C) La diaspòra o l’exili economic
Estats Units d’America
Los occitans an laissat en America de nomerosas traças de lor passatge : la vila de St Louis (se poèm díser qu'es un sanch !), fondaa per lo baron bearnés de Laclède; la vila de Detroit, fondaa per l'agenés (departiment del Tarn e Garona) senhor de Lamothe-Cadillac. Mai la marca Cadillac (C) pòrta ancuèi lo siu nom que ven del nom de la vila occitana. Avèm de traças toponimicas frequentas coma las ribieras Gasconnade e ancara d’altras (veire tablèl çai bas). Establiguèron de nomerosas comunitats, en los estats siguents :
- Louisiana
I aguèt d’occitans als segles 17-18, descendents de Barceloneses. Exemple de la familha Arnaud filhs de Barceloneses emigrats a Taurin que partiguèron puèi per lo Mexic e la Loisiana, ont fondèron la vila d’Arnaudville.
Arnaudville, foguèt fondat sus lo sit d’un vilatge amerindian Attakapas, comprat per Fuselier de la Clair als Attakapas. Era un dels primiers explorators franceses en Loisiana. Lo vilatge de La Jonction comencèt de si desenvolopar a la jonccion de Bayou Teche e de Bayou Fuselier.
Un dels tot primiers colons de Jausiers (Ubaia) Antoine Arnaud, comprèt una plantacion granda a La Jonction. La proprietat passèt al siu enfant Jacques Arnaud que faguèt fortuna al Mexic. Foguèt sepelit en Mexic. Donèt la proprietat a la Glèisa catolica. Son faire Marc, es enterrat en lo 1853 dins la capèla de Arnaudville. Del temps dela guerra civila, lo vilatge foguèt renomenat "L'habitation des Arnauds" per la quita familha e devenguèt puèi “Arnaudville” repertoriaa coma tala en lo 1870. Lo paigrand de Jaume, Alcee, venguèt cònsol d’Arnaudville en abril del 1905.
Ailà i a fòrça noms de patronimes occitans coma Arnaud, Vezin...
Bibliografia :
MARTEL Felip, 2001. Entretien sur les Occitans de Louisiane (lettre de descendante louisianaise d’occitans exilés en 1982, article d’elle) et sur les travaux sur le vaudois du Württemberg.
Ref. sites Interret :
<http://www.netprovence.com/tourisme/departement/04/ubaye/epopeebarcelo.htm>, <http://www.acadianabiz.com/arnaudville/arvhistory.htm>.
La tendença es a la recuperacion de la comunitat occitana per la comunitat mai mediatica dels Acadians (Cajuns).
Ref. Radio Louisiane : <http://radiolouisiane.com/cadien/>.
- Vermont : Montpelier (Montpelhièr).
Las planas ricas e l’exposicion al sud favorisan la colonisacion. L'arribaa dels colons europèus s'inicia en 1600 e s’acaba progressivament après 1800. Quitament se lo site de Montpelier es estach desplaçat, l’establiment d’europèus i es ancian. La ciutat de Montpelier es a l'origina fondaa per una carta en 1781 coma una concession de colons del Massachusetts. Las primièras instalacions son deguas a de protestants del Lengadòc que s'establigueron de lòng de la branca del nòrd en 1787. An laishat la traça de lor volentat d’independença car a l'epòca lo Vermont era organisat en una respùblica independenta. A l’origina, los fondators avian previst – segon lo modèl dels vilatges occitans ajocats - la construccion de la part principala de la vila sus las autors a l'entorn del centre de Montpelier. Mas la disponibilitat de terren s'estrechinant, los itineraris de transpòrt e los emplaçaments de las industrias coma la mai importanta, aquela dels molins a rapidament atrach los estatjants de lòng del fluma. Ben denant que la vila sigue ligaa al resta de l’Estat, los primiers estatjants se son organisats en vila autonòma que vendrà la capitala de l’Estat del Vermont. Montpelier a agut una populacion d'origina de 113 estatjants. La comunitat veguet una creishença importanta ab'un flus d'estatjants nòus que i an implantats veloçament d'industrias : molins, comercis, òstes, etc. e d’axes de comunicacion. L’importança de l’implantacion se remarca de lèu per lo nombre d’escòlas, de gleias. Ancuei, es una borgaa chalanta de 8 000 estatjants. Es la mai pichina capitala d’Estat dels EUA.
Cal notar que lo toponime de Montpelier es frequent als Estats Units d'América, al mens quatre vilas pòrtan aquel nom.
Totas aquelas comunitats son las comunitats de base de la diaspòra d’Òc. An entrainat per consequent d’autres movements, vers lo monde nòu per exemple, ce qu'anem veire en seguia.