponieważ żadna data nie wydała mu się na tyle pomyślna by przeprowadzić ceremonię.

Tymczasem do głosu dochodzą wojskowi , w wyborach 1960r. Phoumi Nosavan szef KOIN wraz z generałami z pomocą przekupstwa oraz innych sztuczek odnosi sukces . Wybory zostały całkowicie sfałszowane a przeciwnicy politycznie trafiali do więzień zapełnionych już przez delegatów Frontu Patriotycznego.

W dniu 9 sierpnia 1960r. Kapitan Kong Le poprowadzi drugi Batalion Spadochronowy do zamachu stanu zmieniającego historię Laosu . W szturmie Vientiane , spadochroniarze nieświadomie trafiają w moment kiedy cały gabinet obraduje w Louangphrabang z królem. Kong Le ogłasza apel w radiu do rodaków i głosi hasła : koniec wojny w Laosie , politykę pokoju i neutralności . Pamiętając o doświadczeniach pierwszej koalicji kiedy kraj chwilowo zaznawał pokoju , Kong Le prosił Souvanna Phouma o objęcie teki premiera. Gabinet daje się wciągać w negocjacje i przybywa do Vientiane , ale miasto jest wzburzone, wszyscy zgadzają się z programem Kong Le , stary gabinet upada , a członkowie muszą uciekać przed tłumem . Król ulega naciskom i wręcza nominację Souvannowi Phouma . Poumi tymczasem szuka pomocy w Tajlandii gdzie ma poparcie Sarita , oraz liczy na poparcie USA . Sarit zarządza blokadę Vientiane i przedstawia plany interwencji wraz z udziałem przedstawicieli USA , dla którego Poumi jest symbolem antykomunizmu . Phoumi apeluje do lojalnych im dowódców w Laosie obiecując im wysokie pobory i stanowiska przy władzy , przedstawia Kong Le jako agenta międzynarodowego komunizmu i nawołuje do walki przekonując o pomocy z zagranicy. Jego siły zdobywają Paksan. Souvanna Phouma , chcący unikać wojny domowej z Phoumi zwołuje Narodowe Zgromadzenie w Louangphrabang 29 sierpnia .

Nowy rząd z Souvanna Phouma jako premierem i Phoumi jako wicepremierem i ministrem spraw wewnętrznych zostaje zaprzysiężony 31 sierpnia. Kong Le w radiu protestuje przeciwko obecność Phoumi w gabinecie . Souvanna Phouma przekonuje go konieczności swoich posunięć dla dobra kraju . Phoumi wraca do Savannakhét i czeka .

W dniu 10 września , Książe Boun Oum , z Savannakhét w imieniu nowego Komitetu Rewolucyjnego , zawiadamia Laos że konstytucja zostałą obalona i on oraz Phoumi przyjmują włądzę.

Dochodzi do zażartych walk pomiędzy ludźmi Kong Le i Phoumi . Kong Le mając mniej ludzi zaskakuje jednak wieloma zwycięstwami .

Wieczorem 21 września , Sarit w swojej mowie wspomina o możliwości tajskiej zbrojnej interwencji w Laosie.

Od Pathet Lao oczekuje się teraz poparcia dla Souvanna Phouma . Pathet Lao nie traci okazji aby ukazać się za nacjonalistycznym płaszczem. Dużo Laotians przybywa do Pathet Lao aby wesprzeć kraj w walce przeciwko zamaskowanej interwencji USA i Tajlandii. Nawet w Vientiane , tam rósł {uprawiał} uraza tajski blokady , która powodowana brak dobra konsumpcyjne i podnosząc się cen . Pathet Lao prowadzi pertraktacje z nowym rządem , Radio Hanoi i Radio Pekin w audycjach radiowych wyrażają poparcie dla Souvanna Phouma .

Pomimo że Anglia , Francja i USA uznały rząd Phouma , USA rozpoczyna wspieranie Phoumi , jako własnego narzędzia “dezintegracji sił komunistycznych” Jednocześnie rozmowy pokojowe z rządem nie dają żadnych rezultatów tym bardziej że Amerykanom nie bardzo zależy na rządzie Phouma.

Souvanna Phouma zaczyna negocjacje z Pathet Lao w październiku Jakkolwiek, jego pozycja jest dużo słabsza niż w roku 58 i nie może dyktować warunków . Po prawdzie nic nie wychodzi z tych negocjacji , ale dostarczą one dużo wody na młyn antykomunistycznej propagandy Phoumi podnoszą w Waszyngtonie i Bangkoku.

Phoumi w końcu zajmuje Louang Phrabang i rozpoczyna przygotowania do ataku na Vientiane w którym ze względu na blokadę tajską brakuje wszystkiego : amunicji, paliwa , sprzętu. Będąc pod ścianą Souvanna Phouma przyjmuje ofertę pomocy radzieckiej. To jeszcze bardziej sprzyja Phoumi którego marsz zamienia się teraz w oczach świata jako antykomunistyczna krucjata. Wkrótce potem Phoumi zwiedzie przedstawicieli Zgromadzenia Narodowego i zmusi ich do wyrażenia votum nieufności dla rządu. Król akceptuje ta decyzje i nominuje oficjalnie rząd księcia Boun Oum który gra rolę parawanu dla rzeczywistej władzy Phoumi. Souvanna Phouma jeszcze nie rezygnuje.

W stolicy jednak panuje nieciekawa atmosfera , ministrowie uciekają z rządu , Pathet Lao też się wynosi. Phouma wysyła ludzi po pomoc do Kambodży i Wietnamu. Phoumi zaczyna atak 13 grudnia, Kong Le lokuje ludzi przy kluczowych punktach na krańcach miasta , zamierzając tylko opóźniać marsz wroga i umożliwić bezpieczne ewakuacje jego ludzi i ich wyposażenia . Regionalna grupa Pathet Lao , przy Na Khang , sześćdziesiąt kilometry na północ od stolicy , rozporządzała trzema grupami partyzanckimi ale nie brała udziału w bitwie o Vientiane . Zmasowany ostrzał miasta przez baterie Phoumi zabija 400 do 500 cywili w mieście , i rani do 1,500 cywili . Kong Le wojska straciły siedemnastu ludzi . Phoumi wkracza do miasta 16 grudnia .

Kong Le cofa się powoli na północ ku Louangphrabang. Na grudniu 23 , przy Phôn Hông , sześćdziesiąt kilometrów na północ , Kong Le odwiedza Kaysone , który przychodzi omówić szczegóły dystrybucji radzieckiej pomocy i koordynacji działań Pathet Lao . 1 stycznia , Kong Le wojska odzyskują kontrolę nad Równiną Dzbanów potyczce z 9,000 wojsk Phoumi i partyzantów Hmong . Następnie Kong Le zdobywa Xiangkhoang , i spora grupa doradców z USA oraz wojska Phoumi ewakuują się z lotniska Muang Phônsavan.

Rozpoczyna się eskalacja konfliktu, most radziecki most powietrzny zmienia Równinę Dzbanów w wielki obóz wojskowy . Po raz pierwszy Pathet Lao otrzymuje ciężki sprzęt i może skutecznie wspierać Kong Le. Kong Le zwraca się również o pomoc do Wietnamu który przesyła kilka batalionów wojska. Do wojny dołączają partyzanci Hmong którzy zwalczaja dostawy i szlaki komunikacyjne Kong Le , sami otrzymując zrzuty amerykańskich dostaw broni . Nieudana ofensywa Phoumi podłamała nową administrację J.F. Kennedy , skoro bowiem Phoumi nie potrafił pokonać ledwie co przewyższające siłę batalionu wojska Kong Le to absolutnie nie mógł mieć żadnych szans z liczebnie większymi siłami Wietnamu. I tak też się stało . Ofensywa w styczniu podjęta przez te wojska zdruzgotała słabo motywowane siły Phoumi , które wraz ze sztabami amerykańskich doradców cofały się szybko.

Dochodzi do kolejnego zawieszenia broni , sprawa konfliktu ma trafić na koleją konferencję w Genewie zwołaną przez Wielką Brytanię i ZSRR z udziałem USA i 10 innych państw na 16 maja która potrwa aż do czerwca 1962r. . Konferencja ta przynosi rok zawieszenia broni.

Rok 1961 zapisuje się w historii Laosu panowaniem dwóch rywalizujących królewskich rządów w Laosie : Boun Oum i Phoumi Nosavan rządu w Vientiane i Souvanna Phouma w Khang Khay ( który nigdy nie uznał podjętej pod przemocą decyzji o zmianie rządu ) .


Dalej

Hosted by www.Geocities.ws

1