Pyramus und Thisbe
Pyramus et Thisbe, iuvenum pulcherrimus
alter, altera, quas Oriens habuit, praelata puellis, contiguas tenuere domos, ubi dicitur altam coctilibus muris cinxisse Semiramis(1) urbem. notitiam primosque gradus vicinia fecit, tempore crevit amor; taedae quoque iure coissent, sed vetuere patres: quod non potuere vetare, ex aequo captis ardebant mentibus ambo. conscius omnis abest; nutu signisque loquuntur, quoque magis tegitur, tectus magis aestuat ignis. fissus erat tenui rima, quam duxerat olim, cum fieret, paries domui communis utrique. id vitium nulli per saecula longa notatum-- quid non sentit amor?--primi vidistis amantes et vocis fecistis iter, tutaeque per illud murmure blanditiae minimo transire solebant. saepe, ubi constiterant hinc Thisbe, Pyramus illinc, inque vices fuerat captatus anhelitus oris, "invide" dicebant "paries, quid amantibus obstas? quantum erat, ut sineres toto nos corpore iungi aut, hoc si nimium est, vel ad oscula danda pateres? nec sumus ingrati: tibi nos debere fatemur, quod datus est verbis ad amicas transitus auris." talia diversa nequiquam sede locuti sub noctem dixere "vale" partique dedere oscula quisque suae non pervenientia contra. postera nocturnos Aurora(2) removerat ignes, solque pruinosas radiis siccaverat herbas: ad solitum coiere locum. tum murmure parvo multa prius questi statuunt, ut nocte silenti fallere custodes foribusque excedere temptent, cumque domo exierint, urbis quoque tecta relinquant, neve sit errandum lato spatiantibus arvo, conveniant ad busta Nini(3) lateantque sub umbra arboris: arbor ibi niveis uberrima pomis, ardua morus, erat, gelido contermina fonti. pacta placent; et lux, tarde discedere visa, praecipitatur aquis, et aquis nox exit ab isdem. Callida per tenebras versato cardine Thisbe egreditur fallitque suos adopertaque vultum pervenit ad tumulum dictaque sub arbore sedit. audacem faciebat amor. venit ecce recenti caede leaena boum spumantis oblita rictus depositura sitim vicini fontis in unda; quam procul ad lunae radios Babylonia Thisbe vidit et obscurum timido pede fugit in antrum, dumque fugit, tergo velamina lapsa reliquit. ut lea saeva sitim multa compescuit unda, dum redit in silvas, inventos forte sine ipsa ore cruentato tenues laniavit amictus. serius egressus vestigia vidit in alto pulvere certa ferae totoque expalluit ore Pyramus; ut vero vestem quoque sanguine tinctam repperit, "una duos" inquit "nox perdet amantes, e quibus illa fuit longa dignissima vita; nostra nocens anima est. ego te, miseranda, peremi, in loca plena metus qui iussi nocte venires nec prior huc veni. nostrum divellite corpus et scelerata fero consumite viscera morsu, o quicumque sub hac habitatis rupe leones! sed timidi est optare necem." velamina Thisbes tollit et ad pactae secum fert arboris umbram, utque dedit notae lacrimas, dedit oscula vesti, "accipe nunc" inquit "nostri quoque sanguinis haustus!" quoque erat accinctus, demisit in ilia ferrum, nec mora, ferventi moriens e vulnere traxit. ut iacuit resupinus humo, cruor emicat alte, non aliter quam cum vitiato fistula plumbo scinditur et tenui stridente foramine longas eiaculatur aquas atque ictibus aera rumpit. arborei fetus adspergine caedis in atram vertuntur faciem, madefactaque sanguine radix purpureo tinguit pendentia mora colore. Ecce metu nondum posito, ne fallat amantem, illa redit iuvenemque oculis animoque requirit, quantaque vitarit narrare pericula gestit; utque locum et visa cognoscit in arbore formam, sic facit incertam pomi color: haeret, an haec sit. dum dubitat, tremebunda videt pulsare cruentum membra solum, retroque pedem tulit, oraque buxo pallidiora gerens exhorruit aequoris instar, quod tremit, exigua cum summum stringitur aura. sed postquam remorata suos cognovit amores, percutit indignos claro plangore lacertos et laniata comas amplexaque corpus amatum vulnera supplevit lacrimis fletumque cruori miscuit et gelidis in vultibus oscula figens "Pyrame", clamavit, "quis te mihi casus ademit? Pyrame, responde! tua te carissima Thisbe nominat; exaudi vultusque attolle iacentes!" ad nomen Thisbes oculos a morte gravatos Pyramus erexit visaque recondidit illa. Quae postquam vestemque suam cognovit et ense vidit ebur vacuum, "tua te manus" inquit "amorque perdidit, infelix! est et mihi fortis in unum hoc manus, est et amor: dabit hic in vulnera vires. persequar extinctum letique miserrima dicar causa comesque tui: quique a me morte revelli heu sola poteras, poteris nec morte revelli. hoc tamen amborum verbis estote rogati, o multum miseri meus illiusque parentes, ut, quos certus amor, quos hora novissima iunxit, componi tumulo non invideatis eodem; at tu quae ramis arbor miserabile corpus nunc tegis unius, mox es tectura duorum, signa tene caedis pullosque et luctibus aptos semper habe fetus, gemini monumenta cruoris." dixit et aptato pectus mucrone sub imum incubuit ferro, quod adhuc a caede tepebat. vota tamen tetigere deos, tetigere parentes; nam color in pomo est, ubi permaturuit, ater, quodque rogis superest, una requiescit in urna. |
praelatus 3 +
Dat.: ausgezeichnet vor continguus 3: angrenzend, benachbart teneo 2: hier bewohnen murus coctilis: Backsteinmauer taedae iure coire: sich in rechtmäßiger Ehe verbinden ex aequo: in gleicher Weise captis mentibus: in liebeerfüllten Herzen nutus, us: Wink quoque = et quo (magis) findo 3, fidi, fissus: spalten tenuis, e: dünn rimam ducere: einen Riß bekommen murmur, uris: Murmeln, Raunen blanditia, ae: Schmeichelworte consisto 3: sich hinstellen in vices: in wiederholtem Wechsel capto 1: greifen, hier einatmen quantum erat?: was wäre es denn Großes gewesen? osculum, i: Kuß diversus 3: voneinander getrennt nequiquam: vergeblich contra: auf die andere Seite pruinosus 3: voll Reif, bereift radius, i: Strahl sicco 1: trocknen fores, ium: Tür neve: und damit nicht spatior 1: spazieren gehen bustum, i: Leichenbrandstätte, Grab niveus 3: schneeweiß uber, is: fruchtbar, reich morus, i f.: Maulbeerbaum gelidus 3: kühl, kalt conterminus 3: benachbart tardus 3: langsam praecipito 1 pass. + Dat.: sich stürzen in callidus 3: klug cardo, inis: Riegel adopeta vultum: mit verschleiertem Antlitz sido 3, sedi, sessum: sich setzen recens, tis: jüngst, unlängst, frisch leaena, ae = lae, ae: Löwin spumans, tis: schäumend oblino 3, -levi, -litum: beschmieren rictus, us: Rachen, Maul sitim deponere: den Durst löschen obscurus 3: finster velamen, inis: Schleier, Umhang sitim compescere: den Durst stillen cruentatus 3: blutig lanio 1: zerfetzen amictus, us: Schleier, Umhang serius: später pulvus, eris: Staub expallesco 2: völlig erbleichen tingo 3, tinxi, tinctum: benetzen nocens, tis: schuldig perimo 3: vernichten, töten divello 3: zerreißen viscera, orum: Eingeweide morsus, us: Biß rupes, is: Felsen timidi est (gen. poss.): es ist Sache ... haustus sanguinis accipere: Blut trinken quoque...ferrum = et ferrum, quo accingo 3: umgürten ilia, um: Unterleib, Eingeweide ferveo 2: sieden, hier rauchen resupinus 3: zurückgebogen humo: auf dem Boden cruor, oris: Blut emico 1: hier emporspritzen vitiatus 3: beschädigt fistula, ae: Wasserrohr strideo 2: zischen, rauschen, sausen foramen, inis: Loch, Öffnung longas aquas: einen Srahl Wasser fetus, us f.: Frucht adspergo 3: besprengen madefacio M: naß machen morum, i: Maulbeere vito 1: vermeiden gestio 4 + Inf.: begehren, verlangen ut ... sic: zwar ... aber haereo 2: stehen bleiben tremebundus 3: zitternd buxus, i f.: Buchsbaum pallidus 3: bleich instar + Gen.: gleich wie aequor, oris n.: Meer(esoberfläche) exiguus 3: schwach, dünn stringo 3: vorbeistreifen percutio M: erschüttern, hier schlagen plangor, oris: Klagen lacertus, i: Oberarm laniata comas: mit zerrauften Haaren suppleo 2: wieder anfüllen adimo 3: wegnehmen vultus iacentes: gesenktes Antlitz a morte gravatus: todesmüde recondo 3: wieder bergen, wieder schließen ebur, oris: Elfenbein in vulnera: zum Todesstreich letum, i: Tod revello 3: heraus-, entreißen multum miseri = miserrimi novissimus 3: der letzte compono 3: hier beisetzen tumulus, i: Grab(hügel) ramus, i: Zweig tego 3: bedecken, beschatten pullus 3: dunkelfarbig geminus 3: beide apto 1: passend machen, hier ansetzen pectus sub imum: unten an der Brust mucro, onis: Dolch(-spitze) incumbo 3: hier sich stürzen (+ Dat.: in) tepeo 2: warm sein permaturesco 1: völlig reif werden rogum, i: Scheiterhaufen |
Fußnoten:
(1) Semiramis, idis: sagenhafte Königin,
Erbauerin von Babylon
(2) Aurora, ae: (Göttin des) Morgenrots
(3) Ninus, i: Gatte der Semiramis, König von Babylon