Slaapproblemen

Mogelijke beïnvloedende factoren:

Fysieke klachten zoals pijn, jeuk, rugklachten, spanningen op de ogen, rusteloze benen, oververmoeidheid, snurken, oorontsteking, enz.
Zware maaltijd ’s avonds
Pikante spijzen ’s avonds
Te vroeg eten ’s avonds waardoor men niet kan slapen van de honger. En als men opstaat, kan men niet eten van de slaap…
Ontregeling biologische klok door jetlag, ploegenarbeid, uitgaan in het weekend (sundaynight-insomnia)
Stimulerende dranken of voedingsmiddelen gebruiken ’s avonds: koffie, gewone thee, alcohol (bij sommigen), chocolade, frisdrank zoals cola, maar ook zaken als ginseng, spirulina, rozemarijnthee; roken
Psychische problemen en spanningen zoals angst, onrust, neerslachtigheid, financiële problemen, moeilijkheden op het werk, ruzies, een overlijden, piekeren, depressie,…
Laat gaan slapen waardoor men ’s morgens niet uit het bed kan (verschil ochtend- en avondmensen)
Spijsverteringsproblemen zoals krampen, indigestie, opgeblazenheid, oprispingen, kolieken, reflux, enz.
Ademhalingsproblemen zoals apnoe (ademhalingsstilstand), kortademigheid, neustussenschotdeviatie, verstopte neus, loopneus, droge mond, astma, emfyseem, bronchitis, enz.
Stoelgang- en plasproblemen: diarree, constipatie, ’s nachts opstaan om te plassen bvb. door veel drinken ’s avonds, blaasontsteking, prostatisme, enz.
Allergieën en intoleranties: huisstof, wol, voedingsmiddelen, stuifmeelpollen, enz.
Elektrische apparaten in de buurt van het bed: elektropollutie
Het is mogelijk dat de slaapplaats belast is door wateraders, geopathische netten, enz.
Onregelmatige tijdstippen van slapengaan en opstaan
Ernstig overgewicht waardoor men met de buik geen blijf weet en men geen goede slaaphouding vindt
Een te stressvolle job of vrijetijdsbesteding waardoor men niet ontspannen raakt ‘s avonds
Overdag in slaap vallen waardoor men ’s avonds moeilijker in slaap raakt
Douchen voor het slapengaan maakt sommige mensen “wakker”
Slechte matras en/of hoofdkussen
Vochtige, te warme of te koude slaapkamer
Spannende film kijken of spannend boek lezen ’s avonds
Teveel opwinding in de slaapkamer: TV, stereo, schreeuwerig behang, felle kleuren, blootposters, enz.
Er komt teveel licht door de gordijnen binnen in de slaapkamer door de straatverlichting, te lichte gordijnen
Nachtmerries, angstdromen, slaapwandelen, slaapritmieën en hoofdbonken
Veel zweten
Idées fixes rond het slapengaan bvb. ik moet 8 uur slapen, ik kan niet slapen in een ander bed, ik heb een borreltje nodig voor het slapengaan, de uren voor middernacht tellen dubbel, verloren slaap moet je inhalen, mijn slaap is heilig, enz.
Intensief sporten ’s avonds vb. fitness, joggen, squash, aerobic
Lawaaierige buren of gezinsleden: geluid van TV, stereo, snurken
Wonen langs een drukke verkeersweg zodat men bvb ’s ochtends al wakker wordt als de eerste mensen naar het werk rijden (+/- 05u30).
Nevenwerking van bepaalde medicamenten
Te weinig aanmaak van het hormoon melatonine
“sporten maar ook luidruchtige TV-programma’s verhogen het dopamine- en adrenalinegehalte waardoor het lichaam in sympathische toestand blijft, terwijl er net voor een parasympathische rusttoestand moet gezorgd worden, die het lichaam voorbereidt op rust om gemakkelijker in slaap te kunnen vallen.” (Delbeke, Burnout, 2007)

Mogelijke verwikkelingen:

Allerhande concentratiestoornissen en geheugenproblemen
Groter risico op ongevallen door lagere alertheid
Humeurig, lusteloos, minder interesse (met sociale gevolgen)
Vermoeidheid, sufheid, hoofdpijn
Lagere weerstand tegen infecties
Grotere gevoeligheid voor stress, depressie, angst, spierproblemen, rugklachten, pijn,..
Verslaving aan slaapmedicatie

Preventie en behandeling:

Slaapomgeving herbekijken: beddengoed, temperatuur, vochtigheid, verluchting, donkerdere gordijnen, geen elektrische apparaten, geen TV, enz.

Een zekere routine of ritueel voor het slapengaan aankweken bvb. controleren of alle deuren op slot zijn, de gordijnen dicht doen, een slaapverwekkende thee drinken, de kleren voor morgen klaarleggen, de kinderen een nachtzoen geven, alle stekkers uittrekken, naar het WC gaan, tanden poetsen, enz.
Er bestaan gordijnen die zo dicht geweven zijn dat ze totaal geen licht doorlaten, het zijn witte, vrij zware gordijnen. Dit is nuttig voor mensen die makkelijk te vroeg wakker worden als het in de zomer vroeg licht is of die niet kunnen inslapen als het lang klaar blijft. Deze stof noemt men “verduisteringstof” en bestaat uit verweven katoen en rubber.
Geen koffie, gewone thee, alcohol, chocolade, cola, roken na 15 à 16u, noch spirulina, ginseng, rozemarijn e.d.
Geen pikante of zware spijzen ’s avonds
Te vroeg avondeten vermijden
Niet teveel drinken ’s avonds anders wordt men ’s nachts wakker om te plassen
Een kalmerende, slaapverwekkende kruidenthee (vb. melisse, slaapmutsje, hop) ’s avonds met honing
Discipline in verband met het uitgaansleven
Een agenda of blad op het nachtkastje leggen waarop men zaken voor morgen die telkens weer in het hoofd komen, kan opschrijven; zo is men gerust dat men ze niet zal vergeten (hierbij kan men ev. een zaklamp gebruiken ipv het misschien te felle licht van de lamp op het nachtkastje)
Geen elektrische apparaten in de buurt van het bed; voor meer tips zie www.beperkdestraling.org
Gebruik van oorstopjes bvb. degene die gemaakt zijn van was
Gebruik van een oogmasker dat geen licht doorlaat
Niet zo laat gaan sporten ’s avonds of een rustigere sport kiezen: zwemmen, yoga, … Het is wel goed voor de slaap om voldoende inspannende lichaamsbeweging te nemen minimum 3 maal per week.
Trachten meer orde in het leven en in het huishouden te brengen als men de neiging heeft makkelijk verward te raken of te vergeten
Fytotherapeutische middelen op basis van stinkende ballote, valeriaan, melisse, hop, eschscholtzia, enz.
Ongeveer een vast tijdstip van slapengaan en opstaan kan een goede routine zijn
Bespreken van de nevenwerkingen van medicatie met de huisarts
Behandeling van mogelijk hinderende klachten zoals jeuk, pijn, ontsteking, luchtwegproblemen, spijsverteringsproblemen, plasproblemen, stoelgangproblemen, allergieën, overgewicht, rugklachten, enz.
Aanpakken van spanningen op het werk, in het gezin, enz.
Een alternatief voor de wekker is een dageraadsimulator of lichtwekker. Dit toestel begint bvb een half uur voor u wil wakker zijn met het langzaam en daarna steeds sneller nabootsen van de komst van het daglicht. Tijdens de slaap dringt het opkomend licht door de gesloten ogen naar de hypothalamus, die instaat voor de productie van hormonen en neurotransmitters. Deze klier geeft een signaal aan het lichaam dat het tijd wordt stilaan wakker te worden. De productie van cortisol komt op gang, de lichaamstemperatuur neemt toe, de diepe slaap gaat over in een lichte slaap, en daarna in een ontwaakfase. Met dit toestel wordt het natuurlijk wakkerworden nagebootst; dit is heel wat anders dan de brutale bel van de wekker, waardoor velen de dag met een vloek beginnen. In studies worden opvallend gunstige resultaten gemeld op het psychisch welzijn in de loop van de dag, als men op deze zachte manier gewekt wordt.
Zich bewust worden van bepaalde idées fixes, de irrationaliteit ervan inzien, en ze opgeven. Het is bvb. niet strikt nodig dat men elke nacht minimum 8 uur slaapt, de ene nacht is het een uur minder, de andere een uur meer,…
Ontspanningsoefeningen vb. met behulp van speciale rustgevende, slaapverwekkende muziek op CD, met ademhalingsoefeningen, spierontspanningsoefeningen, visualisatie van een wandeling aan het water, enz.
Om goed te kunnen slapen heeft men een gevoel van veiligheid, vertrouwen, geborgenheid nodig; men laat immers alles los en men geeft zich over aan de slaap.
Terugkerende nachtmerries kunnen behandeld worden door een psycholoog
Bij hardnekkige slaapproblemen kan het te overwegen zijn om een geopathisch of bouwbiologisch onderzoek te laten doen.

Geraadpleegde literatuur

CM, Folder en brochure Slapen, zo eenvoudig?, Dienst GVO CM, Brussel, s.a.

Delbeke, P., Burnout, Eindwerk verdedigd op 9 oktober 2007 tot het behalen van het diploma VGL-consulent, Europese Academie voor Natuurlijke Gezondheidszorg, Gent

Schacht, G., Adviesgesprek slaapproblemen, P.A.S., Gent, 1985

www.geocities.com/lucasvo

Dit artikel werd met de meeste zorg samengesteld. Niettemin is het nooit geheel uitgesloten dat informatie door tijdsverloop, recent wetenschappelijk onderzoek of andere oorzaken onjuist, onvolledig of achterhaald is. De auteur kan niet aansprakelijk gesteld worden voor enige directe of indirecte gevolgen voortvloeiend uit de gegevens. Dit artikel is niet bedoeld als vervanging voor een medische diagnose en medische zorg door een arts. De lezer wordt uitdrukkelijk geadviseerd zijn arts te raadplegen bij enigerlei klachten of symptomen.

Suggesties, commentaar en reacties zijn steeds welkom op het vermelde e-mailadres.