Averto
Ica libro esas l’unesma teknikal vortolibro1 publikigita en la Linguo internaciona di la Delegitaro (Ido); ed ol devis esar l’unesma, nam, segun la filozofiala klasizo di la cienci, la matematiko esas l’unesma, t.e. la max generala e la max abstraktita; de quo konsequas, ke la cetera cienci bezonas ed uzas la matematikal nocioni e vorti, dum ke la matematiko nek implikas nek uzas la nocioni e termini di olti.
Por kompozar ica vortolibro, ni prenis quale guidanto la tre bona e tre kompleta Vocabulaire mathématique français-allemand et allemand-français da Felix Müller (Leipzig, Teubner, 1900). Ni omisis omna termini arkaika, pure historyala, ti qui esas propra nur ad un autoro, ed omna kompozita expresuri, quin on povas tradukar per singla parti: ex. diviseur d’un nombre entier (Teiler einer ganzen Zahl) tradukesas senpene, kande on savas tradukar diviseur, nombre e entier. To multe reducas la volumeno di la libro, sen diminutar sa real utileso. Kompreneble, ni supozas ke la lektanto konocas la matematiko, ed esas sat inteligenta por kompozar ipsa la bezonata expresuri; e ke lu konocas la linguo, adminime sa gramatiko e sa derivado. Por la vorti di la komuna linguo, lu esas pregata konsultar nia generala (nacionala) vortolibri. Tamen, ni insertis en ica lexiko omna vorti di la komuna linguo, qui havas teknikala senco od uzo en la matematiko.
La max multa Idala vorti esas impozita da la principo di internacioneso. Por la ceteri, relative tre malmulta, ni konsultis Siori de Beaufront, Leau, Liesche, Lorenz e Pfaundler, pro lia linguala o ciencala kompetenteso; ni dankas li pro lia bona konsili, e ni konstatis kun joyo, ke lia respondi max ofte interkonkordas; to pruvas ya, ke la ciencala e logikala principi di nia linguo garantias sa uneso, ed establisas spontana konsento inter omna sa adepti.
La Lexiko esas ordinita según l’alfabetal ordino di l’Idala vorti, qui max ofte konkordas kun la nacionala vorti. Ni adjuntis Alfabetal Indexo di la nacionala vorti, qui ne konkordas kun l’Idala vorti, tale ke on povas trovar la traduko di singla nacional vorto en Ido ed en la cetera lingui. Ica lexiko povas do utilesar quale interlingua (plurlingua) lexiko, mem abstraktante la Lingue internaciona.
Por la traduki en angla ed en italiana, ni konsultis Si E. Cunningham e F. Jackson, de l’Universitato di London, e So Prof. G. Peano, de l’Universitato di Torino, qui komplezis korektigar e kompletigar nia verko pri lia rispektiva lingui. Ni expresas a li hike nia max varma gratudo. On konocas aparte la granda meriti di Prof. Peano pri la matematiko cienco, ed anke pri la linguo internaciona.
Fine, ni devas multe dankar So Prof. W. Ostwald pro la konstanta ed efikiva helpo quan il facas a la Linguo internaciona, e nia editisto, So Gustav Fischer, pro la bonvola acepto quan il facis a nia verko, nur pro simpatio a nia progresema skopo.
Dro L. Couturat
N.B. Por facar homajo a la lando, en qua ica libro editesas, ni adjuntas sur la sequanta pagino la germana traduko di ca Averto.
1) Exter l’Internaciona Komercal Lexiko da P. D. Hugon (London, G. Pitman).
