Niobe
| 146 Lydia tota fremit,
Phrygiaeque per oppida facti rumor it et magnum sermonibus occupat orbem. Ante suos Niobe thalamos cognoverat illam, tum cum Maeoniam virgo Sipylumque colebat; 150 nec tarnen admonita est poena popularis Arachnes cedere caelitibus verbisque minoribus uti. Multa dabant animos, sed enim nec coniugis artes nec genus amborum magnique potentia regni sic placuere illi, quamvis ea cuncta placerent, 155 ut sua pro genies; et felicissima matrum dicta foret Niobe, si non sibi visa fuisset. N am sataTiresia, venturi praescia Manto, per medias fuerat, divino concita motu, vaticinata vias: "Ismenides, ite frequentes 160 et date Latonae Latonigenisque duobus cum prece tura pia lauroque innectite crinem! are meo Latona iubet!" Paretur et omnes Thebaldes iussis sua tempora frondibus omant turaque dant sanctis et verba precantia flammis. 165 Ecce venit comitum Niobe celeberrima turba, vestibus intexto Phrygiis spectabilis auro et, quantum ira sinit, formosa movensque decoro cum capite immissos umerum per utrumque capillos constitit; utque oculos circumtulit alta superbos, 170 "Quis furor, auditos", inquit, "praeponere visis caelestes? Aut cur colitur Latona per aras, numen adhuc sine ture meum est? Mihi Tantalus auctor, cui licuit soli superorum tangere, mensas. Pleiadum soror est genetrix mea; maximus Atlas 175 est avus, aetherium qui fert cervicibus axem. Iuppiter alter avus: socero quoque glorior illo. Me gentes metuunt Phrygiae, me regia Cadmi sub domina est, fidibusque mei commissa mariti moenia cum populis a meque viroque reguntur. 180 In quamcumque domus adverti lumina partern, immensae spectantur opes! Accedit eodem digna dea facies! Huc natas adice septem et totidem iuvenes et mox generosque nurusque! Quaerite nunc, habeat quam nostra superbia causam, 185 nescio quoque audete satam Titanida Coeo Latonam praeferre mihi, cui maxima quondam exiguam sedem pariturae terra negavit! Nec caelo nec humo nec aquis dea vestra recepta est: exul erat mundi, donec miserata vagantem 190 "Hospita tu terris erras, ego", dixit, "in undis" instabilemque locum Delos dedit. IIIa duorum facta parens: uteri pars haec est septima nostri! Sum felix: quis enim neget hoc? Felixque manebo hoc quoque quis dubitet? Tutam me copia fecit. 195 Maior sum, quam cui possit Fortuna nocere, multaque ut eripiat, multo mihi plura relinquet. Excessere metum mea iam bona: fingite demi huic aliquid populo natorum posse meorum, non tarnen ad numerum redigar spoliata duorum, 200 Latonae turbam: qua quantum distat ab orba? Ite satis propere sacris laurumque capillis ponite!" Deponunt infectaque sacra relinquunt, quodque licet, tacito venerantur murmure numen. Indignata dea est summoque in vertice Cynthi 205 talibus est dictis gemina cum prole locuta: "En ego, vestra parens, vobis animosa creatis et nisi Iunoni nulli cessura dearum, an dea sim, dubitor perque omnia saecula cultis arceor, o nati, nisi vos succurritis, aris! 210 Nec dolor hic solus: diro convicia facto Tantalis adiecit vosque est postponere natis ausa suis et me, quod in ipsam reccidat, orbam dixit et exhibuit linguam scelerata paternam." Adiectura preces erat his Latona relatis. 215 "Desine!", Phoebus ait. "Poenae mora longa querella est". Dixit idem Phoebe celerique per aera lapsu contigerant tecti Cadmeida nubibus arcem. Planus erat lateque patens prope moenia campus, assiduis pulsatus equis, ubi turba rotarum 220 duraque mollierat subiectas ungula glaebas. Pars ibi de septem genitis Amphione fortes conscendunt in equos Tyrioque rubentia suco terga premunt auroque graves moderantur habenas. E quibus Ismenus, qui matri sarcina quondam 225 prima suae fuerat, dum certum flectit in orbem quadrupedis cursus spumantiaque ora coercet, "Ei mihi!" conclamat medioque in pectore fixa tela gerit frenisque manu moriente remissis in latus a dextro paulatim defluit armo. 230 Proximus, audito sonitu per inane pharetrae, frena dabat Sipylus, veluti cum praescius imbris nube fugit visa pendentiaque undique rector carbasa deducit, ne qua levis effluat aura; frena tarnen dantem non evitabile telum 235 consequitur, summaque tremens cervice sagitta haesit, et exstabat nudum de gutture ferrum. Ille, ut erat pronus, per crura admissa iubasque volvitur et calido tellurem sanguine foedat. Phaedimus infelix et aviti nominis heres 240 Tantalus, ut solito finem imposuere labori, transierant ad opus nitidae iuvenale palaestrae et iam contulerant arto luctantia nexu pectora pectoribus: cum tento concita nervo, sicut erant iuncti, traiecit utrumque sagitta. 245 Ingemuere simul, simul incurvata dolore membra solo posuere, simul suprema iacentes lumina versarunt, animam simul exhalarunt. Aspicit Alphenor laniataque pectora plangens advolat, ut gelidos complexibus allevet artus, 250 inque pio cadit officio; nam Delius illi intima fatifero rupit praecordia ferro. Quod simul eductum est, pars est pulmonis in hamis eruta cumque anima cruor est effusus in auras. At non intonsum simplex Damasichthona vulnus 255 afficit: ictus erat, qua crus esse incipit et qua mollia nervosus facit internodia poples. Dumque manu temptat trahere exitiabile telum, altera per iugulum pennis tenus acta sagitta est. Expulit hanc sanguis seque eiaculatus in altum 260 emicat et longe terebrata prosilit aura. Ultimus Ilioneus non profectura precando bracchia sustulerat "Di" que "o communiter omnes", dixerat -ignarus non omnes esse rogandos "parcite!". Motus erat, cum iam revocabile telum 265 non fuit, Arquitenens; minimo tarnen occidit ille vulnere, non alte percusso corde sagitta. Fama mal i populique dolor lacrimaeque suorum tarn subitae matrem certarn fecere ruinae, mirantem potuisse irascentemque, quod ausi 270 hoc essent superi, quod tantum iuris haberent; nam pater Amphion ferro per pectus adacto finierat moriens pariter cum luce dolorem. Heu quantum haec Niobe Niobe distabat ab illa, quae modo Latois populum submoverat aris 275 et mediam tulerat gressus resupina per urbem, invidiosa suis, ac nunc miseranda vel hosti! Corporibus gelidis incumbit et ordine nullo oscula dispensat natos suprema per omnes. A quibus ad caelum liventia bracchia tollens 280 "Pascere, crudelis, nostro, Latona, dolore, pascere", ait, "satiaque meo tua pectora luctu corque ferum satia!" dixit. "Per funera septem efferor. Exsulta victrixque inimica triumpha! Cur autem victrix! Miserae mihi plura supersunt 285 quam tibi felici: post tot quoque funera vinco!" Dixerat et sonuit contento nervus ab arcu, qui praeter Nioben unam conterruit omnes. Illa malo est audax. Stabant cum vestibus atris ante toros fratrum demisso crine sorores. 290 E quibus una trahens haerentia viscere tela imposito fratri moribunda relanguit ore; altera solari miseram conata parentern conticuit subito duplicataque vulnere caeco est oraque compressit, nisi postquam spiritus ibat. 295 Haec frustra fugiens collabitur, illa sorori immoritur; latet haec, illam trepidare videres. Sexque datis leto diversaque vulnera passis ultima restabat: quam toto corpore mater, tota veste tegens, "Unam minimamque relinque! 300 De multis minimam posco", clamavit, "et unam!" dumque rogat, pro qua rogat, occidit. Orba resedit exanimes inter natos natasque virumque deriguitque malis. Nullos movet aura capillos, in vultu color est sine sanguine, lumina maestis 305 stant immota genis; nihil est in imagine vivum. Ipsa quoque interius cum duro lingua palato congelat et venae desistunt posse moveri; nec flecti cervix, nec bracchia reddere motus, nec pes ire potest. Intra quoque viscera saxum est. 310 Flet tarnen et validi circumdata turbine venti in patriam rapta est; ibi fixa cacumine montis liquitur et lacrimas etiam nunc marmora manant. |
kA |