กติกาหมากรุกจีน - 1 (Xiangqi, Xiang Qi, Chinese Chess, ChineseChess)


	กระดาน
	ขนาด	9x10 จุด
	การสลับสี	ไม่มีการสลับสีเหมือนกระดานหมากฮอร์ส
	การวางหมาก	วางบนจุดเหมือนหมากล้อม

	เขตกระดาน
	สีน้ำเงิน	แม่น้ำคั่นระหว่าง 2 กองทัพ ถ้าจุก(เบี้ย) เดินข้ามไปจะเพิ่มความสามารถเดินด้านข้างได้ เฉียไม่สามารถข้ามแม่น้ำได้
	สีแดง	เขตราชวัง ตี่ และสือเดินได้เฉพาะในกรอบนี้เท่านั้น


	ตำแหน่งเริ่มต้น
	แถวที่อยู่ทางผู้เล่นแต่ละฝ่ายจะเรียงจากซ้ายไปขวา คือ กือ(เรือ), เบ๊(ม้า), เฉีย(ช้าง), สือ(องครักษ์), ตี่(ขุน), สือ, เฉีย, เบ๊, กือ และข้ามเว้นไว้หนึ่งแถวปล่อยว่างไว้ ไปวางเผ่า(ปืนใหญ่) 2 ตัว ที่แถวสาม ส่วนแถวที่สี่วางจุก(เบี้ย) 5 ตัว

	ตี่(ขุน) ประมุข และหัวใจแห่งกองทัพ
	การเดิน	เดินตรง 4 ทิศ (จุดสีน้ำเงินในรูป) เฉพาะในเขตกรอบสีเหลือง
	กลยุทธ	ระยะเปิดเกม และระยะกลางเกม แทบจะไม่ต้องใช้ตี่ นอกจากจะคอยหลบหลีก หรือวางในตำแหน่งที่ปลอดภัย ในระยะปิดเกมอาจใช้วางกลยุทธได้เหมือนเรือ เพราะมีกฎอยู่ว่า ห้ามตี่ประจันหน้ากันโดยไม่มีอะไรคั่นกลาง

	สือ(องครักษ์) องครักษ์ซ้ายขวา ปกป้องตี่ คุ้มครองราชวัง
	การเดิน	เฉียงทั้ง 4 ทิศ (จุดสีน้ำเงินในรูป) เฉพาะในเขตกรอบสีเหลือง
	กลยุทธ	คอยป้องกันตี่ เนื่องจากไม่สามารถเดินออกนอกกรอบวัง จึงไม่มีบทบาทในการบุก จะเป็นบทบาทในการตั้งรับแทบทั้งสิ้น

	เฉีย(ช้าง) ทัพช้างก้าวไกล ใช้ปกป้อง และคุ้มกันกำลังพล เป็นทัพหลัง
	การเดิน	ทิศทแยงมุมทั้ง 4 ทิศ โดยกระโดดข้าม 1 จุด (ไปที่จุดสีชมพูในรูป) เดินข้ามฝั่งแม่น้ำไม่ได้
	กลยุทธ	เดินก้าวย่างได้ในระยะไกล เหมาะกับงานเร่งด่วน เนื่องจากข้ามฝั่งไม่ได้ จึงเน้นการตั้งรับเป็นหลัก แต่ก็สามารถใช้จู่โจมข้าศึกที่ก้าวข้ามแม่น้ำมาได้ แต่เฉียมีจุดอ่อนประการหนึ่งที่อาจถูกขัดขา
	การขัดขาเฉีย	จากรูป เส้นทางเดินสีเหลือง ถ้ามีหมากของฝ่ายใดก็ตามวางที่จุดสีเหลือง จะเกิดการขัดขา คือเฉียไม่สามารถเดินข้ามไปตามปกติได้ ที่จุดสีขาวดังรูปล่าง ทำนองเดียวกันในเส้นทางสีอื่น เมื่อวางตัวหมากขวางกลางเส้นทางที่จุดสีเดียวกับเส้นทางใด ก็จะไม่สามารถเดินเส้นทางนั้นได้

	เบ๊(ม้า) ทัพม้า รวดเร็วและพลิกแพลงพิศดาร
	การเดิน	แทยงไขว้คล้ายหมากรุกไทย 8 ทิศรอบตัว
	กลยุทธ	เป็นหนึ่งในสามทัพหน้า ประกอบด้วย กือ, เบ๊, เผ่า เป็นกำลังหลักสำคัญในการก่อกวน และโจมตีหลายทาง การตั้งรับก็ทำได้โดยฉับไว แต่อาจถูกขัดขาได้เช่นเดียวกับเฉีย
	การขัดขาม้า	จากรูป เส้นทางแต่ละสี เมื่อมีหมากฝ่ายใดมาวางขวางที่จุดสีเดียวกัน ก็จะไม่สามารถเดินเส้นทางสีนั้นได้ ตัวอย่างในรูปล่าง มีจุกแดงมาวางที่จุดเหลือง ทำให้เส้นทางสีเหลืองทั้งสองเส้นไม่สามารถเดินได้ เบ๊ตัวนี้จึงเดินไปที่จุดขาวทั้งสองไม่ได้

	กือ(เรือ) ทัพเรือ จู่โจมระยะไกล
	การเดิน	ตาตรงรอบตัวทั้ง 4 ทิศในระยะยาวจนสุดกระดาน หรือจนกว่าจะมีตัวยืนขวาง โดยจะวางลงที่ตาไหนของจุดสีน้ำเงินก็ได้ครับ ไม่จำเป็นต้องเดินจนสุด
	กลยุทธ	ดูจากตาเดินก็คงจะรู้ว่า นี่แหละขุนพลอันดับหนึ่ง เป็นอาวุธวิถีไกล มีประโยชน์สูงสุด เมื่อกระดานเปิดโล่ง โดยเฉพาะในระยะปิดเกม ในระหว่างที่ยังไม่มีช่องทาง ก็ใช้เป็นทัพหนุน คอยผูกฝ่ายเดียวกัน และคอยกดดันฝ่ายตรงข้ามครับ

	เผ่า(ปืนใหญ่) ทัพปืนใหญ่ ยิงไกลแต่ต้องมีหมากคั่นให้กระโดดจู่โจม
	การเดิน	ตาตรงรอบตัวทั้ง 4 ทิศในระยะยาวจนสุดกระดาน หรือจนกว่าจะมีตัวยืนขวาง โดยจะวางลงที่ตาไหนของจุดสีน้ำเงินก็ได้ ไม่จำเป็นต้องเดินจนสุด แต่การกินต้องมีตัวหมากคั่นให้กระโดดข้าม
	กลยุทธ	ความเร็วในการบุกตะลุยทัดเทียมกับกือ แต่ถ้าจะจู่โจมต้องอาศัยการวางแผนร่วมกับหมากตัวอื่น เพื่อเป็นตัวคั่น หรือถอนการคั่น ใช้ได้กับทั้งศึกรุก และศึกรับ คุณค่าทัดเทียมกับเบ๊ หรือสูงกว่าเล็กน้อย
	การกิน	ดังรูปข้างล่าง เผ่าดำทางขวาจะกินกือแดงด้านซ้ายได้ ต้องมีตัวหมากมาคั่น ในที่นี้ใช้เบ๊คั่น เผ่าก็จะสามารถกระโดดไปกินกือได้ครับ

	จุก(เบี้ย) พลราบ บุกแล้วไม่มีถอย
	การเดิน	เดินตรงกินตรง ไม่เหมือนหมากรุกชาติอื่นที่เดินตรงกินเฉียง ถอยหลังไม่ได้ เมื่อข้ามฝั่งสามารถเดินด้านข้างได้
	กลยุทธ	เป็นกองหน้ากล้าตายกรุยทางให้แม่ทัพ และคอยผูกไม่ให้กินเปล่า เนื่องจากถอยหลังไม่ได้ ดังนั้นการเดินแต่ละก้าวจึงต้องพิจารณาอย่างรอบคอบ โดยเฉพาะเมื่อข้ามฝั่งแม่น้ำไปแล้วครับ
	การเลื่อนยศ	เมื่อเดินข้ามฝั่งแม่น้ำไปได้ จุกก็สามารถเดินด้านข้างได้ดังรูปล่าง แต่ยังคงถอยหลังไม่ได้เช่นเดิม
[ดูหน้า 1 \| 2]

มีข้อสงสัยหรือคำแนะนำกรุณาติดต่อ [email protected]


กระดาน
กระดาน • เขตกระดาน • ตำแหน่งเริ่ม
ตัวหมาก และการเดิน
ตี่ • สือ • เฉีย • เบ๊ • กือ • เผ่า • จุก
การแพ้-ชนะ-เสมอ
จุดหมายแห่งชัยชนะ • การเสมอ
การนับศักดิ์
การนับศักดิ์