The “Sites & Sounds” series, is not narrated, neither provided with a choice of subtitles in different languages. The series intends to carry the viewer on the location of the scene, as if he or she were in the shoes of the people on the scene. Yet, to prevent unanswered questions, or inquisitions that may arise, a short informative text is provided here. The list corresponds to the order of the titles on the DVD. This is not to quench your thirst for knowledge, but rather to whet your appetite. 

Έχει συζητηθεί πολλές φορές, έχει γραφεί στον τύπο, έχει αποτελέσει θέμα σε εισήγηση σε τοπικό συνέδριο: οι τοπικές εκδηλώσεις, τα παραδοσιακά λαϊκά δρώμενα, τείνουν να γίνονται πλέον στημένα, για τους τουρίστες. Κι όμως οι εκδηλώσεις στην εκτός τουριστική περίοδο εποχή, διατηρούν την αυθεντικότητα και τη γνησιότητα τους.

Σε αυτήν την σειρά, τίποτε δεν είναι σκηνοθετημένο. Οι ταινίες, τραβηγμένες με μία απλή ψηφιακή κάμερα χειρός, δεν τραβούν πλέον την προσοχή κανενός στην φωτογράφο, κανένας δεν ποζάρει, όλα καταγράφονται αυθόρμητα όπως γίνονται.

Η απουσία αφήγησης στην σειρά αυτή, υπήρξε συνειδητή επιλογή. Όπως και η μη προσθήκη μουσικής στο μοντάζ. Σκοπός, να μεταφερθεί ο θεατής στην σκηνή των δρώμενων σαν να ήταν ο ίδιος εκεί. Αντί αφήγησης, παρατίθενται στη σελίδα αυτή σχετικά πληροφοριακά κείμενα, καθώς και παραπομπές σε περαιτέρω σχετική βιβλιογραφία.

Titles 1, 2 &3: Snow, snow, snow. Don’t be misled. It rarely snows on the island. Snow-clad and snow-covered? Three to maybe five days a year. Snowbound? Maybe a couple of days a year -the villages of higher altitudes. So, photographing the island in white, is a no-miss rare opportunity. Let alone photographing a beach with …snow-white dunes.

Οι τρεις πρώτες ταινίες, καταγράφουν τοπία του νησιού χιονισμένα, από τα ορεινά ως και τις παραλίες. Χιονίζει σπάνια στη Νάξο, ίσως δύο ως τρεις φορές τον χρόνο. Οι χιονοσκεπείς παραλίες είναι ακόμα πιο σπάνιο φαινόμενο, ίσως μία φορά την δεκαετία, και για τον φωτογράφο αντικείμενο που δεν θέλει με τίποτε να χάσει.

Στη Νάξο λειτουργεί Μετεωρολογικός Σταθμός, και υπάρχει και Σύλλογος Χειμερινών Κολυμβητών.

Further reading / Σχετική βιβλιογραφία:

*Περιβαλλοντική Ομάδα Λυκείου Νάξου: Μια μελέτη για το κλίμα της Νάξου. Έκδοση Δημήτρης Βελώνης, 1997. 

Title 4: Introduced by innovative members of the local “Cinematic Club” some 14 years ago, “Torchlight Procession” has been hilariously welcome, and held since, as an annual Carnival event, on the last Saturday before the Lent. Preparations take place at the former Ursuline School at the Castle. Well, this was true as for 2005, but quite unsure for the years to come, since the building of the School has been included in a program for converting it in a Cultural Center. The drink served is “rakomelo”, made of “raki” (traditional spirit with an alcohol volume of 40%, distilled from grapes skin) boiled with honey and served hot with a hint of cinnamon and a peel of orange. Local musicians play traditional dance tunes with “tsambouna” (bagpipe) and “toumbaki” (drum), traditional instruments ubiquitous on the island before the introduction of the lute-and-violin scheme in the early 20^th century.

Η “Λαμπαδηφορία” δεν είναι τοπικό έθιμο. Είναι εκδήλωση που καθιέρωσε εδώ και περίπου 14 χρόνια η τοπική Κινηματογραφική Λέσχη, και γίνεται με μεγάλη συμμετοχή κάθε χρόνο το τελευταίο Σάββατο της Αποκριάς. Μικροί και μεγάλοι μαζεύονται νωρίς το βράδυ στο κτίριο της πρώην Σχολής Ουρσουλινών, στο Κάστρο της Χώρας Νάξου, όπου ντύνονται, βάφονται, και ξεχύνονται στους κεντρικούς δρόμους.

Further reading / Σχετική βιβλιογραφία:

*Μπάκαλος Β.: Λαμπαδηφορία – Torchlight Procession. Έκδοση beautiful day 2002.

Title 5: One of the names the island is referred to, in antiquity, is “Dionyssias”. Island of Dionysus, that is. Dionysus, legend has it, was raised on the island. An ancient sanctuary of the God was discovered and restored at Yria near the Town. The “Koudounati” (bell-men) are considered to be descended directly from the Bacchanal orgiastic rituals and celebrations to Dionysus. Scholars even find resemblances to the ancient greek festivities of “Anthestiria”, held at about the same period of the year as modern carnivals. “Tsambouna” and “toumbaki” lead the singing and dancing (see “Torchlight Procession” above). Besides the village of Apeiranthos, “Koudounati” also make a hell of a noise at Philoti and Koronos villages, but the Apeiranthians are the undisputable leader in the field. When a family is in mourn of a deceased loved one though, the whole village will remain in mourning silence.

Οι Κουδουνάτοι, λέγεται ότι είναι κατευθείαν απόγονοι του Διονύσου και των αρχαίων τελετών που γινόταν προς τιμήν του. Ένα από τα αρχαία ονόματα της Νάξου ήταν Διονυσιάς, και ναός αφιερωμένος στον Διόνυσο, ανακαλύφθηκε και αποκαταστάθηκε, στα Ύρια κοντά στην πόλη της Νάξου.

Την τελευταία Κυριακή της Απόκριάς, οι Κουδουνάτοι κάνουν το χωριό της Απειράνθου να αντηχεί. Παλιότερα αυτό διαρκούσε όλη την Τυρινή εβδομάδα. Το έθιμο είναι χαρακτηριστικό, αλλά όχι μοναδικό εδώ, Κουδουνάτους θα συναντήσουμε και π.χ. και στην Χίο, τη Μυτιλήνη, κ.α. Μελετητές βρίσκουν ομοιότητες και με τις αρχαίες εορτές των Ανθεστηρίων που γίνονταν περίπου την ίδια εποχή, στην εναλλαγή της άνοιξης.

Further reading / Σχετική βιβλιογραφία:

*Κεφαλληνιάδης Ν.: Η Απείρανθος. Έκδοση ΠΛΟΑ 1985.

*Κεφαλληνιάδης Ν.: Η Πορτάρα της Νάξου. Έκδοση Δήμος Νάξου, 2001. σελ. 23-37.

*Οικονομίδης Δ.: Ο Διόνυσος και η άμπελος εν Νάξω κατά τας αρχαίας και νεωτέρας παραδόσεις. Απεραθίτικα, 1 έτος ΙΙΙ, 1990, σελ. 127-147.

*Πρωτοπαπαδάκη Ειρ.: Το ψυχολογικό υπόβαθρο των αποκριάτικων μεταμφιέσεων.  Πρακτικά Α’ Πανελλήνιου Συνεδρίου ‘Η Νάξος δια μέσου των αιώνων’, σελ. 1013-1020.

*Tripet-Pedis F.: Οι αρχαίες μαρτυρίες για τη λατρεία του Διονύσου στη Νάξο. Πρακτικά Α’ Πανελλήνιου Συνεδρίου ‘Η Νάξος δια μέσου των αιώνων’, σελ. 161-165.

Title 6:  “Kordellati” (ribbon-men), “Levendes” (brave-men), “Amalias” (well, this is self-explaining). Traditional carnival costumes of the “Livadochoria” (lower villages) of the island. Besides the dance held on the last Sunday of the Lent in the main squares of Tripodes and Agersani, the inhabitants of the villages Kinidaros, Engares and Melanes, also traditionally exchange visits of masqueraded men, often massively and in full armor (well, we ‘re talking 19th century technology) and the resulting smoking gun noise.

The “Kordellati” costume is supposed to render the men beautiful and attractive. Together with the “Levendes” they set off for the next village to conquer the women, and no woman, maiden or married, indigenous or alien, is allowed to refuse a dance with the masqueraded men. The custom is considered to have its roots in the years of piracy, and a reminiscent of the corresponding activities of the corsairs.

Κορδελάτοι, Φουστανελάδες, Λεβέντες, Κλέφτες, Αμαλίες. Στολές, φιγούρες, και ρόλοι. Κάθε απόκριες, τα σεντούκια στα λεγόμενα λιβαδοχώρια (Τρίποδες, Αγερσανί, Ποταμιά, Κινίδαρο, Εγγαρές) ανοίγουν, οι πατροπαράδοτες στολές, σιδερώνονται προσεκτικά. Την τελευταία εβδομάδα της αποκριάς, οι μασκαρεμένοι των χωριών ανταλλάσσουν επισκέψεις, συνοδεία τουφεκιών, μουσικής και χορού. Σε ένα έθιμο, που λέγεται πως έχει τις ρίζες του στην εποχή της πειρατείας, οι Κορδελάτοι και οι Κλέφτες, ζητούν από τις κοπελιές των χωριών να χορέψουν μαζί τους, και καμία, ακόμα και οι ξένες, δεν μπορεί να αρνηθεί.

Further reading / Σχετική βιβλιογραφία:

*Κεφαλληνιάδης Ν.: Αγερσανί Νάξου. Έκδοση Συλλόγου Αγ. Αρσενίου Νάξου, 1987. σελ. 281-284.

*Κεφαλληνιάδης Ν.: Ποταμιά. Έκδοση του Συλλόγου Ποταμιτών Νάξου, 1996. σελ. 236.

*Κεφαλληνιάδης Ν.: Τρίποδες. Έκδοση Συλλόγου Τριποδιωτών, 1979. σελ. 112-113.

*Σέργης Μ.: Λαογραφικά και εθνογραφικά από το Γλινάδο Νάξου. Έκδοση του Προοδευτικού Ομίλου Γλινάδου Νάξου, 1994. σελ. 429-432.

Title 7:  “Donkeys on the Roof”? Well, this has an explanation! Back in the old days, the roofs of the village were made of soil, of beaten earth –to use the technical term. Like everyone knows, on soil and earth, grass and other vegetation grow. So, they get these sympathetic animals on the roofs to eat the plants, comfort their hunger themselves and clean the roofs for their proprietors. It’s been a long time since the roofs are made of cement instead of beaten earth, but the generations old custom remains.

Γαϊδουράκια στις στέγες; Υπάρχουν δύο εκδοχές για αυτό το περίεργο πρωτομαγιάτικο έθιμο, και εδώ θα μεταφέρω την πιο ορθολογική, όπως την άκουσα στο χωριό. Στον Κινίδαρο, λοιπόν, παλιά, όπως και στα άλλα χωριά, οι στέγες των σπιτιών, τα δώματα, ήταν φτιαγμένα από πατημένο χώμα, και πάνω σ αυτό βλάσταιναν σπόροι που μετέφερε ο άνεμος. Για να ξεχορταριάσουν λοιπόν τα δώματα τους, ανέβαζαν τα γαϊδουράκια στις στέγες. Εδώ και πολλές δεκαετίες τα δώματα είναι πλέον τσιμεντένια, αλλά το πατροπαράδοτο έθιμο διατηρείται.

Further reading/ Σχετική βιβλιογραφία :

* Κεφαλληνιάδης Ν.: Το Δημοτικό Τραγούδι εις τον Κινίδαρον Νάξου. Επετηρίς Εταιρίας Κυκλαδικών Μελετών, τόμ. Γ’, 1963, σ.697-815.

Title 8: Processions of the Holy Icons and of Holy Relics, are part of the tradition in the Greek Orthodox Church, and Naxos is no exception. On St. Nikodemus Day, however, the most massive, loud, and profoundly formal, procession takes place through the main streets and the waterfront of the Town. Being the mid of high-season, the crowd of worshipers and pilgrims attracts hundreds of curious tourists.

St. Nikodemus is one of the five Saints of the “Metropolis of Paros and Naxos”, saints that were “children” of these islands. Born in Naxos in 1749, resided since 1775 in the Holy Mountain, authored more than 100 (sic) books, and has been subject to scholarly study. Several volumes of minutes of conferences on St. Nikodemus can be found alone in the local municipal library.

Η πιο λαμπρή και πιο επίσημη από όλες τις εορτές της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας στη Νάξο, είναι η εορτή του Αγίου Νικόδημου. Κορύφωση της, είναι η Λιτάνευση των Ιερών Εικόνων και Λειψάνων, και η ρίψη πληθώρας πολύχρωμων εντυπωσιακών πυροτεχνημάτων. Η συμμετοχή στη λιτάνευση φαίνεται ακόμα μαζικότερη, καθώς γίνεται μέσω των κεντρικότερων οδών της πόλης, εν μέσω αιχμής της τουριστικής περιόδου.

Ο Άγιος Νικόδημος, είναι ίσως ο πιο εξέχων από τους πέντε Αγίους της Ιεράς Μητρόπολης Παροναξίας, καθώς υπήρξε συγγραφέας περισσότερων από 100 βιβλίων, και πρόσφατα αντικείμενο μελετών και συνεδρίων.

Further reading / Σχετική βιβλιογραφία:

*Μοστράτος Αλ.: Οι Άγιοι του τόπου μας. Ιερά Μητρόπολις Παροναξίας, Εορτολόγιον 1999, σελ. 8-52.

* Μοστράτος Αλ.: Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Ιερά Μητρόπολις Παροναξίας, Εορτολόγιον 2000, σελ. 8-55.

Title 9: Shrines used to be built on hill and mountain tops ever since the Minoan times. This millennia old habit survived through the centuries, only the gods changed. The late author Chatzidakis, in his article “Περιήγησις εις Κρήτην” (Wandering through Crete) interprets this custom, as a need of humans “to serve and pray to God from the nearest possible” (“…ίνα εκ του σύνεγγυς παρακαλέσωσιν τον Θεόν”). Most of these mountaintop chapels are dedicated to Prophet Elias, the best known of which in Greece, is the one on top of Mt. Taygetus. On Naxos alone, I am aware of three namesake hilltop chapels. The Prophet is honoured this way, commemorating his ascent to the heavens. Probably the pilgrims by ascending to mountain top are trying to be as close as possible to the Prophet and the Heavens.

This particular chapel belongs to the Municipal Department -and the Parish Church- of Damarionas, but on the Prophets Day, people from the villages from both sides of the mountain climb up the steep paths for the Liturgy.

By the way, Prophet Elias is the Patron Saint protector of the greek mountaineers. On (or around) the 20^th of July the Pan-Hellenic Gathering of Greek Mountaineering Clubs, takes place on a different Hellenic mountain every year.

Τα περισσότερα από τα ξωκλήσια που είναι κτισμένα σε κορυφές βουνών είναι αφιερωμένα στον Προφήτη Ηλία. Κι αυτό σύμφωνα με την παράδοση, για να τιμηθεί η ανάληψη του Προφήτη στους Ουρανούς. Στην Νάξο υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερα αφιερωμένα στον Προφήτη. Αυτό, στον απότομο λόφο των 585 μ., μεταξύ των χωριών Σαγκρίου και Δαμαριώνα, ένα από τα δύο που παραδοσιακά εξακολουθούν να λειτουργούνται, την ημέρα εορτής του Προφήτη. Τι είναι αυτό όμως που κάνει τους πιστούς κάθε ηλικίας να σκαρφαλώνουν αξημέρωτα τα απόκρημνα μονοπάτια για το πανηγύρι; Ο Ιωσήφ Χατζηδάκης, στο οδοιπορικό του “Περιήγησις εις Κρήτην”, έγραφε στις αρχές του περασμένου αιώνα “…ίνα εκ του σύνεγγυς παρακαλέσωσιν τον Θεόν”. Σε μία συνεχή παράδοση, στον ελλαδικό χώρο, τα σημερινά αυτά ιερά στις κορυφές, θα μπορούσαν να είναι οι συνεχιστές των μινωικών ιερών κορυφής. Μόνον οι θεοί έχουν αλλάξει.

Further reading / Σχετική βιβλιογραφία:

 *Κεφαλληνιάδης Ν.: Δαμαριώνας. Έκδοση Συνδέσμου Φίλων Δαμαριώνος, 1979. σελ. 164.

*Πλάτων Ν.: Το Ιερόν Μαζά Καλού Χωριού Πεδιάδος και τα Μινωικά Ιερά Κορυφής. Κρητικά Χρονικά, τόμ. Ε’, 1951.

*Σακελλαράκης Γ.: Η ιερά πορεία των ευσεβών εις την Ίδην την Κρήτης. Προσκυνήματα στον Ψηλορείτη το 1860 και το 1872. Κρητικά Χρονικά, τόμ. Λ’, 1970, σελ. 18-34.

*Χατζηδάκης Ιωσ.: Περιήγησις εις Κρήτην. Κρητική Εστία, τ.77-105, 1978-.

*Ψιλάκης Ν.: Μοναστήρια και ερημητήρια της Κρήτης. 1992.

Title 10: Agia Dorea, celebrated every July, 60 days after Easter, is probably the most popular of all celebrations among the local Roman Catholic Church. The Catholic Cathedral Church, is chock-full, the Holy Mass and Procession being also attended by visitors and orthodox alike. The procession on its way through the alley ways of the Castle, stops at altars especially placed outside houses on this Day, as well as at the Church of the Immaculate Conception –known as the Capella Casazza. Afterwards every one is invited for a cocktail come-together at the Catholic Archiepiscopal Mansion, which used to be the Palace of the Dukes of the Duchy of the Aegean. Most of the Catholics are descendants of the franco-latin lords of the Duchy, and still mostly live in the quarters of the Castle. Catholics and orthodox also mingle during the processions of the Epitaph, and many Orthodox tend to come to the Cathedral at the Castle to celebrate Easter.

Η πανήγυρη της Αγίας Δωρεάς, που εορτάζεται κάθε χρόνο στα τέλη του Ιουλίου, είναι η πιο λαμπρή από όλες τις εορτές της Καθολικής Εκκλησίας στη Νάξο. Στην εορτή και στην λιτάνευση στα σοκάκια του Κάστρου, συμμετέχουν και πολλοί επισκέπτες αλλά και ορθόδοξοι. Ψαλμοί ηχούν, και στο παρεκκλήσι της Καπέλα Καζάτζα, πριν η πομπή επιστρέψει στον καθεδρικό Μητροπολιτικό Ναό της Υπαπαντής. Στο τέλος, όλοι είναι καλεσμένοι στην Καθολική Μητρόπολη, το πάλαι ποτέ Παλάτι του Μάρκου Σανούδου, και Δουκών του Αρχιπελάγους.

Further reading / Σχετική βιβλιογραφία:

*Κεφαλληνιάδης Ν.: Το Κάστρο των Σανούδων στη Χώρα Νάξου. Έκδοση Δήμος Νάξου, 2000.

*Κεφαλληνιάδης Ν.  Slot B.: Οικόσημα στη Νάξο. 1980. 

*Κουρουπάκη Κ. Σάββαρη Ελ. Σταθάκη Σπηλιωπούλου Μ. Τσαμτσούρη Β.: Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική, Νάξος. Εκδόσεις Μέλισσα, 1981.

*Κωτσάκης Θ.: Η Νάξος κατά την Ενετοκρατία. Εκδόσεις Πελασγός, 2001. 

*Remoundos M. Karistineos L.: The Roman Catholic Cathedral of Naxos. Catholic Archdiocese of Naxos Tinos, 2002.

Title 11: Granodiorite, erosion, disposition. Sand culture. Sound too technical and unconnected?

The western third of the island is mostly formed from granodiorite masses. The rocks, eroded by the force of water and wind, are turned into tiny grains, and finally disposed by rivers, torrents and floods to the plains and coasts, forming what we all know and worship as golden fine sand beaches, to which Naxos owes its ever growing touristic development.

The main tourist bus line runs for about 8km along this golden west coast to serve the crowds of sea-and-sun bathers. I followed it on a mid summer day.

Οι παραλίες της Νάξου, και ιδιαίτερα οι αμμουδιές της δυτικής πλευράς, είναι το πιο πολυφωτογραφημένο θέμα στο νησί, τόσο από επαγγελματίες όσο και από ερασιτέχνες. Οι παραλίες αυτές είναι εξάλλου ο κύριος λόγος που έρχονται οι επισκέπτες στο νησί, και ο κύριος άξονας της τουριστικής του ανάπτυξης.

Ακολούθησα, με τα πόδια, την ακτογραμμή των παραλιών αυτών, από τον Άγιο Προκόπιο ως και το τέρμα των λεωφορείων στην Πλάκα, ένα μεσημεράκι του Αυγούστου.

Further reading / Σχετική βιβλιογραφία:

*Jansen J.B.H.: The Geology of Naxos. Ι.Γ.Μ.Ε., τόμ. XVII, 1997.

*Naxos made easy. Summer 2004/05. Publisher AD CARE.

Sites & Sounds - Volume II...

coming...

…soon...