II Wojna Światowa
2 wojna światowa przynosi klęskę Francji na froncie w Europie i Laos znajduje się pod kontrola Vichy , która jako sprzymierzeniec Niemiec, jest również sprzymierzeńcem Japonii . W styczniu 1941r. Tajlandia korzystając z osłabienia sąsiada atakuje wojska francuskie w Kambodży i prowadzi zwycięską kompanie . Walki zostają przerwane i za sprawa mediacji Japonii , w maju 1941r. podpisane zostaje porozumienie w wyniku którego Tajlandia odzyska utracone terytoria w Laosie. Oburzony król Louangphrabang Sisavang Vong przypomianajac o gwarancjach danych przez Pavie zada rekompensaty za straty terytorialne. Francja decyduje się na przekazanie w ramach rekompensaty prowincji Vientiane , Xiangkhoang , i Louang Namtha ( traktat z 29 sierpnia 1941 ) W 1942 r, wkraczają Japończycy , którzy jednak pozostawia aż do 1945r francuska administracje. Francuzi znikną stad dopiero w 1945r , po zlikwidowaniu państwa Vichy. Japończycy jednak pozostawią administracje królestwa Lounagphrabang i niemalże zmuszą króla do ogłoszenia niepodległości. Sisavang Vong 8 kwietnia wypowie niechętnie protektorat , jednak będzie utrzymywał tajne stosunki z aliantami. Phetsarath syn króla jest większym niż ojciec zwolennikiem niepodległości kraju.Po kapitulacji Japonii wyśle telegram do wszystkich prowincji nakazujący opór przed jakimkolwiek obcymi wojskami. Francuskie odziały partyzanckie wejdą jednak do Lounbphrabang , gdzie król zapewni Francuzów ze protektorat wciąż pozostaje w mocy. Wiatr tęsknot za niepodległością przenika już jednak Laos, wiejąc silnie z Wietnamu , gdzie Ho Chi Minh już wkrótce w Hanoi proklamuje Demokratyczna Republikę Wietnamu
Tymczasem drugi syn króla książe Souphanouvong który spędził szesnaście lat pracujące jako inżyniera w Wietnamie, właśnie tam obserwuje sukcesy ideologii niepodległościowej i narodowej. Souphanouvong spotyka się z Ho Chi Minh , który właśnie ogłosił Demokratyczną Republikę Wietnamu w Hanoi . We wrześniu, książe wysyła depeszę do Phetsaratha mówiącą o gotowości Wietnamczyków do udzielenia pomocy w walce Laosu o niezależności przeciwko powrotowi kolonializmu.
Phetsarath odrzuca te propozycje. Jest on bowiem mamiony zapewnieniami czynionymi przez administrację Harry Trumana że Francuzi nie powrócą . Phetsarath ma czekać na obiecaną Komisję Aliancką która zadecyduje o kształcie i przyszłości jego kraju . Te obietnice wprowadzają w błąd Phetsaratha , który sądzi że międzynarodowa wspólnota będzie wspierać dążenie Laosu do niepodległości. Do 15 września nie widać śladów obiecanej Komisji a tymczasem Francuzi ogłaszają kontynuację protektoratu.
W tym czasie do Laosu wkraczają wojska Chińskie których zadaniem ma być rozbrojenie wycofujących się oddziałów Japońskich. Chińczycy jednak głównie zajmować się będą wykupywaniem wielkich ilości opium niż wypędzaniem Japończyków .
7 października , książe Souphanouvong ( również z królewskiej rodziny ) wraz z wietnamską eskortą przebija się z Wietnamu do prowincji Savannakhét gdzie odnajduje wielu swoich zwolenników z którymi rozbraja cofających się Japończyków i przejmuje kontrolę nad miastami, i w luźnym przymierzu z lokalną wietnamską ludnością , uzbraja oddziały partyzanckie ora organizuje zbrojną milicję. Souphanouvong i jego ludzie maszerując w górę rzeki , dotrą do do Thakhek i wkroczą do Vientiane , gdzie ogłoszony zostanie prowizoryczny rewolucyjny, pod nazwą Lao Issara ( Wolny Laos ) . Souphanouvong będzie w tym rządzie ministrem spraw zagranicznych i głównym dowódcą. Podpisuje umowę o pomocy wojskowej z rządem Ho Chi Minha.
Tymczasem obawiający się Francuzów , król Sisavang Vong dokonuje dymisji Phetsarath – zwolennika niepodległości ze stanowiska premiera. Ten popularny wśród ludu polityk protestuje ale podporządkowuje się decyzji i wycofuje z życia publicznego. Królewska decyzja , powoduje, że rząd Lao Issara zwraca się przeciwko monarchii i w listopadzie wysyła wojska do Lounbphrabang. W mieście na wieść o tym wybuchają zamieszki przeciwko królowi i jego antynarodowej postawie. Król pod wpływem tych nacisków ustępuje i wyraża nawet chęć oddania swojego pałacu na usługi rządu oraz wydaje formalny dekret zakazujący współpracy członków rządu i dworu z Francuzami.
Przez jakiś czas Lao Issara kontroluje pewną część terytoriów, Francuzi zajęci w Wietnamie pasywnie również kontrolują część a na północy ciągle są Chińczycy .
>W styczniu 1946 , Lao Issara zaczyna ponosić klęski i tracić terytoria . Francuzi otrzymują niezbędne rezerwy drogą powietrzną z baz w Sajgonie i wkraczają do miast . Lao Issara odwołuje się do Viet Minh o pomoc ta jednak jest mizerna i Francuzi blokują granice z Wietnamem.
Po długich negocjacje w Chongqing Chińczycy zgadzają się wycofać wojska z Indochin . Pozwala to Francuzom wkroczyć do Savannakhét 21 marca po krwawych walkach pada Thakhek. W całodziennej bitwie ginie około 700 obrońców i 300 cywili . Pod koniec kwietnia 1946r. ofensywa francuska daje pożądane rezultaty. Francuzi wchodzą do Louangphrabang zmuszając Phetsarath i ministrów Lao Issara do ucieczki z Laosu . Król witał Francuzów deklaracjami unieważnienia wszystkiego co uczynił “pod naciskiem” Japończyków , Chińczyków i Lao Issara. Rząd Lao Issara rozpoczyna działalność na emigracji ( w Bangkoku ) kontrolując jeszcze grupy rozproszonych partyzantów wzdłuż rzeki Mekong. Jedna z takich grup pod dowództwem Thao O Anouracka przekroczy po długich marszach granice z Wietnamem , gdzie wraz z jeszcze nie znanymi Kaysone Phomvihanem i Nouhak Phoumsavanem rozpoczną w przymierzu z Komunistyczną Partią Indochin walkę o własną wizję Laosu.