De meest simpele definitie van "overtraining" is:
Er wordt meer getraind dan het lichaam op dat ogenblik aankan.
Momenteel is het gebruikelijk dat we het "overloadprincipe" hanteren. Door systematisch zwaardere trainingen toe te passen, waarbij er een "supercompensatiefase" optreedt, gaat de sporter geleidelijk beter presteren.
Bij overtraining treedt geen supercompensatie op, integendeel, het prestatievermogen daalt.
We onderscheiden 3 vormen van "overtraining".
1. Mechanische overtraindheid.
Hieronder worden klachten verstaan als spierpijn en spierblessures door de
mechanische overbelasting van bepaalde lichaamsonderdelen.
2. Metabole overtraindheid of "overreaching".
Te snelle spiervermoeidheid bij een kortdurende inspanning na onvoldoende
herstel. Deze wijkt af van de normale reactie passend bij het geplande
trainingsprogramma, ook wel "periodisering" genoemd.
3. Overtrainingssyndroom of staleness of "burn out".
Geen plaatselijke, maar algehele overprikkeling van het lichaam omdat er
chronisch sprake is van een metabole overtraindheid. Hierbij wordt ook wel
gesproken over "burn out".
Deze 3 beelden komen overigens niet alleen voor bij topsporters. Ook omvangrijk
trainende duursporters en/of krachtsporters kunnen overtraind raken.
Oorzaak van overtraining.
In het algemeen kunnen we dat "overtraining" een opeenstapeling is van verschillende vormen van stress. Zowel persoonsgebonden als ook omgevings-
gebonden factoren kunnen de sporter kwetsbaar maken voor het "overtrainingssyndroom".
Persoonsgebonden factoren die van belang zijn: erfelijkheid, voedingspatroon en persoonlijkheidsstructuur.
Omgevingsgebonden factoren die overtraining in de hand kunnen werken, zijn:
- Te snelle toename in omvang en/of intensiteit van de training.
- Sociale, economische en psychologische stressoren.
- Onvoldoende herstel na een infectie.
- Hoeveelheid en de kwaliteit van de slaap.
- Geneesmiddelengebruik.
- Alcohol, nicotine.
- Reizen (hoogte, extreme koude/hitte, jet lag).
Vaststelling
Mannen hebben eerder last van overtraining dan vrouwen. Onze stressbestendigheid wordt in hoge mate bepaald door het aanpassingsvermogen en zogenaamde copingsstrategie�n* van de persoon.
Het vermoeden bestaat dat vrouwen zich gemiddeld beter kunnen aanpassen en beter omgaan met stress.
Behandeling
Allereerst moet getracht worden de bekende oorzaken uit te bannen. Dat betekent:
- de trainingsbelasting drastisch verminderen, eventueel een bepaalde periode
geheel het sporten staken.
- Geestelijke en lichamelijke ontspanning moeten voorop staan.
- Geneesmiddelen zijn zelden nodig.
steun van de omgeving, zoals vrienden en familie.