Titus Manlius Imperiosus Torquatus
[9] ... Dictator, cum tumultus Gallici causa iustitium edixisset, omnes iuniores sacramento adegit ingentique exercitu ab urbe profectus in citeriore ripa Anienis castra posuit. Pons in medio erat, neutris rumpentibus, ne timoris indicium esset. Proelia de occupando ponte crebra erant, nec, qui potirentur, incertis viribus satis discerni poterat. Tum eximia corporis magnitudine in vacuum pontem Gallus processit et, quantum maxima voce potuit "quem nunc" inquit "Roma virum fortissimum habet, procedat agedum ad pugnam, ut noster duorum eventus ostendat, utra gens bello sit melior." [10] Diu inter primores iuvenum Romanorum silentium fuit, cum et abnuere certamen vererentur et praecipuam sortem periculi petere nollent; tum T. Manlius L. filius, qui patrem a vexatione tribunicia vindicaverat, ex statione ad dictatorem pergit; "iniussu tuo," inquit, "imperator, extra ordinem nunquam pugnaverim, non si certam victoriam videam: si tu permittis, volo ego illi beluae ostendere, quando adeo ferox praesultat hostium signis, me ex ea familia ortum, quae Gallorum agmen ex rupe Tarpeia deiecit." Tum dictator "macte virtute," inquit "ac pietate in patrem patriamque, T. Manli, esto. Perge et nomen Romanum invictum iuvantibus dis praesta." armant inde iuvenem aequales; pedestre scutum capit, Hispano cingitur gladio ad propiorem habili pugnam. Armatum adornatumque adversus Gallum stolide laetum et - quoniam id quoque memoria dignum antiquis visum est - linguam etiam ab inrisu exserentem producunt. Recipiunt inde se ad stationem; et duo in medio armati spectaculi magis more quam lege belli destituuntur, nequaquam visu ac specie aestimantibus pares.Corpus alteri magnitudine eximium, versicolori veste pictisque et auro caelatis refulgens armis; media in altero militaris statura modicaque in armis habilibus magis quam decoris species; non cantus, non exsultatio armorumque agitatio vana, sed pectus animorum iraeque tacitae plenum; omnem ferociam in discrimen ipsum certaminis distulerat. Ubi constitere inter duas acies tot circa mortalium animis spe metuque pendentibus, Gallus velut moles superne imminens proiecto laeva scuto in advenientis arma hostis vanum caesim cum ingenti sonitu ensem deiecit; Romanus mucrone subrecto, cum scuto scutum imum perculisset totoque corpore interior periculo volneris factus insinuasset se inter corpus armaque, uno alteroque subinde ictu ventrem atque inguina hausit et in spatium ingens ruentem porrexit hostem. Iacentis inde corpus ab omni alia vexatione intactum uno torque spoliavit, quem respersum cruore collo circumdedit suo. Defixerat pavor cum admiratione Gallos: Romani alacres ab statione obviam militi suo progressi, gratulantes laudantesque ad dictatorem perducunt. Inter carminum prope modo incondita quaedam militariter ioculantes Torquati cognomen auditum; celebratum deinde posteris etiam familiae honori fuit. Dictator coronam auream addidit donum mirisque pro contione eam pugnam laudibus tulit. |
iustitium, i:
Landestrauer sacramentum adigere: vereidigen neutris: keine der beiden Parteien rumpo 3: abbrechen indicium, i: Beweis creber 3: zahlreich discerno 3: unterscheiden, beurteilen eximius 3: außerordentlich agedum: wohlan denn eventus duorum: Ausgang des Zweikampfs primores, um: die Vornehmsten abnuo 3: ablehnen praecipua sors: besonderer Anteil vexatio, onis: Mißhandlung statio, onis: Posten, Wache iniussu: ohne Befehl belua, ae: Ungeheuer, Ungetüm quando: weil praesulto 1: vor etwas herspringen macte virtute: recht so! perge: auf denn! propior, oris: später habilis, e: leicht zu handhaben stolidus 3: tölpelhaft ab inrisu: zum Spott exsero 3: hervorstrecken produco 3: hier begleiten destituo 3: hinstellen nequaquam: keineswegs aestimantibus: wenn man sie verglich versicolor, oris: bunt pictus 3: geschmückt caelo 1: fein verzieren refulgeo 2: strahlen, schimmern modicus 3: klein, mittelmäßig habilis, e: leicht zu handhaben agitatio, onis: das Bewegen nimus, i: hier Unmut discrimen, inis: Entscheidung in...distulerat: zurückhalten bis pendeo 2: schwanken superne: von oben herab caesim: mit einem Hieb deicio M: wegschlagen mucro, onis: Dolch subrigo 3: emporheben imum, i: unterster Teil percello 3: wegstoßen insinuo 3: hineindrängen subinde: gleich darauf inguina, um n.: Unterleib haurio 4: hier verwunden porrigo 3: niederstrecken vexatio, onis: Mißhandlung torquis, is m.: Halskette spolio 1: berauben respergo 3: bespritzen defigo 3: festhalten alacer, ris, re: freudig carminum incondita: kunstlose Lieder contio, onis: Volksversammlung |