Perseus und Andromeda
Clauserat Hippotades(1)
Aetnaeo carcere ventos, admonitorque operum caelo clarissimus alto Lucifer ortus erat: pennis ligat ille resumptis parte ab utraque pedes teloque accingitur unco et liquidum motis talaribus aera findit. gentibus innumeris circumque infraque relictis Aethiopum populos Cephea(2)que conspicit arva. illic inmeritam maternae pendere linguae(3) Andromedan poenas iniustus iusserat Ammon(4); quam simul ad duras religatam bracchia cautes vidit Abantiades(5), nisi quod levis aura capillos moverat et tepido manabant lumina fletu, marmoreum ratus esset opus; trahit inscius ignes et stupet et visae correptus imagine formae paene suas quatere est oblitus in aere pennas. ut stetit, 'o' dixit 'non istis digna catenis, sed quibus inter se cupidi iunguntur amantes, pande requirenti nomen terraeque tuumque, et cur vincla geras.' primo silet illa nec audet adpellare virum virgo, manibusque modestos celasset vultus, si non religata fuisset; lumina, quod potuit, lacrimis inplevit obortis. saepius instanti, sua ne delicta fateri nolle videretur, nomen terraeque suumque, quantaque maternae fuerit fiducia formae, indicat, et nondum memoratis omnibus unda insonuit, veniensque inmenso belua ponto inminet et latum sub pectore possidet aequor. conclamat virgo: genitor lugubris et una mater adest, ambo miseri, sed iustius illa, nec secum auxilium, sed dignos tempore fletus plangoremque ferunt vinctoque in corpore adhaerent, cum sic hospes ait 'lacrimarum longa manere tempora vos poterunt, ad opem brevis hora ferendam est. hanc ego si peterem Perseus Iove natus et illa, quam clausam inplevit fecundo Iuppiter auro, Gorgonis(6) anguicomae Perseus superator et alis aerias ausus iactatis ire per auras, praeferrer cunctis certe gener; addere tantis dotibus et meritum, faveant modo numina, tempto: ut mea sit servata mea virtute, paciscor.' accipiunt legem quis enim dubitaret? et orant promittuntque super regnum dotale parentes. Ecce, velut navis praefixo concita rostro sulcat aquas iuvenum sudantibus acta lacertis, sic fera dimotis inpulsu pectoris undis; tantum aberat scopulis, quantum Balearica torto funda potest plumbo medii transmittere caeli, cum subito iuvenis pedibus tellure repulsa arduus in nubes abiit: ut in aequore summo umbra viri visa est, visam fera saevit in umbram, utque Iovis praepes, vacuo cum vidit in arvo praebentem Phoebo liventia terga draconem, occupat aversum, neu saeva retorqueat ora, squamigeris avidos figit cervicibus ungues, sic celeri missus praeceps per inane volatu terga ferae pressit dextroque frementis in armo Inachides(7) ferrum curvo tenus abdidit hamo. vulnere laesa gravi modo se sublimis in auras attollit, modo subdit aquis, modo more ferocis versat apri, quem turba canum circumsona terret. ille avidos morsus velocibus effugit alis quaque patet, nunc terga cavis super obsita conchis, nunc laterum costas, nunc qua tenuissima cauda desinit in piscem, falcato verberat ense; belua puniceo mixtos cum sanguine fluctus ore vomit: maduere graves adspergine pennae. nec bibulis ultra Perseus talaribus ausus credere conspexit scopulum, qui vertice summo stantibus exstat aquis, operitur ab aequore moto. nixus eo rupisque tenens iuga prima sinistra ter quater exegit repetita per ilia ferrum. litora cum plausu clamor superasque deorum inplevere domos: gaudent generumque salutant auxiliumque domus servatoremque fatentur Cassiope Cepheusque pater; resoluta catenis incedit virgo, pretiumque et causa laboris. ipse manus hausta victrices abluit unda, anguiferumque caput dura ne laedat harena, mollit humum foliis natasque sub aequore virgas sternit et inponit Phorcynidos ora Medusae. virga recens bibulaque etiamnum viva medulla vim rapuit monstri tactuque induruit huius percepitque novum ramis et fronde rigorem. at pelagi nymphae factum mirabile temptant pluribus in virgis et idem contingere gaudent seminaque ex illis iterant iactata per undas: nunc quoque curaliis eadem natura remansit, duritiam tacto capiant ut ab aere quodque vimen in aequore erat, fiat super aequora saxum. Dis tribus ille focos totidem de caespite ponit, laevum Mercurio, dextrum tibi, bellica virgo, ara Iovis media est; mactatur vacca Minervae, Alipedi(8) vitulus, taurus tibi, summe deorum. protinus Andromedan et tanti praemia facti indotata rapit; taedas Hymenaeus(9) Amorque praecutiunt; largis satiantur odoribus ignes, sertaque dependent tectis et ubique lyraeque tibiaque et cantus, animi felicia laeti argumenta, sonant; reseratis aurea valvis atria tota patent, pulchroque instructa paratu Cepheni proceres ineunt convivia regis. |
admonitor, oris:
Mahner, Antreiber lucifer, is: Morgenstern penna, ae: Flügel ligo 1: binden uncus 3: gebogen talaria, um: hier Flügelschuhe findo 3, fidi, fissus: durchschneiden circumque infraque: ringsherum unter sich Aethiopes, is: Äthiopier inmeritus 3: schuldlos poenas pendere: Strafe zahlen simul = simulac: sobald religo 1: anbinden bracchium, i: Arm cautes, is: Felsen tepidus 3: lauwarm mano 1: rinnen, fließen lumen, inis: hier Auge opus, eris: hier Statue stupeo 2: anstaunen corripio M: ergreifen quatio M: hier schwingen, schlagen pando 3: eröffnen, kundtun sileo 2: still sein adpello 3: anreden modestos vultus: sittsam das Gesicht celo 1: bedecken, verbergen oborior 4: hier hervorquellen insto 1: drängen delictum, i: Vergehen, Schuld fiducia, ae: Zuversicht indico 1: angeben insono: erschallen, rauschen immineo 2: hier emporragen belua, ae: Ungeheuer genitor, oris: Vater lugubris, e: traurig plangor, oris: Jammern adhaereo 2: klammern maneo 2: hier bevorstehen anguicomus 3: schlangenhaarig aeriae aurae: wehende Lüfte praeferre: vorziehen gener, i: Schwiegersohn dos, tis: Mitgift tempto 1: versuchen paciscor 3: sich ausbedingen lex, gis: hier Bedingung super: überdies dotalis, e: als Mitgift praefigo 3: vorne anheften concieo 2: in Bewegung setzen sulco 1: durchfurchen sudo 1: schwitzen lacerta, ae: Arm impulsus, us: Stoß scopulus, i: Klippe Balearicus 3: balearisch torqueo 2: schleudern funda, ae: Schleuder praepes, dis: schnell fliegend; als Substantiv: Vogel Phoebus, i: hier Sonne liveo 2: dunkel sein aversum: von hinten squamiger 3: schuppig unguis, is m.: Kralle per inane: durch die Luft fremo 3: schnauben, brüllen armus, i: Schulterblatt tenus + abl.: bis zu sublimis in auras: hoch in die Lüfte circumsonus 3: umlärmend morsus, us: Biß obsero 3: bepflanzen concha, ae: Muschel costa, ae: Rippe qua: wo cauda, ae: Schwanz falcatus ensis: Sichelschwert puniceus 3: rot vomo 3: (aus)speien madesco 3: feucht werden bibulus 3: Wasser saugend scopulus, i: Klippe stantibus aquis: bei ruhiger See exsto 1: herausragen operio 4: bedecken eo niti: dort Fuß fassen exigo 3: durchstoßen repetitus 3: wiederholt ilia, ae: Weiche, Lende, Hüfte plausus, us: Klatschen, Beifall fateor 2: hier preisen mollio 4: weich machen ora = caput medulla, ae: Mark induresco 3: erstarren percipio M: bekommen, annehmen frons, dis: Laub rigor, oris: Härte, Starre contingit: es glückt focus, i: Opferherd de caespite: aus Rasen itulus, i: Kalb protinus: unverzüglich indotatus 3: ohne Mitgift taeda, ae: Hochzeitsfackel praecutio M: voranschwingen largus 3: reichlich satio 1: befriedigen serta, orum: Kranz; Kränze tectum, i: hier Türe tibia, ae: Flöte argumentum, i: Zeichen resero 1: öffnen paratus, us: Prunk Cephenus 3: äthiopisch proceres, um: die Vornehmen |
Fußnoten:
(1) Hippotades, ae: Patronymikon für
Äolus, Enkel des Hippotes
(2) Cepheus 3: Adjektiv zu Cepheus, König
von Äthiopien und Vater der Andromeda
(3) materna lingua: durch die Prahlerei ihrer
Mutter Kassiope wurde Andromeda gestraft
(4) Ammon, onis: libysche Gottheit
(5) Abantiades, is: Patronymikon für Perseus, Urenkel des Abas,
König von Argos
(6) Gorgo, onis:
Medusa, die bekannteste der drei Gorgonen, Tochter des Meergreises Phorkys, deren Anblick
versteinerte
(7) Inachides: der
Argiver (Perseus als Nachkomme des arivischen Königs Danaus)
(8) Alipes, dis: Beiname des Merkur (mit
den geflügelten Füßen)
(9) Hymenaeus, i: Hochzeitsgott