Home Η Φυσική στο Δίκτυο
Η Ελληνική πύλη στο χώρο της Φυσικής

Εκδόσεις Κάτοπτρο Επιστημονικά Βιβλία Εκδόσεις Κάτοπτρο

Η απίστευτη μείωση της τρύπας του όζοντος!

Από σελίδα της NASA 12 Δεκεμβρίου 2000

see captionΜετά τα επίπεδα ρεκόρ που έφτασε η τρύπα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική στα μέσα του Σεπτεμβρίου, έγινε μια εκπληκτικά βιαστική υποχώρηση -μηδενισμός- της, στις 17 Νοεμβρίου 2000, νωρίτερα από ότι συνήθως συνέβαινε στα προηγούμενα έτη.

Η τρύπα του όζοντος στο Νότιο Ημισφαίριο αυξάνεται σε μέγεθος και ελαττώνεται ανάλογα με τις εποχές, κάθε χρόνο. Συγκεκριμμένα φτάνει στο μέγιστο της γύρω στα μέσα Σεπτεμβρίου και μετά εξαφανίζεται αργά-αργά συνήθως στα μέσα του Δεκεμβρίου. Αλλά αυτή τη χρονιά η τρύπα έκλεισε νωρίτερα από ό,τι περιμέναμε. Για τα τρία τελευτραία χρόνια η τρύπα είχε αργοπορήσει να κλείσει, περίπου στα μέσα Δεκεμβρίου, σύμφωνα με τον Dr. Richard McPeters υπεύθυνο ερευνητή της NASA για το πρόγραμμα   Total Ozone Mapping Spectrometer (TOMS) στο Διαστημικό Κέντρο Goddard Space Flight Center (GSFC).

Πάνω στην εικόνα: Οι συγκεντρώσεις του όζοντος πάνω από το Νότιο ημισφαίριο αμέσως μετά την εξαφάνιση της τρύπας του όζοντος, η οποία αν υπήρχε θα είχε εμφανιστεί σαν ιώδης ή μωβ. Η εικόνα αυτή φτιάχθηκε από τα δεδομένα του δορυφόρου της NASA Total Ozone Mapping Spectrometer (TOMS).

Καθημερινός υπολογισμός της τρύπας του όζοντος. Το διάγραμμα δείχνει πως κάθε χρόνο γίνεται μια μεγάλη αύξηση γύρω στα μέσα Σεπτεμβρίου και προς το τέλος του Δεκεμβρίου έχουμε εξαφάνιση της τρύπας του όζοντος. Αυτή τη φορά όμως, η τρύπα εξαφανίστηκε ένα μήνα νωρίτερα περίπου. Η λευκή καμπύλη δείχνει τις μέσες τιμές.

Διασκορπιζόμενη νωρίτερα από ό,τι αναμένετο μετά το άνοιγμα record που είχε, με αυτό τον τρόπο φαίνεται να στέλνει ένα μικτό μήνυμα σχετικά με το τι φταίει. Είναι η βελτίωση των συνθηκών ή η χειροτέρευση τους που ευθύνεται για το φαινόμενο; Είτε η μία ερμηνεία στέκει είτε ή άλλη. Καμιά άλλη ερμηνεία δεν χωράει σύμφωνα με τον McPeters.

"Απλά, επειδή βλέπουμε αυτές τις αλλαγές από χρόνο σε χρόνο ή επειδή βλέπουμε μια ασυνήθιστη αύξηση της τρύπας για αυτή τη χρονιά, αυτό δεν μας βοηθάει να κάνουμε μια πρόγνωση μακράς διάρκειας," λέει ο McPeters.

Η επίδραση του καιρού είναι μεγάλη

Δυστυχώς δεν μπορούν να γίνουν μεγάλες προβλέψεις από τα στοιχεία ενός χρόνου επειδή το μέγεθος του και η διάρκεια της τρύπας εξαρτώνται από τον καιρό που έκανε τη χρονιά αυτή. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, η συμπεριφορά της τρύπας δείχνει να μεταβάλεται με τον ίδιο τυχαίο τρόπο από χρόνο σε χρόνο, όπως έχουν και οι παράγοντες του καιρού σαν τη θερμοκρασία και τις βροχές, χιόνια.

"Κάθε χρόνο, υπάρχουν τόσοι τυχαίοι παράγοντες που δεν μπορείς να βάλεις το χέρι σου στην φωτιά για να εξηγήσεις γιατί συνέβησαν τα φαινόμενα αυτά," είπε ο Dr. Paul Newman, ατμοσφαιρικός φυσικός στο Διαστημικό Κέντρο Goddard GSFC.
Οι λεπτομέρειες για τον καιρό ενός απομονωμένου χρόνου μπορεί να είναι ανεξήγητες, αλλά η επίδραση του καιρού στην τρύπα του όζοντος έχει κατανοηθεί καλά.
Η περίεργη συμπεριφορά της τρύπας αυτού του έτους --και το μέγεθος ρεκόρ και η γρήγορη εξαφάνιση -- μπορεί να οφείλεται κατά πολύ στην επίδραση ενός ατμοσφαιρικού φαινομένου γνωστό σαν "πλανητικής κλίμακας κύματα," λέει ο Newman.

"Το πλανητικό αυτό κύμα σκεφθείτε το σαν ένα μεγάλο χαμηλό βαρομετρικό σύστημα που σχεδόν διασκελίζει ολόκληρη τη περιοχή του Νότιου Ημισφαιρίου," λέει ο Newman. "Αυτά τα χαμηλά και υψηλά...είναι τόσο μεγάλα που δεν μπορείς να τα δείς σε ένα συνηθισμένο μετεωρολογικό χάρτη. Για αυτό τα ονομάζουμε κύματα πλανητικής κλίμακας."

Τα κύματα αυτά προκαλούν είσοδο θερμού αέρα στο χώρο της Ανταρκτικής, δημιουργώντας συνθήκες που δεν διευκολύνουν την καταστροφή του όζοντος. Φέτος τα κύματα είχαν μειωμένη ένταση, με αποτέλεσμα να παρατηρηθούν πολύ χαμηλές θερμοκρασίας στη στρατόσφαιρα. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την έντονη φετινή πολική δίνη, οδήγησε σε αύξηση του απεκλεισμένου χώρου στην Ανταρκτική όπου το όζον καταστρέφεται.

Στα μέσα Σεπτεμβίου όμως, η ένταση των πλανητικής κλίμακας κυμάτων αυξήθηκε, και η τρύπα του όζοντος άρχισε απότομα να μειώνεται σε μέγεθος μετά τα μέσα Οκτωβρίου.

Ενα άλλο μετεωρολογικό φαινόμενο που επιδράει στην έκταση και διάρκεια του φαινομένου είναι σύμφωνα με Newman της NASA  η Πολική Δίνη (Polar Vortex), ρεύματα αέρος που κινούνται με μεγάλη ταχύτητα γύρω από την Ανταρκτική απομονώνοντας την περιοχή από την υπόλοιπη ατμόσφαιρα.

Η αραίωση του στρατοσφαιρικού όζοντος πάνω από την Ανταρκτική είναι ένα εποχιακό φαινόμενο που παρατηρείται κάθε άνοιξη και φθινόπωρο, και οφείλεται στις χαμηλές θερμοκρασίες που επικρατούν στην ατμόσφαιρα και οι οποίες ευνοούν την διάσπαση του όζοντος από τους χλωροφθοράνθρακες. 

Οι ερευνητές τονίζουν ότι οι ετήσιες μεταβολές στο μέγεθος και την ένταση του φαινομένου δεν αντανακλούν τις μακροπρόθεσμες (στην πορεία δεκαετιών) μεταβολές και αναφέρουν ότι τα επίπεδα του όζοντος στην Ανταρκτική δεν πρόκειται να επανέλθουν στα επίπεδα του 1979 σε διάστημα μικρότερο των 50 ετών.

Δείτε και τα σχετικά άρθρα
Η τρύπα του όζοντος μπορεί να ελαττωθεί
Τα νέφη επιταχύνουν τη μείωση του όζοντος
Η δημιουργία των νεφών επηρεάζεται από τις κοσμικές ακτίνες
Το πρόβλημα της οζονόσφαιρας
Σημαντική μείωση του όζοντος καταγράφεται πάνω από την Ανταρκτική
Οι επιστήμονες προειδοποιούν για σοβαρή απώλεια της Αρκτικής Οζονόσφαιρας
Η μόλυνση της ατμόσφαιρας αλλάζει το προστατευτικό σύστημα της Γης
Ενδιαφέρουσες ιστοσελίδες
The British Antarctic Survey
SPARC 2000
NASA Total Ozone Mapping Spectrometer
Montreal Protocol
World Meteorogical Organization
Climate VoiceΚοινή σελίδα της GreenPeace, WWF και των φίλων της Γης.
FAOΗ σελίδα του διεθνούς οργανισμού
Hosted by www.Geocities.ws

1